BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w24 August pp. 8-13
  • Yehoba Ukeba Bantu Bonse Kulapila

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Yehoba Ukeba Bantu Bonse Kulapila
  • Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2024
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • BINTU YEHOBA BYO AFUNJISHE BENA ISALELA PA KULAPILA
  • BINTU BYAUBA YEHOBA PA KUBA’MBA AKWASHE BANDENGAMAMBO KULAPILA
  • BINTU YESU BYO AFUNJISHE BAANA BANJI BA BWANGA PA KULAPILA
  • Bintu Byauba Yehoba pa Kuba’mba Apokolole Bantu ku Bundengamambo ne Lufu
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2024
  • Bakulumpe mu Kipwilo byo Bamwesha Butemwe ne Lusa Bantu Balenga Mambo
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2024
  • Shiinwai’mba Yehoba Ulekelako Mambo
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2025
  • Bakulumpe mu Kipwilo byo Bakonsha Kukwasha Bantu bo Bafumya mu Kipwilo
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2024
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2024
w24 August pp. 8-13

MUTWE WA KUFUNDA 32

LWIMBO 44 Lulombelo lwa Mulanda

Yehoba Ukeba Bantu Bonse Kulapila

“Yehoba . . . kechi usaka muntu nangwa umo amba akafwe ne, bino ukeba’mba bonse balapile.”​—2 PE. 3:9.

BYO TUSAKWISAMBAPO

Kuyuka kulapila byo kulumbulula ne ene mambo o kyanemena bantu kulapila, ne Yehoba byo akwasha bantu bonse kulapila.

1. Kulapila kulumbulula ka?

INGE twauba kintu kyatama, twafwainwa kulapila. Kwesakana na Baibolo, muntu walapila upimpula milanguluko ne byubilo byanji byatama kabiji ufuukulapo kubula kubwezhapo bintu byatama byo aubile.​—Monai Mutanchi, “Kulapila.”

2. Mambo ka o twafwainwa kufunjila pa kulapila? (Nehemiya 8:9-11)

2 Atweba bantu bonse twafwainwa kufunda pa kulapila. Mambo ka? Mambo tulenga mambo pa juba pa juba. Byo tuji baana ba kwa Adama ne Evwa, atweba bonse pa muntu pa muntu twaswana bundengamambo ne lufu. (Loma 3:23; 5:12) Kafwako ubula kulenga mambo ne. Nangwatu banabalume bajinga na lwitabilo lwakosa nabiji mutumwa Paulo nabo kibakatazhanga kushinda bundengamambo. (Loma 7:21-24) Nanchi kino kibena kulumbulula’mba twafwainwa kutwajijila kulefulwa na mambo a bundengamambo bwetu nyi? Ine mambo Yehoba wa lusa kabiji ukeba’mba twikalenga na lusekelo. Akilangulukai pa kyamwekejile Bayudea bajingako mu moba a kwa Nehemiya. (Tangai Nehemiya 8:9-11.) Yehoba kechi wakebelenga’mba batwajijile kulefulwa na mambo a bintu byatama byo baubile kala ne. Pakuba wakebelenga’mba bamupopwelenga na lusekelo. Yehoba wayuka’mba kulapila kulengela muntu kwikala na lusekelo. Onkao mambo, witufunjisha pa ene mambo o kyanemena kulapila. Inge twalapila na bintu byatama byo twaubile, twafwainwa kushiinwa’mba Shetu wa lusa uketulekelako mambo.

3. Ñanyi bintu byo tusakwisambapo mu uno mutwe?

3 Twayai tufunjilepo bishinka bikwabo pa kulapila. Mu uno mutwe, tusakufunda pa bintu bisatu. Patanshi, tusakufunda pa bintu Yehoba byo afunjishe bena Isalela pa kulapila. Kepo tusakwisamba pa bintu Yehoba byo aubile pa kuba’mba akwashe bandengamambo kulapila. Ne mu kupezhako, tusakwisamba pa bintu Yesu byo afunjishe baana banji ba bwanga pa kulapila.

BINTU YEHOBA BYO AFUNJISHE BENA ISALELA PA KULAPILA

4. Ñanyi bintu Yehoba byo afunjishe kisaka kya bena Isalela pa kulapila?

4 Yehoba byo apele bena Isalela mizhilo yanji, baswile kuba’mba bakeilondelanga. Inge ke balondele ino mizhilo yanji, Yehoba wibazhikijilanga ne kwibapesha. Waambile pa ino mizhilo yanji amba: “Uno mukambizho ye mbena kwimukambizha lelo jino kechi wakatazha ne, kabiji kechi uji kwalepa ne anweba ne.” (Mpitu. 30:11, 16) Pano bino inge bafuukulapo kutendeka kupopwela balesa babubela ne kumusatukila, Yehoba wafumyangapo mapesho kabiji bamonanga bya malwa. Nangwa byonkabyo, kino kechi kyalumbululanga’mba Yehoba wibasankilapo kikupu ne. Bakonsheshe kubwela “kwi Yehoba Lesa [wabo] ne kumvwina jiwi janji.” (Mpitu. 30:1-3, 17-20) Kino kibena kulumbulula’mba bakonsheshe kulapila. Inge bauba bino, Yehoba wakonsheshe kufwenya kwipi ne abo ne kwibapesha jikwabo.

5. Yehoba wamwesheshe byepi amba kechi wasankijilepo bantu banji ne? (2 Bamfumu 17:13, 14)

5 Bantu ba Yehoba batwajijile kumusatukila pa bimye byavula. Kununga pa kupopwela balesa ba bubela, baubilenga ne bintu bikwabo bya bunya. Kino kibalengejile kumona malwa a kusesula. Nangwa byonkabyo, Yehoba watwajijile kukwasha bantu banji basatukile. Pa bimye byavula, Yehoba watumanga bangauzhi kuya na kusashijila bantu banji kuba’mba balapile ne kubwela kwi aye.​—Tangai 2 Bamfumu 17:13, 14.

6. Yehoba waingijishe byepi bangauzhi banji kufunjisha bantu banji kuyuka ene mambo o kyanemena kulapila? (Monai ne kipikichala.)

6 Pa bimye byavula, Yehoba watuminenga bangauzhi banji kuya na kujimuna ne kololako bantu banji. Yehoba wabuujile Yelemiya kwambila bena Isalela amba: “Bwela obewa Isalela wapondoka . . . Amiwa kechi nkakutala na bukaji ne, mambo newakishinka . . . Kechi nkakuzhingijila myaka ne myaka ne. Obewa swatu kuba’mba walenga mambo, mambo wasatukila Yehoba Lesa wobe.” (Yele. 3:12, 13) Yehoba wabuujile Yoela kwambila bantu amba: “Bwelai kwi amiwa na michima yenu yonse.” (Yoe. 2:12, 13) Kabiji waingijishe Isaya kwamba’mba: “Itokeshai; fumyai bubi bwenu ku meso ami; kilekai kuba bintu byatama.” (Isa. 1:16-19) Kabiji kwingijisha Ezikyo Yehoba waipwizhe’mba: “Nanchi amiwa nsekela mu lufu lwa muntu mubi nyi? Nanchi kechi nkeba namba aleke kuba bintu byatama kuba’mba ekale na bumi nenyi? “Amiwa kechi nsekela mu lufu lwa muntu nangwa umo ne. Onkao mambo, lapilai mwikale na bumi.” (Ezi. 18:23, 32) Yehoba usekela bingi inge bantu balapila mambo ukeba’mba bakekale na bumi bwa myaka ne myaka. Nangwa byonkabyo, Yehoba kechi upembelelatu kuba’mba muntu apimpule byubilo byanji, apa bino amukwashe ne. Twayai twisambe pa mashinda akwabo Yehoba mo aubijile bino.

Bipikichala: Yehoba watumine bangauzhi kuya na kololako bantu banji basatukile. 1. Yoela: circa 820 B.C.E. 2. Hoseya: panyuma ya 745 B.C.E. 3. Isaya: panyuma ya732 B.C.E. 4. Ezikyo: circa 591 B.C.E. 5. Yelemiya: 580 B.C.E.

Yehoba javula waingijishanga bangauzhi banji kutundaika bantu banji basatukile kulapila (Monai mafuka 6-7)


7. Kwingijisha jishimikila ja ngauzhi Hoseya ne mukazhanji, ñanyi bintu Yehoba byo afunjishenga bantu banji?

7 Monai Yehoba byo afunjishe bantu banji kwingijisha byapichilemo ngauzhi Hoseya ne mukazhanji aye Goma. Panyuma ya kuba bukende, washiile Hoseya ne kuya na kukeba banabalume bakwabo. Yehoba waubilepo ka? Yehoba uyuka biji mu muchima wa muntu waambijile Hoseya amba: “Bwela jibiji ukatemwe mwanamukazhi ye bafwalama ku mwanamulume mukwabo kabiji ubena kuba bukende, ukamutemwe byonkatu Yehoba byo atemwa bena Isalela nangwa kya kuba baongolokela ku balesa bangi.” (Ho. 3:1; Maana 16:2) Monai kuba’mba mukazhanji Hoseya watwajijile kulenga mambo a bulala. Nangwa byonkabyo, Yehoba waambijile Hoseya kumulekelako mambo mukazhanji ne kumubwezha.a Kwingijisha jino jishimikila, Yehoba wakwashishe bantu banji kuyuka’mba watwajijile kwibatemwa. Nangwa kya kuba baubilenga bya bunya, Yehoba watwajijile kwibatemwa ne kwibakwasha kuba’mba balapile ne kupimpula byubilo byabo. Nanchi jino jishimikila jibena kumwesha’mba Yehoba Lesa “utalatala mu michima,” ukakwasha muntu watwajijila kulenga mambo akatampe kuba’mba alapile nyi? (Maana 17:3) Twayai tumone.

BINTU BYAUBA YEHOBA PA KUBA’MBA AKWASHE BANDENGAMAMBO KULAPILA

8. Yehoba waubile byepi pa kuba’mba akwashe Kaina kulapila? (Ntendekelo 4:3-7) (Monai ne kipikichala.)

8 Kaina ye wajinga mwana mubeji wa ba Adama ne Evwa. Kaina waswaine byubilo byatama byajingapo na bansemi banji. Kunungapo, Baibolo waamba pe aye amba: “Mingilo yanji yajinga yatama.” (1 Yoa. 3:12) Kampe kino kyo kyalengejile Yehoba ‘kubula kutemwa Kaina ne kubula kuswa mulambo wanji’ kimye kyo apainenga kitapisho. Mu kifulo kya kupimpula byubilo byanji, “Kaina wazhingijile bingi ne kumvwa ku muchima kutama.” Ñanyi kintu kikwabo kyaubile Yehoba? Wisambile ne Kaina. (Tangai Ntendekelo 4:3-7.) Yehoba wisambile ne Kaina mu jishinda jawama, kumupa luketekelo ne kumujimunako pa byatama byakonsheshe kufuma mu kulenga mambo. Kyatamakotu ke kya kuba’mba Kaina kechi wakookejile ne. Kechi waswishishe Yehoba kuba’mba amukwashe kulapila ne. Na mambo a kuba’mba Kaina kechi wakookejile ne, nanchi Yehoba wafuukwilepo kuleka kukwasha bantu kuba’mba balapile nyi? Ine, kwalepeshatu.

Kaina wasenda kichi saka abena kuya na kwipaya Abela. Waaluluka ne kumvwa jiwi ja Yehoba kufuma mwiulu.

Yehoba wisambile mu jishinda jawama ne Kaina, kumupa luketekelo ne kumujimunako pa bintu byatama byafwainwe kufuma mu kulenga mambo (Monai jifuka 8)


9. Yehoba waubile byepi pa kuba’mba akwashe Davida kulapila?

9 Yehoba watemenwe bingi Mfumu Davida. Kabiji wamutelele’mba “muntu wantokela ku muchima.” (Byu. 13:22) Pano bino, Davida walengele mambo a bulala, ko kuba’mba bukende ne kwipayañana. Kwesakana na Mizhilo ya Mosesa, Davida bafwainwe kumwipaya. (Levi 20:10; Bala. 35:31) Nangwa byonkabyo, Yehoba wakebelenga kukwasha Davida kuba’mba alapile.b Watumine ngauzhi wanji Natana kuya ku Mfumu Davida nangwa kya kuba pa kikye kimye kechi wamwesheshepo’mba ubena kukeba kulapila ne. Natana waingijishe kishimpi pa kuba’mba akwashe Davida kuyuka’mba mambo o alengele abayile bingi. Kino kyalengejile Davida kuyuka’mba wafichishe Yehoba ku muchima kabiji walapijile. (2 Sam. 12:1-14) Wanembele Salamo umwesha’mba kine walapijile. (Sala. 51, tubyambo twa peulu) Uno Salamo watekenesha bantu bavula bingi balenga mambo ne kwibatundaika kulapila. Kituletela bingi lusekelo kuyuka’mba Yehoba wakwashishe kalume wanji ye atemenwe aye Davida kulapila.

10. Mumvwa byepi ku muchima Yehoba byo atekenya ne kulekelako mambo bantu balenga mambo?

10 Yehoba washikwa bundengamambo kabiji kechi utundaika bantu kulenga mambo ne. (Sala. 5:4, 5) Nangwa byonkabyo, wayuka kuba’mba atweba bonse twi bandengamambo, kabiji na mambo a kuba’mba witutemwa, witukwasha kushinda bundengamambo. Kimye kyonse ukwasha nangwatu boba balenga mambo akatampe kulapila ne kufwenya kwipi ne aye. Kuyuka kino kishinka kwitutekenesha bingi. Inge ketulanguluke pe Yehoba byo etutekenya ne kwitulekelako mambo, kino kitulengela kutwajijila kwikala ba kishinka kwi aye ne kukeba kulapila bukiji inge twalenga mambo. Pano twayai twisambe pe Yesu byo afunjishe baana banji ba bwanga pa ene mambo o kyanemena kulapila.

BINTU YESU BYO AFUNJISHE BAANA BANJI BA BWANGA PA KULAPILA

11-12. Ñanyi bintu Yesu byo afunjishe bamutelekelenga kuba’mba Shanji ukeba kulekelako bantu mambo balenga mambo? (Monai kya pa nkupiko.)

11 Mu myaka kitota kitanshi C.E., kyo kimye Mesiasa kyo amwekele. Byonka byo twafunjile mu mutwe wafumako, Yehoba waingijishe Yoano Mubatizhi ne Yesu Kilishitu kufunjisha bantu ene mambo o kyanemena kulapila.​—Mat. 3:1, 2; 4:17.

12 Kimye kyo aingijilenga mwingilo wanji wa kusapwila, Yesu wafunjishe bamutelekelenga kuba’mba Shanji ukeba kulekelako bantu mambo balenga mambo. Yesu wafunjishe luno lufunjisho lwanema byo aambile pa kishimpi kya mwana waelekele. Uno mwana wafuukwilepo kufuma pa nzubo ne kukatendeka kuba byatama. Pano bino byo “alubulukile muchima” wabwelele ku nzubo. Bashanji baubilepo ka? Yesu waambile’mba mwana “byo akijinga palepa byobya, shanji wamumwene ne kumubila lusa, kabiji wamunyemejile lubilo ne kumupakachilamo ne kumufyompa.” Uno mwana waipwizhe bashanji inge wakonsha kwikala wa mwingilo mu nzubo mwabo, pano bino bashanji bamutelele’mba “uno mwanami” kabiji bamuswishishe kwikala jikwabo mwana mu kisemi kyabo. Bashanji baambile amba: “Waelekele pano wamweka.” (Luka 15:11-32) Yesu byo ajinga mwiulu saka akyangye kwiya pano pa ntanda, wamonanga Shanji byo amweshanga lusa bantu bavula balenganga mambo balapijile. Kino kishimpi kyaambile Yesu kitutekenesha bingi kabiji kimwesha lusa luji na Shetu wa mwiulu, aye Yehoba.

Mwana waelekele mu kishimpi kyaambilepo Yesu ubena kufukamina shanji, wamunyemena ne kumupakachilamo.

Nsemi wamulume ye baambapo mu kishimpi kya mwana waelekele wanyemena ne kupakachilamo mwananji waelekele wabwela pa nzubo (Monai mafuka 11-12)


13-14. Ñanyi bintu mutumwa Petelo byo afunjile pa kulapila, kabiji wafunjishe byepi bakwabo pa kino? (Monai ne kipikichala.)

13 Mutumwa Petelo wafunjile bintu byanema bingi kwi Yesu bimwesha Yehoba byo alekelako bantu mambo balapila. Petelo walubankanyanga javula kabiji Yesu wamulekelangako mambo. Petelo byo akaine Nkambo yanji bimye bisatu kuba’mba kechi wamuyuka ne, waumvwine kutama ku muchima pa bino byo aubile. (Mat. 26:34, 35, 69-75) Pano bino Yesu byo bamusangwile, wamwekele kwi Petelo, kyamweka bajingatu bubiji bwabo. (Luka 24:33, 34; 1 Ko. 15:3-5) Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, pa kyokya kimye Yesu walekejileko mambo ne kutekenesha mutumwa wanji walapijile.

14 Petelo wayukile ene mambo o kyanemena kulapila ne kulekelwa mambo. O ene mambo o afunjishe bakwabo pa bino bintu. Byo papichile kimye panyuma ya kijiilo kya pa Pentekosita, Petelo waambile jashi ku jibumba ja Bayudea babujile kwitabila ne kwibalumbulwila’mba baipayile Mesiasa. Nangwa byonkabyo, wibatundaikile’mba: “Lapilai ne kwaluluka pa kuba’mba mambo enu beazhimañanye, ne Yehoba ukemukokolosha.” (Byu. 3:14, 15, 17, 19) Petelo wamwesheshe’mba kulapila kulengela ndengamambo kwaluluka ko kuba’mba kupimpula ndangulukilo ne byubilo byanji byatama ne kutendeka kuba bintu bitokesha Lesa ku muchima. Mutumwa Petelo wamwesheshe’mba Yehoba uzhimañanya mambo abo nangwa’mba kwiafuuta. Kabiji byo papichile myaka yavula, Petelo watekeneshe bena Kilishitu amba: “Yehoba . . . wimutekenya mambo kechi usaka muntu nangwa umo amba akafwe ne, bino ukeba’mba bonse balapile.” (2 Pe. 3:9) Kino kitekenesha bena Kilishitu kuba’mba inge balenga mambo nangwa abayepotu byepi, Lesa ukebalekelako mambo.

Bipikichala: 1. Mutumwa Petelo ubena kujila. 2. Yesu ye basangula ubena kutekenesha Petelo.

Yesu walekejileko bantu mambo ne kutekenesha mutumwa wanji walapijile (Monai mafuka 13-14)


15-16. (a) Ñanyi bintu Paulo byo afunjile pa kulekelwa mambo? (1 Timoti 1:12-15) (b) Ñanyi bintu byo tukesambapo mu mutwe walondelapo?

15 Saulo mwina Talasusa waubile bintu byatama byavula bingi. Wamanyikanga bingi baana ba bwanga ba kwa Kilishitu. Kyamweka bena Kilishitu bavula bamumonanga’mba wakijilemo kutama kabiji bamumonanga’mba kechi wakonsha kulapila ne. Pano bino, Yesu ye basangwile wayukile’mba wakonsha kupimpula byubilo byanji ne kulapila. Yesu ne Shanji bamwenemo byubilo byawama mwi Saulo. Yesu waambile’mba: “Uno muntu ye ye nasala.” (Byu. 9:15) Yesu waubile ne kya kukumya kyalengejile Saulo kulapila. (Byu. 7:58–8:3; 9:1-9, 17-20) Byo aikele mwina Kilishitu, Saulo ye batendekele kutela’mba mutumwa Paulo waubilenga bintu byamwesheshenga’mba wasanchijile Lesa pa kumumwesha lusa ne kifyele. (Tangai 1 Timoti 1:12-15.) Uno mutumwa wafunjishe’mba: “Lesa mu lusa lwanji ubena kukeba’mba akulengele kulapila.”​—Loma 2:4.

16 Paulo byo aumvwine kuba’mba bena Kilishitu ba mu kipwilo kya mu Kolinda baswishishe mwanamulume waubilenga bulalelale kutwajijila kwikala mu kipwilo, waubilepo byepi? Waubile kintu kyanema kitufunjisha kuba’mba Yehoba ufundako bantu mu jishinda jawama ne kwibamwesha lusa. Tukesamba pa bino bintu mu mutwe walondelapo.

MUSAKUKUMBULA’MBA KA?

  • Ñanyi bintu Yehoba byo afunjishe bena Isalela pa kulapila?

  • Yehoba ukwasha byepi bandengamambo kulapila?

  • Ñanyi bintu baana ba bwanga ba wa Yesu byo bafunjile pa kulapila?

LWIMBO 33 Twikai Yehoba Kisendwa Kyenu

a Ano mambo apuseneko. Lelo jino, Yehoba kechi ukambizha muntu wabula kulenga mambo a bukende kutwajijila kwikala na mwinakwanji wauba bukende ne. Kabiji Yehoba waambijile Mwananji kufunjisha’mba mwanamulume nangwa mwanamukazhi wakonsha kukaana mwinakwanji wauba bukende inge wafuukulapo aye mwine.​—Mat. 5:32; 19:9.

b Monai mutwe wa kuba’mba “Yehoba byo Emulekelako Mambo, Mwafwainwa Kuba Ka?” mu Kyamba kya Usopa kya November 15, 2012, ma. 21-23, mafu. 3-10.

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu