BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w10 8/15 pp. 21-25
  • Lekai ‘Lusa lwa Butemwe’ Lulamawizhenga Lujimi Wenu

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Lekai ‘Lusa lwa Butemwe’ Lulamawizhenga Lujimi Wenu
  • Kyamba kya Usopa—2010
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Umvwe Lusa ne Butemwe Bukatampe Byaendela Pamo
  • Kulanguluka Langulukapo ne Lulombelo Byanema Bingi
  • Bamulume ne Mukazhi byo Bakonsha Kwimwesha Lusa lwa Butemwe pa Kwisamba
  • Mweshainga Butemwe Bukatampe ku Bapopweshi Bakwenu
  • Awa ‘Ulonda Lusa [lwa Butemwe] Ukatana Bumi’
  • Kumwenamo Byawama Mukifyele kya Yehoba
    Kyamba kya Usopa—2002
  • Bobilainga Kifyele Aba Baji Mulukatazho
    Kyamba kya Usopa—2002
  • Totai Yehoba pa Mambo a Lusa Lwanji
    Mwingilo Wetu wa Bufumu—2005
  • Bantu ba Lesa Bafwainwa Kutemwa Kuba Lusa
    Kyamba kya Usopa—2004
Kyamba kya Usopa—2010
w10 8/15 pp. 21-25

Lekai ‘Lusa lwa Butemwe’ Lulamawizhenga Lujimi Wenu

‘Aye wamba byambo bya maana; kabiji lusa lwa butemwe lulamawizha lujimi wanji.’—MANA 31:26, NW.

1, 2. (a) Bapopweshi ba Yehoba batundaikwa kwikala na ñanyi kyubilo? (b) Tusakwisamba pa ka mu uno mutwe?

BYAMBO byanema byatambwijile Mfumu Lemwela wajingako kala kufuma kwiinanji byavwangilemo bintu byanema bikebewa pa kuba amba mwanamukazhi ekale wawama. Bamubujile amba: ‘Aye wamba byambo bya maana; kabiji lusa lwa butemwe lulamawizha lujimi wanji.’ (Mana 31:1, 10, 26) Mwanamukazhi wa maana umwesha lusa lwa butemwe kabiji ne bonsetu bakeba kutokesha Yehoba Lesa ku muchima. (Tangai Byambo bya Mana 19:22.) Bena Kilishitu bonse bakine bafwainwa kumweshanga lusa lwa butemwe mu ñambilo yabo.

2 Lusa lwa butemwe lo lu ka? Bañanyi bo twafwainwa kumweshanga luno lusa? Ki ka kyafwainwa kwitukwasha kumweshanga ‘lusa lwa butemwe’ pa kwamba? Kabiji kuba bino kuwamishako byepi misambo yetu na ba mu kisemi ne bena Kilishitu bakwetu?

Umvwe Lusa ne Butemwe Bukatampe Byaendela Pamo

3, 4. (a) Lusa lwa butemwe lo lu ka? (b) Lusa lwa butemwe lwapusana byepi na lusa lumweshapo bantu bonse?

3 Lusa lwa butemwe lwavwangamo kyubilo kya butemwe ne lusa. Lusa lwavwangwamo, mambo ke kyubilo kikebewa kuta bakwetu muchima kupichila mu kwibakwasha ne kwibambila byambo byawama. Butemwe nabo bwavwangwamo, mambo kumwesha lusa lwa butemwe kukebewa kuta bakwetu muchima kupichila mu kwibatemwa. Lusa lwa butemwe ke kyubilo kya lusa kyo tumwesha ku muntu kupichila mu kumukwasha.

4 Kabiji kuji jishinda jikwabo mwapusena lusa lwa butemwe ne lusa lumweshapo bantu bonse. Twakonsha kumwesha lusa ne ku bantu bo twabula kuyuka. Mutumwa Paulo ne bantu bakwabo 275 bo ajinga nabo mu bwato bwalobele bebobijile lusa lumweshapo bantu bonse, ku bangikazhi ba pa jikuji ja Melita, bantu bo babujilepotu ne kuyuka ne. (Byu. 27:37–28:2) Pano bino, lusa lwa butemwe lwavwangamo bukishinka buji pakachi ka bantu babiji besampa kala bulunda.a Luno lusa lwa butemwe lo lwamwesheshepo bena Keni ku “bena Isalela bonse byo bafuminenga mu Ijipita.”—1 Sam. 15:6.

Kulanguluka Langulukapo ne Lulombelo Byanema Bingi

5. Ki ka kiketukwasha kulamawizha lujimi wetu?

5 Kechi kyapela kumwesha lusa lwa butemwe mu byo twamba ne. Pa mambo a lujimi, mwana wa bwanga Yakoba wanembele amba: “Kafwako nangwa umo wakonsha kumunekenya ne; ye mubi ubula kukokoloka, wayula bulembe bwa lufu.” (Yako. 3:8) Ki ka kyakonsha kwitukwasha kulamawizha kino kinungwa kya mubiji kyashupa kulama? Byambo byaambile Yesu ku bantangi ba bupopweshi bajingako mu moba anji bitulengela kwikala ba milangwe. Waambile amba: “Monka mo byayujila mu muchima ne kanwa kamba monka.” (Mat. 12:34) Pa kuba amba lusa lwa butemwe lulamawizhenga lujimi wetu, twafwainwa kwikala na kino kyubilo mu michima yetu. Twayai tumone kulanguluka langulukapo ne lulombelo byo byakonsha kwitukwasha kuba bino.

6. Mambo ka o twafwainwa kulanguluka langulukapo ne kusanta pa byubilo bya Yehoba?

6 Baibolo waamba amba Yehoba Lesa “wayula na butemwe bubula kwaluka” nangwa amba lusa lwa butemwe. (Lupu. 34:6) Nyimbi wa masalamo waimbile amba: ‘Anweba Yehoba, ntanda yonse yayula lusa lwa butemwe lwenu.’ (Sala. 119:64) Mu Binembelo muji mashimikila avula aamba pe Yehoba byo amwesheshe lusa lwa butemwe ku bapopweshi banji. Kwikalako na kimye kya kulanguluka langulukapo ne kusanta pa ‘byubilo bya Yehoba’ kwakonsha kwitulengela kukebesha kwikala na kino kyubilo kya Lesa.—Tangai Salamo 77:12.

7, 8. (a) Ñanyi lusa lwa butemwe Yehoba lo amwesheshe kwi Lota ne kisemi kyanji? (b) Davida waumvwine byepi byo bamumwesheshe lusa lwa butemwe kwi Lesa?

7 Kyakumwenako, akilangulukai pe Yehoba byo apulwishe mwipwa wa kwa Abalahama aye Lota ne kisemi kyanji kimye Yehoba kyo aletele lonaiko pa Sodoma, muzhi ye baikalangamo. Kimye kya lonaiko byo kyanangijilenga, bamalaika baishile kwi Lota bamwambijile kulupuka bukiji pamo ne kisemi kyanji mu yewa muzhi. Baibolo waamba amba: ‘Pakuba Lota wabanjile kwimana onkao mambo aba [bamalaika] bamukwachile pa kuboko, ne mukazhanji ne baana banji ba bakazhi bonse babiji pa maboko abo, mambo Yehoba wamubijile lusa, ne kumulupula bamulupwile ne kumutula pangye ya muzhi.’ Nanchi michima yetu kechi izakulwa byo tulanguluka pa byo bebapulwishe kabiji ne pa kuyuka amba jajinga jishinda jamweshejilemo Lesa lusa lwanji lwa butemwe nenyi?—Nte. 19:16, 19.

8 Kabiji langulukai ne pe Mfumu Davida wa bena Isalela ba kala, waimbile amba: “[Yehoba] ukulekela bibi byobe byonse; Ye upwisha bikola byobe byonse.” Davida wafwainwa wasanchile bingi pa kumulekelako mambo o alengele ne Batesheba! Watakaikile Yehoba amba: ‘Jiulu byo jiji kwalepesha na ntanda, Byo biji ne bukata bwa lusa lwanji [lwa butemwe] kwi boba bamwakamwa.’ (Sala. 103:3, 11) Kulanguluka pa bino ne mashimikila akwabo a mu Binembelo kwitulengela kusanchila Yehoba pa lusa lwanji lwa butemwe kabiji kitulengela ne kumutota. Byo tusanta kufuma panshi ya muchima, kitulengela kwikala byonka biji Lesa wa kine.—Efi. 5:1.

9. Kishinka ka kyanema kyafwainwa kulengela bapopweshi ba Yehoba kumwesha lusa lwa butemwe mu bwikalo bwabo bwa pa juba pa juba?

9 Byakumwenako bya mu Binembelo bimwesha kuba’mba Yehoba umwesha lusa lwanji lwa butemwe, ko kuba’mba butemwe bukatampe ku boba baikala kala balunda nanji. Pano kiji byepi ku boba babula buno bulunda ne Lesa mumi? Nanchi Yehoba wakanama nangwa kubula lusa kwi abo nyi? Ine. Pa Luka 6:35 paamba’mba: “[Lesa] wibobila lusa babula kusanta ne babi.” “Uselesha juba janji ku babi ne ku bawama pamo; ne kunokesha mvula pa baoloka ne pa babula koloka pamo.” (Mat. 5:45) Kimye kyo twabujile kufunda bukine ne kwibwingijisha, Lesa witubijile lusa nangwa’mba kwitumwesha lusa lo amweshapo ne ku bantu bonse. Pano luno byo tuji bapopweshi banji witumwesha butemwe bukatampe, ko kuba’mba lusa lwanji lwa butemwe. (Tangai Isaya 54:10.) Byo tusantapo pa kino! Kabiji kino ke kishinka kyanema bingi kyafwainwa kwitulengela kumweshanga lusa lwa butemwe mu ñambilo yetu ne mu mbajitu ikwabo ya bwikalo bwetu bwa pa juba pa juba!

10. Mambo ka lulombelo kyo lwanemena pa kuba’mba tumweshenga lusa lwa butemwe?

10 Lulombelo lwanema bingi mambo lwakonsha kwitukwasha bingi mu kumwesha lusa lwa butemwe. Kiji bino, mambo butemwe ne lusa byo byaikala mbaji ya lusa lwa butemwe, ke byubilo bya kipangwa kya mupashi wazhila wa Yehoba. (Nga. 5:22) Twakonsha kwikala na luno lusa lwa butemwe mu michima yetu kupichila mu kutangijilwa na mupashi. Jishinda jawama jo twafwainwa kutambwilamo mupashi wazhila wa Yehoba ke kulomba kwi aye kuba’mba etupeye. (Luka 11:13) Kyawama bingi kuba’mba tulombenga javula mupashi wa Lesa ne kumuleka kuba’mba etutangijilenga. Ee, kulangulukisha pa byo tutanga kabiji ne lulombelo byanema bingi pa kuba amba lusa lwa butemwe lulamawizhenga lujimi wetu.

Bamulume ne Mukazhi byo Bakonsha Kwimwesha Lusa lwa Butemwe pa Kwisamba

11. (a) Twayuka byepi kuba amba Yehoba ukeba banabalume kumwesha lusa lwa butemwe ku bakazhi babo? (b) Mu ñanyi mashinda lusa lwa butemwe mo lwakonshesha kukwasha mwanamulume kulama lujimi wanji?

11 Mutumwa Paulo wajimuna banabalume amba: “Temwai bakazhi benu, byonka byo atemenwe Kilishitu kipwilo, ne kwipana mwine na mambo a akyo.” (Efi. 5:25) Kabiji Paulo wibavulwilemo ne pe Yehoba byo aambijile ba Adama ne Evwa. Mutumwa wanembele amba: “Muntu ukaleka shanji ne inanji, ne kulamachila ku mukazhanji; kabiji abo babiji bakekala ke mubiji umo.” (Efi. 5:31) Kya kine, Yehoba ukeba banabalume kutwajijila kwikala bakishinka ku bakazhi babo, ne kwibamwesha lusa lwa butemwe kimye kyonse. Mwanamulume ulamawizha lujimi wanji na butemwe bukatampe kechi usolola bilubo bya mukazhanji ku bantu nangwa kumulengesha bumvu ne. Ukebesha kumutakaika ku bantu. (Mana 31:28) Umvwe na mambo a bintu bimo mu bulunda bwabo mwaikala makatazho, lusa lwa butemwe lulengela mwanamulume kubula kwingijisha lujimi wanji kulengesheshamo mukazhanji bumvu.

12. Ñambilo ya mwanamukazhi yafwainwa kumwesha byepi amba uji na lusa lwa butemwe?

12 Mwanamukazhi naye wafwainwa kwambanga byambo bimwesha lusa lwa butemwe. Ñambilo yanji kechi yafwainwa kumwesha mupashi wa ino ntanda ne. Byo ‘anemeka mwata wanji,’ umutakaika ku bantu ne kubayisha munema ye bamupa ku bantu. (Efi. 5:33) Byo akeba kubula kupwisha mushingi baana ye bapa shabo, kechi wipachika na mwata wanji nangwa kulengulula byo afuukulapo pa meso a baana ne. Inge paji kimo kyatama bafwainwa kwisamba bubiji bwabo. Baibolo waamba amba: ‘Mwanamukazhi wa maana uwamisha mu nzubo yanji.’ (Mana 14:1) Bonse ba mu nzubo yanji bekala basangalala na mambo a mutende wanji.

13. Kwepi ko twakonsha kumweshesha lusa lwa butemwe, kabiji kyakonsha kwikala byepi bino?

13 Nangwa babena kwisambila ku mwanya, bamulume ne mukazhi bafwainwa kutwajijila kwingijisha lujimi wabo mu jishinda jimwesha amba benemeka bingi. Paulo wanembele amba: “Bitayai ne bino byonse: ne kubukabukaji, ne bukaji, ne nshiji, ne kayebe, ne matuka mu kanwa kenu.” Kabiji wanungilepo amba: “Vwalai bumuchima wanekena, ne lusa, ne kwipelula, ne bukimote, ne kukokamuchima . . . vwalai butemwe, ye mukwato ulumbulula byonse.” (Kolo. 3:8, 12-14) Umvwe baana kebateleke ku ñambilo yawama isambilamo bansemi babo pa nzubo, kino kechi kibasangajikatu ne, bino balondela ne jishinda jambilamo bansemi babo.

14. Mu ñanyi jishinda mitwe ya bisemi mo yakonsha kwingijisha lujimi wabo kukwasha bo bekala nabo?

14 Nyimbi wa masalamo wanembele pe Yehoba amba: ‘Nalomba namba, lusa lwenu lwikale lwa kuntekenesha.’ (Sala. 119:76) Jishinda jakilamo kunema Yehoba jo atekenesheshamo bantu banji ke kupichila mu kwibakosesha ne kwibatangijila. (Sala. 119:105) Mitwe ya bisemi yakonsha kumwenamo byepi mu byuba Shetu wa mwiulu ne kwingijisha lujimi wabo kutekenesheshamo bo bekala nabo? Bakonsha kuba bino kupichila mu kwibatangijila ne kwibatundaika. Kupopwela kwa Kisemi byo kupanapo jishuko jawama ja kuyukilamo bintu byanema bya ku mupashi!—Mana 24:4.

Mweshainga Butemwe Bukatampe ku Bapopweshi Bakwenu

15. Bakulumpe mu kipwilo ne bakwabo bakoma ku mupashi bakonsha kwingijisha byepi lujimi wabo kuzhikijila bakwabo mu kipwilo?

15 Mfumu Davida walombele amba: “Lusa lwenu lwa butemwe ne bukine bwenu bindamenga myaka.” (Sala. 40:11) Bakulumpe mu kipwilo kya bena Kilishitu ne bakwabo bakoma ku mupashi bakonsha kulondela byepi Yehoba mu kumwesha lusa lwa butemwe ne bukine? Kwingijisha bulongo lujimi wetu kupichila mu kwamba byambo bya mu Binembelo kumwesha lusa lwa butemwe.—Mana 17:17.

16, 17. Mashinda ka amo o twakonsha kumwesheshamo lusa lwa butemwe mu ñambilo yetu?

16 Twafwainwa kuba ka umvwe twamona mwina Kilishitu na kuba bintu byapusana na mafunde aji mu Baibolo? Nanchi lusa lwa butemwe kechi luketulengela kwingijisha lujimi wetu kumukwasha nenyi? (Sala. 141:5) Umvwe twayuka mambo akatampe alenga mupopweshi mukwetu, butemwe bukatampe buketulengela kutundaika ndengamambo kuba amba “ete bakulumpe ba mu kipwilo; bamulombele ne kumushinga manyi mu jizhina ja Nkambo.” (Yako. 5:14) Umvwe ndengamambo wabula kumonañana na bakulumpe mu kipwilo, ne atweba inge twabula kubula bakulumpe mu kipwilo ko kuba amba kechi tuji na butemwe ne lusa ne. Bamo ba mwi atweba bakonsha kulefulwa, kumvwa mukose, kwikala na milanguluko ya kuba amba kechi banema ne, nangwa kwiumvwa amba bebalengesha bumvu. Jishinda jawama atweba kumwesheshamo amba tuji na lusa lwa butemwe mu ñambilo yetu ke ‘kukosesha ba michima yapungila.’—1 Tesa. 5:14.

17 Twafwainwa kuba byepi umvwe balwanyi ba Lesa basampanya bubela pa mambo a bakwetu ba mu lwitabilo? Mu kifulo kya kuzhinauka bukishinka bwa balongo betu, twafwainwa kukana kwakubula kwambapo nangwa kimo ne, nangwa twafwainwa kumwipuzha inge kya kuba uji na bishinka pa byobyo byo abena kwamba. Inge kya kuba balwanyi ba bantu ba Lesa kebakebekebe kuji balongo betu bena Kilishitu na mulanguluko wa kwiboba kyatama, butemwe bwetu bukatampe bo twatemwa balongo betu bwitulengela kubula kwibasolola.—Mana 18:24.

Awa ‘Ulonda Lusa [lwa Butemwe] Ukatana Bumi’

18, 19. Mambo ka lusa lwa butemwe kyo lwafwainwa kubujila kufuma mu kanwa ketu mu byo tuba na bapopweshi bakwetu?

18 Butemwe bukatampe bwafwainwa kumwekela mu byonse byo tuba ku bakwetu bapopweshi ba kwa Yehoba. Nangwa kimye kyo tuji na makatazho, kechi tuleka kumwesha lusa lwa butemwe mu ñambilo yetu ne. Umvwe kya kuba lusa lwa butemwe lwa bena Isalela lwaikala “nobe kime kikunchika bukiji,” Yehoba wazhingilanga. (Ho. 6:4, 6) Pano bino Yehoba utemwa bingi inge kya kuba ketumweshe lusa lwa butemwe kimye kyonse. Akimonai byo apesha boba bamwesha luno lusa.

19 Byambo bya Mana 21:21 byaamba’mba: “Awa ulonda bololoke ne lusa ukatana bumi, ne bololoke, ne buneme.” Pa mapesho onse akatambwila muntu paji ne bumi bwa myaka, kechi bwa pa kakimye kachechetu ne. Yehoba ye umukwasha ‘kukwachisha ku bumi, bonkabwa bwa kine kine.’ (1 Timo. 6:12, 19) Onkao mambo, twayai twibikishengako kwimwesha ‘lusa lwa butemwe atwe bene na bene.’—Zeka. 7:9.

[Tubyambo twa mushi]

a Umvwe musaka kuyukilapo bikwabo pa mambo a lusa lwa butemwe byo lwapusana na bukishinka, butemwe ne lusa, monai Kyamba Kya Usopa kya May 15, 2002, mapa 12-13, 18-19.

Mwakonsha Kulumbulula Nyi?

• Lusa lwa butemwe lo lu ka?

• Ki ka kyafwainwa kwitukwasha kumweshanga lusa lwa butemwe mu ñambilo yetu?

• Bamulume ne mukazhi bakonsha kumwesha byepi butemwe bukatampe mu ñambilo yabo?

• Ki ka kimwesha amba lusa lwa butemwe luji mu kanwa ketu mu byo tuba na bapopweshi bakwetu?

[Kipikichala pa peja 23]

Davida watakaikile lusa lwa butemwe lwa kwa Yehoba

[Kipikichala pa peja 24]

Nanchi mwikala na Kupopwela kwa Kisemi kimye kyonse nyi?

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu