Mwakonsha Kukwasha Byepi Mwana “Wasatuka”?
‘Sangalalai . . . mambo walubile pano wamweka.’—LUKA 15:32.
1, 2. (a) Bakyanyike bamo boba byepi nabukine bwabwina Kilishitu? (b) Nga bansemi nebaana baji mubwikalo bwa uno mutundu beumvwa byepi?
“AMIWA bukine mbena kwibusankilapo!” Bansemi bakamwa Lesa bebikako nangovu yonse kukomesha baana babo kwikala bena Kilishitu, kibakozha bingi kumuchima pakumvwa mwanabo keambe byambo bya uno mutundu! Banyike bamo ‘bakumpulwatu’ kwakubula kwamba nekyobabena kulangulukane. (Bahebelu 2:1) Baana bavula bauno mutundu baji nobe yewa mwana walubile uji mukishimpi kyashimikizhe Yesu, wafumine kunzubo yabashanji nekukapwisha nsabo yanji kuntanda ingi kwalepa.—Luka 15:11-16.
2 Nangwa kyakuba Bakamonyi bakwa Yehoba bavula kechi bekalapo nalukatazho lwa uno mutundune, kuboba baji nalo, kafwapotu nangwa byambo bimo byalutekenesho byakonsha kwamuna binyenge byobaji nabyone. Kabiji kikwabo kyotwafwainwa kubula kulubako kebulanda boekala nabo aye mwine mwana wasatuka. Mukachi kamuchima wanji wakonsha kushupikwa bingi. Mukishimpi kyashimikizhe Yesu, mwana wasatukile kulutwe nalwendo ‘walubulukile muchima’ wanji, kabiji kino kyasangajikile bingi bashanji. Bansemi ne bakwabotu mukipwilo bakonsha kukwasha byepi baana basatuka ‘kulubuluka michima’ yabo?—Luka 15:17.
Baana Bamo Kyobafuukwila Kusankilapo Bukine
3. Ñanyi bintu bimo bilengela bakyanyike kufuukula kufuma mukipwilo kya bwina Kilishitu?
3 Kuji bakyanyike bavula bingi basangalala nakwingijila Yehoba mukipwilo kyabwina Kilishitu. Pano nga mamboka bakyanyike bamo kyobafuminamo? Balanguluka’mba babena kutaya jishuko jakwiyowa bintu byaino ntanda. (2 Timoti 4:10) Kimye kimo balanguluka’mba jitanga ja Yehoba jakufyamamo javujisha mizhilo. Kwizhachisha mumuchima, kwifwalama nawamukazhi nangwa nawamulume nekusaka kutokesha bakwabo banyike pamuchima nabyo byakonsha kulengela wakyanyike kukumpulwa nekufuma mujitanga ja Yehoba. Wakyanyike wakonsha kuleka kwingijila Yehoba namambo akulanguluka kwanji mwine’mba bansemi yanji nangwa bena Kilishitu bakwabo baji nabujimbijimbi.
4. Ñanyi kishina kine kilengela bakyanyike kuya mungi?
4 Byubilo byabunsatuki byuba mwana javula byobiyukilo byakuyukilako’mba wakoka kumupashi, kabiji bimwesha biji mumuchima wanji. (Byambo bya Mana 15:13; Mateo 12:34) Nangwa pekale kintu kyabyepi kyakonsha kulengela wakyanyike kuya mungi, kishina kine kilengela kuba byobyo kekubula kwikala na “maana alumbuluka abukine.” (2 Timoti 3:7, NW) Mukifulo kyakupopwelatu Yehoba namukose-mukose, bakyanyike bafwainwa kwikala nabulunda bwapa muchima ne aye. Kika kyakonsha kwibakwasha kuba byobyo?
Fwenyai Kwipi ne Lesa
5. Kika kikebewa pakuba’mba mwanyike ekale nabulunda bwapa muchima ne Lesa?
5 Mwana wabwanga Yakoba wanembele’mba “Fwenyai kwipi ne Lesa kabiji ne aye ukafwenya kwipi ne anweba.” (Yakoba 4:8) Pakuba’mba obe kino, wakyanyike wafwainwa kukwashiwa kutemwa byambo bya Lesa. (Masalamo 34:8) Pakutendeka ukebewa “mukaka”—mafunjisho atanshi amu Baibolo. Apa bino byoatendeka kwikala nalusekelo mu Byambo bya Lesa nekutendeka pachepache kutemwa “kajo kakosa,”—mafunjisho akatampe akumupashi, bukiji-bukiji wikala kewakoma kumupashi. (Bahebelu 5:11-14; Masalamo 1:2) Wakyanyike umo wamwene’mba kyakine wichapankenye mubyubilo byaino ntanda, watendekele kumvwisha mafunde akumupashi. Kika kyamukwashishe kusankilapo byubilo byatama? Byobamubujile’mba akatange Baibolo yense, watwajijile namutanchi wakutanga Baibolo. Ee, kutanga Byambo bya Lesa kimye kyonse kwanema bingi pakuba’mba mwanyike ekale nabulunda bwapa muchima ne Yehoba.
6, 7. Bansemi bakonsha kukwasha byepi baana babo kwikala namujojo wa Byambo bya Lesa?
6 Onkao mambo, kyanema bingi bansemi kukwasha baana babo kwikala namujojo wa Byambo bya Lesa. Nangwa kyakuba baikalanga nalufunjisho lwakisemi, nsongwakazhi umo kechi waumvwanga ne. Pamambo alufunjisho lwakisemi lobaikalanga nalo, waambile’mba: “Umvwe batata baipuzha jipuzho, natangangatu mukumbu kwakubula nekwibatala pakilungi ne.” Mukifulo kyakubatu’mba kikulu twafunda lufunjisho lwakisemi, bansemi bamaana bafwainwa kuyuka mwakufunjishisha. (2 Timoti 4:2) Pakuba’mba mwana asangalale pakufunda, wafwainwa kwiumvwa’mba lufunjisho lwalamata kubyubilo byooba mubwikalo bwanji. Samwipuzha mepuzho akumukwasha kumvwisha byoabena kufunda kabiji mulekai elumbulwile aye mwine. Mutundaikai mwanyike kwingijisha byambo byoabena kufunda.a
7 Kikwabo, mwisambo wamu Binembelo yemubena kwisambapo wafwainwa kutwa kyuya. Umvwe kyakonsheka, bulai banyike kukaya byubilo nebifwanyikizho byamu Baibolo. Bakwashai kufwanyikizha mapunzha nebintu byajinga muyoyo ntanda mwaubijiwe kyokyo kyubilo kyomubena kwisambapo. Kwingijisha mapu nemachati palengwa bino bintu kyakonsha kwimukwashako. Ee, umvwe kemufwanyikizhe bintu byobyajinga, lufunjisho lwakisemi lwakonsha kutwa kyuya nekuwama. Kabiji bansemi nabo bafwainwa kumona’mba bulunda bwabo ne Yehoba bwakosa. Umvwe abo bafwenya kwipi ne Yehoba, bakonsha nekukwasha baana babo nabo kuba byonkabyo.—Mpitulukilo ya mu mizhilo 6:5-7.
8. Lulombelo lukwasha byepi muntu kufwenya kwipi ne Lesa?
8 Kabiji lulombelo nalo lukwasha muntu kufwenya kwipi ne Lesa. Nsongwakazhi umo wamyaka yakusemwa pakachi ka 13 ne 15 kyamukolelenga bingi kumuchima namambo akukankalwa kusalapo kyoafwainwa kuba pakachi kabwikalo bwabwina Kilishitu nebakwabo mobakailanga babujile kwitabila bintu byoaitabila. (Yakoba 4:4) Waubilepoka? Waitabile’mba “ponkapotu nalombele kwi Yehoba nekumubula byoneumvwinenga.” Kabiji wapezhezheko kwamba’mba mukupita kwakimye, lulombelo lwanji lwakumbwilwe mambo wataine mulunda nanji wamukazhi monka mukipwilo kyabwina Kilishitu yeaketekejile bingi. Byoeumvwine’mba Yehoba wamutangijilenga, watendekele kukosesha bulunda bwanji ne aye. Bansemi bakonsha kukwasha baana babo kupichila mukuwamyako milombelo yabo. Pakulombela pamo nakisemi, bansemi bafwainwa kutongaula lukatazho lonse lobaji nalo kumuchima kuba’mba baana babo bamone lukwatankano lujipo pakachi kabo ne Yehoba.
Tekanyai Bino Samwakosa
9, 10. Kyakumwenakoka Yehoba kyoamwesheshe pakwibatekenya bena Isalela basatukile pakimye kikatampe?
9 Umvwe mwana kakumpulwe, weseka kwipatula bunke bwanji nekukana kwamba nabansemi bintu bya kumupashi byobabena kukeba kwisamba nanji. Bansemi bakonsha kuba byepi nalukatazho lwa uno mutundu? Langulukai Yehoba byoaubile kala na bena Isalela. Wibalekejilengako mambo bena Isalela ‘baumine mashingo’ pamyaka kukila 900 saka akyangye kwibasankilapo namambo abunsatuki bwabo. (Kulupuka 34:9; 2 Byambo bya Moba 36:17-21; Loma 10:21) Nangwa kyakuba ‘bamwesekelenga,’ Yehoba wibobijilenga “lusa.” “Javula jo ebwalulwile kungi bukaji bwanji, ne kwibukolomona bukaji bwaji bonse ne.” (Masalamo 78:38-42) Lesa kechi watamishepo mukwibalama ne. Bansemi babutemwe balonda Yehoba nekutekanya umvwe mwanabo wabula kumvwina bukiji-bukiji byobabena kumukwasha.
10 Kutekanya kechi kulumbulula’mba mwafwainwa kulubakotu’mba pano kyapwa bintu kechi bikawama ne. Yehoba waikala wakumwenako mubutekanye. Watumijilenga bena Isalela baluwe banji “kikupu.” Yehoba “wibobijile lusa bantu banji” nangwa kyakuba batwajijile ‘kwendeleka baluwe ba Lesa ne kusula byambo byanji, ne kwibaseka na mwenga bangauzhi banji.’ (2 Byambo bya Moba 36:15, 16) Wibasashijile bena Isalela’mba: “Alulukai, anweba bonse, ne kufuma ku mashinda enu atama.” (Yelemiya 25:4, 5) Bino nangwa byonkabyo, Yehoba kechi wasankijilepo mafunde anji aolokane. Bena Isalela bakambizhiwe ‘kwalulukila’ kwi Lesa ne kumizhilo yanji.
11. Bansemi bakonsha kutekanya byepi bino sabakosa pakwikala namwana ubena kusatuka?
11 Bansemi bakonsha kulonda Yehoba mubutekanye kubula kumusulatu ponkapo mwana ubena kusatuka. Kwakubula kulubakotu, bakonsha kwisambanga nanji nangwa kutendeka kwisamba jibiji nanji umvwe kyakuba wakananga. Byobabena kukosela kulama mafunde aoloka, bakonsha kumusashijila mwanabo ‘kikupu’ amba alulukile kujishinda jabukine.
Umvwe Mwana Wapangiwa Mukipwilo
12. Mwingiloka bansemi yebekala nanji umvwe mwana yebekala nanji wapangiwa mukipwilo?
12 Ibyepi umvwe mwana wikala nabansemi walenga mambo akatampe bino namambo akubula kulapila bamupanga mukipwilo? Mwana byoakikala nabansemi yanji, bano bansemi baji namwingilo wakumufunjisha nekumujimuna mwayila Byambo bya Lesa. Kino kyakonsha kubiwa byepi?—Byambo bya Mana 6:20-22; 29:17
13. Bansemi bakonsha kufika byepi pamuchima wamwanabo walenga mambo?
13 Lufunjisho lwa Baibolo lwakufunjisha nekujimuna uno mwana lwafwainwa kubiwa nanji pabunke. Nsemi kechi wafwainwa kumonatu byubilo byamwana nekutatula kumona biji mumuchima wanjine. Kika kyaleta ino misongo yakumupashi? (Byambo bya Mana 20:5) Nanchi pajipo momwakonsha kumukwashishanyi? Binembeloka byomwakonsha kwingijisha? Mutumwa Paulo waambile’mba: “Mambo a Lesa o omi, ne kwingila engila, kabiji atwisha kukila mapoko onse atwa kubiji, ne kusaba asaba kufika ne ku kwabanya kwa muchima ne mupashi, ne kwa manungi ne mukolokofwa, kabiji alondalonda ne kupima milanguluko ya michima ne mo yayila.” (Bahebelu 4:12) Ee kine, bansemi bakonsha kuba byavula kukila kubulatu mwanabo’mba akabule kubwezhapo jibiji kulenga mambo. Bafwainwa kweseka kumutekenesha.
14. Ñanyi kintu kitanshi mwana walenga mambo kyoafwainwa kuba pakuba’mba akoseshe jibiji bulunda bwanji ne Yehoba, kabiji bansemi bakonsha kukwasha byepi mwana kuba kino?
