LUFUNJISHO 6
Nanchi Bupopweshi Bonse Bwaitabilwa kwi Lesa Nyi?
1. Kwesakana na Byambo bya Lesa, ñanyi mitundu ibiji yabupopweshi bujiko?
YESU waambile’mba, “twelai pa kibelo kyakepa: mambo kibelo kyabaya ne jishinda japela kwendamo biya ku lonaiko, ne batwelamo bo bavula. Mambo kibelo kyakepa ne jishinda jakatazha biya ku bumi, kabiji bebimona bo bacheche.” (Mateo 7:13, 14) Kwesakana na Byambo bya Lesa, kujitu mitundu ibiji yabupopweshi: bumo bwakine, bukwabo bwabubela; bumo bwaoloka, bukwabo bwatama, bumo butwala kubumi, bukwabo butwala kulonaiko.
2. Binembelo bimwesha byepi’mba kechi bupopweshi bonse butokesha Lesa pamuchimane?
2 Bantu bamo balanguluka’mba bupopweshi bonse butokesha Lesa pamuchima. Ano mavesi amu Baibolo alumbulula kuba’mba kino kechi kinene:
“Bena Isalela baubile jibiji bintu byatama ku meso a Yehoba, kabiji bebengijilenga Babaela ne Baashatoleta, bo balesa ba bena Silya, ne balesa ba bena Shidona, ne balesa ba bena Moabu, ne balesa ba bena Amonyi, ne balesa ba bena Filishitiya; kabiji bamulekele Yehoba, ne kumwingijila ke ne. Kabiji bukaji bwa Yehoba bwibabukijile bena Isalela.” (Mitonyi 10:6, 7) Umvwe ketupopwele bankishi nangwa balesa bangi nekubula kupopwela Lesa wakine, kechi tukekala nabibusa bya Yehoba ne.
‘Bantu bamo banemeka amiwa [Lesa] na bya tunwa byonka, pakuba michima yabo iji kwalepa ne amiwa. Nanchi bangakamwatu, ne kufunjisha mafunjisho a mikambizho ya bantutu.’ (Mako 7:6, 7) Umvwe bantu bamba’mba bapopwela Lesa bino sabafunjisha mafunjisho abo bene mukifulo kyakufunjisha bifunjisha Baibolo, abya bupopweshi bwabo kebwatuutu. Lesa kechi wibuswane.
“Lesa Ye Mupashi: ne bonse bamupopwela bafwainwa kumupopwela na Mupashi ne na bukine.” (Yoano 4:24) Bupopweshi bwetu bwafwainwa kufuma mu Byambo bya Lesa byabukine.
Bipangwa bya Bupopweshi Bwabubela
3. Ñanyi jishinda jimo jakuyukilako bupopweshi bwakine nebwabubela?
3 Twakonsha kuyuka byepi’mba abwe bupopweshi butokesha Lesa pamuchima nangwane? Yesu waambile’mba: “Bichi byonse byawama bipanga bipangwa byawama; kabiji kyabipa kipanga bipangwa byabipa . . . Byonkabyo mukebayukila ku bipangwa byabo.” Muñambilo ikwabo, umvwe bupopweshi bwafuma kwi Lesa bupanga bipangwa byawama; bino umvwe bwafuma kwi Satana, bupanga bipangwa byatama.—Mateo 7:15-20.
4. Kyubiloka kimwesha bapopweshi ba Yehoba?
4 Bupopweshi bwakine buji nabantu betemwa bene nabene kabiji batemwa nebantu bakwabo. Kino kenamambo akuba Yehoba ye Lesa wabutemwe. Yesu waambile’mba: ‘Pa kyo kino po po bakayukila bonse amba anweba mwi baana bami ba bwanga, inge mwitemwa anweba bene na bene.’ Nanchi bupopweshi bonse bulondela uno mukambizho wabupopweshi bwakinenyi?—Yoano 13:35; Luka 10:27; 1 Yoano 4:8.
5. Encyclopedia imo yalumbululapo’mbaka pakusulusha bazha mu Africa?
5 Akilangulukai pabusulu bwakupotesha bazha bwajingako mu Africa. Buku wa The New Encyclopædia Britannica wamba’mba: “Pepi nabena Africa 18,000,000 batwajilwe kumapunzha akupotesheshako bazha a Islāmic trans-Saharan ne Indian Ocean pakachi kamyaka yamuma 650 ne 1905. Kunangijila kumpelo yakitota-myaka kyabu 15, bena Europe batatwile kusulusha bantu kumuzhika wa kitulu kya Africa, kabiji mumwaka wa 1867 bantu bena Africa pakachi ka 7,000,000 ne 10,000,000 bebatwajile kubuzha mubyalo byaku America.”
6. Ñanyi mwingilo bupopweshi yebwaingijile kimye kwajinga kupotesha bazha?
6 Bupopweshi bwaubilepo byepi kimye kyaano malwa mu Africa banabalume, banabakazhi, nebaana byobebafumishenga pamizhi yabo nemubisemi byabo, kwibakasa minyololo, kwibashoshaika byela byapyana, nekwibapota kabiji nekwibapotolwesha nobe bañombe? Bethwell Ogot wanembele mupepala wabyambo wamu Nairobi, Kenya wa Daily Nation amba: “Bonse bena Kilishitu neba Izilamu bafunjishenga bantu’mba bafwainwa kukwatankana, bino abo bonse batundaikilenga bije bitala pabazha nemisalululo yamushobo. . . . Twaitabizha namba bena Kilishitu neba Mozelemu bonse ba Kumuzhika Nekumusela bazhatwa, mambo akukankalwa kulangulukisha pakino byokyaleta buyanji kubena Africa.”
Bupopweshi Nenkondo
7. Bantangi babupopweshi baingijile ñanyi mwingilo mukimye kyankondo?
7 Bupopweshi bwabubela bwamwesha bipangwa byabola mumashinda akwabo. Kyakumwenako kekino, nangwa kyakuba Baibolo yamba’mba “Mwitemwe anwe bene na bene,” Bantangi babupopweshi mwaya ntanda yonse bakwashishenga nekutundaika nkondo.—Mateo 22:39.
Bupopweshi bwa bubela bwivwanga mu makondo ne mu kupotesha bantu mu buzha
8. (a) Bantangi babupopweshi batundaikile byepi kwipayañana mumalwañano ajingako mu Africa? (b) Pashita umo waambilepo’mbaka pamambo abantangi babupopweshi kimye kyokwajinga nkondo yamulwabo mu Nigeria?
8 Kyayukanyikwatu patoka kuba’mba mumwaka wa 1994, banabakazhi bepana mubupopweshi nebakulumpe bamubipwilo byabo bevwangilemo mukwipaya bantu mu Lwanda. Bupopweshi bwivwangilemo bingi nangwatu mumalwañano akwabo amu Africa. Kyakumwenako, kimye kyokwajinga nkondo yamulwabo mu Nigeria, bamubupopweshi bobene batundaikilenga bantu kuba’mba balwe nekwiipaya. Kimye nkondo kyoyatwajijile, pashita umo waambile’mba bantangi bamumachechi “balekele mwingilo wa Lesa.” Wanungilepo’mba: “Atweba twitela’mba twibamingilo ba Lesa twaikala kebamingilo bakwa Satana.”
9. Baibolo yambapo byepi pamambo abamingilo bakwa Satana?
9 Baibolo yamba javula pakintu kimotu kuba’mba: “Satana naye wialula nobe malaika wa kyeya. Byonkabyo umvwe ba mingilo yanji bealula nobe ba mingilo ya bololoke kechi kyo kintu kikatampe ne.” (2 Kolinda 11:14, 15) Byonkatu bantu babi byobemwesha nobe bawama, Satana ujimbaika bantu nabamingilo bealula nobe bamingilo yabololoke bino mingilo yabo sayatama nebipangwa byabo sabyabola.
10. Muñanyi mashinda bantangi babupopweshi mobamukaina Lesa?
10 Kuzhokoloka mwaya ntanda yonse, bantangi babupopweshi basapwila pamambo abutemwe, mutende, nebuwame, bino sabaji nabyubilo byalupato, nkondo, nekubula moyo wakwakamwa Lesa. Baibolo ibalumbulula bulongo’mba: “Abo bamba’mba Lesa twamuyuka, nanchi mu mingilo yabo bamukana.”—Titusa 1:16.
Lupukaimo mwi aye “Babilona Mukatampe”
11. Baibolo yalumbulula byepi bupopweshi bwabubela?
11 Twakonsha kumona Yehoba byoamona bupopweshi bwabubela mukutanga Baibolo mubuku wa Lumwekesho. Muuno buku, bupopweshi bwabubela bebufwanyikizha kumwanamukazhi wakifwanyikizho, ‘Babilona Mukatampe.’ (Lumwekesho 17:5) Monai Lesa byoamulumbulula:
“Pite mukatampe . . . ye wauba bulalelale ne bamfumu ba panopantanda.” (Lumwekesho 17:1, 2) Mukifulo kyakwikala bwakishinka kwi Lesa, bupopweshi bwabubela bwivwanga mubyabumulwila ntanda kabiji javula bobubuula nemakafulumende byakuba.
“Mwi aye mwatainwe mashi a bangauzhi ba Lesa, ne a bazhijikwa, ne a bonse baipayilwe panopantanda.” (Lumwekesho 18:24) Bupopweshi bwabubela bwakabisha nekwipaya bakalume ba Lesa bakishinka kabiji bwaipaya bantu bavula munkondo.
“Monka mo etumbijikile mwine ne kuba bya kusakasaka kwanji bya bono.” (Lumwekesho 18:7) Bupopweshi bwabubela buji nabunonshi bwavula bingi, bwingijisha bantangi babo kwikala bwikalo bwakwitobwela.
‘Mwi [aye] mikoka yonse ya bantu yajimbaikilwe na buñanga bwanji bwa lubuko.’ (Lumwekesho 18:23) Kupichila mukufunjisha bubela’mba mweo kechi ufwane, bupopweshi bwabubela bwashinkula jishinda kubuñanga bwalubuko nebulozhi kabiji bwalengela moyo mubantu wakuchina bafu nekupopwela bashakulu.
12. Ñanyi lujimuno Baibolo loyapana pamambo abupopweshi bwabubela?
12 Kujimuna bantu kufuma mubupopweshi bwabubela, Baibolo yaamba’mba: “Anweba bantu bami, lupukaimo mwi aye, kechi mumvwañane nanji mu byabundengamambo bwanji ne, namba mwakatambulako myalo yanji.”—Lumwekesho 18:4, 5.
13. Kika kikamwekela bupopweshi bwabubela nekuboba boba byubilo byanji?
13 Palutwe kacheche, Babilona Mukatampe, bupopweshi bwabubela bwantanda yonse bukonaunwatu pelu. Baibolo yamba’mba: “Myalo yanji ikafika mu juba jimotu, ne lufu, ne kujila mabingo, ne nzala; kabiji ukasokwatu pelu na mujilo; mambo aye [Yehoba, NW] Lesa, wamuzhachisha, ye wakosa.” (Lumwekesho 18:8) Pakuba’mba tubule kutambulako “myalo yanji,” twafwainwa kufuma mumashinda onse akwatankana nabubopweshi bwabubela, kubula kwivwanga mubyubilo byanji, byakusekelela, nemafunjisho afichisha Lesa pamuchima. Uno mukambizho wanema bingi kumukokela lonkaluno, mambo bumi bwetu buji mukizumba!—2 Kolinda 6:14-18.