BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w06 6/1 pp. 24-28
  • ‘Salululai Mweo Mukekalenga Na Bumi’

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • ‘Salululai Mweo Mukekalenga Na Bumi’
  • Kyamba kya Usopa—2006
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Bena Isalela Befukwilanga bya Kuba
  • Kusalulula Kyawama
  • “Mukebafunjishenga”
  • Mwafwainwa Kufuukulapo byo Mukekalanga Kulutwe!
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu Bwa Yehoba (Kya bena kengi)—2018
  • Yehoba Witupa Lūsa lwa Kwifuukwila
    Kyamba kya Usopa—2010
  • Byambo Bya Yehoba Bifikizhiwa
    Kyamba kya Usopa—2007
  • Basemekejilwe Mu Mukoka Wa Lesa Ye Asalulwile
    Kyamba kya Usopa—2006
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2006
w06 6/1 pp. 24-28

‘Salululai Mweo Mukekalenga Na Bumi’

“Namwesha ku meso enu mweo ne lufu, ne mapesho ne mafingo, onkao mambo salululai mweo, namba . . . mukekalenga na bumi.” —MPITULUKILO YA MU MIZHILO 30:19.

1, 2. Muntu walengelwe byepi mu kipasha kya Lesa?

“TULENGE bantu mu kipasha kyetu, betupashe.” Bino byambo byaambile Lesa byanembwa mu kitango kitanshi kya buku wa mu Baibolo. Byo byo kyashimunwa mu Ntendekelo 1:26, 27 amba, “byonkabyo Lesa walengele bantu mu kipasha kyanji mwine, monka mu kipasha kyanji mwine mo mo ebalengejile.” Onkao mambo, muntu wapusene bingi na bilengwa byonse panopantanda. Wapashile bingi Mulenga wanji, kabiji walondanga byubilo bya Lesa mu ndangulukilo, kumwesha butemwe, bololoke, maana, ne bulume. Muntu wajinga na milangwe kabiji wifukwilanga bintu mwine kuba’mba atokeshenga Nsemi wanji wa mwiulu pa muchima. (Loma 2:15) Ko kuba’mba Adama wisajilanga aye mwine bya kuba. Yehoba byo amwene mwananji ye alengele panopantanda, waambile’mba: ‘kyawama bingi.’—Ntendekelo 1:31; Masalamo 95:6.

2 Byo tuji baana ba kwa Adama, netuwa twalengwa mu kipasha kya Lesa. Pano nanchi twafwainwa kwisajila bintu byo twakonsha kuba nyi? Ee, nangwa kya kuba’mba Yehoba wayuka bikamweka, kechi watongwela jimo bintu byo twakonsha kuba ne byakonsha kufumamo ne. Baana banji ba panopantanda kechi wibatongwela jimo byo bafwainwa kubanga ne. Byo tuji na bulume bwa kwifukwila atwe bene bya kuba, akitwayai tumone byaubiwe ku mukoka wa bena Isalela.—Loma 15:4.

Bena Isalela Befukwilanga bya Kuba

3. Mukambizho mutanshi pa Mikambizho Jikumi waambile’mba ka, kabiji bena Isalela bakishinka nanchi bamukokejile nyi?

3 Yehoba waambijile bena Isalela amba: “Amiwa ne Yehoba Lesa wenu, wimufumishe mu ntanda ya Ijipita, monka mu ntanda ya buzha.” (Mpitulukilo ya mu mizhilo 5:6) Mu 1513 B.C.E., bena Isalela bebafumishe mu buzha mu Ijipita, onkao mambo kechi bafwainwe kuzhinauka bino byambo ne. Mu Mukambizho mutanshi pa Mikambizho Jikumi, Yehoba waambile kupichila mwi Mosesa amba: “Kechi mukekale na balesa bakwabo, bakubikapo pe amiwa, ne.” (Kulupuka 20:1, 3) Pa kyo kya kimye, bena Isalela baumvwijile jiwi ja Yehoba. Bamukokelanga Yehoba na muchima wabo yense.—Kulupuka 20:5; Kubala 25:11.

4. (a) Mosesa waambijile bena Isalela amba bafwainwa kusalululapo ka? (b) Ano moba twafwainwa kusalululapo ka?

