Nanchi Muji Na Luketekelo Lwakosa Mwi Lesa Nyi?
“Nanchi sambilai kukebesha bufumu.”—MATEO 6:33.
1, 2. Nsongwalume umo waubilepo ka pa nkito yo aingilanga, kabiji mambo ka?
NSONGWALUME umo wakebelenga amba bamwingijishenga mu kipwilo. Bino kyamushupanga bingi kuba’mba atanwenga jonse ku kipwilo mambo a nkito ya ku mubiji yo aingilanga. Nga luno lukatazho wilupwishishe byepi? Wapimpwile bwikalo, ne kuleka kwingila yoya nkito, kabiji mu kuya kwa moba wakebele nkito ikwabo yamushilangako kimye kya kwingijilamo mingilo ya bwina Kilishitu. Lelo jino jo tubena kwamba, ufola mali acheche kukila oa o afolanga kala, nangwa byonkabyo, ubena kumwena ba mu kisemi kyanji ne kwingila mingilo ya kipwilo.
2 Nanchi mwayuka kyalengejile yewa nsongwalume kuba byobya nyi? Inge wajinga anweba, mwakonsha kuba byonka byo aubile nyi? Ke kya lusekelo bingi mambo bakyanyike bavula ba bwina Kilishitu bauba byonkabye, kabiji byubilo byabo bimwesha’mba baketekela mu mulaye wa kwa Yesu wa kuba’mba: “Nanchi sambilai kukebesha bufumu bwanji, ne bololoke bwanji; ne bino bintu byonse bikemubikilwapo.” (Mateo 6:33) Baketekela mwi Yehoba kuba’mba ye wafwainwa kwibakwasha, kechi ino ntanda ne.—Byambo bya Mana 3:23, 26.
3. Mambo ka bamo o bakonsha kuzhinaukila umvwe kyakonsheka lelo jino kusambila kukebesha Bufumu bwa Lesa?
3 Na mambo a bimye byakatazha byo tubena kwikalamo, bamo bakonsha kuzhinauka byalangulukile uno nsongwalume. Lelo jino, bantu bamo babena kuyanda bingi, kabiji bakwabo nabo baikala bingi bulongo. Bavula baji mu byalo biyanji bakebesha bingi kumonapo mashinda aji onse mwakwikela bwikalo bwawamako. Pano bino aba bekala mu byalo byakabuluka bakeba bingi kutwajijila na kwikala bulongo nangwatu kya kuba bwikalo bwashupa, ke kikebewe kupimpula nkito ne kwingilanga kimye kyabaya. Na mambo a kuba’mba kyashupa bingi kwikala na pa kupuma kuboko, bamo bakonsha kuzhinauka’mba, ‘Nanchi kyakonsheka kusambila kukebesha Bufumu nyi?’ Pa kuba’mba mutane mukumbu, akimonai byajinga bantu bo aambilengako Yesu.
“Kechi Mubambishe Michima Ne”
4, 5. Yesu walumbulwile byepi amba bantu ba Lesa kechi bafwainwa kwikala na bijikila bya pa juba pa juba ne?
4 Yesu wajinga mu Ngalilea saka amba ku jibumba jikatampe jafumine mu mapunzha avula. (Mateo 4:25) Pa joja jibumba pajingatu banonshi bacheche, bavula bajinga bayanji. Nangwa byonkabyo, Yesu wibakambizhe’mba kechi bafwainwa kwikala na nsabo yavula ya ku mubiji ne, kana kwibikila nsabo ya ku mupashi. (Mateo 6:19-21, 24) Waambile’mba: “Kechi mubambishe michima na mweo wenu ne, nangwa na byo mukaja, nangwa na byo mukatoma; nangwa na bya mibiji yenu, byo mukavwala ne. Mweo kechi wakila kajo nenyi? Ne mubiji kechi wakila bivwalo nenyi?”—Mateo 6:25.
5 Bantu bavula bamutelekelenga Yesu, balangulukilenga’mba byambo byo aambilenga kechi byajinga bya kine ne. Bayukishetu bulongo kuba’mba umvwe babula kwingila na ngovu, bisemi byabo byakonsheshe kuyanda. Nangwa byonkabyo, Yesu wibavulwilemo biji bañonyi. Waambile’mba pa juba pa juba, bañonyi bakeba kajo ne pa kulaala, bino Yehoba ye wibajisha. Kabiji Yesu waambile ne pe Yehoba byo alama maluba a mungye, kuba’mba buya bwao bwakila bwa kwa Solomone mu lukumo lwanji lonsetu. Umvwe Yehoba ujisha bañonyi ne kuvwika maluba, abya wakonsha kukankalwa kwitulama nyi? (Mateo 6:26-30) Byonka byaambile Yesu, bumi (myeo) bwetu ne mibiji yetu yanema kukila ne kajo ko tupota kuba’mba tuje ne bivwalo byo tupota kuba’mba tuvwale. Umvwe twaingijisha bulume bwetu kuba’mba tuje ne kwivwika kya kuba twakankalwa ne bulume bwa kwingijila Yehoba, ko kuba’mba kechi twayuka nkebelo ya bumi ne.—Musapwishi 12:13.
Ndangulukilo Yawama
6. (a) Ñanyi mutembo uji na bena Kilishitu? (b) Bena Kilishitu baketekela mwi ñanyi na muchima wabo yense?
6 Yesu kechi watundaikilenga bantu bamutelekelenga kuleka kwingila ne kupembelela’mba Lesa ebape bintu bikeba bisemi byabo ne. Byonka bañonyi byo baya na kukeba kajo kabo ne ka baana babo ne bena Kilishitu nabo bafwainwa kwingila pa kuba’mba baje. Bafwainwa kukebelanga ba mu bisemi byabo bibafwainwa. Bena Kilishitu baingijilanga nkambo yabo na ngovu. (2 Tesalonika 3:10-12; 1 Timoti 5:8; 1 Petelo 2:18) Mutumwa Paulo javula wikwashishanga mu mwingilo wa kuluka matente. (Byubilo 18:1-4; 1 Tesalonika 2:9) Pano bino, bano bena Kilishitu kechi baketekejile mu nkito ya ku mubiji ne. Baketekejile mwi Yehoba. Kyafuminemo, bajinga na mutende wa kine kine wabujilepo bantu bakwabo. Nyimbi wa masalamo waambile’mba: “Aba baketekela mwi Yehoba baji pamo nobe mutumba wa Ziona, wabula kukonsheka kumutenkenya, pakuba waikala myaka.”—Masalamo 125:1.
7. Muntu ubula kuketekela mwi Yehoba wakonsha kutendeka kuba ka?
7 Muntu yense ubula kuketekela mwi Yehoba ndangulukilo yanji yakonsha kuya mungi. Bantu bavula balanguluka’mba bunonshi bwa ku mubiji bo bwafwainwa kwibazhikijila. O ene mambo bansemi o batundaikila baana babo kutaya kimye kyabaya na kufunda kufika palepa kuba’mba bakatwele nkito yakuba pa kufola mali bakatengakotu jisaka. Kya bulandatu ke kya kuba’mba, bisemi bimo bya bwina Kilishitu byapulwilamotu mabula na mambo a kukeba kufunda kufika palepa, mambo baana babo baleka kuta muchima ku bintu bya ku mupashi ne kutendeka kukeba bintu bya ku mubiji.
8. Bena Kilishitu bakeba mutembo wabo kwikala byepi?
8 Onkao mambo, bena Kilishitu ba maana bayuka’mba lujimuno lwa kwa Yesu lwingila ne ano moba byonkatu byo lwaingijile mu myaka kitota kitanshi, kabiji mutembo wabo kechi unemena kumo ne. Nangwa kya kuba bengila nkito ya ku mubiji kimye kyabaya kuba’mba bamwenenga ba mu kisemi kyabo bikebewa, kechi bata muchima na kukeba mali kya kuba balabikwa ku bintu byanema bya ku mupashi ne.—Musapwishi 7:12.
‘Lekai Kubambisha Michima’
9. Aba baketekela kya kine mwi Yehoba, Yesu wibatekenesha na ñanyi byambo?
9 Mu Jashi janji jo aambile pa Mutumba, Yesu watundaikile bantu bamutelekelenga’mba: “Kechi mubambishe michima yenu’mba, Lelo tusakuja ka? nangwa’mba, Lelo tusa kutoma ka? nangwa’mba, Lelo byo tusa kuvwala i bi ka? Mambo bino byonse bisaka Bagentila; pakuba Shenu wa mwiulu wayuka’mba, Bino byonse mwibifwainwa.” (Mateo 6:31, 32) Bino byambo bitundaikañana bingi! Umvwe kine twaketekela mwi Yehoba, uketukwashanga kimye kyonse. Pano bino byambo bya kwa Yesu bilengela bingi muntu kulangulukishapo. Bituvululamo amba umvwe saka ‘tusaka” bintu bya ku mubiji, milanguluko yetu ikala byonka biji ya “Bagentila,” bantu babula bena Kilishitu ba kine.
10. Nsongwalume byo ayile kwi Yesu amba amukwashe, Yesu wamwesheshe byepi bintu byo atemenwe uno nsongwalume?
10 Kimye kimo nsongwalume munonshi waishile kwi Yesu ne ku mwipuzha’mba i ki ka kyo nsakuba, namba, mmone bumi bwa myaka? Yesu wamubujile’mba wafwainwe kulama Mikambizho ya kijingako pa kyo kya kimye. Nsongwalume wamwambile Yesu amba: “Abyo byonse nebilama: kyo nabula i ki ka?” Byambo byakumbwile Yesu kampe byaumvwanyikile ku bavula nobe kechi bya kine ne. Waambile’mba: “Umvwe musaka kulumbuluka, kapotololai byonse byo muji nabyo, ne kupana ku bayanji, kabiji mukekala na nsabo mwiulu: kabiji bino mwiye, mundondele.” (Mateo 19:16-21) Nsongwalume pa kwikyumvwa ne kumuchima bwi! mambo kechi wakebele kupana nsabo yanji ne. Nangwa kya kuba watemenwe Yehoba, wakijishemo kutemwisha nsabo yanji.
11, 12. (a) Ñanyi byambo byaambile Yesu pa mambo a bunonshi byo twakonsha kulangulukishapo? (b) Nsabo yakonsha kulengela byepi muntu kubula kwingijila Yehoba?
11 Akya kyamwekele kyalengejile Yesu kwamba kintu kyabujile kuketekelwa ne. Waambile’mba: “Kyakatazha munonshi kutwela mu bufumu bwa mwiulu. . . . Ngamela kupita mu jiso ja nguya kyapelako, kechi kyakatazha pamo ne munonshi kutwela mu bufumu bwa Lesa ne.” (Mateo 19:23, 24) Nanchi Yesu walumbulwilenga’mba kafwako munonshi wakonsha kutwela mu Bufumu nenyi? Ine, mambo watwajijile kwamba’mba: “Byonse byakonsheka kwi Lesa.” (Mateo 19:25, 26) Ee kine, kunyumakwe, Yehoba wakwashishe bantu bamo banonshi kwikala bena Kilishitu bashingwa. (1 Timoti 6:17) Nangwa byonkabyo, ko kiji kine kintu kyawama kyalengejile Yesu kwamba bino byambo. Lwajinga lujimuno.
12 Umvwe muntu watesha muchima ku nsabo yanji byonka byaubile yewa nsongwalume munonshi, yakonsha kumulengela kubula kwingijila Yehoba na muchima wanji yense. Kino kyakonsha kumwekela muntu munonshi ne yewa uji na “muchima usaka bunonshi.” (1 Timoti 6:9, 10) Umvwe muntu watesha muchima ku bintu bya ku mubiji, kyakonsha kumulengela kubula ‘kuta muchima ku mupashi.’ (Mateo 5:3) Kifumamo ke kya kuba’mba, kechi wafwainwa kwiumvwanga’mba Yehoba ubena kumukwasha ne. (Mpitulukilo ya mu mizhilo 6:10-12) Wakonsha ke akebe’mba kipwilo kimunemekenga. (Yakoba 2:1-4) Kabiji kimye kyabaya wakonsha kuba saka eyowatu bunonshi bwanji kukila kwingijila Yehoba.
Ikalai na Ndangulukilo Yawama
13. Bena Laodikea bajinga na ñanyi ndangulukilo yatama?
13 Mu myaka kitota kitanshi, kipwilo kya ku Laodikea kyajinga na ndangulukilo yatama pa mambo a nsabo. Yesu waambile ku kino kipwilo amba: ‘Waamba’mba, Amiwa ne munonshi, namona bya bunonshi byavula, kechi nakajilwa kintu nangwa kimo ne; bino kechi wayuka’mba, wi wa mu malwa, ulenga lusa, muyanji, mpofu, kabiji wa bwamba ne.’ Bunonshi bwabo kechi bo bwibalengejile bena Laodikea konaika ku mupashi ne. Bene bo baketekejile mu bunonshi kukila kuketekela mwi Yehoba. Kyafuminemo, baubile kyambazhi, kabiji Yesu waambile’mba usa ‘kwibalasa’ mu kanwa kanji.—Lumwekesho 3:14-17.
14. Mambo ka bena Kilishitu Bahebelu kyo bebatakaikijile kwi Paulo?
14 Paulo watakaikile bena Kilishitu Bahebelu na mambo a muchima wabo wawama ye bamwesheshe byo bebamanyikilenga. Waambile’mba: “Anweba mwibobijile lusa bajinga mu mfungwa, kabiji mwasangalele pa kwimupukula bintu byenu, byo mwayukile’mba, atwe bene tuji na bunonshi bwakila mu kuwama ne bwa myaka.” (Bahebelu 10:34) Aba bena Kilishitu kechi bajinga na bulanda pa bintu byabo byaonaikile ne. Bajinga na lusekelo mambo bayukile’mba baji na bunonshi bwakilamo kunema, ‘bwawama ne bwa myaka.’ Byonka byajinga mupoteshi wa mu kishimpi kya kwa Yesu wapotolwele byonse byo ajinga nabyo ne kupotamo mangalite umo, ne abo nabo kechi bakebele kutaya luketekelo lwabo lwa Bufumu ne, nangwa inge paishile kya byepi nangwa ka. (Mateo 13:45, 46) Uno ke muchima wawama bingi!
15. Mwina Kilishitu umo mu Liberia watangizheko byepi Bufumu?
15 Ne lelo jino, bavula baji bingi na muchima wawama wa yenkawe mutundu. Kya kumwenako, mu Liberia, nsongwakazhi mwina Kilishitu bamukwashishe amba aye na kufunda pa sukulu mukatampe wa univesiti. Mu Liberia, lufunjisho lwa uno mutundu belumona’mba jo jishinda ja kukekelamo bwikalo bwawama kulutwe na lwendo. Nangwa byonkabyo, uno nyenga wajinga painiya, musapwishi wa kimye kyonse, kabiji watambwijile mawi a kuba’mba engileko bupainiya bwiikajila pa ka kimye kacheche. Wasambijile kukebesha Bufumu ne kutwajijila kwingila mwingilo wa kimye kyonse. Wayile na kwingila mwingilo wa bupainiya bwiikajila pa kimye kicheche, kabiji panyumatu ya bañondo basatu watendekele kufunjisha mafunjisho a Baibolo 21. Uno nyenga wa kyanyike ne banyengatu bakwabo bavula baji byonka byo aji, basambila kukebesha Bufumu ne kubula kuta muchima ku bintu bya ku mubiji. Ki ka kibalengela’mba bekale na uno muchima mu ino ntanda yatemwa bintu bya ku mubiji? Baeseka na ngovu kwikala na byubilo byavula byawama bingi. Twayai twisambeko bimo.
16, 17. (a) Mambo ka kwipelula kyo kwawamina umvwe tukeba kuketekela mwi Yehoba? (b) Mambo ka o twafwainwa kuketekela mu milaye ya Lesa?
16 Kwipelula: Baibolo waamba’mba: ‘Ketekela mwi Yehoba na muchima wobe yense, ne kuta muchima ku milangwe yobe obe mwine ne. Umuvulukenga konse konse ko uya ne aye ukakolwela mashinda obe. Kechi wilanguluke obe mwine amba: ne wa maana, ne.’ (Byambo bya Mana 3:5-7) Kimo kimye bintu bimo byakonsha kumwekana nobe byawama mu mweno ya ino ntanda. (Yelemiya 17:9) Pano bino, mwina Kilishitu wakishinka uketekela mwi Yehoba kumutangijila. (Masalamo 48:14) Mu ‘mashinda anji onse’ ko kuba’mba, mu bintu bya ku kipwilo, ku sukulu, ku nkito, mu bya kukokoloka, nangwa mu bintu biji byonse, aye wipelula ne kulondela lutangijilo lwa Yehoba.—Masalamo 73:24.
17 Kuketekela mu Milaye ya Yehoba: Paulo waambile’mba: “Awa wiya kwi Lesa kyafwainwa aye etabe’mba, ko aji, kabiji amba, ye ufweta boba bamukebesha.” (Bahebelu 11:6) Umvwe ke tuzhinauke’mba Yehoba kechi wakonsha kufikizha milaye yanji ne, kyakonsha kwitulengela ‘kuba bya panopantanda.’ (1 Kolinda 7:31) Pano umvwe lwitabilo lwetu lwakosa, tukasambilanga kukebesha Bufumu. Twakonsha kwikala byepi na lwitabilo lwakosa? Kupichila mu kufwenya kwipi ne Yehoba mu lulombelo lwa kufuma panshi ya muchima ne kwikala na lufunjisho lwa kimye kyonse lwa pa bunke. (Masalamo 1:1-3; Filipai 4:6, 7; Yakoba 4:8) Byonka byajinga Mfumu Davida, ne atweba twakonsha kulomba amba: “Amiwa nemuketekele, anweba Yehoba: Naambile namba, Anweba mwi Lesa wami. Kine, kine, buwame bwenu bo bukatampe.”—Masalamo 31:14, 19.
18, 19. (a) Kwingila na ngovu kwitulengela byepi kuketekela mwi Yehoba? (b) Mambo ka o kikebewa mwina Kilishitu kwipana?
18 Kwingila na ngovu mu mwingilo wa Yehoba: Paulo waambile’mba pa kuba’mba tuketekele mu milaye ya Yehoba, twafwainwa kwikala na lupata. Wanembele’mba: “Twasaka namba, anweba bonse pa muntu, pa muntu, mumweshe lonkalwa lupata lumo, mulumbulule luketekelo lwenu kufika ne ku mpelo.” (Bahebelu 6:11) Umvwe twapayankana mu mwingilo wa Yehoba, uketukwasha. Kimye kyonse kyo etukwasha, luketekelo lwetu mwi aye lukoselako, twikala “bashikamatu, ne kutelengela ne.” (1 Kolinda 15:58) Lwitabilo ne luketekelo lwetu bikoselako.—Efisesa 3:16-19.
19 Kwipana: Paulo washile nkito yanji ya ku mubiji ne kulondela Yesu. Wasajile mwingilo wawama bingi nangwa kya kuba kimye kimo wakajilwanga bintu bya ku mubiji. (1 Kolinda 4:11-13) Yehoba kechi witulaya kwitupa bwikalo bwa kwitobwela ne, kimo kimye tupita bingi mu makatazho. Umvwe twipana kuba’mba tupezheko bwikalo ne kubula kuta muchima ku bintu bya ku mubiji, kimwesha’mba tukeba kwingijila Yehoba.—1 Timoti 6:6-8.
20. Mambo ka o kikebewa muntu usambila kukebesha Bufumu kwikala watekanya?
20 Butekanye: Mwana wa bwanga Yakoba wakambizhe bena Kilishitu bakwabo amba: “Tekanyai kufika ne ku kwiya kwa Nkambo.” (Yakoba 5:7) Mu ino ntanda muji bya kubauba byavula, kyashupa bingi kwikala batekanya. Tukeba bintu kwingijiwa bukiji. Bino Paulo witukambizha kulonda boba ‘baswana milaye monka mu lwitabilo ne mu butekanye.’ (Bahebelu 6:12) Mupembelelainga Yehoba. Ee kine, bumi bwa myaka ne myaka mu paladisa panopantanda ke kintu kyo twafwainwa kupembelelanga!
21. (a) Tumwesha ka umvwe twakebesha Bufumu patanshi? (b) Mu mutwe walondelapo tukesamba pa ka?
21 Ee, lujimuno lwa kwa Yesu lwa kusambila kukebesha Bufumu lwawama bingi. Umvwe twilulondela, tumwesha’mba kine kine twaketekela mwi Yehoba, kabiji jo jishindatu jawama jafwainwa kwikelamo mwina Kilishitu. Pano bino, Yesu witujimuna ne kuba’mba twafwainwa “kukebesha . . . bololoke [bwa Lesa].” Mu mutwe walondelapo, tukafunda ene mambo luno lutundaiko kyo lubena kukebewa lelo jino.
Mwakonsha Kulumbulula Nyi?
• Pa mambo a bintu bya ku mubiji, Yesu witutundaikile’mba twafwainwa kwibimonanga byepi?
• Bintu ka byo tufunda mu kishimpi kya kwa Yesu kya ngamela ne jiso ja nguya?
• Ñanyi byubilo bya bwina Kilishitu bitulengela kusambila kukebesha Bufumu bwa Lesa?
[Kipikichala pa peja 19]
Bavula baumvwijile byaambile Yesu bajinga bayanji
[Kipikichala pa peja 21]
Nsongwalume munonshi watemenwe nsabo yanji kukila byo atemenwe Lesa
[Kipikichala pa peja 21]
Mupoteshi wa mu kishimpi kya kwa Yesu wapotolwele byonse ne kupotamo mangalite umo
[Kipikichala pa peja 22]
Umvwe twapayankana mu mwingilo wa Yehoba, witukwasha