Kwikalapo Kwa Kwa Kilishitu Kulumbulula Ka Kwi Anweba?

“Kiyukilo kya kwikalapo kwenu, ne kya mpelo ya buno bwikalo i ki ka?” —MAT. 24:3. NW.

1. Ñanyi bwipuzho bwanema bo bamwipwizhe Yesu ku batumwa banji?

PEPI nobe myaka 2,000 yapitapo, batumwa ba kwa Kilishitu bana baipwizhe bwipuzho ku mbaji byo besambilenga na Nkambo yabo pa Mutumba wa Olebeta. Baipwizhe’mba: ‘Bino bikamweka ñanyi mwaka? Kabiji kiyukilo kya kwikalapo kwenu, ne kya mpelo ya buno bwikalo i ki ka?’ (Mat. 24:3) Mu buno bwipuzho, batumwa baingijishepo mikuku ibiji ya byambo byanema bingi bya kuba’mba, ‘kwikalapo kwenu’ ne ‘mpelo ya buno bwikalo.’ Bino byambo byatala mwepi?

2. Byambo bya kuba’mba ‘moba apelako’ byatala mwepi?

² Patanshi twayai twisambe pa kyambo kya bubiji kya kuba’mba ‘mpelo.’ Kino ke kyambo kyatuntululwa kufuma ku kyambo kya Kingiliki kya syn·teʹlei·a. Mu Baibolo wa New World Translation, kino kyambo kya mpelo kyatuntululwa’mba ‘moba apelako,’ bino kyambo kya Kingiliki kipashako kya kuba’mba te’los akyo kyatuntululwa’mba “mpelo.” Twakonsha kulumbulula mwapusena bino byambo umvwe twalondolola byo kikala inge kya kuba jashi jibena kwambiwa mu Nzubo ya Bufumu. Byambo bya kupezhako mu jashi ke lubaji lwapelako, ñambi lo ambapo kimye kicheche mu kuvululako luonde pa byambo byaambiwa mu jashi ne kwilukwasha kwingijisha byobyo byambo. Mpelo ya jashi ke kimye ñambi kyo afuma pa pulatifomu. Popamotu, kwesakana na mwaambila Baibolo, byambo bya kuba’mba ‘mpelo ya buno bwikalo’ bitazha ku buno bwikalo bo tujimo kufikatu ne ku mpelo.

3. Ñanyi bintu bimo byubiwa mu kimye kya kwikalapo kwa kwa Yesu?

³ Nga kyambo kya kuba’mba ‘kwikalapo’ kyaipwizhe batumwa kyatala mwepi? Kino kyambo kyafuma ku kyambo kya Kingiliki kya pa·rou·siʹa.a Pa·rou·siʹa nangwa’mba kwikalapo kwa kwa Kilishitu kwatatwile kimye Yesu kyo aikajikilwe ke Mfumu mwiulu mu 1914, kabiji kwatwajijila kukafikatu ne kimye kya “malwa akatampe” kyo akonawinamo babi. (Mat. 24:21) Bintu byavula byapusana pusana kuvwangakotu ne ‘moba akupelako’ a buno bwikalo bwatama, kukonkanyiwa kwa bantu basalululwa, ne kusangulwa kwabo kwa kuya na kwikala mwiulu, byubiwa mu kino kimye kya kwikalapo kwa kwa Yesu. (2 Timo. 3:1; 1 Ko. 15:23; 1 Tesa. 4:15-17; 2 Tesa. 2:1) Kyakonsha ne kwambiwa’mba kimye “kya mpelo ya buno bwikalo” (syn·teʹlei·a) kyo kintutu kimo na kimye kya kwikalapo kwa kwa Kilishitu (pa·rou·siʹa).

Kimye Kyabaya Bingi

4. Kwikalapo kwa kwa Yesu kwaesakana byepi pamo na bintu byamwekele mu moba a kwa Nowa?

⁴ Byo kiji kuba’mba kyambo kya pa·rou·siʹa kilumbulula kimye kyabaya, kyaitabanzhana na byaambile Yesu kutazha ku kwikalapo kwanji. (Tangai Mateo 24:37-39.) Pano inge mwauba’mba mumone Yesu kechi waesakenye kwikalapo kwanji ku kimye kicheche kya Muyulo wa moba a kwa Nowa ne. Waesakenye kwikalapo kwanji ku kimye kyabaya kyatwajijile kufikatu ne ku Muyulo mwine. Akya kimye kyavwangilemo mwingilo wa kwa Nowa wa kufika bwato ne kusapwila kufikatu ne Muyulo byo aishile. Bino bintu byaubiwe pa myaka yavula bingi. Popamotu, ne kwikalapo kwa kwa Kilishitu kwavwangamo kubiwa kwa bintu bimo kukafikatu ne kimye kya malwa akatampe.—2 Tesa. 1:6-9.

5. Byambo byanembwa mu Lumwekesho kitango 6 bimwesha byepi kuba’mba kwikalapo kwa kwa Yesu ke kimye kyabaya bingi?

⁵ Bungauzhi bukwabo bwa mu Baibolo bumweshatu patoka kuba’mba kwikalapo kwa kwa Kilishitu ke kimye kyabaya bingi, kechi kimyetu kyo akeya na konauna babi ne. Buku wa Lumwekesho wamwesha Yesu waikala pa mbili utoka kabiji wavwala ne munchinya. (Tangai Lumwekesho 6:1-8.) Panyumatu ya kwikajikwa ke Mfumu mu 1914, Yesu wamweshiwa sa aya “na kushinda amba nkashinde.” Jishimikila jamwesha ne bakwabo baikala pa bambili baji na misombelo yapusana pusana. Kwesakana na mwayila bungauzhi, bano bambili bemenako nkondo, kipowe, ne mwalo, bino byonse byamweka mu kimye kyabaya kitelwa’mba ‘moba apelako.’ Tubena kumona kufikizhiwa kwa buno bungauzhi mu kino kimye kyetu.

6. Lumwekesho kitango 12 kitukwasha byepi kumvwisha mwatala kwikalapo kwa kwa Kilishitu?

⁶ Lumwekesho kitango 12 kyaambapo ne byambo bikwabo kutazha ku kwikazhiwa kwa Bufumu bwa Lesa mwiulu. Tutangamo kuba’mba mwiulu mwajinga nkondo. Mikela, ko kuba’mba Yesu Kilishitu uji pa kifulo kyanji mwiulu, ne bamalaika banji balwile na Diabola ne bandemona banji. Kyafuminemo, Satana Diabola ne bantu banji bebelele panopantanda. Jishimikila jitubula kuba’mba kufuma kyokya kimye Diabola wazhingila bingi, ‘byo ayuka’mba kimye kyanji ke kicheche.’ (Tangai Lumwekesho 12:7-12.) Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, kwikajikwa kwa Bufumu bwa kwa Kilishitu mwiulu kwalondelwapo na kimye kya “malwa” avula panopantanda ne bangikazhi bajipo.

7. Salamo wa bubiji waambapo’mba ka, kabiji ñanyi jishuko jalondololwapo?

⁷ Salamo wa bubiji naye waambapo mu bungauzhi pa kwikajikwa kwa kwa Yesu ke Mfumu pa Mutumba wa Ziona mwiulu. (Tangai Salamo 2:5-9; 110:1, 2.) Nangwa byonkabyo, uno salamo umwesha ne kuba’mba bandamabyalo ba panopantanda pamo na bangikazhi babo bebapa kimye kya kuba’mba bakokele bukalama bwa Kilishitu. Bebabula kuba’mba ‘bajimuke’ ne ‘kufundwa.’ Ee, mu kino kimye “bo bene ba lusekelo bonse bamuketekela [Lesa]” kupichila mu kumwingijila aye ne Mfumu wanji watongolwa. Onkao mambo jishuko ja kuba’mba bandamabyalo ne bangikazhi babo bapimpule byubilo byabo jashinkuka mu kino kimye kya kwikala kwa kwa Yesu pa bufumu.—Sala. 2:10-12.

Kuyuka Kiyukilo

8, 9. Bañanyi bayuka kiyukilo kya kwikalapo kwa kwa Kilishitu ne byo kilumbulula?

⁸ Bafaliseo byo bamwipwizhe kimye kikafika Bufumu, Yesu wakumbwile kuba’mba kechi bukafika “sa bumweka ku meso,” byonka byo balangulukilenga ne. (Luka 17:20, 21) Babula kwitabila kechi bakayuka mo kyatala ne. Bakonsha kubula kuyuka byepi? Mambo bakankelwe kuyukatu nangwa Yesu amba ye Mfumu wabo wa kulutwe. Pano bañanyi bayuka kiyukilo kya kwikalapo kwa kwa Kilishitu ne byo kilumbulula?

⁹ Yesu waambile kuba’mba baana banji ba bwanga bakamona kiyukilo byonkatu byo bamona “kubesha kwa mvula, byo abesha kuntu kumo mwiulu, kwamweka ne konse kukwabo.” (Tangai Luka 17:24-29.) Kyawama bingi kuyuka kuba’mba bintu byanembwa mu Mateo 24:23-27 bimwesha kuba’mba Kilishitu waambilenga pa kiyukilo kya kwikalapo kwanji.

Kisemi Kibena Kumona Kiyukilo

10, 11. (a) Ndumbulwilo ka yaambiwepo kala kutazha ku “kisemi” kyatongolwa mu Mateo 24:34? (b) Nga baana ba bwanga ba kwa Yesu balangulukile’mba bañanyi bavwangiwemo mu kyokya “kisemi”?

¹⁰ Kunyumakwe ino magazini yalumbulwile kuba’mba mu myaka kitota kitanshi, ‘kino kisemi’ kyatongolwa pa Mateo 24:34 ke “kisemi kya Bayudea babujile kwitabila.”b Ino ndumbulwilo yaijilemo bingi mambo mu Binembelo monse Yesu mo aingijishe kino kyambo kya “kisemi,” wikingijishe kutazha ku bubi. Pavula po kyaingijishiwa Yesu wanungako kyambo nabiji amba “kibi” kulumbulula kino kisemi. (Mat. 12:39; 17:17; Mako 8:38) Onkao mambo, ino magazini yalumbulwilenga kuba’mba mu kufikizhiwa kwa ano moba, Yesu watazhizhenga ku “kisemi” kibi, kya bantu babula kwitabila abo bakamona bintu byonse biyukanyikisha kimye kya “buno bwikalo” (syn·teʹlei·a) ne mpelo (teʹlos) ya buno bwikalo.

¹¹ Kya kine kuba’mba ponse Yesu po aingijishe kyambo kya “kisemi” watazhizhenga ku bubi, waambilenga pa bantu babi ba mu moba anji. Nanchi byambo byanembwa pa Mateo 24:34 byatazha ku bantu babi ba mu moba anji nyi? Vulukai kuba’mba baana banji ba bwanga bana bamusolomokele “ku mbaji.” (Mat. 24:3) Byo kiji kuba’mba Yesu kechi waingijishe kino kyambo kulumbulula kintu kyatama ne, byo aambilenga kwi abo pa ‘kino kisemi,’ batumwa banji kechi bazhinaukile ne, kuba’mba, abo ne bakwabo baana ba bwanga bo bajinga lubaji lwa “kisemi” kikabula kupita, “poso bino byonse bikafike.”

12. Ñambilo yaambijilemo Yesu yatazhizhe ku bañanyi byo aingijishe kyambo kya kuba’mba “kisemi”?

¹² Ki ka kyakonsha kwitulengela kupwisha mu muchima amba bino byo byo kiji? Kupichila mu kutanga bulongo kino kinembelo. Byonka byo kyanembwa pa Mateo 24:32, 33, Yesu waambile’mba: ‘Kabiji pano fundai kishimpi ku mukuyu: musampi wanji byo anekena kala, ne kusapuka mabula, wayuka’mba, mayoo aji pepi; byonkabyo ne anweba, pa kwibimona bino bintu yukai’mba, Kaji pepi, ponka pa kibelo.’ (Esakanyaiko Mako 13:28-30; Luka 21:30-32.) Kabiji pa Mateo 24:34 tutangapo kuba’mba: ‘Kine nemwambila namba, [“kino kisemi,” NW] kechi kikapite ne, poso bino byonse bikafike.’

13, 14. Mambo ka o twakonshesha kwambila’mba “kisemi” kyatazhizhengako Yesu kyafwainwe kwikala baana banji ba bwanga?

¹³ Yesu waambile kuba’mba bajinga baana banji ba bwanga bajinga pepi na kushingwa na mupashi wazhila, bo bafwainwe kuyuka pa kumona “bino byonse” saka bifika. Onkao mambo, Yesu watazhizhenga ku baana banji ba bwanga byo aambile’mba: ‘Kine nemwambila namba, kino kisemi kechi kikapite ne, poso bino byonse bikafike.’

¹⁴ Kupusanako na bantu babula kwitabila, baana ba bwanga ba kwa Yesu kechi bafwainwe kumonatu kiyukilo ne, bino bafwainwe ne kuyuka byo kyalumbulwilenga. Bafwainwe ‘kufunjilako’ ku bintu byamwesheshenga kyokya kiyukilo ne ‘kuyuka’ mo kyatajile. Bafwainwe kuyuka kuba’mba pano “kaji pepi, ponka pa kibelo.” Nangwa kya kuba Bayudea babujile kwitabila ne bena Kilishitu bashingwa bakishinka bamweneko pacheche kufikizhiwa kwa byambo bya kwa Yesu mu myaka kitota kitanshi, baana banji ba bwanga bashingwa bo bonkatu bafunjijileko ku bino byonse, ko kuba’mba bo bonkatu bayukile mwatajile bintu byo bamwenenga.

15. (a) Bañanyi balenga “kisemi” kya ano moba kyaambilepo Yesu? (b) Mambo ka o twakonsha kubula kubala ine myaka ikekala “kino kisemi”? (Monai kabokoshi pa peja 25.)

¹⁵ Aba babula kuyuka bukine bwa Lesa mu ano moba balanguluka kuba’mba kafwako bintu ‘bimweka ku meso’ bibena kumwesha kiyukilo kya kwikalapo kwa kwa Yesu. Bamba’mba bintu byonse byaikala byonka byo byajinga ne ku kala. (2 Pe. 3:4) Bino balongo bakishinka ba kwa Kilishitu bashingwa, ko kuba’mba, jibumba ja bu Yoano ja mu ano moba, bamona kino kiyukilo byonka byo bamona kubesha kwa mvula, kabiji bayuka ne byo kibena kulumbulula. Jino jibumba ja bashingwa balenga “kisemi” kya mu ano moba kya bantu kikabula kupita “poso bino byonse bikafike.”c Kino kibena kulumbulula kuba’mba bamo bashingwa balongo ba kwa Kilishitu bakekala bomi panopantanda kimye kikatendeka malwa akatampe aambiwapo jimo.

“Labainga Mukenkentenga”

16. Baana ba bwanga bonse ba kwa Kilishitu bafwainwa kuba ka?

¹⁶ Bino kikebewa kwingijilapo, kukila kumonatu kiyukilo twabwela twalubako. Yesu watwajijile na kwamba’mba: ‘Kyo nemwambila anweba nebambila bonse, namba, Labainga mukenkentenga.’ (Mako 13:37) Kino kyanema kwi atweba bonse lelo jino, kikale twi ba mu bashingwa nangwa twi ba mu jibumba jikatampe. Pabapite ne myaka kukila 90 kufuma kimye Yesu kyo aikajikilwe ke Mfumu mwiulu mu 1914. Nangwa kya kuba kyakatazha bingi, twafwainwa kwibikako na kulabanga ne kukenkentanga. Kuyuka kuba’mba Kilishitu po aji kabiji ke Mfumu ubena kulama kitukwasha kwikala balaba. Kabiji kitulengela kuyuka kuba’mba katatakatu akeye na konauna balwanyi banji pa kimye “po [twabula] kuketekela.”—Luka 12:40.

17. Kuyuka ino ndumbulwilo kwitulengela kumvwa byepi, kabiji twakonsha kwibikako kuba ka?

¹⁷ Umvwe twayuka kwikalapo kwa kwa Kilishitu byo kulumbulula, kwitukwasha kwikala balaba ne kukenkenta. Twayuka kuba’mba Yesu po aji kabiji Mfumu ubena kulama mwiulu kufuma mu 1914. Katatakatu akeye na konauna babi ne kuwamisha ntanda yonse. Onkao mambo twafwainwa kwibikishako na ngovu kwingilako mwingilo Yesu ye aambijile jimo byo aambile’mba: “Ano mambo awama a bufumu akasapwilwa panopantanda ponse mwa kwibashimwina ba mu mikoka yonse ya bantu; bino ke ku mpelo [teʹlos].”—Mat. 24:14.

[Tubyambo twa mushi]

Musakukumbula’mba Ka?

• Twayuka byepi kuba’mba kwikalapo kwa kwa Yesu ke kimye kyabaya bingi?

• Bañanyi bayuka kiyukilo kya kwikalapo kwa kwa Yesu ne byo kilumbulula?

• Bañanyi balenga kisemi kya mu ano moba kyatongolwa pa Mateo 24:34?

• Mambo ka o twabujila kuyuka kubala ine myaka ipwilamo ‘kino kisemi’?

[Kitenguluzha pa peja 25]

Nanchi Twakonsha Kubala ine myaka ikekala ‘Kino Kisemi,’ Nyi?

Kyambo kya “kisemi” javula kingila kutazha ku bantu ba myaka yapusana pusana bajipo nangwa bajingapo pa kimye kimo. Kya kumwenako, Kulupuka 1:6 witubula’mba: “Kabiji Yosefwa wafwile ne balongo banji bonse, ne bonse bajingapo [nangwa’mba kisemi kya] mu yoya myaka.” Yosefwa ne balongo banji kechi baesakene pamo mu myaka ya kusemwa ne, bino bwikalo bwabo bwajingatu buntu bumo pa kyokya kimye. Mu kyokya ‘kisemi’ mwavwangiwe ne balongo ba kwa Yosefwa bamo basemenwe aye saka akyangye kusemwa ne. Bamo baikajile myaka yavula bingi kukila ne Yosefwa. (Nte. 50:24) Bakwabo ba mu kyokya “kisemi”, nabiji Benjamina, basemenwe Yosefwa saka asemwa kala kabiji bafwainwa baikeleko aye saka afwa kala.

Onkao mambo, umvwe kyambo kya “kisemi” kyaingijishiwa kutazha ku bantu bajipo pa kimye kimo, myaka ya kyokyo kisemi kuba yabalwa ne, bino yakonsha kupwa pa kimye kyafwainwa. Onkao mambo, Yesu byo aingijishe byambo bya kuba’mba ‘kino kisemi,’ byonka byo kyanembwa pa Mateo 24:34, kechi wabujile baana banji ba bwanga jishinda mwa kubajila pa kuyuka kimye kikapwa “moba akapelako” ne. Yesu watwajijiletu na kwibambila kuba’mba kechi bakonsheshe kuyuka “aja juba kana juba ka, kana juba pi” ne.—2 Timo. 3:1; Mat. 24:36.

[Kipikichala pa peja 22, 23]

Yesu byo aikajikilwe ke Mfumu mu 1914 umweshiwa saka abena ‘kushinda’

[Kipikichala pa peja 24]

‘Kino kisemi kechi kikapite ne, poso bino byonse bikafike’