14 Mwanyike walenga mambo wafwainwa kukosesha jibiji bulunda bwanji ne Yehoba. Kintu kitanshi kyoafwainwa kuba ke ‘kulapila ne kwaluluka.’ (Byubilo 3:19; Isaya 55:6, 7) Pakukwasha mwanyike yebekala nanji kuba’mba alapile, bansemi bafwainwa ‘kutekanya sabamolola mubukimote mwana ubena kwiumvwa’mba wataika. (2 Timoti 2:24-26) Bafwainwa “kumukajipila” (NW) mwayila byamba Baibolo. Kyambo kya Kihebelu kwafuma kyambo kya “kukajipila” kyakonsha kutuntululwa’mba ‘kushiina.’ (Lumwekesho 3:19; Yoano 16:8) Onkao mambo kukajipila kulumbulula kumwesha bishinka byakushiina mwana pamambo abyubilo byanji byabundengamambo. Kyakine, kuba kino kechi kyapelane. Umvwe kyakonsheka, bansemi bakonsha kumusashijila mwanabo nekwingijisha mashinda onse amu Binembelo afwainwa kumushiina. Bafwainwa kweseka kumukwasha kumvwisha buneme bwa ‘kushikwa bubi ne kutemwako byawama.’ (Amosi 5:15) Kampepo wakonsha ‘kulubuluka muchima ne kufuma mu kakose ka Diabola.’
15. Milombelo ingila mwingiloka pakuba’mba muntu akoseshe jibiji bulunda bwanji ne Yehoba?
15 Lulombelo lwanema bingi pakuba’mba muntu akoseshe jibiji bulunda bwanji ne Yehoba. Kyakine, kafwako wafwainwa ‘kulombelako’ muntu wapwañananga kala nakipwilo kyabwina Kilishitu ubena kulengatu mambo akilamo kutama kilenge-lenge kwakubula kujanyenye ne. (1 Yoano 5:16, 17; Yelemiya 7:16-20; Bahebelu 10:26, 27) Bino bansemi bakonsha kulomba Yehoba kwibapa maana akumona mwakubila na luno lukatazho. (Yakoba 1:5) Umvwe mwanyike wapangiwa mukipwilo keamweke kulapila bino kechi ubena kwiumvwa “wakasuluka kwamba kwi Lesa” (NW) ne, bansemi bakonsha kulomba’mba umvwe Lesa mwine watanamo kishinka kyakumulekelako mambo uno mwana, kyaswa muchima Wanji kyubiwe. (1 Yoano 3:21) Mwana umvwe keomvwe milombelo ya uno mutundu kyakonsha kumukwasha kumona’mba Yehoba ye Lesa walusa.b—Kulupuka 34:6, 7; Yakoba 5:16.
16. Twakonsha kukwasha byepi kisemi kiji namwana wapangiwa mukipwilo?
16 Umvwe mwanyike wabatizwa wapangiwa mukipwilo, bamukipwilo kechi bafwainwa ‘kupwañana’ pamo nanji ne. (1 Kolinda 5:11; 2 Yoano 10, 11) Kino mukupita kwakimye kyakonsha kumukwasha ‘kulubuluka muchima’ wanji nekubwela mu jitanga ja Lesa jakufyamamo. (Luka 15:17) Umvwe wabwela mujibumba ja Lesa nangwa ne, bamukipwilo bakonsha kukoseshako kisemi kya yewo mwanyike wapangiwa mukipwilo. Atweba bonse twafwainwa kumonapo bimye byakumwesheshamo ‘lusa’ ne ‘kutemwañana.’—1 Petelo 3:8, 9.
Bakwabo Byobakonsha Kukwasha
17. Bamukipwilo bafwainwa kuvulukangaka pakweseka kukwasha mwana wakoka kumupashi?
17 Ibyepi pamambo amwanyike wabula kupangiwa mukipwilo kyabwina Kilishitu bino wakokatu mulwitabilo? Mutumwa Paulo wanembele’mba, “umvwe kya mubiji kimo kyamanama, byonse byamanama pamo [nanji].” (1 Kolinda 12:26) Bakwabo bakonsha kukwasha mwanyike wa uno mutundu. Pano bino, bafwainwa kujimuka mambo uno mwanyike wakoka kumupashi wakonsha kulengela bakwabo nabo kukoka. (Ngalatiya 5:7-9) Mukipwilo kimo, bakikulumpe bamo bakebelenga kukwasha banyike bamo bakokele kumupashi, nekwibeta baichijile bano banyike kumitentamo nekwimbila pamo nyimbo imo yaya bingi nkuwa. Nangwa kyakuba bano banyike basangalele bingi na ino mitentamo, byubilo byobaubilenga mukupita kwakimye bibalengejile kuleka kupwañana nakipwilo. (1 Kolinda 15:33; Yuda 22, 23) Mitentamo yabula mizhilo ya kumupashi kechi yakonsha kukwasha mwanyike wakoka kumupashi ne, bino kyakonsha kumukwasha kekupwañana kwikala namisambo yakutemwa bintu bya kumupashi.c
18. Twakonsha kulonda byepi byubilo bya shetu wamwana walubile mukishimpi kyashimikizhe Yesu?
18 Umvwe mwanyike wafumine mukipwilo waiya jibiji ku Nzubo ya Bufumu nangwa watanwa kukupwila kukatampe, langulukai byoakonsha kwiumvwa. Nanchi kechi twafwainwa kumutambwila byonka byaubile shetu mukishimpi kyashimikizhe Yesu nenyi? (Luka 15:18-20, 25-32) Mwanyike umo wafumine mukipwilo kyabwina Kilishitu kabiji mukupita kwakimye wakatainwe kukupwila kwankambi waambile’mba: “Nalangulukilenga namba bonse basakunshibulukangatu, bino balongo nebanyenga bansolomokele nekuntambwila. Natemenwe bingi.” Watendekele kufunda jibiji Baibolo kabiji mukupita kwakimye wabatizwe.
Kwikilekane
19, 20. Mamboka otwafwainwa kubula kulubakotu kumwana wasatuka?
19 Kukwasha mwana wasatuka ‘kulubuluka muchima’ kikebewa kutekanya kabiji kishupa bingi kubansemi nekubakwabotu. Bino kwikilekane. “Nkambo kechi wabanda ku mulaye wanji, byo balanguluka bamo mambo a kubanda ne; pakuba wimutekenya muchima byo abula kusaka nangwa umo onaike ne, poso amba, bonse balapile.” (2 Petelo 3:9) Tuji namulaye wamu Binembelo wakuba’mba Yehoba ukeba bantu kulapila nekwikala bomi. Kabiji wanengezhe lunengezho lwakupwañenyamo bantu kwiaye mwine. (2 Kolinda 5:18, 19) Butekanye bwanji bwalengela bantu bavula kulubuluka michima.—Isaya 2:2, 3.
20 Nanchi nebansemi nabo kechi bafwainwa kwingijisha mashinda onse amu Binembelo akukwashishamo mwanabo wasatuka kulubuluka muchima nenyi? Pakulonda Yehoba, tekanyai byomubena kumonapo mashinda awama akukwashishamo mwanenu kubwela jibiji kwi Yehoba. Kakachilai kumafunde amu Baibolo, nekumwesha byubilo bya Yehoba byabutemwe, bololoke, nemaana byomubena kumulomba’mba emukwashe. Byonka bansatuki bamo byobomvwina lwito lwa Yehoba lwakubwela koaji, nemwanenu wasatuka wakonsha kubwela jibiji mujitanga ja Lesa jakufyamamo.—Luka 15:6, 7.
[Tubyambo twa mushi]
a Byambo bikwabo byakuyuka mwakufunjishisha banyike bulongo, monai Kyamba kya Usopa kya Kibemba, July 1, 1999, mapeja 13-17.
b Milombelo ya uno mutundu yakulombelako mwana wapangiwa mukipwilo kechi ilombewa pamvula-bantu pakupwila kwakipwilo ne, mambo bakwabo kechi bayuka bwikalo bwa yewo muntu wapangiwane.—Monai Kyamba kya Usopa kya Kizungu, October 15, 1979, peja 31.
c Monai mafunde akwabo abena kwamba pa luno lukatazho mu Loleni! wa Kizungu wa June 22, 1972, mapeja 13-16 ne September 22, 1996, mapeja 21-3.
Mukivuluka Nyi?
• Ñanyi kishina kikatampe kyafwainwa kulengela lukatazho umvwe bakyanyike bafuma mukipwilo?
• Bakyanyike bakonsha kukwashiwa byepi kwikala nabulunda bwakosa ne Yehoba?
• Mamboka bansemi kyobafwainwa kwikela batekanya bino sabakosa pakukwasha mwanabo wasatuka?
• Nga baji mukipwilo bakonsha kukwasha byepi mwanyike wasatuka kubwela jibiji?
[Kipikichala pa peja 25]
Kutanga Mambo a Lesa kekintu kyanema kikebewa bingi pakwikala nabulunda bwapa muchima ne Yehoba
[Kipikichala pa peja 25]
Lulombelo lwa bansemi lwa pamuchima lukwasha baana babo kumona lukwatankano lujipo pakachi kabo ne Yehoba
[Kipikichala pa peja 27]
Mutambwilai mwana wasatukile umvwe ‘walubuluka muchima’
[Kipikichala pa peja 28]
Monaipo mashinda awama akukwashishamo mwanenu kubwela jibiji kwi Yehoba