4 Byo papichile myaka 40, Mosesa wavulwilemo kisaka kya bena Isalela pa bintu byo bafwainwe kufukulapo. Waambile amba: ‘Naita jiulu ne ntanda bikale ke bakamonyi ba kwimushinawina ja lelo byo namwesha ku meso enu mweo ne lufu, ne mapesho ne mafingo, onkao mambo salululai mweo, namba anweba ne baana benu mukekalenga na bumi.’ (Mpitulukilo ya mu mizhilo 30:19) Netuwa ano moba twakonsha kusalululapo bya kuba. Twakonsha kusalululapo kwingijila Yehoba mu bukishinka kuba’mba tukekale na bumi bwa myaka ne myaka. Kabiji umvwe twasalululapo kubula kumwingijila twakonsha kujilamotu mpwa kubula. Akimonai bya kumwenako.

5, 6. Yoshua wasalulwilepo ka, kabiji ki ka kyafuminemo?

5 Mu 1473 B.C.E., Yoshua watangijile bena Isalela mu Ntanda ya Mulaye. Yoshua saka akyangye kufwa ne, waambile bino byambo ku mukoka yense amba: “Umvwe kechi mwaswa kumwingijila Yehoba ne, salululai lelo ye mukengijilanga, nangwa balesa ba bashakulu benu bo baingijilenga mu kyalo kya ku bushiya bwa Ufelata, nangwa balesa ba bena Amoli bena ntanda yo mwaikalamo.” Kabiji wabwelele waamba pa kisemi kyanji ne aye mwine amba: “Amiwa ne ba mu nzubo yami, tukengijilanga Yehoba.”—Yoshua 24:15.

6 Kuntendekelotu, Yehoba wakambizhe Yoshua amba akose ne kuchinchika, kabiji amba kechi wafwainwa kuleka kulondela Mizhilo ya Lesa ne. Yoshua wafwainwe kulangulukanga byambo bya mu buku wa Mizhilo mute ne bufuku, kabiji mu kuba bino po po afwainwe kulengela jishinda janji kushukwa. (Yoshua 1:7, 8) Yoshua byo byo aubile kabiji washukilwe bingi. Waambile amba: “Kafwako mulaye nangwa umo wa mu milaye yonse yawama yo alayile Yehoba ku bena Isalela wabujile kumweka ne, yonsetu yafikile.”—Yoshua 21:45.

7. Mu moba a kwa Isaya, bena Isalela bamo basalulwile kuba ka, kabiji bi ka byafuminemo?

7 Pano akimonai byajinga bintu mu Isalela byo papichile myaka 700. Pa kyo kya kimye, bena Isalela bavula balondelanga bisho bya bantu bapopwelanga bankishi. Kya kumwenako, pa juba japelangako mu mwaka, bantu bapwilanga na kuja kijiilo ne kutoma binyu. Kino kechi kyajinga kijiilo kya kisemi ne. Kyajinga kijiilo kya bupopweshi kya kusekelela balesa babubela. Ngauzhi Isaya wanembele pe Lesa byo amonanga bano bantu babujile bukishinka amba: “Anweba munkana amiwa Yehoba ne kuvulama mutumba wami wazhila, yenka anweba mumwanshikila lesa wa Jishuko tebulu, ne kuyuzha tutomeno twa binyu byo bavwangakanya mu kumutekenesha lesa wa Jishamo.” Baketekejile amba “lesa wa Jishuko” ne “lesa wa Jishamo” bo bafwainwe kwibalengela kunowa kajo kavula kechi Yehoba ne. Pano bino, bunsatuki bwabo kechi bwibaletejile lusekelo ne. Yehoba waambile amba: “Amiwa nkemutongwela kufwa ku mpoko, ne anweba bonse mukanyeñama amba bemutape; mambo byo nemwichile, kechi mwangitabile ne, kabiji byo nemwambijile, anweba kechi mwañumvwine ne, bino mwaubile byo natajile bibi ne kusalululako byo nabujile kumwenamo lusekelo.” (Isaya 65:11, 12) Bintu byatama byo basalulwilepo bibalengejile konaunwa, kabiji balesa ba Jishamo ne Jishuko kechi bebazhikijile ne.

Kusalulula Kyawama

8. Kwesakana na byaamba Mpitulukilo ya mu mizhilo 30:20, ki ka kikebewa pa kuba’mba tusalulule kyawama?

8 Mosesa byo akambizhe bena Isalela kusalulula bumi, waambile ne pa bintu bisatu byo bafwainwe kuba. Waambile amba: “Kasa mutemwa Yehoba Lesa wenu ne kukokela jiwi janji ne kumukakachila.” (Mpitulukilo ya mu mizhilo 30:20) Akitwayai twisambe pa bino bintu, tumone byo twakonsha kusalululapo kyawama.

9. Twakonsha kumwesha byepi amba twamutemwa Yehoba?

9 Twafwainwa kutemwa Yehoba Lesa wetu: Tusalulula kwingijila Yehoba mambo twamutemwa. Bintu byamwekejile bena Isalela bitulengela kusensubwila byubilo byatama ne kukana bwikalo bwa kutemwisha bintu bya ku mubiji. (1 Kolinda 10:11, 1 Timoti 6:6-10) Tuminatu popolo kwi Yehoba ne kulonda mikambizho yanji. (Yoshua 23:8; Masalamo 119:5, 8) Bena Isalela saka bakyangye kutwela mu Ntanda ya Mulaye, Mosesa wibakambizhe amba: ‘Umvwai, nemufunjisha malamuna ne byatongolwa, monka mo ankambizhizhe Yehoba Lesa wami, namba mukobenga byonkabyo mu yoya ntanda mo mukatwela mu kwiitambula ke yenu. Onkao mambo bilamainga ne kwibyuba; mambo kino kintu kikekala ke maana enu ne milangwe yenu ku meso a yoya mitundu ya bantu bakeomvwa ano malamuna onse.’ (Mpitulukilo ya mu mizhilo 4:5, 6) Kino kyo kimye kyo twafwainwa kumwesha amba twamutemwa Yehoba kupichila mu kuba kyaswa muchima wanji mu bwikalo bwetu bonsetu. Kine tukobilwa bibusa umvwe twasalulula kuba bino.—Mateo 6:33.

10-12. Bintu ka byo tufunda ku byamwekele mu moba a Nowa?

10 Twafwainwa kukokela jiwi ja Lesa: Nowa wajinga “musapwishi wasapwijilenga bololoke.” (2 Petelo 2:5) Bantu bonse bajingako mu moba a Nowa balabamine bingi kabiji kechi ‘baumvwijile’ bibajimwinenga Nowa ne. Ki ka kyafuminemo? ‘Muyulo waishile ne kwibalobesha bonse shata.’ Yesu wajimwine amba byo bikekala ne moba etu, kimye kya ‘[kwikalapo, NW] kwa Mwana muntu.’ Abya byamwekele mu moba a Nowa ke lujimuno lwa kujimuna bantu ba mu ano moba babula kukokela mambo a Lesa.—Mateo 24:39.

11 Aba balengulula lujimuno lwa Lesa lubena kwambiwa na bakalume ba Lesa ano moba bafwainwa kuyuka kikafumamo mu milengulwila yabo. Mutumwa Petelo waambilepo pa bano bantu amba: “Mambo baswa kwikivulama kino amba, kufuma ne ku kala kwaji ne bya mwiulu, ne ntanda yalengelwe kasa yalupuka mu mema kabiji yaya ne mu mema, konka, ku jiwi ja Lesa; ko konka ko yaonaikijile ntanda yajipo, byo yalobele mu mema. Pakuba bya mwiulu bya katataka ne ntanda, byalaminwa mujilo ku aja jiwi jimo jonka, kutengela juba ja kije ne ja lonaiko lwa bantu babulwa kwakamwa Lesa.”—2 Petelo 3:3-7.

12 Nowa ne kisemi kyanji basalulwilepo kintu kyapusana bingi na kyasalulwilepo bano bantu. “Ko ku lwitabilo Nowa, byo bamujimwine kwi Lesa mambo a bintu byaji bikyangye kumweka, pa kwakamwa Lesa, wafikijile jimo bwato.” Mambo a kuba’mba waumvwijile byo bamujimwine wapulwishe kisemi kyanji. (Bahebelu 11:7) Netuwa twayai twikale bapela kumvwa mambo a Lesa ne kwialama.—Yakoba 1:19, 22-25.

13, 14. (a) Mambo ka o kyanemena ‘kukakachila kwi Yehoba’? (b) Yehoba wakonsha kwitubumba byepi byo aji “mbumbi wetu”?

13 Twafwainwa kukakachila kwi Yehoba: Pa kuba’mba tusalulule mweo ne kwikala na bumi,’ twafwainwa ‘kukakachila kwi Yehoba,’ nangwa amba kubanga kyaswa muchima wanji kimye kyonse. Yesu waambile amba: “Mu kutekanya kwenu mo mukamwena myeo yenu.” (Luka 21:19) Kwambatu kine, bintu byo tuba byo bimwesha biji mu muchima wetu. Pa Byambo bya Mana 28:14 paambiwa amba: “Lusekelo lo lwanji awa wakamwa moba onse; pakuba awa wiisolola ne kwiileka kikupu ukamona lusa.” Byo byo kyajinga ne kwi Felo mfumu wa Ijipita wa mu moba a kala. Mu kifulo kya kwakamwa Lesa, kimye kyalo kya Ijipita byo kyalukukilwe na Myalo Jikumi, Felo wakoseshe bingi muchima. Yehoba kechi ye walengejile amba Felo abule lukokelo ne, bino waswishishe yewa ntangi wa bwitote kwisalululwila aye mwine bya kuba. Pano bino kyaswa muchima wa Yehoba kyaubiwe byonka byaambilepo ne mutumwa Paulo pe aye na mambo a byoamonanga Felo amba: “Onka ano mambo o na kwimenya, namba, mmweshe bulume bwami mwi obewa, kabiji namba jizhina jami jiye nkuwa panopantanda ponse.”—Loma 9:17.

14 Byo papichile myaka yavula panyuma ya kwibapokolola bena Isalela mu maboko a kwa Felo, ngauzhi Isaya waambile amba: “Anweba Yehoba, mwi shetu, atweba twi buchimba, anweba yenu mbumbi wetu. Atweba bonse twalengwa na maboko enu.” (Isaya 64:8) Byo twipana kuba’mba Yehoba etubumbenga kupichila mu lufunjisho lwetu lwa Baibolo ne kwingijisha byo twafunda, tutendeka kuvwala bumuntu bupya. Twikala banekena bingi kuba’mba Yehoba etubumbenga bulongo, kabiji ne kukakachila kwi aye mambo ukeba’mba tumutokeshenga pa muchima.—Efisesa 4:23, 24; Kolose 3:8-10.

“Mukebafunjishenga”

15. Kwesakana na Mpitulukilo ya mu mizhilo 4:9, ñanyi bintu Mosesa byo avulwilemo bena Isalela?

15 Mosesa waambile bino byambo ku kisaka kya bena Isalela kyaimene pa nyinza ya Ntanda ya Mulaye amba: ‘Bino jimukai, mulamishetu bulongo michima yenu, kuchina’mba mwakeya kuvulama bintu byo mwamwene na meso enu; kuchina’mba abya bintu byakeya kufumamo mu michima yenu mu moba onse a bumi bwenu; bino, mukafunjishenga baana benu ne bankana benu.’ (Mpitulukilo ya mu mizhilo 4:9) Pa kuba’mba Yehoba ebobile bibusa ne kumona biyampe mu ntanda yo bailengamo na kwikala, bena Isalela bafwainwe kuba bintu bibiji. Kechi bafwainwe kuvulama bintu bibobijile Yehoba ne, kabiji bafwainwe kwibifunjisha ku ba mu bisemi byabo bya kulutwe. Ne atweba bantu ba Lesa ano moba byo byo twafwainwa kuba umvwe tukeba ‘kusalulula mweo ne kwikala na bumi.’ Bintu ka byo tubena kwimwena na meso etu bibena kwitubila Yehoba?

16, 17. (a) Bamishonale bapita mu Sukulu ya Gileada baubapo byepi mu mwingilo wa kusapwila? (b) Bañanyi bo mwayukapo bakipayankanatu ne luno na kusapwila?

16 Kitusangajika bingi muchima pa kumona Yehoba byo abena kupesha mwingilo wetu wa kusapwila ne kulenga baana ba bwanga. Kufumatu kimye kyatendekele Watchtower Bible School of Gilead mu 1943, bamishonale babena kwingila bingi na ngovu mu mwingilo wa kulenga baana ba bwanga mu byalo byavula. Kufumatu kyokya kimye, bamishonale batanshi bafunjile mu uno sukulu bakipayankanatu na kusapwila mambo awama a bufumu nangwa kya kuba ano moba bakoma bingi kabiji bamo kechi bengila ne kyabayishatu ne. Kya kumwenako kimo ke kya ba Mary Olson, bafunjile mu Sukulu ya Gileada mu 1944. Batendekele kwingila mwingilo wa bumishonale mu Uruguay, babwela baya ku Colombia, kabiji luno baji mu Puerto Rico. Nangwa kya kuba luno bakota, banyenga Olson bakipayankanatu mu mwingilo wa kusapwila. Mambo a kuba’mba bamba ne mulaka wa Sipaina, mulungu ne mulungu baya na basapwishi bamba uno yenka mulaka mu bujimi.

17 Ba Nancy Porter, banabakazhi bafwilwa, bafunjile mu Sukulu ya Gileada mu 1947 kabiji babena kwingijila mu Bahamas. Nabo ke bamishonale bapayankana bingi mu mwingilo wa kusapwila. Mu jishimikila ja bwikalo bwabo, banyenga Porter bashimikizha amba: “Kufunjisha bakwetu bukine bwa mu Baibolo kundetela bingi lusekelo. Kundengela kwikala na mutanchi wawama wa bintu bya ku mupashi kabiji kundengela kwikala washikimana bulongo.”a Banyenga Porter ne bakalumetu bakwabo bakishinka umvwe balanguluka pa byo baubanga, kechi bavulama bintu byauba Yehoba ne. Nga atweba? Abya tumvwa bulongo pa kumona Yehoba byo abena kupesha mwingilo wa Bufumu mu nyaunda yetu nyi?—Salamo 68:11.

18. Twakonsha kufunjilako ñanyi bintu mu kutanga mashimikila a bamishonale?

18 Bino bya kumwenako bya basapwishi baingila myaka yavula mu mwingilo wa Yehoba bitukosesha bingi. Kutanga mashimikila a bwikalo bwabo kwitutundaika bingi mambo umvwe twamona Yehoba byo aubila bano bakalume bakishinka, kitulengela kutwajijila na kwingijila Yehoba. Abya kimye kyonse mutanga ano mashimikila anembwa mu Kyamba kya Usopa ne kulangulukalangulukapo nyi?

19. Bansemi ba bwina Kilishitu bakonsha kwingijisha byepi mashimikila anembwa mu Kyamba kya Usopa?

19 Mosesa wavulwilemo bena Isalela amba kechi bafwainwa kuvulama bintu bibobijile Yehoba ne, kabiji kechi byafwainwe kufuma mu michima yabo mu bwikalo bwabo bonse ne. Kabiji wanungilepo amba: ‘Mukebifunjishenga baana benu ne bankana benu.’ (Mpitulukilo ya mu mizhilo 4:9) Mashimikila a bwikalo bwa bantu anema bingi. Banyike bakitwala bakebewa bya kumwenako byawama. Banyenga bazhike bakonsha kufunjilako ku bya kumwenako bya banyenga bakikulumpe binembwa mu mashimikila ashimikizhiwa mu Kyamba kya Usopa. Kwingijila mu nyaunda mwambiwa mulaka mukwabo kulengela balongo ne banyenga kupayankana na kusapwila mambo awama a bufumu. Anweba bansemi, nga mambo ka ne kuba saka mwisambapo na baana benu pa bino bya kumwenako bya bamishonale ne basapwishitu bakwabo kuba’mba nabo bakonshe kusalululapo mwingilo wa kimye kyonse?

20. Pa kuba’mba ‘tusalulule mweo’ twafwainwa kuba byepi?

20 Twakonsha ‘kusalulula byepi mweo’? Twakonsha kuba bino umvwe mu butemwe twasalululapo kwingijila Yehoba kabiji ne kutwajijila na kwingila mu mwingilo wanji kwesakana na papelela bulume bwetu. Byonka byaambile Mosesa, umvwe twamutemwa Yehoba po po ‘tukamona mweo, ne moba etu akavula.’—Mpitulukilo ya mu mizhilo 30:19, 20.

[Tubyambo twa mushi]

a Monai mutwe wa kuba’mba “Joyous and Thankful Despite Heartbreaking Loss,” mu Kyamba kya Usopa kya June 1, 2001, mapeja 23-7.

Mwakonsha Kuvuluka Nyi?

• Mwafunjilako ka ku bya kumwenako byapusana pusana byo twisambapo?

• Pa kuba’mba ‘tusalulule mweo,’ twafwainwa kuba ka?

• Ñanyi bintu byo twakambizhiwa kuba?

[Kipikichala pa peja 24]

“Namwesha ku meso enu mweo ne lufu”

[Kipikichala pa peja 27]

Kumvwina byaambilenga Lesa kwalengejile Nowa ne kisemi kyanji kupuluka

[Kipikichala pa peja 28]

Ba Mary Olson

[Kipikichala pa peja 28]

Ba Nancy Porter

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu