Byo Twakonsha Kupwisha Makatazho Mu Mwingilo Wa Kusapwila Ku Nzubo Ku Nzubo
“Twachinchikile mwi Lesa wetu mu kwimwambila mambo awama a Lesa monka mu bulwi bwavula.”—1 TESA. 2:2.
1. Makatazho ka Yelemiya o apichilemo, kabiji wachinchikile byepi?
YELEMIYA wajinga muntu wa milanguluko nobe atweba. Yehoba byo amubujile pa mwingilo wa kwikala “ngauzhi wa kwaula ku mikoka ya bantu,” waambile’mba: “Mama, anweba Nkambo Yehoba! Talai amiwa kechi nayuka kwamba ne, mambo nkijitu mwanyike.” Nangwa byonkabyo, waketekejile mwi Yehoba ne kuswa mwingilo wanji. (Yele. 1:4-10) Myaka kukila pa 40, Yelemiya wachinchikile misula, kumukana, myendeleko, ne lumanamo lwa ku mupuma. (Yele. 20:1, 2) Kimye kimo, wakebelenga kumuleka mwingilo wanji. Bino, wakoseleko bingi mu kusapwila mambo ku bantu babujile kwiatemwa. Mu ngovu ya mwine Lesa, Yelemiya wapwishishe mwingilo ye afwanyijile kubula kuba mu ngovu yanji aye mwine.—Tangai Yelemiya 20:7-9.
2, 3. Bakalume ba kwa Lesa lelo jino batanwa byepi mu makatazho epashako na a kwa Yelemiya?
2 Bakalume ba kwa Lesa bavula lelo jino beumvwa byonka biumvwanga Yelemiya. Bamo byo balangulukile langulukilenga pa mwingilo wa kusapwila ku nzubo ku nzubo, balangulukile’mba ‘Kechi bafwainwa kwikyuba ne.’ Pano bino, byo bayukile’mba Yehoba ukeba amba atweba tusapwilenga mambo awama, balekele kumvwa moyo kabiji bapayankana na mwingilo wa kusapwila. Nangwa byonkabyo, atweba bavula kimye kimo twapichilepo mu makatazho etulengejile kubula kutwajijila na kusapwila. Kya kine, kyashupa bingi kutendeka kusapwila ku nzubo ku nzubo ne kutwajijilatu na kusapwila kufika ne ku mpelo.—Mat. 24: 13.
3 Pano ibyepi umvwe mufunda Baibolo na Bakamonyi ba kwa Yehoba ne kutanwa ku kupwila kimye kyonse bino mukankazhama kutendeka kusapwila ku nzubo ku nzubo? Kampe mwi Bakamonyi babatizwa kabiji kimukatazha bingi kusapwila ku nzubo ku nzubo, nangwa kya kuba mwakosa kabiji mwakonsha kwingila? Mwafwainwa kuyuka kuba’mba bantu bonse batanwa na makatazho a kusapwila ku nzubo ku nzubo. Bukwasho bwa Yehoba bwakonsha kwimulengela kwingila.
Chinchikainga
4. Ki ka kyalengejile mutumwa Paulo kwamba mambo awama na kuchinchika?
4 Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, twamona kuba’mba mwingilo wa kusapwila ntanda yonse ubena kwingijiwa, kechi na bulume nangwa na maana a bantu ne, kana na mupashi wa Lesa. (Zeka. 4:6) Kino kya kine ne mu mwingilo wa mwina Kilishitu yense. (2 Ko. 4:7) Twayai tumone kya kumwenako kya mutumwa Paulo. Vulukai kimye aye Paulo ne mukwabo mo baingijilanga bumishonale byo bebamanyikanga ku balwanyi babo, wanembele’mba: “Pakuba nangwa twamanamine ne kubiwa byatamisha bya bumvu ku Filipai . . . twachinchikile mwi Lesa wetu mu kwimwambila mambo awama a Lesa monka mu bulwi bwavula.” (1 Tesa. 2:2; Byu. 16:22-24) Kechi twakonsha kulanguluka’mba musapwishi waingilanga na mukoyo aye Paulo kimye kimo watananga makatazho pa kubatu’mba asapwile ne. Bino nobe atweba bonse, Paulo naye waketekejile mwi Yehoba pa kuba’mba ambe mambo awama na kuchinchika. (Tangai Efisesa 6:18-20.) Abya twakonsha kulondela byepi kya kumwenako kya kwa Paulo?
5. Ñanyi jishinda jimo jafwainwa kwitulengela kuchinchika pa kusapwila?
5 Jishinda jimo jitulengela kuchinchika pa kusapwila ke milombelo. Nyenga umo painiya waambile’mba: “Nalombanga namba ñambenga na kuchinchika, ne kufikanga bantu pa michima yabo, ne kutananga lusekelo mu mwingilo. Kya kine, uno mwingilo wa Yehoba, kechi wetu ne, onkao mambo kafwako kyo twakonsha kuba kwakubula bukwasho bwanji ne.” (1 Tesa. 5:17) Atweba bonse twafwainwa kutwajijila na kulomba kwi Lesa pa kuba’mba etupe mupashi wanji wazhila wa kwitukwasha kusapwila na kuchinchika.—Luka 11:9-13.
6, 7. (a) Kimwesho ka Ezikyo kyo atambwijile, kabiji kyatajile mwepi? (b) Lufunjisho ka bakalume ba kwa Lesa lelo jino lo bakonsha kufunjilako ku kimwesho kya kwa Ezikyo?
6 Buku wa kwa Ezikyo waambapo pa kintu kikwabo kyafwainwa kwitukwasha kwamba na kuchinchika. Mu kimwesho, Yehoba wapele Ezikyo muvungilo wanembwa konse kubiji na “byambo bya kujila majilo ne bya mabingo ne bya malwa” ne kumwambila’mba: “Obewa mwana muntu, janga uno buku ye nakupa, wikute.” Nanchi kino kimwesho kyatajile mwepi? Ezikyo wafwainwe kwiomvwisha mambo o ayilenga na kusapwila. Afwainwe kwikala mwi aye ne kumufika panshi ya muchima. Ngauzhi watwajijile na kushimikizha’mba: “Ponkapo namujile; ne mu kanwa kami watobele nobe buki.” Ezikyo wamwene kuba’mba kusapwila mambo awama ku bantu kwajingatu pamo nobe kuja buki. Wamwene kuba’mba ke jishuko bingi kwimenako Yehoba ne kwingila mwingilo wanji ye amupele, nangwa kya kuba kino kyavwangilemo kwamba mambo ku bantu bakonsheshe kubula kwiomvwa.—Tangai Ezikyo 2:8–3:4, 7-9.
7 Akye kimwesho kiji na lufunjisho lwanema bingi ku bakalume ba kwa Lesa lelo jino. Ne atweba lelo jino tuji na mambo anema o tutwala ku bantu babula kunemeka mwingilo wetu. Pa kuba’mba tutwajijile kumona mwingilo wa bwina Kilishitu witupa Lesa amba wanema bingi, twafwainwa kutanganga ne kufunda mambo a Lesa. Inge twabula kutako muchima nangwa ketubule kufunda jonse Mambo a Lesa, kechi tukeayuka bulongo ne. Nanchi kechi mwakonsha kuwamishako nangwa kwikala na kimye kya kutanga Baibolo ne kwiifunda nenyi? Nanchi kechi mwafwainwa kulanguluka langulukangapo pa byo mutanga kimye kyonse nenyi?—Sala. 1:2, 3.
Kutendeka Misambo ya mu Baibolo
8. Ñanyi mashinda akwasha bamo basapwishi ba bufumu o batatwilapo misambo ya mu Baibolo mu mwingilo wa ku nzubo ku nzubo?
8 Basapwishi bavula, kibakatazha mu mwingilo wa ku nzubo ku nzubo, ke kwisamba na mwina nzubo kimye kitanshi. Kwambatu kine, mu manyaunda amo kikatazha bingi kutendeka mwisambo. Basapwishi bamo kibapelela bingi kutendeka kwamba na bantu umvwe banengezha bulongo mwisambo mu byambo bicheche, ne kupana talakiti ku bena nzubo, byonka byo kyanembwa mu kabokoshi. Mutwe wanembwa pa talakiti nangwa kipikichala kiji ponka pa talakiti kyafwainwa kuzakula bena nzubo muchima, ne kwituswisha kuba’mba twambe kyo twibafwakashisha ne kwibepuzha mepuzho. Mashinda avula akwambilamo na bena nzubo ke a kwibamwesha matalakiti asatu nangwa ana apusana ne kwibambila’mba basalepo yo batemwa. Kya kine, kikonkwanyi kyetu kechi kya kupanangatu matalakiti nangwa kwiengijishangatu ku nzubo ku nzubo ne, ke a kutatwilapo misambo mufuma mafunjisho a Baibolo.
9. Mambo ka byo kyanemena kunengezha bulongo?
9 Mashinda aji onse o mwingijisha, kunengezha bulongo kukemukwasha kwikala bakasuluka ne kwamba na kizaku mu mwingilo wa ku nzubo ku nzubo. Mulongo umo painiya waambile’mba: “Inge nanengezha bulongo ngikala bingi na lusekelo. Nkeba bingi kwamba na bantu bintu byo nanengezha.” Mulongo mukwabo painiya waambile’mba: “Inge nayuka byambo biji mu buku ye mbena kwingijisha, ngikala bingi na kizaku kya kumwingijisha.” Kya kine kuba’mba kikwasha bingi kupitulukamo kishinshi mu byo musakuya na kwamba, bino bavula kibakwasha bingi kupitulukamo na jiwi jasansuka. Kuba bino kwibakwasha kupana byawamisha kwi Yehoba.—Kolo. 3:23; 2 Timo. 2:15.
10. Ki ka kyafwainwa kubiwa pa kuba’mba bonse bamwenemo mu kupwila kwa kuya mu mwingilo wa mu bujimi?
10 Kupwila kwa kuya mu mwingilo wa mu bujimi kunungako buwame ne lusekelo mu mwingilo wa ku nzubo ku nzubo. Inge kya kuba kinembelo kya juba kibena kwamba pa mwingilo wa kusapwila, kyafwainwa kutangiwa ne kwisambapo pacheche. Nangwa byonkabyo, mulongo ubena kutangijila kupwila kwa mu mwingilo wa mu bujimi wafwainwa kwikala na kimye kya kwambapo nangwa kumweshapo kimwesho kyakonsha kwimukwasha mu nyaunda yenu nangwa kwambapo byambo bikwabo byo mwakonsha kwingijisha mu mwingilo jojo juba. Kuba bino kwakonsha kukwasha boba batanwako kusapwila bulongo. Umvwe mwanengezhezha jimo bulongo, bakulumpe mu kipwilo ne boba batangijila kuno kupwila bafwainwa kupwisha kupwila mu kimye kyapewa.—Loma. 12:8.
Buwame Buji mu Kuteleka
11, 12. Kuteleka kwakonsha kwitukwasha byepi kufikizha mambo awama ku bantu? Ambai kya kumwenako.
11 Kechi kunengezhatu bulongo kyapwa ne, twafwainwa kumwesha bantu byo twibata muchima. Akino kiketukwasha kutendeka misambo ya mu Baibolo ne kufika bantu pa michima botutana mu busapwishi. Jishinda jimo jo tumwesheshamo lusekelo ke kuteleka. Mukulumpe wenda waambile’mba: “Kwikala batekanya ne kukebesha kuteleka ku bantu kikebalengela kumvwa ku mambo awama ne kumwesha’mba twibata muchima.” Kuteleka ne kuta muchima kubibena kwamba mwina nzubo kwakonsha kumulengela kumvwa bukine bwa mu Baibolo bo tubena kwisamba nanji, byonka byamwesha kya kumwenako kyalondelapo.
12 Nkalata yanembelwe mu pepala wa byambo wa Le Progrès, wa Saint-Étienne, mu muzhi wa France, wa mukazhi umo waambile pa bantu babiji baishile na kumufwakashisha bakonkonshe ku kinzhilo kyanji panyuma ya kufwisha mwananji wa mukazhi wa bañondo basatu. “Wanembele’mba nafikenejiletu kwibayuka’mba Bakamonyi ba kwa Yehoba. Nakebelenga kwibapanga mu mushingi, pano bino namwene buloshuwa ye bapainenga. Waambilenga’mba mambo ka Lesa kyo aswishisha buyanji. Onkao mambo nebechile’mba batwele ne bachibe kazanga. . . . Baikele kukila pa awala umo. Batelekelenga byo naambilenga ne kumwesha lusekelo, naumvwine bingi bulongo, kabiji byo bailenga nebambijile namba bakabweleko ne jikwabo.” (Loma. 12:15) Mukuya kwa kimye uno wamukazhi waswile lufunjisho lwa Baibolo. Kibena kumwesha kuba’mba bintu byo avulukile kimye kitanshi kyo bamufwakashijile, kechi byaambilenga banyenga ne, bino ke byo bamutelekelenga.
13. Twafwainwa kwalulwila mwepi bya kwamba mambo awama na bantu bo tutana?
13 Umvwe twateleka, tukalengela bantu kwitubula kyo bakebela Bufumu. Kino kyakonsha kwitulengela kwisamba nabo mambo awama. Mwamweshatu kuba’mba basapwishi bateshapo bingi muchima kuteleka. (Mana. 20:5) Batesha muchima ku bantu bo batana mu busapwishi. Banemba mazhina, keyala wabo, byo bakeba kwisambapo ne bintutu bikwabo bibalamata. Muntu inge waipuzha bwipuzho, baya na kupesapesapo, apa bino babwela na ku kumbula. Byonka byajinga mutumwa Paulo, ne abo besamba mambo awama a Bufumu kwesakana na muntu umo umo ye batana. (Tangai 1 Kolinda 9:19-23.) Kuta bantu muchima kwibalengela kumvwa mambo awama ne kumwesha “lusa lwine lwa Lesa wetu.”—Luka 1:78.
Kwikala na Byubilo Byawama
14. Byo tuya na kusapwila, twafwainwa kumwesha byepi byubilo bya Yehoba?
14 Yehoba witunemeka bingi kupichila mu lūsa lwa kwifukwila lo etupa. Nangwa kya kuba Lesa wa bulume bonse, kechi ukanjikizha bantu kumwingijila ne, bino wibambila mu butemwe, ne kupesha boba bamwesha lusanchilo mu lunengezho lwanji lonse. (Loma 2:4) Byo tuji bamwingilo, twafwainwa kwipana kusapwila mambo awama monka mukebela Lesa wetu wa lusa, kimye kyonse kyo tuya na kusapwila. (2 Ko. 5:20, 21; 6:3-6) Pa kuba’mba tube bino, twafwainwa kutwajijila kumwesha byubilo byawama ku bantu bo tutana mu nyaunda. Ki ka kyafwainwa kwitukwasha kupwisha ano makatazho?
15. (a) Yesu wakambizhizhe baana banji ba bwanga kubapo byepi inge bantu bakana mambo awama? (b) Ki ka kyakonsha kwitukwasha kuta muchima pa kukeba bantu bakeba kufunda bukine?
15 Yesu wakambizhizhe baana banji ba bwanga kutesha michima ku boba baumvwine, kechi ku boba bakainenga mambo awama ne. (Tangai Mateo 10:11-15.) Kwibikila bikonkwanyi byaesakana kwakonsha kwitukwasha kuba kino. Mulongo umo wipashañenye ku balukokaula. Kikonkwanyi kyanji ke, “kya kutana bantu bakeba kufunda bukine. Kino kyamuletejile bingi lusekelo byonka byo kikala balukokaula inge batana ngolode.” Mulongo mukwabo wibikijile kikonkwanyi mulungu ne mulungu kya kwisambapo na muntu ukeba kufunda bukine kimye kitanshi kyo amonañana nanji ne kubwelako na kukesamba nanji panyumatu ya kupitapo moba acheche kuba’mba lusekelo lwanji lutwajijile.” Basapwishi bamo bakebesha bingi kwisambakotu nangwa kinembelo kimo na mwina nzubo umvwe kyakonsheka. Nga anweba kikonkwanyi ka kyo mukeba kufikizha?
16. Bishinka ka byo tuji nabyo bya kutwajijila na kusapwila?
16 Kwingila bulongo mwingilo wa ku nzubo ku nzubo kechi kwaimena pa byubilo bimwesha bantu mu manyaunda ne. Kya kine, mwingilo wa kusapwila wanema bingi mambo upulusha bantu ba kishinka ne kwingilatu mingilo ikwabo yanema. Mwingilo wa bwina Kilishitu witupa jishuko ja kumwesheshamo butemwe bwetu kwi Yehoba. (1 Yoa 5:3) Witulengela kubula kwikala na mambo a mashi. (Byu. 20:26, 27) Ujimuna boba babula kwakamwa Lesa amba “kimye kya kije kyanji kyafika.” (Lum. 14:6, 7) Kyakilamo kunema, kusapwila mambo awama, kwalengela jizhina ja Yehoba kutotwa ntanda yonse. (Sala. 113:3) Onkao mambo, nangwa bantu bomvwe nangwa ne, twayai tutwajijile kusapwila mambo a Bufumu. Kya kine, kwingila na ngovu mu kusapwila mambo awama kwawama bingi ku meso a Yehoba.—Loma 10:13-15.
17. Bantu bakakanjikizhiwa kuyuka ka katataka?
17 Nangwa kya kuba bantu bavula lelo jino bakana mwingilo wetu wa kusapwila, katatakatu bakamumwene mu jishinda japusanako. (Mat. 24:37-39) Yehoba wamulayile Ezikyo amba luzhachisho lo aambilengapo byo lukafikizhiwa bena Isalela bansatuki “bakayuka’mba ngauzhi wa Lesa wajinga mukachi ketu, mambo kyo kisaka kya milengulwila.” (Ezi. 2:5) Nangwa byonkabyo, inge Lesa akalete luzhachisho ku buno bwikalo, bantu bakayuka kuba’mba mambo o basapwilanga Bakamonyi ba kwa Yehoba ku mapunzha kutanyiwa bantu ne ku nzubo ku nzubo mwine mwinao ke Yehoba Lesa wakine, ne Bakamonyi bo bamwimenangako. Byo twashukwapo kutelwa pa jizhina janji ne kusapwila mambo anji mu bino bimye byakatazha! Na bukwasho bwanji twayai tutwajijile na kupwisha makatazho o tutana ku nzubo ku nzubo.
kwisamba na muntu kwesakana nabyo mwamutana.
Musakukumbula’mba ka?
• Twafwainwa kuchinchika byepi mu busapwishi?
• Ki ka kyafwainwa kwitukwasha kutendeka misambo ya mu Baibolo mu mwingilo wa ku nzubo ku nzubo?
• Twafwainwa kumwesha byepi lusekelo ku bantu?
• Ki ka kyafwainwa kwitukwasha kutwajijila kumweshanga byubilo byawama ku bantu baji mu nyaunda yetu?
[Caption pa peja 9]
Jishinda Jimo ja Kutendekelamo Misambo ya mu Baibolo
Bya kutendeka:
◼ Panyuma ya kwimuna bena nzubo, mwafwainwa kwibapa talakiti ne kwibambila’mba: “Nkebelo yo naishila kuno lelo ke ya kushilañena mambo a lutundaiko anema aamba pa uno mutwe.”
◼ Nangwa mwafwainwa kupana talakiti ne kwamba’mba: “Ne mufwakashisha mu kakimyetu kacheche lelo mambo mbena kukeba kumvwa byo mwalangulukapo pa uno mutwe.”
Inge batambula talakiti:
◼ Kwakubula kutaya kimye ne, ipuzhai bena nzubo byo balangulukapo pa uno mutwe uji pa talakiti.
◼ Telekeshai, ne kumvwa bibena kwamba mwina nzubo. Musanchilai mwina nzubo ne kwambapo pa byobyo byambo kimye kyo mu bena kwisamba.
Kutwajijila Mwisambo:
◼ Tangai ne kwambapo pa kinembelo kimo nangwa kukilapo, ne kwisamba na muntu kwesakana nabyo mwamutana.
◼ Umvwe muntu wamwesha lusekelo, mupai buku ne kumumwesha byo tufunda Baibolo inge kyakonsheka. Mulayai’mba mukabwelako jibiji.