Kunemeka Kupwila Kwetu Kwazhila

“Ne bano nabo amiwa nkebaleta ku mutumba wami wazhila, ne kwibalengela kusekela mu nzubo yami ya lulombelo.”—ISAYA 56:7.

1. Ñanyi bishinka bya mu Binembelo byo tuji nabyo bya kumwesheshamo mushingi wa kine wa kupwila kwetu?

YEHOBA waleta pamo bantu banji, bena Kilishitu bashingwa ne balunda nabo, na kumupopwela pa ‘mutumba wanji wazhila.’ Ubena kwibalengela kwikala balusekelo mu ‘nzubo yanji ya lulombelo,’ ino ke nzubo yanji ya ku mupashi, ayo yaikala ke “nzubo ya lulombelo ya mikoka yonse ya bantu.” (Isaya 56:7; Mako 11:17) Kino kintu kyauba Yehoba kya kuleta pamo bantu banji na ku mupopwela kibena kumwesha’mba mpopwelo yetu yazhila, yatoka kabiji yakila bintu byonse. Umvwe tumona bintu byazhila byonka Yehoba byo ebimona, twafwainwa kunemeka kupwila ne mpopwelo yetu.

2. Bintu ka bimwesha amba Yehoba wamonanga mpunzha yo asajile kumupopwelapo amba yazhila, kabiji Yesu naye wamwesheshe byepi kino?

² Mu bena Isalela ba kukala, mpunzha yo asalanga Yehoba amba ya kumupopwelapo yajinga yazhila. Tente wa lusambakeno, biñambañamba ne bijiilo byajingamo byashingwanga ne kuzhijikwa ‘amba bikale ke byazhijisha.’ (Kulupuka 30:26-29) Nzubo yazhila yajinga na bibamba bibiji byo baitanga amba “Mwazhila” ne “Mwazhijisha.” (Bahebelu 9:2, 3) Mu kuya kwa moba, tente wa lusambakeno bamupingizhepo na nzubo ya Lesa yajinga mu Yelusalema. Yelusalema byo aishile kwikala muzhi wa kupopwelamo Yehoba, watongolwanga amba “muzhi wazhila.” (Nehemiya 11:1; Mateo 27:53) Kimye kyo aingijilenga mwingilo wanji wa panopantanda, Yesu wanemekele bingi nzubo ya Lesa. Wibazhingijijile bantu babujile mushingi na mambo a kutendeka kwingijisha bipango bya nzubo ya Lesa ke mwakubila busulu kabiji ne kupita mu lubanza saka basenda bipe byo batwalanga ku mapunzha akwabo a mu Yelusalema.—Mako 11:15, 16.

3. Kintu ka kilumbulula bulongo kuba’mba kupwila kukatampe kwaikalangako mu Isalela kwazhijile?

³ Bena Isalela bapwilanga kimye kyonse na kupopwela Yehoba ne na kuteleka ku Mizhilo yanji. Moba amo a bijiilo byabo atongolwanga amba bipwilo byazhila, kino kyalumbululanga bulongo buzhile bwa bino bipwilo. (Bena Levi 23:2, 3, 36, 37) Pa kupwila kukatampe kwaikalangako mu moba a kwa Ezela ne Nehemiya, bena Levi “bakwashishenga bantu kumvwisha mizhilo.” “Bantu bonse byo bajijilenga pa kumvwa byambo bya mu buku wa mizhilo,’ bena Levi “bebazhindamikile bantu bonse amba; Kujila ne, mambo jino juba jazhila.” Akino kyalengejile bena Isalela kwikala na Kijiilo kya moba atanu na abiji kya ku Mimba na “lusekelo lukatampe.” Kabiji ‘batangilenga mu buku wa mizhilo ya Lesa pa juba pa juba, kufuma ku juba jitanshi kufika ne ku juba japeleleko. Bajiilenga kijiilo moba atanu na abiji; kabiji pa juba ja butanu na busatu pajinga kipwilo kyazhila monka mwayila kyatongolwa.’ (Nehemiya 8:7-11, 17, 18) Kuno kupwila kine kwajinga kwazhila kwakebewanga bantu batainwengako kwikala nzo na kuteleka na mushingi.

Kupwila Kwetu Kwazhila

4, 5. Ñanyi mbaji ya kupwila kwetu imwesha’mba kupwila kwazhila?

⁴ Kya kine, ano moba Yehoba kechi ujipo na muzhi wazhila panopantanda muji nzubo yanji yapanwa kumupopwelamo ne. Nangwa byonkabyo, kechi twafwainwa kulubamo ne amba kupwila ko twikala nako na kupopwela Yehoba kwazhila. Tupwila jisatu mu mulungu na kutanga ne kufunda Binembelo. Byonka byo kyajinga mu moba a kwa Nehemiya, ne lelo jino Mambo a Lesa ‘beatuntulula’ kabiji ne ‘kwialumbulula mo ayila.’ (Nehemiya 8:8) Kupwila kwetu konse kutendeka ne kupwa na lulombelo, kabiji pa kupwila kwavula, twimba nyimbo ya kumutota Yehoba. (Masalamo 26:12) Kine kupwila ke lubaji lwa mpopwelo yetu kabiji kino kikebewa atweba kutako muchima kabiji ne kuteleka na mushingi wa kine.

⁵ Yehoba upesha bingi bantu banji kimye kyo bapwila pamo na kumupopwela, na kufunda Mambo anji, kabiji ne na kwiyowa kupwanañana kwawama kwa bwina Kilishitu. Umvwe ke kimye kya kupwila, twafwainwa kuyuka’mba kuno ko kupwila ‘kwakambizha Yehoba amba ko kuji bibusa.’ (Masalamo 133:1, 3) Tutambulako bino bibusa umvwe twatanwako kabiji ne kutelekesha bulongo ku majashi a ku mupashi. Nangwa byonkabyo, Yesu waambile’mba: “Pakuba po bapwila pamo babiji nangwa basatu, monka mu jizhina jami, ne amiwa nji monka mukachi kabo.” Bino byambo biji mu kino kinembelo, byaamba kikatakata pa bakulumpe mu kipwilo kya bwina Kilishitu byo bapwila pamo na kupwisha makatazho akatampe ekala mu kipwilo, pano bino jino jifunde jingila ne ku kupwila kwetu konse. (Mateo 18:20) Umvwe Kilishitu, mu mupashi wazhila, wikala mukachi ka bena Kilishitu bapwila mu jizhina janji, nanchi kuno kupwila kechi kwafwainwa kumonwa’mba kwazhila nenyi?

6. Twakonsha kwambapo amba ka pa mambo a mapunzha etu a kupwilapo, kikale ku kupwila kukatampe nangwa kucheche?

⁶ Kya kine, Yehoba kechi wikala mu mazubo o batunga ku bantu ne. Nangwa byonkabyo, Mazubo etu a Bufumu ke mapunzha a mpopwelo ya kine. (Byubilo 7:48; 17:24) Ko ko tupwila na kufunda Mambo a Yehoba, na kulomba kwi aye, ne na kumwimbila nyimbo ya kumutota. Byo byo kikala ne pa Mazubo etu a Kupwilamo Kukatampe. Mapunzha akatampe, nabiji mazubo akatampe, nangwa bibanza bya kukayilamo bisela byo tusonkela kuba’mba tupwilemo kupwila kwa nkambi byaluka ke mapunzha a kupopwelamo kimye kyo tubena kwibingijisha mu kupwila kwetu kwazhila. Kikale kupwila kukatampe nangwa kucheche, bino bimye bya kupopwela byafwainwa kunemekwa, kabiji kino kyafwainwa kumwekela mu byo tubena kuba ne mu byubilo byetu.

Mashinda o Twafwainwa Kunemekelamo Kupwila Kwetu

7. Ñanyi jishinda jayukanyikwa jo twafwainwa kumwesheshamo mushingi pa kupwila kwetu?

⁷ Kuji mashinda avula ayukanyikwa o twafwainwa kumwesheshamo mushingi pa kupwila kwetu. Jishinda jimo ke kutanwako na kwimba nyimbo ya Bufumu. Aino nyimbo yavula iji mu bululombelo, onkao mambo yafwainwa kwimbiwa mu mushingi. Kimye kyo atangilenga byambo byanembwa mu Salamo 22, mutumwa Paulo wanembele byaambile Yesu kuba’mba: “Nkasolola jizhina jenu ku balongo bami, mu bipwilo nkemwimbila ya kwi mutota.” (Bahebelu 2:12) Onkao mambo, twafwainwa kumona kuba’mba twaikala pa bipona byetu cheyamani saka akyangye kutongola lwimbo, kabiji ne kimye kya kwimba lwimbo twafwainwa kutako muchima ku bibena kulumbulula byambo biji mu yewo lwimbo. Lekai kwimba kwetu kumweshe biumvwinenga nyimbi wa masalamo wanembele’mba: “Amiwa nkamusanchila Yehoba na muchima wami yense mu kije kya baoloka, ne mu kipwilo kya bantu.” (Masalamo 111:1) Ee kine, kwimba nyimbo ya kumutota Yehoba kyo kishinka kimo kyakonsha kwitulengela kufika bukiji pa kupwila kwetu kabiji ne kwikala kufikatu ne kimye kya kupwisha kupwila.

8. Bya kumwenako ka biji mu Baibolo bimwesha’mba milombelo ya pa kupwila kwetu ikebewa atweba kuteleka na mushingi?

⁸ Lubaji lukwabo lo tunemekelamo kupwila kwetu konse ke lulombelo lwikalako lwa kulombelelako bantu bonse bapwila. Kimye kimo, bena Kilishitu ba mu myaka kitota kitanshi mu Yelusalema bapwijile pamo kabiji “basanswile mawi abo kwi Lesa” mu lulombelo lwa kufuma panshi ya muchima. Kyafuminemo, nangwa kya kuba bebamanyikilenga, bino batwajijile na ‘kwamba mambo a Lesa na kuchinchika.’ (Byubilo 4:24-31) Abya twakonsha kulanguluka’mba mukachi kabo mwajinga ne bamo balangulukilenga bintu bikwabo kimye kyalombelwenga luno lulombelo nyi? Ine, mambo balombelenga sa ‘basansula mawi abo.’ Milombelo ilombwa pa kupwila ilumbulula bibena kwiumvwa bantu bonse batanwako. Ino milombelo ikebewa atweba kwiinemeka bingi.

9. Twafwainwa kumwesha byepi mushingi pa kupwila kwetu kwazhila kupichila mu mvwajilo yetu kabiji ne mu byubilo byetu?

⁹ Kabiji twakonsha kumwesha amba tunemeka bingi kupwila kwetu kwazhila kupichila mu mvwajilo yetu. Mvwajilo yetu ya mushingi ne nsuki yetu yapyolwa bulongo, byakonsha kuwamisha kupwila kwetu. Mutumwa Paulo wafundañeneko amba: “Nasaka namba banabalume balombe konse, konse, kasa basuntula maboko azhila, pa kubula bukaji ne kutoboka. Pamo byonkabyo ne banabakazhi nabo bavwale bibafwainwa na bumvu ne butekanye; kechi na nsuki ya kwichika ne, nangwa na kya ngolode ne, nangwa na bamangalite ne, nangwa na bivwalo bya mutengo wanema ne; poso na mingilo yawama, byafwainwa banabakazhi betela’mba, twi ba kunemeka Lesa.” (1 Timoti 2:8-10) Umvwe twatanwa ku kupwila kukatampe kwikela mu kibanza, bivwalo byetu byafwainwa kwesakana na byo bwakya ku yoyo mpunzha, pano bino byafwainwa kwikala bya na mushingi. Kabiji mushingi wetu wa kuno kupwila uketulengela kuchinuzhuka kuja nangwa kukukumya maswiti kimye kya kupwila. Kuvwala bulongo ne kumwesha byubilo byawama pa kupwila kwetu kunemeka Yehoba Lesa, mpopwelo yanji, ne bapopweshi bakwetu.

Byubilo Bikebewa ku ba mu Nzubo ya Lesa

10. Mutumwa Paulo wamwesheshe byepi amba byubilo byawama bikebewa bingi pa kupwila kwetu kwa bwina Kilishitu?

¹⁰ Mu 1 Kolinda, kitango 14, muji lujimuno lwawama lwa mutumwa Paulo lwaamba pa mambo a kupwila kwa bwina Kilishitu byo kwafwainwa kubiwa. Wapezhezheko na byambo bya kuba’mba: “Bintu byonse byubiwe na mushingi ne mo byalondakena.” (1 Kolinda 14:40) Kupwila kwetu ke lubaji lwanema bingi mu kipwilo kya bwina Kilishitu, kabiji lukebewa kwikala na byubilo byawama bileta mushingi ku nzubo ya Yehoba.

11, 12. (a) Bintu ka byafwainwa kuyuka bulongo baana batanwa ku kupwila kwetu? (b) Ñanyi jishinda jawama baana jo bakonsha kumwesheshamo lwitabilo lwabo pa kupwila kwetu?

¹¹ Baana, kikatakata bafwainwa kufunjishiwa bya kwinemeka pa kupwila kwetu. Bansemi bena Kilishitu bafwainwa kulumbulwila bulongo baana babo amba pa Nzubo ya Bufumu ne pa nzubo pekela Lufunjisho lwa Buku lwa Kipwilo kechi ke mapunzha pa kukayila ne. Ke mapunzha po tupopwela Yehoba ne kufunda Mambo anji. Mfumu wa maana Solomone wanembele’mba: “Jimukai byo mwenda byo muya ku nzubo ya Lesa; kufwenya kwipi mu kumvwa kyawama.” (Musapwishi 5:1) Mosesa wakambizhe bena Isalela kupwila pamo, bakulumpe ne ‘baana.’ Waambile’mba: ‘Mukebakonkanye bantu . . . namba bakomvwenga ne kufunda kumwakamwa Yehoba Lesa wenu, ne kuteshakotu michima yabo mu kulama byambo byonse bya ino mizhilo; kabiji amba ne baana babo bakyangye kwiiyuka bakomvwenga ne kufunda kumwakamwa Yehoba.’—Mpitulukilo ya mu mizhilo 31:12, 13.

¹² Ne ano moba, bakyanyike batanwa ku kipwilo na bansemi babo kikatakata na kumvwa ne kufunda. Umvwe kebateleke ne kumvwisha bulongo bukine butanshi bwa mu Baibolo, baana nabo bakonsha kuba ke ‘bambe patoka’ lwitabilo lwabo kupichila mu kukumbulapo mu byambo bicheche. (Loma 10:10) Mwana wa mucheche wakonsha kutendeka kwambapo byambo bicheche bya mikumbu ya mepuzho o aumvwa. Patanshi, wakonsha kuba ke apane mikumbu ya kutanga, pano bino mu kuya kwa moba ukatendeka kukumbula mu byambo byanji mwine. Kino kyawama kabiji kileta bingi lusekelo ku mwana, kabiji bino byambo bya kumamata bya kumwesheshamo lwitabilo lwanji bilengela bingi bakikulumpe baji mu luonde kusangalala. Bansemi bo bafwainwa kupana kya kumwenako, kupichila mu kukumbulapo. Kabiji kyawama bingi umvwe kyakonsheka mwana mwine kwikala na Baibolo wanji, buku wa lwimbo, ne buku ubena kufunjiwamo. Kabiji bafwainwa kufunda bya kusunga bulongo ano mabuku. Abino byonse bikakwasha baana kuyuka bulongo amba kupwila kwetu kwazhila.

13. Bintu ka byo tukeba amba aba bantu batanwako kimye kitanshi ku kupwila kwetu bambe?

¹³ Kwambatu kine, kechi tukeba’mba kupwila kwetu kwikale nobe kokwa kwikala mu machechi a Kilishitendomu ne. Mambo kino kyakonsha kutamisha kupwila kwetu, ne kwikalatu kwa kiwowo. Tukeba kupwila kubiwa pa Mazubo etu a Bufumu kwikala kwawama kabiji kwa lusekelo, kechi nobe mapunzha kwa kukayila bisela ne. Tupwila pamo na kupopwela Yehoba, onkao mambo kupwila kwetu jonse kwafwainwa kwikala kwa mushingi. Panyuma ya kuba bantu batanwako ku kupwila kwetu kimye kitanshi baumvwa bintu byo twaji kufundanga ne kumona byubilo byetu ne bya baana betu byo byawama, tukeba kebambe’mba: ‘Kine Lesa uji mukachi ketu.’—1 Kolinda 14:25.

Lubaji Lubiwa Kimye Kyonse mu Mpopwelo Yetu

14, 15. (a) Twakonsha kuchinuzhuka byepi ‘kubula kuteshako muchima ku nzubo ya Lesa wetu’? (b) Pano nga Isaya 66:23 ubena kufikizhiwa byepi?

¹⁴ Byonka byo kyaambiwapo kala, Yehoba ubena kuleta pamo bantu banji ne kwibalengela kwikala balusekelo mu ‘nzubo yanji ya lulombelo,’ ya ku mupashi. (Isaya 56:7) Muntu wakishinka Nehemiya wavulwilemo balongo banji Bayudea amba bafwainwe kumwesha mushingi wa kine ku nzubo ya Lesa kupichila mu kupanako bintu bya ku mubiji. Waambile’mba: “Kechi tukabula kuteshako muchima ku nzubo ya Lesa wetu ne.” (Nehemiya 10:39) Kabiji kechi twafwainwa kulubako lwito lwa Yehoba lwa ku mupopwela mukachi ka ‘nzubo yanji ya lulombelo’ ne.

¹⁵ Kimye kyo alumbulwilenga byo kyanemena kupwila pamo kimye kyonse, Isaya waawile’mba: “Pa kutentama ñondo pa ñondo, pa ñondo, ne pa moba onse a sabado, bantu bonse bakeyanga ku meso ami na kumpopwela, byo byaamba Yehoba.” (Isaya 66:23) Kino kibena kubiwa ano moba. Kimye kyonse, pa mulungu pa mulungu, bena Kilishitu bepana bapwila pamo na kupopwela Yehoba. Kununga pa bintu bikwabo, batanwa ku kupwila kwa bwina Kilishitu ne kwingilako mwingilo wa kusapwila. Nanchi ne anweba muji pa boba ‘beya kimye kyonse na kupopwela Yehoba’ nyi?

16. Mambo ka kutanwa kimye kyonse ku kupwila o kwafwainwa kwikala lubaji lwa kimye kyonse lwa bwikalo bwetu luno?

¹⁶ Isaya 66:23 ukafikizhiwa bingi bulongo mu bwikalo bwa mu ntanda ipya yalaya Yehoba. Mu kyo kya kimye, “bantu bonse,” pa mulungu pa mulungu ne pa ñondo pa ñondo, ‘bakeyanga ku meso anji na kumpopwela,’ aye Yehoba myaka ne myaka. Byo kiji kuba’mba kupwila pamo na kupopwela Yehoba kukekala lubaji lwa kimye kyonse lwa bwikalo bwetu bwa ku mupashi mu ntanda ipya, nanchi kutanwa ku kupwila kwetu kwazhila kimye kyonse kuba kwaikala lubaji lwa kimye kyonse mu bwikalo bwetu luno nenyi?

17. Mambo ka o tukebela kupwila kwetu saka ‘twibikishakotu byo tumona aja juba kasa jibenakufwenya pepi’?

¹⁷ Mpelo byo ibena kufwenya pepi, twafwainwa kwibikangako kukila kala kuba’mba tutanwenga ku kupwila kwetu kwa bwina Kilishitu na kupopwela. Byo twanemeka kupwila kwetu, kechi tuswisha mingilo ya ku mubiji, mingilo yo betupa ku sukulu ya kuya na kunembela ku nzubo, nangwa sukulu wa mabanga kuba’mba tufunjileko byavula bitulengelenga kushalapo kupwila pamo na balongo betu ba mu lwitabilo ne. Tukeba bukwasho bufuma mu kupwanañena pamo na balongo betu. Kupwila kwetu kwitupa jishuko ja kwiyuka bulongo na balongo betu, kwitundaika, kabiji ne kwiubisha umo ne mukwabo “butemwe ne mingilo yawama.” Twafwainwa kubanga bino saka ‘twibikishakotu byo tumona aja juba kasa jibenakufwenya pepi.’ (Bahebelu 10:24, 25) Onkao mambo, twayayi kimye kyonse tunemekenga kupwila kwetu kwazhila kupichila mu kutanwako kimye kyonse, kuvwala bulongo, ne kumwesha byubilo byawama. Mu kuba bino, tumwesha kuba’mba tunemeka bintu byazhila byonka Yehoba byo ebinemeka.

Kupitulukamo

• Bintu ka bimwesha’mba bantu ba Yehoba bafwainwa kumonanga’mba kupwila kwazhila?

• Mbaji ka imo ya kupwila kwetu imwesha’mba kupwila kwazhila?

• Baana bakonsha kumwesha byepi amba banemeka buzhile bwa kupwila kwetu?

• Mambo ka o twafwainwa kutainwanga ku kupwila kimye kyonse mu bwikalo bwetu?

[Bipikichala pa peja 28]

Mpunzha iji yonse pekela kupwila kwa kupopwela Yehoba yazhila

[Kipikichala pa peja 31]

Baana betu batanwa ku kupwila na kumvwa ne kufunda