KITANGO 19
Ambainga Mambo a Lesa na Kuchinchika
1. (a) Ñanyi mambo awama baana ba bwanga ba kwa Yesu o basapwijilenga, bino Bayudea bamo baubile byepi? (b) Mepuzho ka o twafwainwa kwipuzha?
PEPI nobe myaka 2,000 yapitapo, Mwana Lesa aye Yesu Kilishitu, washingilwe kwikala Mfumu wa ntanda yonse kulutwe na lwendo. Yesu bamwipaile na mambo a balwanyi ba mu bupopweshi bakoseleko’mba kanatu afwe, bino Yehoba wamusangwile mu bafu. Kupichila mwi Yesu, bumi bwa myaka pano bwamweka. Bino baana ba bwanga ba kwa Yesu byo bashimwinenga patoka ano mambo awama, batendekele kumanyikwa. Bamo bebataile mu kaleya, kwibazhipaula ne kwibakambizha’mba bekileke kutelaula Yesu. (Byubilo 4:1-3, 17; 5:17, 18, 40) Bafwanyijile kuba byepi? Umvwe mwajinga anweba inge mwaubile byepi? Abya inge mwatwajijile kusapwila na kuchinchika nyi?
2. (a) Ñanyi mambo awama akebewa kusapwilwa ano moba etu a lelo? (b) Bañanyi baji na mutembo wa kusapwila mambo awama?
2 Mu 1914 Mfumu wa Bufumu bwa Lesa aye Yesu Kilishitu, waikajikilwe pa bufumu mwiulu na kulama ‘mukachi ka balwanyi banji.’ (Masalamo 110:2) Kyalondejilepo Satana ne bademona banji baelelwe panopantanda. (Lumwekesho 12:1-5, 7-12) Akya kyo kimye kyatendekele ne moba apelako a buno bwikalo. Umvwe kino kimye kikapwe, Lesa ukonauna buno bwikalo bonse bubena kulamwa kwi Satana. (Danyela 2:44; Mateo 24:21) Aba bakapuluka bakekala myaka ne myaka mu paladisa panopantanda. Umvwe mwatambwila ano mambo awama, ko kuba’mba musaka kusapwilako ne bakwenu nenuwa. (Mateo 24:14) Pano kika kyomwakonsha kuketekela?
3. (a) Bantu boba byepi pa mambo a Bufumu? (b) Jipuzho ka jo twafwainwa kwiipuzha?
3 Pa kusapwila mambo awama, bantu bamo beatambwila, bino bavula kechi batako muchima ne. (Mateo 24:37-39) Bamo bakonsha kwimwendeleka nangwa kwimukanya. Yesu wajimwine’mba kwimukanya kwakonsha kufuma ne ku balongo benu. (Luka 21:16-19) Kabiji kwimukanya kwakonsha kufuma pa nkito po mwingila nangwa pa sukulu. Mu mapunzha amo a ino ntanda, Bakamonyi bakwa Yehoba bebakanya ne ku makafulumende. Umvwe kemupite mu makatazho a uno mutundu, abya mukatwajijila kwamba mambo a Lesa na kuchinchika ne ‘kukosela mu lwitabilo’ nyi?—1 Kolinda 16:13.
Kechi Tuketekela mu Bulume Bwetu Atwe Bene Ne
4. (a) Kika kikebewa pakuba’mba twikale bakalume bakishinka ba Lesa? (b) Kupwila kwa bwina Kilishitu kwanemena ka?
4 Kintu kikebewa pakuba’mba twikale bakalume bakishinka ba kwa Yehoba, ke kuketekela bintu byoetupa bya kwitukosesha ku mupashi. Kimo kyo etupa ke kupwila kwa kipwilo. Binembelo bitukambizha’mba kechi twafwainwa kuleka kupwila ne. (Bahebelu 10:23-25) Aba batwajijila kwikala Bakamonyi bakwa Yehoba bakishinka bebikako abo bene na ngovu kupwila jonse na bapopweshi bakwabo. Pa kuno kupwila maana etu a kuyuka Binembelo avujilako. Kabiji tukomenako mu kuyuka bukine ne mashinda mwa kwibwingijishisha bulongo. Twipwiluluka na balongo betu ba bwina Kilishitu kukwatankena pamo mu mpopwelo kabiji tukoseshiwa kuba kyaswa muchima wa Lesa. Mupashi wa Yehoba witutangijila kupichila mu kipwilo, kabiji kupichila mu yenka uno mupashi Yesu wikala pakachi ketu.—Mateo 18:20; Lumwekesho 3:6.
5. Umvwe bakamonyi bakwa Yehoba bebakanya mwingilo wabo, kikala byepi pakuba’mba bapwilenga?
5 Nanchi mupwila kupwila konse, ne kwingijisha byo mufunda nyi? Kimo kimye, umvwe Bakamonyi bakwa Yehoba bebakanya mwingilo wabo, bapwila mu tumabumba tucheche mu mazubotu. Mapunzha ne kimye byakonsha kupusana kabiji kechi kimye kyonse kyobiwamina yense ne, mambo kupwila kumo kubiwa bufuku bwine. Pano bino nangwa kyakuba kishupa kutanwako nangwa na mambo a kuchina kutanwa mu lukatazho, balongo ne banyenga bakishinka bebikishako kya kine kine kutanwa ku kupwila konse.
6. Tumwesha byepi kuketekela mwi Yehoba, kabiji kino kyakonsha kwitukwasha byepi kusapwilanga na kuchinchika?
6 Kuketekela mwi Yehoba kukomenako umvwe kimye kyonse satulomba kwi aye kufuma panshi ya muchima wetu, satwayuka amba tukeba bukwasho bwa Lesa. Nanchi muba kino nyi? Yesu walombanga jonse kimye kya mwingilo wanji panopantanda. (Luka 3:21; 6:12, 13; 22:39-44) Kabiji bufuku saka bakyangye ku mupopa pa kichi, wakambizhe baana banji ba bwanga’mba: “Labai ne kulomba mwakatwela mu lweseko.” (Mako 14:38) Umvwe bantu ke babule kutako muchima ku mambo a Bufumu, twakonsha kulefulwa ne kubwela panyuma mu mwingilo wetu. Umvwe bantu ke betwendeleke nangwa kwitumanyika, kampe twakonsha kulanguluka’mba leka nekileketu kusapwila kwakandetela lukatazho. Bino umvwe twalomba na mukoyo kwi Lesa amba etupe mupashi wanji wa kwitukwasha kusapwila na kuchinchika, tukazhikijilwa ku ano onse meseko a kukeba kwikileka.—Luka 11:13; Efisesa 6:18-20.
Mashimikila a Bantu Basapwilanga na Kuchinchika
7. (a) Mambo ka mashimikila anembwa mu Byubilo bya Batumwa kyo anemena kwi atweba? (b) Kumbulai mepuzho aji kumpelo ya ino palagalafu, mulumbulule bino byambo byo byakonsha kwitukwasha.
7 Mashimikila anembwa mu buku wa Byubilo bya Batumwa anema bingi kwi atweba bonse. Etubula batumwa ne baana ba bwanga bakwabo batanshi—bantu bajinga byonka byotuji atweba—bachinchikile kabiji ne kwikala Bakamonyi bakishinka bakwa Yehoba. Twayai tubalaule lubaji lumo lwa ano mashimikila kupichila mu mepuzho alondelapo ne binembelo byamweshiwa. Byo tusakubanga bino, monai anweba bunke bwenu byomwakonsha kufunda mu byo mubena kutanga.
Nanchi batumwa bajinga bantu bafunda bingi nyi? Abya bajinga bantu bajinga na kisemwa kya kubula kumvwa moyo, nangwa kyakuba paji kyamweka nyi? (Yoano 18:17, 25-27; 20:19; Byubilo 4:13)
Kika kyamukwashishe Petelo kwamba na kuchinchika mu kije kikatampe kya Bayudea kyakambizhe’mba Mwana Lesa afwe? (Mateo 10:19, 20; Byubilo 4:8)
Batumwa baubilenga ka mu milungu yajingako saka bakyangye kwibatwala ku kije kya Saniedilini? (Byubilo 1:14; 2:1, 42)
Bakalama byo bakambizhe batumwa kuleka kusapwila mu jizhina ja Yesu, nga ba Petelo ne Yoano bakumbwile’mba ka? (Byubilo 4:19, 20)
Byo bebalekeleko, batumwa batajile jibiji kwi ñanyi kuba’mba ebakwashe? Nanchi balombele’mba lumanamo lupwe nyi, inyi mba ka? (Byubilo 4:24-31)
Mu ñanyi jishinda Yehoba moapanyijile bukwasho kimye balwanyi kyo baesekele kukanya mwingilo wa kusapwila? (Byubilo 5:17-20)
Batumwa bamwesheshe byepi kuba’mba bayukile kine kintu kyalengejile kuba’mba bebalekeko? (Byubilo 5:21, 41, 42)
Nangwa kyakuba batumwa bavula bapalañenejilemo na mambo a lumanamo, batwajijile kuba ka? (Byubilo 8:3, 4; 11:19-21)
8. Ñanyi bintu byawama byafumine mu mwingilo waingijilenga baana ba bwanga batanshi, kabiji ne atweba tubena kumwingila byepi uno mwingilo?
8 Mwingilo wa kusapwila mambo awama kechi wajingatu watutu ne. Pepi nobe baana ba bwanga 3,000 babatizwe pa Pentekosta mu 33 C.E. “Baitabila banungilwenungilwengako kwi Nkambo, ke mabumba a banabalume ne a banabakazhi.” (Byubilo 2:41; 4:4; 5:14) Mu kupita kwa kimye, ne wajinga kala mulwanyi wakuchina wamanyikanga bantu ba Lesa aye Saulo wa ku Talasusa, waikele ke mwina Kilishitu kabiji watendekele ne kusapwila bukine na kuchinchika. Waishile kutelwa’mba mutumwa Paulo. (Ngalatiya 1:22-24) Mwingilo watendekele mu myaka kitota kitanshi kechi wapwa ne. Ubena kuilakotu palutwe mu ano moba apelako kabiji wafika ne mu mapunzha onse a panopantanda. Tuji na jishuko ja kwingilako uno mwingilo, kabiji pa kumwingila, twafwainwa kufunjilako ku byaubile bakamonyi bakishinka bamwingijile kala atweba saka tukyangye kwikalako.
9. (a) Bimye ka Paulo byoasapwilangamo? (b) Ñanyi mashinda o musampanyinyamo mambo a Bufumu ku bantu?
9 Paulo byoayukile Yesu Kilishitu, waubilepo byepi? “Ponkapotu ... wasapwijilenga mambo a Yesu, amba, ye Mwana Lesa.” (Byubilo 9:20) Wamusanchijile bingi Lesa pa lusa loamubijile, kabiji wayukile’mba muntu yense wakebewenga mambo awama oa tambwijile. Paulo wajinga Muyudea, kabiji kwesakana na monka mwayijile kisela kya mu oa moba, wayile ku nshinagoga na kusapwila. Kabiji wasapwijile ne ku nzubo ne nzubo ne kwisamba na bantu mu bisankanyi. Kabiji wipaine ne kuya ku manyaunda a katataka na kusapwila mambo awama.—Byubilo 17:17; 20:20; Loma 15:23, 24.
10. (a) Paulo wamwesha byepi kuba’mba wachinchikile, ne kuyuka mwakubila bintu pa kusapwila? (b) Twafwainwa byepi kulonda byubilo byajingapo ne Paulo kimye kyotubena kusapwila ku balongo, bakwetu motwingijila, nangwa bakwetu motufunjila sukulu?
10 Paulo wachinchikile kabiji wayukilenga mwakubila bintu, ne atweba byo byotwafwainwa kwikala. Ku Bayudea waambilenga nabo pa milaye Lesa yoalaile bashakulu babo. Ku Bangiliki waambilenga pa bintu byo bayukijile jimo. Bimye bimo waingijishanga byo apichilemo aye mwine pa kufunda bukine kwikala jishinda ja kusapwilamo. Waambile’mba: “Mbenakuba byonse na mambo a mambo awama, namba ngikale ke wa kwabana ne bakwetu bibusa byao.”—1 Kolinda 9:20-23; Byubilo 22:3-21.
11. (a) Paulo waubilenga byepi kuba’mba abule kukoselatu na kwilwisha na bamulengulwilenga? (b) Kimye ka kyotwafwainwa kulonda byaubile Paulo, kabiji mu ñanyi jishinda? (c) Kwepi kufuma bulume bwa kutwajijila kwamba na kuchinchika?
11 Umvwe ku mpunzha koaji ke bakanye kusapwila, Paulo kechi wakoselangatu konkako na kwilwisha na bamulengulwilenga ne, wayanga na kusapwila ku mpunzha ingi. (Byubilo 14:5-7; 18:5-7; Loma 12:18) Bino kechi wiobile bumvu mambo awama ne. (Loma 1:16) Nangwa kyakuba Paulo waubilwe byatamisha bya bumvu ne kumumanyika ku bamulengulwilenga, aye ‘wachinchikile mwi Lesa wetu’ ne kutwajijila na kusapwila. Waambile’mba: “Aye Nkambo waimene pamo ne amiwa ne kunkosesha; amba monka mwi amiwa mambo asapwilwe ne kukumbana konse.” (1 Tesalonika 2:2; 2 Timoti 4:17) Mutwe wa kipwilo kya bwina Kilishitu aye Yesu, watwajijila kwitukosesha kuba’mba twingile mwingilo ye aambijile jimo ubena kwingijiwa mu moba etu a lelo.—Mako 13:10.
12. Kika kimwesha’mba bena Kilishitu bachinchika, kabiji kika kibakosesha?
12 Tuji na bishinka byavula bitulengela kutwajijila kwamba byambo bya Lesa na kuchinchika, byonka Yesu ne bakalume bakwabo bakishinka ba kwa Lesa byo baubilenga mu myaka kitota kitanshi. Kino kechi kilumbulula’mba twikale bakanama nangwa kukanjikizha kusapwila mambo ku boba babula kwiakeba ne. Pano bino kechi tuleka na mambo akuba bantu kechi babena kutako muchima nangwa na mambo a kwitukanya ne. Byonka byajinga Yesu, twaketekelatu mu Bufumu bwa Lesa kuba’mba ye kafulumende wafwainwa kulama ntanda yonse. Twamba na luketekelo mambo twimenako Yehoba, Nkambo walengele bintu byonse, kabiji mambo awama o tusapwila kechi afuma kwi atweba ne, afuma kwi aye mwine. Kabiji butemwe bwetu bo twamutemwa Yehoba bo bwafwainwa kwitulengelanga kumutota.—Filipai 1:27, 28; 1 Tesalonika 2:13.
Mepuzho Akupitulukamo
• Mambo ka o kyanemena kusapwila mambo a Bufumu ku muntu yense, kabiji kika kyotwafwainwa kuketekela?
• Twakonsha kumwesha byepi’mba kechi twaketekela mu ngovu yetu atwe bene kwingijila Yehoba ne?
• Lufunjisho ka lwanema lo tufunda mu buku wa Byubilo bya batumwa?
[Bipikichala pa peja 173]
Byonkatu byo kyajinga kala, bakalume ba Yehoba ano moba bamba byambo bya Lesa na kuchinchika