Ikalainga Bulongo Na Moyo Wa Kwakamwa Yehoba
“Mwakamwai Yehoba, anweba bazhijikwa banji; mambo bamwakamwa kechi bakajilwa nangwa pacheche ne.”—SALAMO 34:9.
1, 2. (a) Ñanyi mashinda apusana pusana Kilishitendomu mo amwena moyo wa kwakamwa Lesa? (b) Ñanyi mepuzho o twaya twisambepo?
BASAPWISHI ba mu Kilishitendomu bafunjisha’mba bantu bafwainwa kwakamwa Lesa, javula boba bino kwimena pa lufunjisho lwabula lwa mu binembelo lwa kuba’mba Lesa umanyika bandengamambo myaka ne myaka mu mujilo wa helo. Luno lufunjisho lwapusana bingi na bifunjisha Baibolo pe Yehoba byo aji Lesa wa butemwe kabiji wa bololoke. (Ntendekelo 3:19; Mpitulukilo ya mu mizhilo 32:4; Loma 6:23; 1 Yoano 4:8) Basapwishi bakwabo ba mu Kilishitendomu nabo bafunjishila mungi. Kechi bafunjishapo amba twafwainwa kwakamwanga Lesa ne. Bafunjisha’mba Lesa uswishatu biji byonse kabiji witabatu muntu uji yense kechi na mambo a bwikalo bwanji byo buji ne. Abino nabyo kechi byo bifunjisha Baibolo ne.—Ngalatiya 5:19-21.
2 Baibolo witutundaika kwakamwa Lesa. (Lumwekesho 14:7) Buno bukine buleta mepuzho nabiji a kuba’mba: Mambo ka Lesa wa butemwe o akebela’mba tumwakamwenga? Moyo wa mutundu ka Lesa ye akeba? Twakonsha kumwenamo byepi mu kwikala na moyo wa kwakamwa Lesa? Tusakwisambapo ano mepuzho pa kwisamba Salamo 34.
Ene Mambo a Kwakaminwa Lesa
3. (a) Mumona byepi mukambizho wa kwakamwa Lesa? (b) Mambo ka aba bakamwa Yehoba o bekela ba lusekelo?
3 Yehoba byo aji Mulenga kabiji Nkambo wa bilengwa byonse, twafwainwa kumwakamwa. (1 Petelo 2:17) Nangwa byonkabyo, kuno kwakamwa kechi ke kumvwa moyo wa kuchina lesa wakanama ne. Ke moyo wawama, mambo a Yehoba byo aji. Kabiji ke moyo wa kubula kumufichisha ku muchima. Uno moyo wa kwakamwa Lesa wabaya kabiji ulengela muntu kwikala bulongo, kechi uletela kijikila nangwa kuzakamishañana ne. Yehoba, ‘Lesa wa [lusekelo, NW],’ ukeba bantu banji kwiyowa bumi. (1 Timoti 1:11) Pano bino pa kuba’mba tube bino, twafwainwa kwikela mwayila bikeba Lesa. Ku bavula kino kilumbulula kupimpula bwikalo bwabo. Aba bonse bapimpula bwikalo bwabo bamona bukine bwa byambo bya nyimbi wa masalamo aye Davida byaamba’mba: ‘Mutompai, mumone byo awama aye Yehoba: Ye mwine wa lusekelo awa wamuketekela. Mwakamwai Yehoba, anweba bazhijikwa banji; mambo bamwakamwa kechi bakajilwa nangwa pacheche ne.’ (Salamo 34:8, 9) Aba bonse bakamwa Yehoba kechi bakajilwapo nangwa kintu kimo kya myaka ne, mambo baji na bulunda bwawama na Lesa.
4. Ñanyi byambo Davida ne Yesu byo balayile?
4 Byonka byo kyajinga mu moba anji, Davida wanemekele bantu banji byo ebatelele’mba “bazhijikwa.” Bajinga lubaji lwa mukoka wazhila wa Lesa. Kabiji babikilenga bumi bwabo mu kizumba byo balondejilenga Davida. Nangwa kya kuba banyemenenga Mfumu Saulo, Davida wayukishetu amba Yehoba wafwainwe kutwajijila na kwibapa bintu byo bakebelenga. Davida wanembele’mba: ‘Baana ba babokwe bo bakajilwa, ne kumvwa nzala; pakuba aba bakeba Yehoba kechi bakabulwe nangwa kimo kyawama ne.’ (Salamo 34:10) Yesu naye byo byo alayile baana banji ba bwanga.—Mateo 6:33.
5. (a) Bwikalo bwa baana ba bwanga bavula ba kwa Yesu bwajinga byepi? (b) Ñanyi lujimuno Yesu lo apaine pa mambo a moyo?
5 Bantu bavula baumvwine byaambile Yesu bafumine ku bisemi biyanji, Bayudea babujile bintu byavula bya ku mubiji. Onkao mambo, Yesu ‘wibobile lusa, mambo basubakene ne kupelelwa, pamo no mikooko ya kubula kafunga.’ (Mateo 9:36) Nanchi bano bantu bayanjile, bakonsheshe kuchinchika ne kumulondela Yesu nyi? Pa kuba’mba bamulondele, kechi bafwainwe kuchina bantu ne, poso kwikala na moyo wa kwakamwa Yehoba. Yesu waambile’mba: ‘Kange muchine aba bepaya mubijitu, ne palutwe kafwapo kikwabo kyo bakonsha kuba ne. Nanchi nsakwimubula ye mukachina: chinai yewa uba pa kupwa kwipaya, uji na lūsa lwa kutaya mu Ngehena; kine nemwambila namba, Muchinai aye. Lelo [tubwalula, NW] tutanu, kechi tupotwa na tufaladina tubiji nenyi? Kabiji mwi ato ka muji kamo kalubiwa ku meso a Lesa ne. Pakuba nsuki yenu yonse ya ku mutwe beibala, Kange mube moyo ne: pakuba mwanema kukila tubwalula twavula.’—Luka 12:4-7.
6. (a) Ñanyi byambo bya kwa Yesu bikosesha bena Kilishitu? (b) Mambo ka Yesu o aikela wa kumwenako wawama mu kwakamwa Lesa?
6 Umvwe aba baji na moyo wa kwakamwa Yehoba bebakanya ku balwanyi babo amba baleke kwingijila Lesa, bakonsha kuvuluka lujimuno lwa kwa Yesu lwaamba’mba: “Awa ukangitabila ku meso a bantu, ne aye naye bakamwitabila kwi Mwana muntu ku meso a bamalaika ba Lesa: kabiji awa wankana ku meso a bantu, naye bakamukana ku meso a bamalaika ba Lesa.” (Luka 12:8, 9) Bino byambo byakosesha bingi bena Kilishitu, kikatakata mu byalo mo balekesha mpopwelo ya kine. Bano bantu bamonapo mashinda amo a kutwajijila na kupopwelamo Yehoba mu kipwilo kya bena Kilishitu ne mu mwingilo wabo wa ku mvula bantu. (Byubilo 5:29) Yesu ye wa kumwenako wawama bingi mu “kwakamwa Lesa.” (Bahebelu 5:7) Byambo bya bungauzhi byaambijile jimo pe aye amba: ‘Mupashi wa Yehoba ukekala pe aye, ye mupashi . . . wa moyo wa kwakamwa Yehoba. Kabiji aye ukamwena lusekelo mu kumwakamwa Yehoba.’ (Isaya 11:2, 3) Onkao mambo, Yesu ye wafwainwa kwitufunjisha mfweto iji mu kumwakamwa Lesa.
7. (a) Bena Kilishitu babena kulondela byepi lwito lwipasha na lolwa lwa kwa Davida? (b) Bansemi bakonsha kulondela byepi kya kumwenako kyawama kya kwa Davida?
7 Aba bonse balondela kya kumwenako kya kwa Yesu ne kukokela mafunjisho anji, ko kuba’mba babena kulondela lwito lwipasha na lolwa lwaambile Davida amba: ‘Anweba baana, iyai, muñumvwe amiwa: Nemufunjishe kya kumwakamwa Yehoba.’ (Salamo 34:11) Kyayijilemo Davida kwita bantu banji amba ‘baana’ mambo baketekejile mwi aye kwikala ntangi wabo. Davida wakwashishe bantu banji ku mupashi pa kuba’mba bakwatankane ne kwikala na bibusa bya Lesa. Kino ke kya kumwenako kyawama bingi bansemi ba bwina Kilishitu kyo bafwainwa kulondela! Yehoba wibapa lūsa pa baana babo ba balume ne ba bakazhi lwa “kwibakomesha na kwibafunjisha ne kwibajimuna monka mwaswila aye Nkambo.” (Efisesa 6:4) Umvwe pa juba pa juba bansemi saka besamba bintu bya ku mupashi na baana babo ne kwibafunjisha jonse lufunjisho lwa Baibolo, balengela baana babo kwikala na moyo wa kwakamwa Yehoba ne kwikala bwikalo bwawama.—Mpitulukilo ya mu mizhilo 6:6, 7.
Byo Twakonsha Kwakamwa Lesa
8, 9. (a) Mambo ka kwikala bwikalo bwa kwakamwa Lesa o kwawamina? (b) Kulama lujimi kilumbulula ka?
8 Byonka byo kyaambiwapo kala, kwikala na moyo wa kwakamwa Yehoba kechi kwitulengela kubula kwikala na lusekelo ne. Davida waipwizhe’mba: ‘Ye ñanyi muntu ukeba bumi, ne kutemwa moba avula, amba, mmone byawama?’ (Salamo 34:12) Kya kine, kwakamwa Yehoba kyo kishinka kikatampe kitulengela kwikala myaka yavula kabiji ne kumona byawama. Nangwa byonkabyo, kyapela bingi kwamba’mba “Ngakamwa Lesa.” Pano bino mu byubilo kechi kyapela kumwesha’mba mumwakamwa ne. O ene mambo Davida o atwajijila na kulondolola byo twakonsha kumwesha moyo wa kwakamwa Lesa.
9 ‘Ulame lujimi wobe ku bubi, ne kyatunwa kyobe ku byambo bya bujimbijimbi.’ (Salamo 34:13) Mutumwa Petelo watangijilwe na mupashi kunemba byambo biji mu Salamo 34 panyuma ya kujimunako bena Kilishitu amba betemwenga bene na bene. (1 Petelo 3:8-12) Kulama lujimi wetu ku byatama kilumbulula amba kechi twafwainwa kukumbanya miyebe ne. Mu kifulo kya byobyo, kimye kyonse twingilanga na ngovu kuba’mba twambenga byambo bya kukosesha bakwetu umvwe ke twambe nabo. Kabiji twibikangako na kuchinchika ne kwamba bukine.—Efisesa 4:25, 29, 31; Yakoba 5:16.
10. (a) Londololai byo kilumbulula kukana byatama. (b) Mu kuba byawama mwavwangiwa ka?
10 ‘Fumako ku bubi, ne kuba byawama; keba mutende, ne kumulondalonda.’ (Salamo 34:14) Tuchinuzhuka bintu byo ashikwa Lesa, nabiji bulalelale, kutamba bipikichala bya mulekese, bwivi, kupopwela mipashi, bukapondo, kupendwapendwa, ne kwingijisha bizhima. Kabiji tukana bya kisangajimbwe byonse muji bintu byabunya bya uno mutundu. (Efisesa 5:10-12) Mu kifulo kya byobyo, twingijisha kimye kyetu kubilamo byawama. Kintu kyawama kyo twakonsha kuba ke kwingilako mwingilo wa kusapwila Bufumu ne kulenga baana ba bwanga, kukwasha bantu kuba’mba bakapuluke. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Kabiji kuba byawama mwavwangiwa kunengezha ne kutanwa ku kupwila kwa bwina Kilishitu, kupanako bupe bwa mali a kukwasha mwingilo wa ntanda yonse, kuwamisha Nzubo ya Bufumu, ne kuta muchima ku bwikalo bwa bena Kilishitu bakwetu bakajilwa.
11. (a) Davida waingijishe byepi bintu byo afunjishenga pa mambo a kuleta mutende? (b) Mwakonsha kuba byepi pa kuba’mba ‘mulondelonde mutende’ mu kipwilo?
11 Davida wapaine kya kumwenako kyawama bingi kya kulondalonda mutende. Kwajinga bimye bibiji byo akonsheshe kwipaya Saulo. Pa bino byonse bimye bibiji, kechi wakebele kuba bukapondo ne, kabiji palutwe kacheche, waambile na mushingi kwi mfumu, mu kukeba’mba bekale mutende. (1 Samwela 24:8-11; 26:17-20) Nga lelo jino ki ka kyafwainwa kubiwa umvwe paikala bintu byakonsha kuvulañanya mutende mu kipwilo? Twafwainwa ‘kukeba mutende, ne kumulondalonda.’ Onkao mambo, umvwe twamona’mba kafwapo bulunda pakachi ketu na mukwetu wa mu lwitabilo, tukokela lujimuno lwa kwa Yesu lwaamba’mba: “kabangijile jimo kupwana na mulongo wobe.” Umvwe twauba kino bino twatwajijila na kuba mbaji ikwabo ya mpopwelo ya kine.—Mateo 5:23, 24; Efisesa 4:26.
