Kwashainga Baana Benu Kuyuka Mwakubila na Makatazho Avula o Bapitamo

BAANA betu lelo jino baji mu makatazho akatampe. Bebanankama ku mupashi watama wa kwa Satana wa ino ntanda, onkao mambo, bafwainwa kwibikako kushinda “bya lwiso lwa bwanyike” bwabo. (2 Timo. 2:22; 1 Yoa. 5:19) Na mambo a kuba’mba bebikako ‘kuvuluka Mulenga wabo,’ babena kuchinchika myendeleko ne kwibayanjisha ku bakwabo balengulula bintu byo baitabilamo. (Sapwi. 12:1) Mulongo wa jizhina ja Vincent uvuluka byo akomenenga kabiji waamba’mba: “Muntu umo wantendekanga bingi kuba’mba alwe ne amiwa na mambo a kwikala Kamonyi. Bimye byavula wankabishanga bingi kya kuba nachinanga ne kuya ku sukulu.”a

Kununga pa makatazho aji mu ino ntanda, baana betu babalume nangwa babakazhi bakonsha kwibikako kushinda bya lwiso lwabo lwa kukeba kuba byuba bakwabo. Nyenga wa myaka ya kusemwa 16, aye Cathleen waamba’mba: “Kyakatazha bingi kwikala wapusanako na bibena kuba bakwenu.” Mulongo wakyanyike wa myaka ya kusemwa 21 aye Alan, waamba’mba: “Javula bakwetu mo twafunjilanga sukulu pamo bangitanga kuya nabo na kukaya ku mpelo ya mulungu kabiji ne amiwa nakebanga bingi kuya nabo.” Kabiji banyike bakeba bingi kwivwanga mu bisela bya ku sukulu, abyo byakonsha kwibalengela kutendeka kwichina kala na bantu batama. Nyenga wakyanyike wa myaka ya kusemwa 19 aye Tanya, waamba’mba: “Natemwa bingi kukaya bisela bya lubekyo. Bafunjishi ba mpila baesekanga javula bingi kuba’mba nevwangengamo mu bisela bimo. Kyankatazhanga bingi kukana.”

Pano mwakonsha kukwasha byepi baana benu kuyuka mwakubila na makatazho avula o bapitamo? Yehoba wakambizhe bansemi kutangijilanga baana babo. (Mana. 22:6; Efi. 6:4) Nkebelo ya bansemi bakamwa Lesa yafwainwa kwikala ya kukwasha baana babo kwikala na muchima wa kukokela Yehoba. (Mana. 6:20-23) Kuba bino, baana bakatundaikwa kushinda makatazho a panopantanda nangwatu kya kuba bansemi babo kechi babena kwibasopa ne.

Kibena kwibakatazha bingi bansemi pa kuba’mba batane mwa kwikwashisha ku mubiji, mwa kukomeshesha kisemi kabiji ne kwingila mingilo ya mu kipwilo. Bamo ke bansemi babula bena kwabo nangwa babena kwibayanjisha ku bena kwabo babula kwitabila. Nangwa byonkabyo, Yehoba ukeba bansemi kwikalangako na kimye kya kufunjisha ne kukwasha baana babo. Pano mwakonsha kukwasha byepi baana benu kwizhikijila ku bintu bibakanjikizha bakwabo kuba, meseko ne makatazho o bapitamo pa juba pa juba?

Kwikala Mulunda wa Yehoba

Kintu kitanshi, baana betu bafwainwa kuyuka Yehoba amba ke Muntu wakine. Bakebewa kwibakwasha ‘kumona Aye ubula kumweka.’ (Hebe. 11:27) Vincent watongolwa peulupo, uvuluka bansemi banji byo bamukwashishe kwikala mulunda wa Yehoba. Waamba’mba: “Bamfunjishishe buneme bwa lulombelo. Mbena kuvuluka byo nakijingatu mwanyike nalombanga kwi Yehoba kimye kyonse saka nkyangye kuya na kulaala. Yehoba waikele muntu wakine kwi amiwa.” Anweba bansemi nanchi mulombela pamo na baana benu nyi? Mambo ka a kubujila kuteleka ku milombelo yabo yo balomba kwi Yehoba? Nanchi abya babwezhabwezhapotu byambo bintutu bimo nyi? Nangwa abya bakasuluka kubula Yehoba mu milombelo yabo byo babena kwiumvwa nyi? Kupichila mu kuteleka ku milombelo yabo, mukamona mo mwakonsha kwibakwashisha umvwe kine babena kukeba kwikala balunda ne Yehoba.

Kintu kikwabo kyakonsha kukwasha baana betu ke kwikala na mutanchi wabo wa kutanganga Mambo a Lesa kimye kyonse pa kuba’mba bafwenye kwipi ne Yehoba. Cathleen, watongolwa peulupo, waamba’mba: “Kutanga Baibolo kufumatu ku bwanyike bwami kwankwashishe bingi. Kwandengejile kuyuka’mba nangwa bantu banshikilwe, Yehoba kine wankwashanga.” Nanchi baana benu baji na mutanchi wabo wa kutanga Baibolo nyi?—Sala. 1:1-3; 77:12.

Ibyo, baana bapusana bingi mo batambwila bukwasho kufuma ku bansemi babo. Kabiji kukoma kwabo ku mupashi nako kwakonsha kwimena monka mo babena kukomena ku mubiji. Pano bino, kwa kubula kwibakwasha baana, kyakonsha kwibakatazha bingi kuyuka Yehoba amba Muntu wakine. Anweba bansemi, mwafwainwa kufunjisha baana benu mambo a Lesa pa kuba’mba nabo bayuke Yehoba byo amona bintu. (Mpitu. 6:6-9) Baana benu bafwainwa kuyuka’mba Yehoba wibata muchima pa muntu pa muntu.

Byo Mwakonsha Kwisambanga Bulongo

Kwisamba bulongo ke jishinda jikwabo jawama bingi kukwashishamo baana benu. Ibyo, kwisamba bulongo kwavwangamo byavula kechi kwisambatu na baana benu ne. Kwavwangamo kwibepuzha mepuzho kabiji ne kwibateleka bulongo kimye kyo babena kukumbula, nangwatu umvwe mikumbu yabo yapusana na yo mubena kukeba anweba. Inetu uji na baana babiji babalume aye Anne, waamba’mba: “Nshikisha baana bami mepuzho kufikilatu natondwa ne kuyuka byo babena kulanguluka ne byo babena kupitamo mu bwikalo bwabo, apa bino nekileka.” Nanchi muteleka umvwe baana benu ke bambe nyi? Tanya, watongolwa peulupo waamba’mba: “Bansemi bami bantelekanga bingi kabiji nkivuluka ne bintu byo twisambangapo. Bayukile mazhina a bakwetu onse mo twafunjilanga sukulu. Bangipuzhanga pa bano bakwetu kabiji ne pa bintutu bikwabo byo twisambilepo kunyuma.” Kwiteleka ne kuvuluka kwanema bingi mambo kulengela misambo kuwama.

Bisemi byavula byatana kuba’mba kimye kya kujiilamo kajo ke kimye kyawama bingi kwisambilamo misambo yawama. Vincent walondolola’mba, “kujiila pamo mu kisemi kyetu kwanemene bingi.” “Atweba bonse twaikalanga ku tebulu kisemi kyonse umvwe kyakonsheka. Kabiji kechi betuswishanga kutamba malangalanga, kuteleka ku waileshi nangwa kutanga bya kutangatanga kimye kya kuja ne. Byo kiji kuba’mba misambo yetu javula kechi yaikalanga ya kwisamba pa bintu byakatazha ne, kino kyalengelanga pa juba pa juba kunkwasha kuyuka bya kuba na makatazho o napitangamo ku sukulu.” Kabiji wanungapo amba: “Byo napijijilwe kwisamba na bansemi bami kimye kya kuja, kyankwashishe bingi kwibakasulukila ne kwibabula umvwe nji na makatazho akatampe.”

Ishikishai anwe bene amba: ‘Bimye binga pa mulungu pa mulungu byo njiila pamo na kisemi kyami?’ Nanchi kupimpulako mu ino mbaji kwakonsha kwimukwasha kwikalangako na kimye kya kwisambanga na baana benu nyi?

Ene Mambo Kupituluka mu bya Kuba o Kwanemena

Kupopwela kwa Kisemi kubiwa pa mulungu pa mulungu nako kutundaika bingi bonse mu kisemi kwikasulukila pa kwisambanga kabiji kukwasha ne baana kuyuka bya kuba na makatazho amo o bapitamo. Alan watongolwa peulupo, waamba’mba: “Bansemi bami baingijishanga kimye kya Kupopwela kwa Kisemi kwitukwashishamo. Baingijishanga mitwe yaamba pa bintu byo twatalañananga nabyo.” Bainanji Alan baamba’mba: “Twaingijishanga kimye kimo kya kufunjilamo kupituluka mu byo bafwainwa kuba. Kuba bino kwakwashishe bingi baana betu kufunda bya kulwila lwitabilo lwabo kabiji ne kusumininwa’mba byo baitabilamo bya kine. Kino kibalengejile kuyuka mwakubila na makatazho o bapitangamo.”

Kwambatu kine, umvwe batalañana na lukatazho lwa kukeba kulondela byuba bakwabo, baana javula bakebewa kufumapo kechi kwambatu amba amiwa kechi nkeba kuba byobyo ne. Bafwainwa kukumbula mepuzho nabiji a kuba amba mambo ka kabiji kyafwainwa kubula kwikela ka byobyo. Kabiji bafwainwa ne kuyuka mwakubila umvwe batalañana na meseko a lwitabilo lwabo. Umvwe kechi bakonsha kulwila lwitabilo lwabo ne, kikebakatazha bingi kukosela ku mpopwelo ya kine. Kupitulukamo nabo mu bya kuba kwakonsha kwibakwasha kuyuka mwakubila.

Kakitenguluzha kaji pa peja 18 katanchika bya kumwenako bimo byo mwakonsha kwingijisha pa Kupopwela kwenu kwa Kisemi. Monai kuba’mba bino bintu byo mubena kupitulukamo ke byakine kupichila mu kololako mikumbu ibena kupana baana benu. Byo mubena kuba bino, isambaipo ne mafunjisho amo a bya kumwenako Baibolo byo afunjisha. Kufunjisha kwa uno mutundu pa nzubo kine kukwasha bingi baana benu kuyuka mwakubila na makatazho o bapitamo pa sukulu ne kukwabotu.

Nanchi pa Nzubo yo Mpunzha ya Mutende Nyi?

Nanchi pa nzubo yenu yo mpunzha baana benu yo batemwa kunyemenako umvwe bakotoka ku sukulu nyi? Umvwe ya mutende, kikebakwasha baana benu kuyuka mwakubila na makatazho o bapitamo pa juba pa juba. Nyenga umo wasongolwa luno uji mu kisemi kya Betele waamba’mba: “Byo nakomenenga, kintu kimo kyankwashishe bingi ne kwiumvwa wazhikijilwa, kyajinga kya kuba’mba, nzubo yetu yajinga mpunzha ya mutende. Nangwatu bintu byantamina ku sukulu, nayukanga kuba’mba byo nsakubwela ku nzubo, bintu byonse bisakwikalatu bulongo.” Bintu ka biji mu nzubo yenu? Nanchi nzubo yenu yo mpunzha mutanwa “bukaji, lutobo, [kabiji] ne mabano,” nangwa abya yayukanyikwa kwikala ya “butemwe, lusekelo, [kabiji] ne mutende” nyi? (Nga. 5:19-23) Umvwe mutende kechi utanwamo javula ne, nanchi mubena kwibikako kupimpulako mubena kukebewa pa kuba’mba nzubo yenu ikale mpunzha ya mutende ku baana benu nyi?

Jishinda jikwabo ja kukwashishamo baana benu kuyuka mwakubila na makatazho o bapitamo ke kupichila mu kwibakebelako bakwabo bawama ba kupwanañananga nabo. Kya kumwenako, nanchi kuba mwaitako balongo ne banyenga mu kipwilo bata muchima ku mupashi kukayila pamo bisela bya kisangajimbwe na kisemi kyenu nenyi? Nangwa kuba mwanengezhapo kajo mu nzubo yenu ne kwitako kalama wenda nangwa bakwabo baji mu mwingilo wa kimye kyonse nenyi? Nanchi mwayukapo bamishonale bamo nangwa baji pa Betele baana benu bo bakonsha kwichina nabo kala, nangwa kwituminatu makalata, nangwa kwituminanga twamulupi pa kimye ne pa kimye nenyi? Balunda ba uno mutundu bakonsha kukwasha baana benu kolola mashinda abo ne kwibikila bikonkwanyi bya ku mupashi. Monai bintu byawama byafuminemo kwi nsongwalume Timoti byo akwatankene pamo ne mutumwa Paulo. (2 Timo. 1:13; 3:10) Bulunda bwa kwa Paulo ne aye bwamukwashishe Timoti kuta muchima ku bikonkwanyi bya ku mupashi.—1 Ko. 4:17.

Takaikainga Baana Benu

Yehoba utemwa bingi kumona baana benu kukosa ne kuba byaoloka nangwa kya kuba babena kupita mu makatazho mu ino ntanda ya kwa Satana. (Sala. 147:11; Mana. 27:11) Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, ne anweba musekela bingi kumona baana benu basalapo jishinda jawama. (Mana. 10:1) Lekai baana benu bayuke byo mwiumvwa pe abo kabiji batakaikainga kufuma panshi ya muchima. Yehoba ye wapana kya kumwenako kyawama bingi ku bansemi. Yesu byo abatizhilwenga, Yehoba waambile’mba: “Yobe Mwanami, ye natemwa, mo namwena lusekelo.” (Mako 1:11) Byambo byamwambijile Shanji byamukoseshe bingi Yesu ne kuyuka mwakubila na makatazho avula o apichilemo! Ne anweba bansemi, lekai baana benu bayuke’mba mwibatemwa kabiji batakaikainga mu bintu byo babena kuba.

Kwambatu kine, kechi mwakonsha kuzhikijila baana benu ku makatazho onse, ku bintu bibakabisha ne myendeleko ne. Nangwa kiji bino, mwakonsha kwibikako kwibakwasha. Mu ñanyi mashinda? Bakwashai kwikala balunda ba Yehoba. Ikalainga na misambo ikosesha mu nzubo yenu. Lekai Kupopwela kwa Kisemi kwikale kwawama kabiji ne kulengela nzubo yenu kwikala mpunzha ya mutende. Kuba bino, kine kukakwasha baana benu kuyuka mwakubila na makatazho avula o bapitamo.

[Tubyambo twa mushi]

[Kitenguluzha/Kipikichala pa peja 18]

KUPITULUKAMO MU BYA KUBA KWAKONSHA KWIMUKWASHA BINGI

Monai bino bya kumwenako bimo baana betu byo bakonsha kupitamo. Nanchi kuba mwapitulukamo mu bino bya kumwenako mu Kupopwela kwenu kwa Kisemi nenyi?

▸Mufunjishi wa mpila waambila mwanenu wamukazhi kuba’mba atwele mu jibumba jikaya bisela pa sukulu.

▸Mwanenu wamulume bamupa fwanka byo abena kufuma ku sukulu kuya nzubo.

▸Bansongwalume bamo baambila mwanenu wamulume amba umvwe bakamumonetu jikwabo na kusapwila, bakamupuma.

▸Mwanenu wamukazhi byo abena kwingila mwingilo wa ku nzubo ku nzubo, wasambakana mukwabo mo bafunjila.

▸Mwanenu wamukazhi bamwipuzha pa meso a bonse mu sukulu ene mambo o abujila kupana mushingi ku mbandela.

▸Nsongwalume umo useka bingi mwanenu wamulume na mambo a kwikala Kamonyi.

[Kipikichala pa peja 17]

Nanchi baana benu baji na mutanchi wabo wa kutanga Baibolo nyi?

[Kipikichala pa peja 19]

Nanchi ku bya kisangajimbwe byenu mwitako bantu bata muchima ku bintu bya ku mupashi nyi?