Akamwai Yehoba —Ikalai Na Lusekelo!
“Ye mwine wa lusekelo awa waakamwa Yehoba.”—MASALAMO 112:1.
1, 2. Moyo wa kwakamwa Lesa wakonsha kwituletela ka?
KECHI kyapela kwikala ba lusekelo ne. Twakonshatu kwikala na lusekelo umvwe saka tuba bintu byawama ne kuleka kuba bintu byatama. Mulenga wetu Yehoba witupa Mambo anji, Baibolo mo tufunda bya kwikala bwikalo bwawama. Twakonsha kwikala balusekelo bingi umvwe saka twakamwa Lesa kupichila mu kukebesha ne kulondela lutangijilo lwanji.—Masalamo 23:1; Byambo bya Mana 14:26.
2 Mu uno mutwe, tusakwisamba pa bya kumwenako bya mu Baibolo ne bya ano moba bimwesha kwakamwa Lesa kya kine byo kwakonsha kukosesha muntu kubula kuba bintu byatama ne kumutundaika kuba bintu byawama. Tusakumona kuba’mba moyo wa kwakamwa Lesa wakonsha kwitulengela kwikala balusekelo umvwe twaolola jishinda jatama, byonka byaubile Davida. Kabiji tusakumona ne kuba’mba moyo wa kwakamwa Yehoba ke kintu kyawama bingi bansemi kyo bakonsha kushila baana babo. Ee, Mambo a Lesa aamba’mba: “Ye mwine wa lusekelo awa waakamwa Yehoba.”—Masalamo 112:1.
Kwikala Jibiji na Lusekelo
3. Ki ka kyakwashishe Davida kulekelwa mambo anji?
3 Byonka byo kyaambiwapo mu mutwe wafumako, pa bimye bisatu Davida wakankelwe kwikala na moyo wa kwakamwa Lesa kabiji walengele mambo. Nangwa byonkabyo, byo aumvwijile lujimuno lwa Yehoba kyamwesheshetu patoka amba kine wajinga muntu waakamwanga Lesa. Moyo ne munema wa kunemeka Lesa wamulengejile kuswa mambo anji, kolola jishinda janji, ne kwikala jibiji mulunda wawama na Yehoba. Nangwa kya kuba mambo o alengele amulengejile aye ne bakwabo kumanama, lulapilo lwanji lwa kine lwalengejile Yehoba kutwajijila kumukwasha ne kumupesha. Kya kumwenako kya kwa Davida kyakonsha kutundaika bingi bena Kilishitu abo bakonsha kulenga mambo akatampe lelo jino.
4. Kwakamwa Lesa kwakonsha kukwasha byepi muntu kwikala jibiji na lusekelo?
4 Monai kyamwekejile Sonja.a Nangwa kya kuba wajinga wa mwingilo wa kimye kyonse, Sonja watendekele kwendañana na babi ne kuba byubilo byatama, kabiji kyafuminepo bamupangile mu kipwilo kya bwina Kilishitu. Byo alubulukile muchima, wabwelele waleka byubilo byonse byatama kuba’mba ekale mulunda na Yehoba. Mu kuya kwa moba, wabwezhiwe mu kipwilo. Nangwa kya kuba wapichile mu byonse bye, Sonja kechi walekele kwingijila Yehoba ne. Palutwe kacheche, watendekele jibiji mwingilo wa bupainiya bwa kimye kyonse. Kabiji waishile kusongolwa ku mukulumpe mu kipwilo, ne luno babena kwingijila pamo mu kipwilo. Nangwa kya kuba Sonja umvwa kutama ku muchima umvwe wavuluka byo aubile, uji bingi na lusekelo mambo a kuba’mba kwakamwa Lesa kwamulengejile kubwela kwi Yehoba.
Kyawama Kuyanda Kukila Kulenga Mambo
5, 6. Londololai Davida byo aubile pa bimye bibiji kwa kubula kumwipaya Saulo kabiji ne ene mambo o aubijile kino.
5 Kyawama bingi umvwe kwakamwa Lesa kwamulengela muntu kubula kulenga mambo. Byo byaubile ne Davida. Kimye Saulo kyo apangilenga Davida na biumbi bisatu bya nzhita, wakatwelele mu kibwe monka mwafyamine Davida ne bantu banji. Davida bamutundaikile ku bantu banji amba epaye Saulo. Balangulukilenga’mba, Yehoba wamupana uno mulwanyi wanji mu maboko anji. Davida wakachibileko kunsa ya kivwalo kyalepa kya kwa Saulo mu bufyamfya. Mambo a kuba’mba Davida waakamwanga Lesa, nangwatu kuba bino kwamukatezhe bingi mu milanguluko. Davida waambijile bantu banji bakebelenga kuba kyatama amba: “Yehoba ankanye amiwa kuba kino kintu kwi nkambo yami, ye bashinga manyi kwi Yehoba kya kuba amiwa ntanyike kuboko kwami pe aye, saka aji mushingwa wa Yehoba.”b—1 Samwela 24:1-7.
6 Kimye kikwabo, Saulo ne bantu banji bonse balaajile jiteko mambo bwajinga bufuku kabiji baponejile mu “tulo tukatampe twafumine kwi Yehoba.” Davida ne mwipwa wanji Abishai bayile mukachi kabo ne kwimana kwalajile Saulo. Abishai wakebelenga’mba amwipaye Saulo. Bino Davida wamukainye Abishai kabiji wamwipwizhe amba: ‘Ñanyi wakonsha kutanyika kuboko kwanji pe mushingwa wa Yehoba ne kuzhatwa ne?’—1 Samwela 26:9, 12.
7. Ki ka kyamulengejile Davida kubula kulenga mambo?
7 Mambo ka Davida o abujile kumwipaya Saulo pa bimye bibiji? Mambo waakamwanga bingi Yehoba kukila byo aakamwanga Saulo. Mambo a kuba’mba waakamwanga Lesa kya kine, Davida winengezhezhe kumanama kukila kulenga mambo. (Bahebelu 11:25) Waketekejile bingi mwi Yehoba amba ulama bingi bantu banji. Davida wayukile’mba kukokela ne kuketekela mwi Lesa kuletela lusekelo ne mapesho avula, pakuba kumusula kulengela kubula kwitabilwa kwi Lesa. (Masalamo 65:4) Kabiji Davida wayukile’mba Lesa ukafikizha mulaye Wanji wa kumwikajika pa bufumu kabiji amba kimye kikafika kyo akamufunyapo Saulo.—1 Samwela 26:10.
Kwakamwa Lesa Kuleta Lusekelo
8. Byubilo bya kwa Davida mu kimye kya makatazho byaikala byepi bya kumwenako?
8 Atweba bena Kilishitu bakonsha kwitwendeleka, kwitumanyika nangwa kupitatu mu meseko akwabo. (Mateo 24:9; 2 Petelo 3:3) Kimye kimo, twakonsha kupusana na bakwetu bena Kilishitu. Pano bino, twayuka kuba’mba Yehoba umona bintu byonse, umvwa milombelo yetu, kabiji pa kimye pafwainwa ukolola bintu monka mwayila kyaswa muchima wanji. (Loma 12:17-21; Bahebelu 4:16) Onkao mambo, mu kifulo kya kuchina balwanyi betu, twakamwa Lesa kabiji ne kukeba’mba etupokolole. Byonka byajinga Davida, ne atweba kechi tushinkanya nangwa kulala mafunde a Lesa mu kukebatu’mba tubule kumanama ne. Mu kuba bino mufuma bingi lusekelo. Mu ñanyi jishinda?
9. Ambai kya kumwenako kimwesha kwakamwa Lesa byo kwakonsha kuleta lusekelo nangwa pekale lumanamo.
9 Mishonale umo mu Africa waingila myaka yavula washimikizha’mba: “Ndanguluka pa inetu umo ne mwananji wamukazhi, abo na mambo a bwina Kilishitu ne kubula kwivwanga mu bya bumulwila ntanda bakaine kupota bikachi bya bunsaji. Bebapumine bingi ku jibumba ja banabalume ne kwibambila’mba yainga ku nzubo. Byo bayilenga, inetu watendekele kutekenesha mwananji wajijilenga, wakankelwe kuyuka kine kintu kyalengejile bino. Pa kyokya kimye kechi bajinga balusekelo ne, pano bino jiwi ja mu muchima kechi jibazhachishenga ne. Palutwe kacheche baikele bingi na lusekelo mambo a kuba’mba bakokejile Lesa. Umvwe bapotele bikachi bya bunsaji, inge jibumba ja banabalume jo jasekejile. Bano banabalume inge bebapele bya kutoma bibula kupendañana ne kwibazhila jishinda jonse kukafikatu ne ku nzubo. Pano bino uno mwana ne bainanji umvwe bakokejile, inge kechi baikele balusekelo ne.” Moyo wa kwakamwa Lesa wibalengejile kubula kukatazhiwa mu milanguluko.
10, 11. Mwanamukazhi umo byo aakaminwenga Lesa, ñanyi bintu byawama byafuminemo?
10 Kabiji kwakamwa Lesa nako kuleta bingi lusekelo kimye kyo tupita mu meseko mambo a kuba’mba twanemeka bumi. Mary byo ajinga na jivumo ja mwana wa busatu, dokotala wamukambizhe’mba afumye jimi. Dokotala wamwambijile amba: “Bumi bobe buji mu kizumba. Kimye kiji kyonse bintu byakonsha kushupa kabiji ne kufwa mu jubatu jimo. Kabiji ne mwana nayetu wakonsha kufwila kumo. Pano bino, kafwako kibena kumwesha’mba mwana ukekalatu bulongo ne.” Mary po po afunjilengatu Baibolo na Bakamonyi ba kwa Yehoba kabiji kechi wabatizwe ne. Bino washimikizha amba: “Nafukulapo kwingijila Yehoba kabiji nakebeshetu kutwajijila kumukokela nangwa pekale kya byepi nangwa byepi.”—Kulupuka 21:22, 23.
11 Kimye kyo anemene pa muchima, Mary wapayankene bingi na kufunda Baibolo ne kwibamwena bibafwainwa ba mu kisemi kyanji. Monka mu kuya kwa moba, wasampulukile. Mary washimikizha’mba: “Nashupikilwe bingi pa kusampuluka kukila byo kyajinga na baana patanshi babiji, bino kechi kwajingapo makatazho akatampe ne.” Kwakamwa Lesa kwamulengejile Mary kwikala na jiwi ja mu muchima jibula kumuzhachisha kabiji palutwe kacheche wabatizwe. Uno mwana byo akomene, naye watendekele kwakamwa Yehoba kabiji pa kino kimye ubena kwingijila pa ofweshi wa musampi wa Bakamonyi ba kwa Yehoba.
‘Ikoseshainga Michima Yenu mwi Yehoba’
12. Kwakamwa Lesa kwamukoseshe byepi Davida?
12 Moyo wa kwakamwa Yehoba kechi wamulengejiletu Davida kubula kuba bintu byatama ne. Wamulengejile kuba bintu mu jishinda jawama bulongo nangwa kya kuba wapichilenga mu makatazho. Pa mwaka umo ne bañondo bana, Davida ne bantu banji banyemene Saulo ne kuya na kwikala ku Zikilagi mu ntanda ya bena Filishitiya. (1 Samwela 27:5-7) Kimye banabalume kyo bafuminepo, balwanyi babo bena Amaleki basokele muzhi ne kusenda bakazhi babo bonse, baana, ne banyama. Byo babwelele ne kumona byamwekele, Davida ne bantu banji bajijile. Bantu ba kwa Davida bazhingijile bingi na bulanda kabiji baambañenenga amba bamwase mabwe. Nangwa kya kuba wapichilenga mu bya malwa, Davida kechi wapungijile ne. (Byambo bya Mana 24:10) Moyo wa kwakamwa Lesa wamulengejile kwalulukila kwi Yehoba kabiji “wikoseshe muchima wanji mwi Yehoba.” Davida ne bantu banji bebakwashishe kwi Lesa kabiji bashinjile bena Amaleki ne kwangata bintu byabo byonse.—1 Samwela 30:1-20.
13, 14. Kwakamwa Lesa kwakwashishe byepi mwina Kilishitu umo kufuukulapo byawama?
13 Ano moba bakalume ba Lesa nabo bapita mu bintu bikebewa kuketekela mwi Yehoba ne kwikala bakosa. Monai kya kumwenako kya kwa Kristina. Byo akijingatu nsongwakazhi, Kristina wafunjilenga Baibolo na Bakamonyi ba kwa Yehoba. Pano bino, wakebelenga kwikala shenyenye mu bya bunyimbi, kabiji byo byo aubile. Kabiji wachinanga bingi mwingilo wa busapwishi, onkao mambo kechi wakebelenga kubatizwa ne. Kristina byo atwajijile kufunda Mambo a Lesa, watendekele kupimpula ndangulukilo yanji. Wafunjilenga bya kwikala na moyo wa kwakamwa Lesa kabiji waishile kuyuka’mba Yehoba ukeba bakalume banji kumutemwa na muchima wabo yense, na maana abo onse, na mweo wabo yense ne na bulume bwabo bonse. (Mako 12:30) Kino kyamulengejile kwipana aye mwine kwi Yehoba ne kubatizwa.
14 Kristina walombele kwi Yehoba kuba’mba amukwashe kukomenako ku mupashi. Kristina walondolola’mba: “Nayukile namba mwingilo wa bunyimbi muji kwenda pa kimye ne pa kimye kabiji ne kuteulwa kuya na kwimba pa bimye byavula bingi nobe 400 pa mwaka. Onkao mambo, mu kifulo kya kutwajijila na uno mwingilo, nasajilepo kwikala mufunjishi namba mwenengamo ka ngwee ka kwikwashishamo mu mwingilo wa kimye kyonse wa kusapwila.” Kimye kyo aubilenga bino, Kristina bamubikile pa mutanchi wa kuya na kwimba kimye kitanshi pa mvula bantu, mu kishimikwa kikatampe mo bembila nyimbo mu kyalo mo ekala. Washimikizha’mba: “Ino yo yafwanyijilwe kwikala ntendekelo yami, pano bino yaalukile ke mpelo.” Kristina waishile kusongolwa ku mukulumpe mu kipwilo. Lelo jino, bonse babiji babena kwingijila pa ofweshi wa musampi wa Bakamonyi ba kwa Yehoba. Uji bingi na lusekelo mambo a kuba’mba Yehoba wamupele bulume bwa kufuukulapo kyawama kabiji ne kuba’mba luno ubena kwingijisha kimye ne bulume bwanji mu mwingilo wa Yehoba.
Kya Buswanyi Kyanema
15. Davida wakebeshe kupana ka ku baana banji, kabiji waubile byepi kino?
15 Davida wanembele’mba: ‘Anweba baana, iyai, muñumvwe amiwa: nemufunjishe kya kumwakamwa Yehoba.’ (Masalamo 34:11) Byo ajinga nsemi, Davida wakebeshe bingi kupa baana banji kya buswanyi kyanema bingi kya kwikala na moyo wa kwakamwa Yehoba. Kupichila mu byambo ne mu byubilo, Davida wamulumbulwile Yehoba amba aye kechi ye Lesa ukebela bantu bintu byavula, umvwisha moyo, kabiji ukeba bilubo mu bantu ne, bino amba aye ke Shetu wa butemwe, ulekela mambo baana banji ba panopantanda. Davida waipwizhe’mba, ‘Ñanyi [muntu] wakonsha kuyuka kutupila kwanji?’ Byo amwesheshe amba Yehoba kechi kimye kyonsetu kyo akeba bilubo mwi atweba ne, wanungilepo amba: “Bantokeshe ku byabipa byami byafyamika.” Davida wayukishetu’mba umvwe wibikishako, byambo ne milanguluko yanji byakonsha kwitabilwa kwi Yehoba.—Masalamo 19:12, 14.
16, 17. Bansemi bakonsha kufunjisha byepi baana kwakamwa Yehoba?
16 Bansemi lelo jino bafwainwa kwikala byonka byajinga Davida. Ralph wingijila pamo na nkasanji pa ofweshi wa musampi wa Bakamonyi ba kwa Yehoba waambile’mba: “Bansemi betu betukomeshejile mu bukine kabiji kino kituletela bingi lusekelo. Byo twakijingatu banyike, twisambanga nabo bintu bya ku mupashi kabiji kino kitulengejile kutemwa bukine. Betufunjishe amba twafwainwa kuba bintu byawama mu mwingilo wa Yehoba. Pa myaka yavula twaikalanga mu kyalo mwakepele basapwishi ba Bufumu, mo twakwashishe kulenga bipwilo bya katataka.
17 “Kitukwashishe kwikala mu jishinda jaoloka kechi mizhilo yakosa yo betubikilanga ne, kitulengejile ke na mambo a kuba’mba bansemi betu bamutemenwe bingi Yehoba. Bakebeshanga bingi kumuyuka bulongo Yehoba ne kumutokesha pa muchima kabiji bo betufunjishe kumwakamwa kya kine ne kumutemwa. Nangwatu umvwe twatamisha, bansemi betu kechi betulengelanga kwiumvwa’mba Yehoba witupata ne; kabiji kechi betubukilanga bukaji ne kwitubikila mizhilo yakosa ne. Javula, betwikazhanga panshi ne kwitubula bya kuba, kimye kimo pa kwisamba bamama mipolo yayengelelanga ne kuyengelela kukebatu amba betufike pa michima. Ne kya kine, bitufikile pa michima. Twafunjile kupichila mu byambo ne byubilo bya bansemi betu kuba’mba kwakamwa Yehoba ke kintu kyawama bingi kabiji twayukile amba kwikala Kamonyi wa kwa Yehoba ke kintu kyawama bingi, kechi mutembo ne.”—1 Yoano 5:3.
18. Ki ka kyo tukamwenamo mu kwakamwa Lesa wa kine?
18 “Byambo byapeleleko bya kwa Davida,” byaamba’mba: “Awa mfumu ulama bantu mu bololoke saka ebalama na kwakamwa Lesa, wibatokela pamo nobe kyeya kya lukelo.” (2 Samwela 23:1, 3, 4) Solomone, mwana Davida kabiji wajinga nswanyi wanji, wafunjilemo maana mu bino byambo, mambo walombele kwi Yehoba amba amupe “muchima wa milangwe wa kulaminamo bantu” ne bulume bwa “kusalulula byawama ne byatama.” (1 Bamfumu 3:9) Solomone wayukile’mba kwakamwa Yehoba jo jishinda jilengela kwikala na maana kabiji jileta lusekelo. Palutwe kacheche mu byambo byo apezhezheko mu buku wa Musapwishi waambile’mba: “Pano mambo onse apwa ne kupwa; byonse byaumvwanyika. Akamwai Lesa ne kulama mikambizho yanji; mambo kyo kyonka kyafwainwa kuba bantu. Mambo Lesa ukaleta byubilo byonse bya bantu mu kije, ne bintu byonse byafyamika nabyo pamo, nangwa byawama, nangwa byatama.” (Musapwishi 12:13, 14) Umvwe twaumvwina luno lujimuno, kine tukamona’mba, “mfweto ya kwipelula ne ya kwakamwa Yehoba” kechi maana ne lusekelo lonka ne, bino ne “bunonshi ne buneme ne bumi.”—Byambo bya Mana 22:4.
19. Ki ka kyakonsha kwitulengela kuyuka mo ayila “moyo wa kumwakamwa Yehoba”?
19 Byonka byo twamona mu bya kumwenako bya mu Baibolo ne bya ano moba, kwikala na moyo wa kwakamwa Lesa kwanema bingi mu bwikalo bwa bakalume ba kine ba Yehoba. Uno moyo wa kwakamwa Lesa kechi witulengelatu kubula kufichisha Shetu wa mwiulu pa muchima ne, bino witukosesha ne kimye kyo tubena kutalañana na balwanyi betu ne kwitupa bulume bwa kuchinchika meseko ne makatazho etufikila. Onkao mambo, atweba bonse banyike ne bakulumpe, twayai twibikisheko mu kufunda Mambo a Lesa, kulanguluka pa byo tufunda, kabiji ne kufwenya kimye kyonse kwipi ne Yehoba mu milombelo. Umvwe saka tuba bino, kechi tukekalatu na ‘maana a kumuyuka Lesa’ onkatu ne, bino tukayuka ne mo ayila “moyo wa kumwakamwa Yehoba.”—Mana. 2:1-5.
[Tubyambo twa mushi]
a Kechi o mazhina abo ne.
b Kino kyakonsha kyo kyamulengejile Davida kunemba Masalamo 57 ne 142.
Mwakonsha Kulumbulula Nyi?
Kwakamwa Lesa kwakonsha
• kulengela byepi muntu kulekelwa mambo akatampe?
• kuleta byepi lusekelo kimye kya meseko ne luyanjisho?
• kwitukosesha byepi kuba kyaswa muchima wa Lesa?
• kwikala byepi kya buswanyi kyanema kya baana betu?
[Kipikichala pa peja 28]
Kwakamwa Yehoba kwalengejile Davida kubula kumwipaya Mfumu Saulo
[Bipikichala pa peja 31]
Kwakamwa Lesa ke kya buswanyi kyanema bingi bansemi kyo bakonsha kupa baana babo