Bufumu—Kafulumende wa Lesa

Koaji Lelo Jino

“Byalo byavula biji na bisho byapusana pusana ne ngyalutwe yapusana pusana byakonsha kumvwañana byepi? Kyambiwa kuba’mba kanatu lunengezho lukwabo kufuma kungi lo lwakonsha kukwatankanya bantu.”—The Age, Australian newspaper.

LUNENGEZHO kufuma kungi kechi panopantanda ne? Nangwa kya kuba kino kyakonsha kukwatankanya byalo byonse bya panopantanda nangwa ne, bungauzhi bwa mu Baibolo bwatongolapo malwa akamweka akalengela byalo bya panopantanda kukwatankana. Kabiji ano malwa akafumatu kungi.

Mfumu wa Isalela wa kala aye Davida mu bungauzhi waambilepo pa kino kikamweka mu ntanda. Byo atangijilwe na mupashi wa Lesa wanembele’mba: “Bamfumu ba pano panshi bene betanchika, ne bandamabyalo bamumvwañena Yehoba ne mushingwa wanji, amba, tupasule bikonkoji byabo, tutaye ne mfungwa yabo.” (Masalamo 2:2, 3; Byubilo 4:25, 26) Monai pano betubula kuba’mba bamfumu ba pano panshi bakamumvwañena Yehoba Mulenga walengele bintu byonse, ne mushingwa wanji, nangwa’mba Mfumu wanji watongolwa, aye Yesu Kilishitu. Kino kikamweka byepi?

Kwesakana na ndonda ya Baibolo ne bungauzhi bwafikizhiwa, mu 1914 kyo kimye kyaikajikilwe Bufumu bwa Lesa mwiulu ne kwikajikwa kwa Yesu Kilishitu ke Mfumu.a Pa kyo kino kimye, byalo bya panopantanda byajinga na mulanguluko umo. Mu kifulo kya kukokela bukalama bwa Bufumu bwa Lesa bwaikajikilwe, bavundumwine Nkondo Itanshi ya ntanda yonse ya kwilwisha na mambo a kukeba bufumu.

Nga Yehoba wikimona byepi kino kyuba bamfumu ba buntu? “Aye waikala mwiulu ukebasekanga: Nkambo ukebakosamika. Ponkapo ukebanenauna mu bukaji bwanji, ne kwibamwesha malwa mu kuzhingila kwanji kukatampe.” Kepo Yehoba akambila Mwananji Mfumu wa Bufumu bwanji mushingwa amba: “Undombe, ne amiwa nkakupa ba mu mikoka ya bantu, bekale ke buswanyi bobe, ne konse konse, ne kwapela ntanda, kukekala ke bunonshi bobe. Ukebalalaula na kamama ka kyela; ukebasansakanya nobe kintu kibumba mubumbishi.”—Masalamo 2:4, 5, 8, 9.

Akwe kulalaulwa kwa bantu bamukana na kamama ka kyela kukamweka pa Amagedonyi. Buku wapelako mu Baibolo, buku wa Lumwekesho watela kino kikakilamo pa “nkondo ya aja juba jikatampe ja Lesa, Wa bulume bonse,” ya kupwizha pamo “bamfumu ba panopantanda ponse.” (Lumwekesho 16:14, 16) Na kutangijilwa kwa bademona, bamfumu ba panopantanda kikapelako bakakwatankana na mulanguluko umo wa kuba’mba, balwe na Lesa Wa bulume bonse.

Kimye bantu kyo bakakwatankana pamo ne kwimena bukalama bwa Lesa kibena kufwenya bingi pa bwipi. Pano bino, “lumvwañano” lwabo kechi lukebakwasha ne. Kwa kubula nangwa kuzhinauka ne, kino kyo bakoba kikekalatu ke ntendekelo ya kushinkula jishinda ja mutende watengela bantu myaka yavula. Kufika kimye ka? Mu yoya nkondo ikapelako, Bufumu bwa Lesa “bukalalaula buno bufumu [bwa panopantanda] bonse ne kwibupwishatu shata! pakuba abo bukekala myaka ne myaka.” (Danyela 2:44) Bufumu bwa Lesa ye kafulumende ukapa bantu byonse byo bakeba bya mutende ntanda yonse, kechi kipamo kya bantu ne.

Kalama Mukatampe wa Bufumu

Bufumu bwa Lesa bo Bufumu bantu ba michima ya kishinka bavula bo balomba amba: “Bufumu bwenu bufike. Kyaswa muchima wenu kyubiwe pano panshi.” (Mateo 6:10) Bufumu bwa Lesa kechi kintutu kiji mu muchima ne, bino ke kafulumende wa kine waingila mingilo yawama kufumatu kimye kyo bwaikajikilwe mwiulu mu 1914. Twayai tumonepo bishinka bikatampe bimo bimwesha kuba’mba abwe Bufumu bwa Lesa kine kobuji lelo jino.

Kitanshitu, buno bufumu bwakosa butangijilwa na Mfumu wabikwapo aye Yesu Kilishitu. Mu 33 C.E., Yehoba Lesa wapele Yesu ngovu ya kwikala ke Mutwe wa kipwilo kya bwina Kilishitu. (Efisesa 1:22) Kufumatu kino kimye, Yesu uba mingilo ya bumutwe bwanji, akyo kimwesha buntangi bwanji. Kya kumwenako, kimye kyo kwaponene kipowe kya nzala kikatampe mu Yudea mu myaka kitota kitanshi, kipwilo kya bwina Kilishitu bukiji bukiji kyaubilepo bimo bya kukwasha bakwabo. Bya bupe byanengezhewe, babwela bebituma ku maboko a Banabasa ne Saulo kufuma ku Antioka.—Byubilo 11:27-30.

Kafwako Yesu Kilishitu kyo akonsha kukankalwa kuba luno, byo kyauba ne Bufumu bwaikajikwa kabiji bubena kwingila ne. Kimye kyonse umvwe kwamweka malwa eya na mambo a kitentanshi, kipowe kya nzala, miyulo, bipuupu bikatampe, mavula a kinkunkwila, nangwa mitumba itubika, kipwilo kya bwina Kilishitu kya Bakamonyi ba kwa Yehoba bukiji bukiji kiya na kukwasha bakwabo ba mu lwitabilo ne bantutu bangi ba mu mpunzha mwapona bino bintu. Kya kumwenako, kimye bitentanshi byaonawine bintu byavula mu El Salvador mu January ne February 2001, mu kyalo kyonse banengezhezhe bintu bya kukwasha, kabiji mabumba a Bakamonyi ba kwa Yehoba ba mu Canada, Guatemala, ne United States apaine bukwasho. Mazubo a Bufumu asatu kepo ne mazubo abo kukila pa 500 ashimikilwe jibiji mu kimyetu kicheche.

Bangikazhi ba mu Bufumu bwa Lesa

Kufuma kimye Bufumu bwa Lesa bwa mwiulu kyo bwaikajikilwe mu 1914, bubena kukonkanya bangikazhi kufuma mu bantu bonse mwaya ntanda. Kino kibena kufikizha bungauzhi bwanema bwanembele Isaya kuba’mba: “Mu moba akapelako mutumba paji nzubo ya Yehoba (mpopwelo yanji ya kine yatumbalala) bakamwikazha ke mwine walepesha kukila mitumba ikwabo, . . . kabiji mikoka yonse ya bantu ikakungulukila konka.” Abwe bungauzhi bwamwesha kuba’mba “bantu ba mitundu yavula” babena kuya ku uno mutumba na kutambula mikambizho ne mizhilo ya Yehoba.—Isaya 2:2, 3.

Awe mwingilo wa kukungulukila pamo mu ano moba waleta bantu bapusana pusana mu bwanabwankazhi bwa ntanda yonse, bena Kilishitu bakilaila pa 6,000,000 kufuma mu byalo bya panopantanda byakila pa 230. Pa kupwila kwa mikoka kwa Bakamonyi ba kwa Yehoba, bantu bamonako javula bakumya bingi pa kumona butemwe, mutende, ne kukwatankana pakachi ka mabumba a bantu apusana pusana, betemwa nangwa kya kuba bafuma mu byalo ne bisho byapusana pusana, kabiji bamba milaka yapusana. (Byubilo 10:34, 35) Nanchi kechi mwaswa amba pa kuba’mba kafulumende alete bantu ba mu bisho byapusana pusana pamo mu mutende ne buumo, wafwainwa kwikala kafulumende wa kine kine nenyi?

Bufumu bwa Lesa ne Lufunjisho

Kafulumende yense wikala na mizhilo yafwainwa kulondela bangikazhi banji, kabiji muntu yense ukeba kwikala mu yeo kafulumende, wafwainwa kulondela yo yo mizhilo. Byonkabyo, ne kafulumende wa Lesa naye uji na mizhilo yafwainwa kulondela bonse bakeba kwikala bangikazhi banji. Pano bino, pa kuba’mba bantu bavula ba mu bisho byapusana balondele ne kwikela mu mizhilo intu imo ke kintu kikatampe bingi. Kishinka kikwabo kimwesha kuba’mba Bufumu bwa Lesa ko buji ke kino—ke lufunjisho lwabo lufika bantu pa muchima ne kwibalula.

Nanchi Bufumu bukonsha byepi kwingila uno mwingilo mukatampe? Bwingila kupichila mu kufunjisha mu jishinda jafunjishengamo batumwa “ku nzubo ku nzubo” ne kufunjisha Byambo bya Lesa ku bantu umo umo. (Byubilo 5:42; 20:20) Uno mutundu wa lufunjisho wawama byepi? Jacques Johnson, musapwishi wa mu Katolika wanembele mu pepala wa byambo ulupulwa mulungu ne mulungu mu Canada byambo byanji bya kukanjikizha mwanamukazhi kuleka kufunda na Bakamonyi ba kwa Yehoba. Waambile’mba: “Kafwapo kyonaubile ne, napulwijilemotu mabula. Natendekele kumona abo banabakazhi Bakamonyi byo baishile kulenga bulunda bwawama kwi iwe inetu mwanyike ubula kwenda. Balengele bulunda kupichila mu kumukwasha, sababena kwikajika bulunda bwa pa muchima ne aye. Papichiletu kimye kicheche, waikele ke membala wakosa bingi mu mpopwelo yabo, kabiji kechi nakonsheshe kubapo kiji kyonse kya kukanya kino ne.” Byonkatu muchima wa iwe wajinga kala Katolika byo atundaikilwe na byambo bya mu Baibolo bifunjisha Bakamonyi ba kwa Yehoba ne byubilo byabo bya bwina Kilishitu, ne michima ya bantu bavula mwaya ntanda byo byo itundaikwa.

Uno mutundu wa lufunjisho lwa Bufumu waimena pa Baibolo, ne kukosela ku mizhilo yayo yaamba pa byubilo. Lufunjisha bantu kwitemwa ne kwinemeka nangwa kya kuba bafuma mu bisho byapusana pusana. (Yoano 13:34, 35) Kabiji lukwasha bantu kumvwina luno lutundaiko: “Kechi mwipashañanyenga na ba panopantanda ne: poso mwalulukenga ke bangi na kusangulwa kwa michima yenu, namba mukayukenga kyaswa muchima wa Lesa, akya kyawama, ne kyaitabilwa, ne kyalumbuluka.” (Loma 12:2) Na mambo a kusankilapo bwikalo bwabo bwa kala ne kulondela mizhilo ya Bufumu na lusekelo, bantu bavula luno baji na mutende ne luketekelo lwawama lwa bwikalo bwa kulutwe.—Kolose 3:9-11.

Kintu kimo kikwasha mu kuleta bantu pamo, ke magazini wa Kyamba kya Usopa. Kupichila mu kwingijila pamo mu kutuntulula ne biñambañamba bipulinta mabuku a milaka yavula, mitwe ikatampe ya mu Kyamba kya Usopa ilupulwa kimye kyonse mu milaka 135, kabiji bantu beitanga ne kufunda ino mitwe mu milaka yabo pa kimye kimotu, bakilaila 95 pesenti ntanda yonse.

Nembi wa buku wa Mormon wanembele mutanchi wa mingilo ya bumishonale yaingijiwa kukila bonse mu chechi yanji. Wanembelepo magazini a Kyamba kya Usopa ne Loleni! alupulwa na Bakamonyi ba kwa Yehoba amba ke magazini awama bingi a kwingijilamo mwingilo wa busapwishi, ne kwamba’mba: “Kafwako muntu wakonsha kubepela Kyamba kya Usopa ne Loleni! amba aleta muleele ne—bino afunjisha kuyuka bintu byawama bingi byo nkyangye kufundapo mu mabuku a mu mpopwelo ikwabo ne. Kyamba kya Usopa ne Loleni! kileta bingi lusekelo pa kutanga byambo bikalamo byaimena pa bishinka, bya pesewa pesewa bulongo, bya bintu bya ntanda ya kine kine.”

Bishinka bimwesha kuba’mba Bufumu bwa Lesa bubena kwingila, bitulukatu. Bakamonyi ba kwa Yehoba na lusekelo kabiji ne na ngovu, basapwila “ano mambo awama a bufumu” ku bakwabo mu kinkalankulo, ne kwibeta kwikala bangikazhi ba mu buno bufumu. (Mateo 24:14) Nanchi kino kimukebula nyi? Mwakonsha kwiyowa mapesho afuma mu kupwañana na boba babena kufunjishiwa ne kwibikako kwikela mu mizhilo ya Bufumu. Kabiji kyakijishapo, mwakonsha kwikala na luketekelo lwa kwikala mu bukalama bwa Bufumu mu ntanda ipya yalaiwa “mo bwaikala bololoke.”—2 Petelo 3:13.

[Tubyambo twa mushi]

[Kipikichala pa peja 5]

Bamfumu ba pano panshi bavundumwine nkondo ya ntanda yonse mu 1914

[Bipikichala pa peja 6]

Mingilo ya kukwasha bakwabo ke jishinda jimo ja kumwenamo butemwe bwa bwina Kilishitu

[Kipikichala pa peja 7]

Bakamonyi ba kwa Yehoba bafundatu bintu bimo