Mu Kwakamwa Lesa Mufuma Mfweto Yavula
12, 13. (a) Ñanyi mfweto iyowa boba bakamwa Lesa lelo jino? (b) Mfweto ka bapopweshi bakishinka yo bakeyowa kulutwe kacheche?
12 ‘Meso a Yehoba aji pa baoloka, Ne matwi anji ashinkukila kujila kwabo.’ (Salamo 34:15) Bishinka byaamba pe Lesa byo aubilenga na Davida bimwesha’mba bino byambo bya kine. Lelo jino, twikala ba lusekelo ne mutende mambo twayuka amba Yehoba tuji naye. Twayukishatu amba kimye kyonse witupanga byo twakajilwa, nangwatu twikale mu malwa a kabotoka. Twayuka’mba katatakatu bapopweshi bakine bonse bakalukukwe byonka byo kyaambijilwe jimo amba tukalukukwa kwi Gogi wa Magogi ne ‘juba ja Yehoba ja kulengesha moyo mukatampe.’ (Yoela 2:11, 31; Ezikyo 38:14-18, 21-23) Kiji kyonse kyo tukapitamo pa kyokya kimye, byambo bya kwa Davida bikafikizhiwa kwi atweba byaamba’mba: ‘Baoloka baichile, ne Yehoba wibomvwine, Ne kwibapokolola mu byakatazha byabo byonse.’—Salamo 34:17.
13 Byo kikaletapo lusekelo pa kyokya kimye pa kumona Yehoba byo akatumbijika jizhina janji jikatampe! Michima yetu po po ikakizhamo kwikala na moyo wa kwakamwa Lesa, kabiji balwanyi betu bakonaunwa kyatama bingi. ‘Kilungi kya Yehoba kibatala bibi boba byatama, mu kwikuchibako kulangulukwa kwabo panopantanda.’ (Salamo 34:16) Mukafuma bingi mfweto pa kumona byo tukapokololwa ne kutwela mu ntanda ipya ya Lesa ya bololoke.
Milaye Itulengela Kuchinchika
14. Ki ka kyakonsha kwitulengela kuchinchika nangwa kya kuba tupite mu bya malwa?
14 Pa kuba’mba tutwajijile na kukokela Yehoba mu ino ntanda muji mazhikakanwa kabiji yatama, kikebewa kuchinchika. Moyo wa kwakamwa Lesa kyo kintu kikatampe kitukwasha kwikala ba lukokelo. Na mambo a kukatazha kwa bino bimye byo tujimo, bakalume bamo ba Yehoba bapita mu makatazho akilamo kutama ebalengela kubula kwikala ba lusekelo ne kulefulwa. Nangwa byonkabyo, bakonsha kusumininwa amba umvwe baketekela mwi Yehoba, ukebalengela kuchinchika. Byambo bya kwa Davida biji bingi na lutekenesho lwa kine lwa kuba’mba: ‘Yehoba uji kwipi na bonse balajika michima, Kabiji wibapulusha bonse ba mipashi yalapila.’ (Salamo 34:18) Davida watwajijile na kwamba byambo bya lutundaiko amba: ‘Byamalwa bya waoloka byo byavula; Kabiji Yehoba umupokolola mu byonse.’ (Salamo 34:19) Nangwa tufikilwe na bya malwa byavula mutundu ka, Yehoba uji na bulume bwa kwitupokolola.
15, 16. (a) Ñanyi bya malwa Davida byo aishile kuyuka panyumatu ya kunemba Salamo 34? (b) Ki ka kyakonsha kwitukwasha kuchinchika meseko?
15 Panyumatu ya kunemba Salamo 34, Davida waumvwine bya malwa byafikijile bangikazhi ba mu Noba kubikapotu ne bangauzhi bavula bo aipayile Saulo. Wajinga bingi na bulanda mambo wavulukile amba na mambo a lwendo lwanji lwa kuya mu Noba lo lwalengejile Saulo kuzhingila! (1 Samwela 22:13, 18-21) Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, Davida walombele bukwasho kwi Yehoba, kabiji watekeneshiwe bingi na luketekelo lo ajinga nalo lwa kimye kya kulutwe kuba’mba kukekala lusanguko lwa “baoloka.”—Byubilo 24:15.
16 Lelo jino, ne atweba tukosa bingi pa kuyuka’mba kukekala lusanguko. Twayuka amba kafwako nangwa kimo kyuba balwanyi betu kyakonsha kwitwipaya myaka ne myaka ne. (Mateo 10:28) Davida naye waambile bino byonka byambo amba: ‘Ulama bikupa [bya baoloka] byonse: Kafwako nangwa kimo kyachimuka ne.’ (Salamo 34:20) Bino byambo byafikizhiwe pe Yesu monka mo byanembelwa. Nangwa kya kuba Yesu bamwipayile mu jishinda ja bumbanzhi, kafwakotu nangwa kikupa kyanji kimo ‘kyachimwinwe ne.’ (Yoano 19:36) Mu kufikizhiwa kukwabo, Salamo 34:20 witulaya ne kuba’mba bena Kilishitu bashingwa ne balunda nabo ba ‘mikooko ikwabo’ nangwa bapite mu meseko a mutundu ka, kechi bakamanyikwa kikupu ne. Mu ñambilo ya kifwanyikizho, bikupa byabo kechi bikachimunwa ne.—Yoano 10:16.
17. Ñanyi bya malwa bikafikila bantu babula kulapila bashikwa bantu ba Yehoba?
17 Pano bino kechi kikekala bino ku babi ne. Katatakatu bintu bikebatamine. ‘Bubi bukebepaya babi; Kabiji bamushikwa waoloka bakazhatwa.’ (Salamo 34:21) Bonse bamanyika bantu ba Lesa bakafikilwa na bya malwa. Pa kumwekana kwa kwa Yesu Kilishitu, “bakamona lukabisho lwa lonaiko lwa myaka.”—2 Tesalonika 1:9.
18. “Jibumba jikatampe” jakuulwa byepi luno, kabiji jikakuulwa byepi kyabaya kulutwe na lwendo?
18 Salamo wa Davida wapezhako na bino byambo bitekenesha bya kuba’mba: ‘Yehoba wiikula myeo ya banji bamwingijila; Ne kafwako nangwa umo wa mu boba bamuketekela ukazhatwa ne.’ (Salamo 34:22) Kwipi na ku mpelo ya bukalama bwanji bwa myaka 40, Mfumu Davida waambile’mba: “[Lesa] wakula mweo wami ku bya malwa byonse.” (1 Bamfumu 1:29) Byonka byajinga Davida, ne boba baji na moyo wa kwakamwa Yehoba katatakatu bakasangalale pa kukulwa ku bijikila bya bundengamambo ne meseko onse o bapitamo. Bena Kilishitu bashingwa bamo batambula kala mfweto yabo ya kuya mwiulu. “Jibumba jikatampe” jafuma mu mikoka yonse ya bantu babena kupwanañena pamo na balongo ba kwa Yesu bashalapo mu kwingijila Lesa kabiji baimana kasa batoka ku meso a Yehoba. Kiji bino mambo baitabila mu kukuula kwa bulume bwa mashi a kwa Yesu aichikile. Kimye kya Bukalama bwa Kilishitu bwa Myaka Kiumbi Kimo, mfweto ya kitapisho kya bukuzhi po po ikengila kyabaya pe abo mu kwibalengela kwikala balumbuluka.—Lumwekesho 7:9, 14, 17; 21:3-5.
19. Ba mu “jibumba jikatampe” bakebeshatu kuba ka?
19 Mambo ka ino yonse mfweto kyo ikekela pa “jibumba jikatampe” ja bapopweshi ba Lesa? Mambo bakebeshatu kutwajijila na kwakamwa Yehoba, kabiji ne kumwingijila na lukokelo. Ee kine, moyo wa kwakamwa Yehoba ulengela bwikalo kuwama nangwatu luno lonka, kabiji witulengela ‘kukwachisha ku bumi, bonkabwa bwa kine kine’—bumi bwa myaka ne myaka mu ntanda ipya ya Lesa.—1 Timoti 6:12, 18, 19; Lumwekesho 15:3, 4.
Nanchi Mukivuluka Nyi?
• Mambo ka o twafwainwa kwakaminwa Lesa, kabiji kumwakamwa kulumbulula ka?
• Moyo wa kwakamwa Lesa witulengela kumwesha byubilo bya mutundu ka?
• Ñanyi mfweto iji mu kwikala na moyo wa kwakamwa Lesa?
• Ñanyi milaye itulengela kuchinchika?
[Kipikichala pa peja 29]
Aba baji na moyo wa kwakamwa Yehoba bayuka mwakubila umvwe mwingilo wabo bamulekesha
[Kipikichala pa peja 31]
Kintu kyakilamo kuwama kyo twakonsha kubila bakwetu bakinkalankulo ke kwibabulako mambo awama a Bufumu