BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w03 1/1 pp. 4-7
  • Lutekenesho Kubabena Kumanama

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Lutekenesho Kubabena Kumanama
  • Kyamba kya Usopa—2003
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Lumanamo Lwatendekele Byepi?
  • Kuchiba Mambo
  • Kupwa Kwalumanamo
  • Lutekenesho Kuboba Babena Kumanama
  • Mambo ka Bubi ne Buyanji o Byaikelako?
    Mukekala Myaka ne Myaka!—Fundainga Baibolo
  • Twakonsha Kumwenamo Byawama Umvwe Twachinchika Mu Buyanji
    Kyamba kya Usopa—2007
  • Mambo ka Lesa o Aswishisha Buyanji?
    Nanchi Baibolo Kine Ufunjishaˈmba Ka?
  • Nanchi Mambo ka Lesa o Aswishisha Buyanji?
    Kuyuka Kutangijila ku Bumi Bwa Myaka
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2003
w03 1/1 pp. 4-7

Lutekenesho Kubabena Kumanama

PAMYAKA yavula, jipuzho jaene mambo Lesa oaswishisha lumanamo jaleta luzhinauko kubantu babutemwamaana nebafunda byabupopweshi. Bamo nabo bakosapotu nakwamba’mba, Lesa byoaji wabulume bonse, wafwainwa yeuleta lumanamo. Nembi wabuku wabishimitu wa The Clementine Homilies wanembelwe mukitota-myaka kyabubiji, waambile’mba Lesa ulama ntanda namaboko onse abiji. Kukuboko kwanji kwa “kipiko,” kuji Diabola uleta lumanamo nemisongo, kabiji “kukuboko kwanji kwakilujo,” kokuji Yesu, upulusha nekuleta lusekelo.

Bakwabo nabo bakanyishatu’mba Lesa kechi wakonsha kuswisha lumanamone nangwa kyakuba kechi yewiluletane, basalapo kwamba’mba lumanamo lufwako. Mubuku wa Science and Health With Key to the Scriptures, Mary Baker Eddy wanembele’mba “bubi bumvwanyikatu nobe kintu kyakine bino sakiji kyabubela kabiji kechi bujipo nantendekelone. Umvwe bundengamambo, bikola, ne lufu byayukanyikilwe’mba byabubela inge bifwapo.”

Namambo abyamalwa bimweka mubwikalo bwabantu, kikatakata kufuma kimye kya Nkondo itanshi ya Ntanda yonse kufika nelelo jino, bavula balanguluka’mba Lesa wakankalwa kufumyapo lumanamo. Shayuka umo Muyudea aye David Wolf Silverman wanembele’mba, “mundangulukilo yami ndanguluka namba, kwipaiwa kwa ba Yudea bamu Europe nebakwabotu kukipanyi kyaba Nazi mukimye kya Nkondo yakibiji ya Ntanda yonse, kwafwainwa kufumyapo mulanguluko wakwamba’mba Lesa yewabulume bonse.” Kabiji wanungilepo kwamba’mba “umvwe Lesa koaji, abya buwame Bwanji bwakwatankana nabubi bujipo, kabiji kino kyakonshatu kwikala kyakine umvwe Lesa kechi yewabulume bonsene.”

Ñambilo yakuba’mba Lesa yeubena kuleta lumanamo nekwamba’mba kechi uji nabulume bwakwilufumyapone, nangwa’mba lumanamo kechi kintu kyakinene, kechi kitekenesha babena kumanamane. Lwitabilo lwauno mutundu kechi lwitabanzhana nabyubilo bya Lesa waoloka, wabulume kabiji ulama bantu watongolwa mu Baibolo ne. (Yoba 34:10, 12; Yelemiya 32:17; 1 Yoano 4:8) Pano nga Baibolo yambapo’mbaka paene mambo lumanamo kyolwaswishiwa?

Lumanamo Lwatendekele Byepi?

Lesa kechi walengele bantu amba bakamanamengane. Wapele bamulume nemukazhi batanshi ba Adama ne Evwa milangwe nemibiji yalumbuluka, wibanengezhejile nebujimi bwawama boebapele kwikala kemuzhi wabo, kabiji wibapele nemwingilo walumbuluka uleta lusekelo. (Ntendekelo 1:27, 28, 31; 2:8) Nangwa byonkabyo, kutwajijila kwikala balusekelo kwaimenejile pakuketekela bukalama bwa Lesa nelūsa lwanji lwakufuukula byawama nebyatama. “Kichi kya kuyuka byawama ne byatama” kyokyaimenejilengako awa mukambizho wibakambizhe Lesa. (Ntendekelo 2:17) Ba Adama ne Evwa bakonsheshe kumwesha kunekenena Lesa umvwe bakokejile mukambizho wanji wakubula kujako kukyokya kichi.a

Kyajinga kyabulanda bingi ba Adama ne Evwa byobakankelwe kukokela Lesa. Kilengwa wamupashi wasatukile waishile kutelwa amba Satana Diabola, washiine Evwa kuba’mba kechi kyawama kukokela Lesa ne. Mujino jishinda, watazhizhe mukuba’mba Lesa wamutaine kintu kimo kyawama bingi: kwiimena kwakwikala nalūsa lwakwisajila byawama nebyatama. Satana wamwambijile’mba umvwe wajako kukyokya kichi, ‘meso anji akalaba; kabiji ukekala pamo nobe Lesa mwine ne kuyuka byawama ne byatama.’ (Ntendekelo 3:1-6; Lumwekesho 12:9) Byoajimbaikilwe namulanguluko wakwiimena, Evwa wajile kukipangwa kyobebazhijikile kabiji ne Adama naye wajileko.

Mujonkaja juba, ba Adama ne Evwa batendekele kumona kyafumine mubunsatuki bwabo. Namambo akukana bukalama bwa Lesa, luzhikijilo nelusekelo lobapewe kimye kyobakokejilenga Lesa byafumishiwepo. Lesa wibapangilemo mu Paladisa nekumwambila Adama’mba: “Mushiji wafingwa na mambo a obewa. Mu kwingila mingilo yakosa mo mo ukajilanga kajo moba onse a bumi bobe. Kabiji monka mu jisulwila ja mu kilungi kyobe mo ukamwenanga kajo kobe, poso wabwela ku mushiji jibiji; mambo ku mushiji ko ko bakufumishe.” (Ntendekelo 3:17, 19) Ba Adama ne Evwa batendekele kupita mubikola, misongo, bukote, nelufu. Lumanamo lwaikele kelubaji lwabwikalo bwabantu.—Ntendekelo 5:29.

Kuchiba Mambo

Muntu wakonsha kwipuzha’mba, ‘Nanchi Lesa inge kechi wasujilekotu kumambo alengele ba Adama ne Evwa nenyi?’ Ine, mambo kuba kino kwakonsheshe kunungako kulengulula buntangi bwanji, kampe inge kwatundaikile nebunsatuki bukwabo bwakonsheshe kuleta lumanamo lwine lukatampe. (Musapwishi 8:11) Kabiji umvwe wasujilekotu kuino milengulwila inge Lesa naye wivwangilemo mububi. Munembeshi wa Baibolo Mosesa wituvululako kuba’mba: “Mingilo yanji yalumbulukatu; mambo mashinda anji onse o aoloka. Ye Lesa wakishinka wabula bubi, aye ye waoloka ne kuluñama.” (Mpitulukilo ya mu mizhilo 32:4) Pakuba’mba obe mwayila mafunde anji abololoke, Lesa waswishishe ba Adama ne Evwa kumanama namambo amilengulwila yabo.

Pano nga mamboka Lesa kyoabujile kwibonauna ponkapotu bamulume nemukazhi batanshi pamo na Satana, wibalengejile kusatuka? Wajinga nangovu yakuba byonkabyo. Ba Adama ne Evwa inge kechi basemene baana baswana lumanamo nelufune. Nangwa byonkabyo, inge Lesa wamwesheshe ngovu yanji mujino jishinda inge kechi kyamwesheshe bololoke bwanji bwakulama bilengwa byanji byamaanane. Kabiji umvwe ba Adama ne Evwa bafwiletu kwakubula kusema baanane, inge kyalumbulwile’mba Lesa wakankelwe kufikizha nkebelo yanji yakukumbanya ntanda yonse nabaana babo balumbuluka. (Ntendekelo 1:28) “Lesa kechi uji nobe bantu ne . . . Kyonse kyo alaya, wikyuba; ne kyonse kyo aamba, kyubiwa.”—Kubala 23:19, Today’s English Version.

Namaana anji alumbuluka, Yehoba Lesa wafuukwilepo kuswisha buno bunsatuki kutwajijila pakimye kicheche. Bansatuki baikele nakimye kyawama kyakumona bifuma mukwifumya bene kwi Lesa. Byubilo bibena kubiwa panopantanda mwapita bwikalo bwabantu bonse, byamwesha patokatu too kuba’mba bantu bakebewa buntangi bwa Lesa nebukalama bwanji kabiji bwakila bukalama bwabantu nebwakwa Satana. Kabiji Lesa waubilepo kintu kimo kyakumona kuba’mba nkebelo yanji yoakebelenga ino ntanda kwikelamo ikafikizhiwa. Walaile’mba “lukunwa” ukeya na ‘kufumpa Satana ku mutwe,’ kibena kulumbulula kufumyapo bunsatuki bwanji bonse pamo nebyubilo bifumamo bileta lonaiko kabiji kechi bikekalako jibijine.—Ntendekelo 3:15.

Yesu kilishitu yewajinga uno lukunwa lwalaiwe. Mu 1 Yoano 3:8, tutangapo kuba’mba “Onka ano mambo o bamumwesheshe mwana Lesa amba onaune mingilo ya Diabola.” Waubile bino kupichila mukulambula bumi bwanji bwalumbuluka kwikala kenkuulo yakukuula baana bakwa Adama kubundengamambo nelufu lobaswaine. (Yoano 1:29; 1 Timoti 2:5, 6) Aba bonse baji nalwitabilo lwakine mukitapisho kya Yesu balaiwa kwamunwa kumakatazho myaka nemyaka. (Yoano 3:16 Lumwekesho 7:17) Nanchi kino kikobiwa kimyeka?

Kupwa Kwalumanamo

Kukana buntangi bwa Lesa kwaleta lumanamo lwamama nafwa. Kekintu kyafwainwa kuba’mba pano Lesa engijishe lūsa lwanji lwakupwishishamo lumanamo lwabantu nekufikizha nkebelo yanji yoakebelenga ino ntanda kwikelamo. Yesu waambilepo paluno lunengezho lwa Lesa kimye afunjishe baana banji babwanga kulombela’mba: ‘Tata wetu wa mwiulu, . . . bufumu bwenu bufike. Kyaswa muchima wenu kyubiwe pano panshi, byonka byo kyubiwa mwiulu.’—Mateo 6:9, 10.

Kimye Lesa kyoaswisha bantu kwitangijila namakafulumende abo bene bukumotu kikapwe. Mukufikizhiwa kwabungauzhi bwamu Baibolo, Bufumu bwanji bwaikajikilwe mwiulu mu 1914 ne Yesu Kilishitu ye Mfumu wabuno Bufumu.b Katatakatu bukalalaule makafulumende abantu onse nekwiapwishatu shata.—Danyela 2:44.

Mumwingilo wanji panopantanda yeaingijile pakakimye kacheche, Yesu wamwesheshe bukalama bwa Lesa bukeya byobukobila bantu. Mambo awama ashimuna’mba Yesu waubijile lusa bantu bayanji kabiji nebasujilwe kubakwabo bantu. Wabukile balwazhi, kujisha bajinga nanzala, kabiji wasangwile nebafu. Ne bilengwatu bikwabo nabyo byaumvwijile jiwi janji. (Mateo 11:5; Mako 4:37-39; Luka 9:11-16) Akilangulukai bikoba Yesu byoakengijisha bulume bwakitapisho kyankuulo yanji kufumyapo byonse byatama! Baibolo yalaya’mba, kupichila mubukalama bwa Yesu, Lesa “ukashimuna mipolo yonse ku meso [abantu]; ne lufu kechi lukekalako jibiji ne; nangwa mabingo, nangwa kujila, nangwa misongo, kechi bikekalako jibiji ne.”—Lumwekesho 21:4.

Lutekenesho Kuboba Babena Kumanama

Byokibena kutundaikapo pakuyuka’mba Yehoba, Lesa wetu wabutemwe kabiji wabulume bonse, witulama nekuba’mba katatakatu akafumyepo lumanamo lonse kubantu! Javula umvwe muntu wakolwa bingi, kechi ukana kumupa muchi yeayuka’mba usakumubukane nangwa kyakuba atantepotu byepi. Byonkabyo, umvwe twayuka’mba jishinda Lesa joabena kubilamo bintu jikaleta mapesho amyaka nemyaka, kiketukwasha kuchinchika nangwatu peye makatazho amutunduka apakakimye kacheche.

Ricardo, watongolwapo mukibaba kyafumako, keumo wafunda kutekeneshiwa namilaye yamu Baibolo. Uvuluka’mba: “Panyuma yalufu lwamukazhami, nakebeshengatu kwipatula kubakwetu, pano bukiji-bukiji nalangulukile namba kino kechi kyakonsha kumbwezhezha mukazhamine, kyakonshatu kundetela binyenge bikatampe.” Ricardo wasajilepo kutwajijila kutanwanga kukupwila kwabwina Kilishitu kabiji nekubulako bakwabo bantu byambo byamu Baibolo. Ricardo waambile’mba: “Byonaumvwinenga bukwasho bwabutemwe bwa Yehoba nekumona byoakumbwile milombelo yami mutubintu twamwekelenga buche, nafwenyenye kwipi neaye. Kuyuka kino pamambo abutemwe bwa Lesa, kyokyankwashishe kuchinchika ano malwa akatampe onkyangye kumonapo kalane. Bino nkimuvuluka bingi mukazhami, pano nangwa byonkabyo luno nashiinwa namba kafwako kintu kyoaswisha Yehoba kubiwa kyakonsha kuleta malwa akikupune.”

Nanchi anweba, nabiji Ricardo nebantutu bakwabo bavula, mubena kukebesha kimye lumanamo lubena kupitamo bantu ‘kyolukabulwa kuvulukwa, nangwa kwiya mu michima yabo jibiji nyi’? (Isaya 65:17) Yukai’mba mwakonsha kumona bintu byawama bikoba Bufumu bwa Lesa umvwe kemulondele byaamba Baibolo amba: “Mukebai Yehoba mu kimye kyomwakonsha kumutana; mwitai byo akiji pepi.”—Isaya 55:6.

Pakuba’mba kimukwasheko kuba kino, ikalai namukovyokovyo wakutanganga nekufunda Byambo bya Lesa mubwikalo bwenu. Yukai Lesa ne Yesu kilishitu yeatumine. Ibikishaiko namukoyo kwikala mwayila mizhilo ya Lesa mambo mujino jishinda mukamwesha’mba mubena kukokela bumfumu bwanji. Kino kyakonsha kwimuletela lusekelo lukatampe bingi lonkaluno nangwa kyakuba mubena kutalañana nameseko amutunduka. Kabiji kulutwe nalwendo kikemulengela kukeyowa bumi muntanda ikabula lumanamo.—Yoano 17:3.

[Tubyambo twa mushi]

a Mutubyambo twapanshi mu Ntendekelo 2:17, The Jerusalem Bible yalumbulula’mba “maana akuyuka byawama ne byatama” aji na “bulume bwakufuukula . . . byawama nebyatama nekubila monka mwayila kyokyo kintu, pano muntu byoakebele kwiimena bunke kyamwesheshetu patoka kukana’mba kechi kuji wamulengelene.” Kabiji yanungapo nekwamba’mba: “Bundengamambo butanshi bwajinga bwakulukuka bumfumu bwa Lesa.”

b Pakuba’mba mumvwishe byambo byonse byabungauzhi bwamu Baibolo bubena kwamba pa mwaka wa 1914, mwane monai kitango 10 ne 11 mubuku wa Kuyuka Kutangijila ku Bumi Bwa Myaka, wanembwa na Bakamonyi bakwa Yehoba.

[Kitenguluzha pa peja 6, 7]

TWAKONSHA KUBA BYEPI NALUMANAMO?

‘Tayai kijikila kyenu kyonse pe [Lesa].’ (1 Petelo 5:7) Kwiumvwa bavulañana, kuzhingila, kabiji basuulwa, twakonshatu kwikimona’mba kyakisemwa umvwe twachinchika lumanamo nangwa kumona mutemwe wetu byoamanama. Nangwa byonkabyo, yukai kuba’mba Yehoba uyuka byotwiumvwa. (Kulupuka 3:7; Isaya 63:9) Byonka byajinga kala bashakulu bakishinka, neatweba twakonsha kumubula byonse biji kumuchima wetu nekumulumbulwila bintu bitukatazha nebijikila byetu. (Kulupuka 5:22; Yoba 10:1-3; Yelemiya 14:19; Habakuka 1:13) Kimye kimo kechi wakonsha kwingijisha jishinda jakukumya kupwishishamo meseko etune, bino kupichila mukukumbula milombelo yetu yapanshi yamuchima, wakonsha kwitupa maana nebulume bwakuchinchikilamo—Yakoba 1:5, 6.

“Kechi mukumye nameseko amalwa omubena kuyanda, uba nobe kintu kingi kimufikila ne.” (1 Petelo 4:12, New International Version) Petelo pano ubena kwamba paluyanjisho, bino byambo byanji byakonsha nekwingijishiwa kubuyanji buji bonse boakonsha kuchinchika muntu waitabila. Bantu bayanda namambo akukajilwa kwabintu bikebewa, bikola, kabiji ne kufwisha batemwe babo. Baibolo yaamba kuba’mba ‘bimye ne bintu bisolomokatu’ bifikila uji yense. (Musapwishi 9:11) Bintu byauno mutundu byobiji bwikalo bwabantu bonse pakino kimye. Kuyuka kino kuketukwasha kuchinchika umvwe lumanamo nemalwa bituponena. (1 Petelo 5:9) Kikatakata kuvulukanga mulaye wakuba’mba “meso a Yehoba aji pa baoloka, ne matwi anji ashinkukila kujila kwabo” kwakonsha kutekenesha bingi.—Masalamo 34:15; Byambo bya Mana 15:3; 1 Petelo 3:12.

“Sekelai mu luketekelo.” (Loma 12:12) Mukifulo kyakulangulukanga pabintu byawama byajingako kala, twafwainwa kulanguluka-langulukanga pamulaye wa Lesa wakufumyapo buyanji bonse. (Musapwishi 7:10) Luno luketekelo luketuzhikijila bingi, byonkatu kisochi kyakyela byokizhikijila mutwe. Luketekelo lukepeshako kinyenge kyabyamalwa bituponena mubwikalo kabiji lwitukwasha kumona kuba’mba byamalwa kechi bitonawina butuntulu bwetu bwandangulukilo nangwa bwakumupashine.—1 Tesalonika 5:8.

[Kipikichala pa peja 5]

Ba Adama ne Evwa bakaine bukalama bwa Lesa

[Kipikichala pa peja 7]

Lesa walaya ntanda mukabula lumanamo

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu