KITANGO 16
Balongo Bakwatankana Ntanda Yonse
PA myaka 1,500, Yehoba Lesa waubijile bintu byawama bantu banji bena Isalela batelwanga pa jizhina janji. Kepo Yehoba ‘aalulukijile ku bisaka bya bantu ne kusalamo bantu ba jizhina janji.’ (Byu. 15:14) Bantu batelwanga pa jizhina ja Yehoba baikele ke bakamonyi banji, bakwatankana kechi na mambo a ku mpunzha ko bekela pano pa ntanda ne. Kyalengela bantu batelwa pa jizhina ja Lesa kukwatankana ke mukambizho Yesu ye akambizhe baana banji ba bwanga wa kuba’mba: “Onkao mambo, yainga na kufunjisha bantu ba mu bisaka byonse bya bantu kwikala ke baana bami ba bwanga, ne kwibabatizha mu jizhina ja Tata ne ja Mwana ne ja mupashi wazhila, ne kwibafunjisha kulama bintu byonse byo nemukambizha.”—Mat. 28:19, 20.
Muji mu kisemi kya bena Kilishitu bakwatankana ntanda yonse, babula misalululo, kechi na mambo a kupusana byalo ko mwafuma, milaka yo mwamba nangwa bintu byo mwapitamo mu bwikalo ne
2 Byo mwipana kwi Yehoba ne kubatizhiwa, pano mwaikala mwana wa bwanga wa kwa Yesu Kilishitu. Muji mu kisemi kya bena Kilishitu bakwatankana ntanda yonse, babula misalululo, kechi na mambo a kupusana byalo ko mwafuma, milaka yo mwamba nangwa bintu byo mwapitamo mu bwikalo ne. (Sala. 133:1) Kino kimulengela kutemwa ne kunemeka bena Kilishitu bakwenu mu kipwilo. Kampe bamo kechi mwibamonanga kala amba bakonsha kwikala balunda nenu ne, na mambo a kupusana kwa mutundu, kyalo, kufunda nangwa bwikalo. Kabiji butemwe bwa kutemwa balongo bwakila bulunda bonse bo mwakonsha kwikala nabo, nabiji mu bupopweshi nangwa mu kisemi.—Mako 10:29, 30; Kolo. 3:14; 1 Pe. 1:22.
KUPIMPULA NDANGULUKILO
3 Inge bamo kibena kwibakatazha kuleka misalululo ya mitundu, ya bya bumulwila ntanda, ya bwikalo nangwa misalululo ikwabo yatwezha mizhazhi mu michima yabo, bafwainwa kulanguluka pa bena Kilishitu batanshi Bayudea. Abano bena Kilishitu balekele kuba misalululo ya bupopweshi bwa Bayudea ya kusalulula bantu bonse ba mu bisaka bikwabo. Petelo byo bamukambizhe kuya ku nzubo ya mwina Loma mukulumpe wa bashilikale aye Koneleusa, Yehoba mu lusa lwanji wakwashishe Petelo kuya ko bamutumine.—Byubilo, kita. 10.
4 Mu kimwesho, Petelo bamwambijile kwipaya ne kuja banyama bamo bajinga ba muzhilo ku Bayudea kwesakana na kisho kyabo. Petelo byo akaine, jiwi jafumine mwiulu ne kumwambila’mba: “Kileke kutela bintu Lesa byo atokesha amba bya biko.” (Byu. 10:15) Byambo byaambile Lesa byo byalengejile’mba Petelo apimpule ndangulukilo yanji pa mambo a mwingilo ye bamupeele wa kufwakesha muntu wa mu kisaka kikwabo. Byo akookejile mukambizho wa Yehoba, Petelo waambile ku boba bakonkene amba: “Mwayukishatu bulongo amba kechi kyafwainwa Bayudea kwikala pamo nangwa kwisamba na muntu wa mutundu mukwabo ne, bino Lesa wammwesha’mba kechi nafwainwa kutela muntu nangwa umo amba wa muzhilo nangwa’mba wabula kwitokesha ne. Onkao mambo, kyo kyo naishila kwa kubula kuzhinyazhinya byo mwangichile.” (Byu. 10:28, 29) Byo apwishishetu kwamba bino, Petelo wimwenejile Yehoba byo aubijile bibusa Koneleusa ne ba mu nzubo yanji.
5 Saulo mwina Talasusa, Mufaliseo wafunjile bingi wipelwile ne kwikala mulunda wa boba bo amonanga kala amba kuba wapwanañana nabo ne. Kabiji walondelanga ne mikambizho yo bamubuulangako. (Byu. 4:13; Nga. 1:13-20; Fili. 3:4-11) Twakonsha kufwanyikizhatu byapimpwile ndangulukilo bano bantu nabiji Seligiusa Paulosi, Dionisiusa, Damalisa, Filemonyi, Onesimusa ne bakwabotu byo batambwijile mambo awama ne kwikala baana ba bwanga ba kwa Yesu Kilishitu.—Byu. 13:6-12; 17:22, 33, 34; File. 8-20.
KUKWATANKANA NA BAKWETU NTANDA YONSE
6 Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, butemwe bwa balongo ne banyenga mu kipwilo bo bwimulengela kufwenya kwipi ne Yehoba ne kwikala mu jibumba janji. Mwimwenejile kayukilo ka butemwe buyukisha baana ba bwanga ba kine ba kwa Yesu Kilishitu, byo aambile’mba: “Mbena kwimupa mukambizho mupya, namba mwitemwe anwe bene na bene; byonkabyo nemutemwa amiwa, ne anweba mwitemwe anwe bene na bene. Kino kyo kyo bakayukilako bonse amba mwi baana bami ba bwanga, umvwe mwitemwa anwe bene na bene.” (Yoa. 13:34, 35) Kabiji mwatwajijile kunemeka Yehoba ne jibumba janji byo mwayukile’mba butemwe buji mu kipwilo bumwesha butemwe bwa kutemwa balongo mwaya ntanda yonse. Mubena kumona bungauzhi bwa mu Baibolo bwaamba pa kukonkanya bantu pamo mu ano moba a kupelako, saka babena kupopwela Yehoba mu mutende kabiji saka bakwatankana.—Mika 4:1-5.
7 Na mambo a kuba’mba mu ino ntanda muji bintu byavula bingi bileta mabano, ñanyi wakonsha kulanguluka’mba kyakonsheka kukwatankanya bantu bafuma “mu bisaka byonse, mu mikoka yonse, mu mitundu yonse ya bantu ne mu njimi yonse”? (Lum. 7:9) Akilangulukai pa lupusano luji pa bantu bafunda bingi ne boba bakosela bya kishakulu. Akilangulukai pa bantu baji mu bupopweshi byo bashikwa bantu ba mutundu umo ne kyalo kingi. Na mambo a kutemwa kyalo kyabo, bantu baabenamo bingi mu bya bumulwila ntanda kukila ne kala. Kabiji inge mwalanguluka pa kupusana pusana kwa bwikalo ne bintu bya kukankalwa kubala bileta mabano, Lesa wa Bulume Bonse ye yenkatu wakonsha kukwatankanya bantu bafuma mu bisaka byonse, bipamo, bipanyi ne mitundu ya bantu kuba’mba betemwe.—Zeka. 4:6.
8 Kuno kukwatankana ko kuji, kabiji byo mwipaine ne kwikala Kamonyi wa kwa Yehoba wabatizhiwa, mwaikele mu kisemi kya bapopweshi ba Yehoba bakwatankana. Pa kuba’mba mumwenemo mu kuno kukwatankana, ne anweba mwafwainwa kukwatankena pamo na bakwenu. Kino kyubiwa inge saka mulondela byambo byaambile mutumwa Paulo bitanwa pa Ngalatiya 6:10 bya kuba’mba: “Umvwe twashukilwapo kimye, twibobilenga bonse byawama, kikatakata bakwetu ba mu lwitabilo.” Kabiji tulondela jino jifunde ja kuba’mba: “Kange mubenga bintu na mapata nangwa na kwitota kwatu ne, bino na muchima wa kwipelula saka mulanguluka’mba bakwenu bemukila, saka muta muchima ku bintu bya bakwenu kabiji kange mulangulukengatu pa bintu byenu byonka ne.” (Fili. 2:3, 4) Inge ke tumone balongo ne banyenga yetu byonka Yehoba byo ebamona, tukatwajijila kwikala nabo mu mutende ne kumvwañana nabo.—Efi. 4:23, 24.
KWITA MUCHIMA ATWEBA BENE NA BENE
9 Byonkatu mutumwa Paulo byo etulumbulwijile, kipwilo kechi kyaabenamo ne, bino bonse bajimo beta muchima bene na bene. (1 Ko. 12:14-26) Nangwa kya kuba twikala ku mpunzha kwalepa na balongo betu mwaya ntanda yonse, pano twibata muchima. Umvwe balongo betu bamo babena kwibamanyika, ne atweba twikala na bulanda. Inge bakwabo bakajilwa nangwa babena kupita mu bya malwa nabiji nkondo, malwañano mu kyalo, tukeba mashinda a kwibakwashishamo pa kuba’mba bakoseshe bulunda bwabo ne Lesa ne kwibakwasha mu byo bakajilwa ku mubiji.—2 Ko. 1:8-11.
10 Atweba bonse twafwainwa kulombelangako balongo betu moba onse. Bamo babena kupita mu lweseko lwa kuba bintu byatama. Bakwabo babena kuyanda. Bakwabo nabo bebashikwa ku bo bengila nabo ne ba mu bisemi byabo babula kwitabila kabiji kechi bavula bayuka luno lukatazho ne. (Mat. 10:35, 36; 1 Tesa. 2:14) Atweba bonse twibata muchima mambo twi banabankazhi ntanda yonse. (1 Pe. 5:9) Mwi atweba muji ne boba babena kwingila na ngovu mu mwingilo wa Yehoba, kutangijila mwingilo wa kusapwila ne kutangijila bipwilo. Kabiji kuji ne boba bo batongola kutala pa mwingilo wa ntanda yonse. Abano bonse bakebewa kwibalombelako. Inge twauba bino, tumwesha kya kine amba twibatemwa ne kwibata muchima nangwa kya kuba kafwako kintu kyo twakonsha kwibapa pa kuba’mba twibakwashe ne.—Efi. 1:16; 1 Tesa. 1:2, 3; 5:25.
11 Na mambo a malwañano aji pano pa ntanda mu ano moba a kupelako, bantu ba Yehoba bafwainwa kwinengezha kwikwasha bene na bene. Bimye bimo inge kwamweka bya malwa nabiji bitentanshi ne miyulo, kwakonsha kukebewa kulengako mabumba a bukwasho ne kunengezha bukwasho bwa bintu bya ku mubiji byavula. Twafwainwa kufunjila ku byaubile bena Kilishitu ba mu myaka kitota kitanshi. Byo bavulukile byaambile Yesu, baana ba bwanga ba mu Antioka batumine bya bupe ku balongo ba mu Yudea. (Byu. 11:27-30; 20:35) Kabiji Mutumwa Paulo watundaikile bena Kolinda kwingilako mwingilo wa kupana kajo ka kutuuka pa kuba’mba bintu byonse byubiwe bulongo. (2 Ko. 9:1-15) Mu ano moba, inge balongo betu baponenwa na bya malwa kabiji babena kukebewa bukwasho, jibumba ja Lesa ne bena Kilishitu bakwabo banengezha bukiji bukiji bintu ne kupana bibena kukebewa.
BEBASALA KUBA KYASWA MUCHIMA WA YEHOBA
12 Twakwatankana na balongo betu mwaya ntanda yonse mu kuba kyaswa muchima wa Yehoba. Pa kino kimye, kyaswa muchima wa Yehoba ke kya kuba’mba mambo awama a Bufumu beasapwile pano pa ntanda ponse kwikala bukamonyi ku bisaka byonse bya bantu. (Mat. 24:14) Byo tubena kwingila uno mwingilo, kyaswa muchima wa Yehoba ke kya kuba’mba kimye kyonse tulondelenga mizhilo yanji yaoloka mu bwikalo bwetu. (1 Pe. 1:14-16) Twafwainwa kwingijilanga pamo ne kutwala mambo awama palutwe. (Efi. 5:21) Kwambatu kine, kino kechi kyo kimye kya kwikebela bintu byetu atweba bene ne, bino ke kimye kya kutangizhako Bufumu bwa Lesa mu bwikalo bwetu. (Mat. 6:33) Kuvulukanga kino ne kwingijila pamo na mambo a mambo awama kuleta lusekelo luno kabiji kuketulengela kwikala na bintu byawama myaka ne myaka.
13 Byo tuji Bakamonyi ba kwa Yehoba, twapusanako bingi na bantu bakwabo. Atweba betusala kufuma mu bantu bonse ne kwikala batooka, bengila na mukoyo mwingilo wa Lesa wetu. (Titu. 2:14) Kwingijila Yehoba ko kwitulengela kupusanako na bantu babula kumwingijila. Kechi twingilatu na muchima umo na balongo betu ntanda yonse ne, bino twamba ne mulaka umotu wa bukine ne kubila bintu monka mwayila bukine bo twamba. Kino kyaambijilwe jimo kimye Yehoba kyo aambile mwi ngauzhi wanji Zefwaniya amba: “Nkalula mulaka wa mitundu ya bantu kwikala ke mulaka wawama, pa kuba’mba bonse baketenga pa jizhina ja Yehoba, ne kumwingijila na muchima umo.”—Zefwa. 3:9.
14 Kepo Yehoba atangijile Zefwaniya na mupashi kulumbulula mwatala kukwatankana kwa balongo betu mwaya ntanda yonse lelo jino, amba: “Aba bakashalapo mu bena Isalela kechi bakobanga bintu byabula koloka ne; kechi bakabepanga ne, kabiji mu tunwa twabo kechi mukekala bujimbijimbi ne; bakajanga ne kulaala, kabiji kafwako nangwa umo ukebalengesha moyo ne.” (Zefwa. 3:13) Byo twaumvwisha Mambo a Yehoba a bukine ne kupimpula byubilo byetu ne kwikela mwayila mizhilo ya Yehoba, atweba twingila saka twakwatankana. Tuba bintu bimweka kukatazha ku meso a boba bamwena bintu mumwena bantu. Ee kine, twi bantu bapusanako bingi, mambo twi bantu ba Lesa bamuletela munema ntanda yonse.—Mika 2:12.