BANYIKE BEPUZHA AMBA
Nanchi Bilengwa Byaishilekotu Abyo Bine nyi, Inyi Paji Wibilengele?—Lufunjisho 1: Mambo ka a Kwitabila mwi Lesa?
Nanchi Bilengwa Byaishilekotu Abyo Bine nyi, Inyi Paji Wibilengele?
Nanchi waitabila kuba’mba Lesa ye walengele bintu byonse nyi? Inge byobyo kiji yuka’mba kechi yobe yenka ne; banyike ne bakulumpe bavula nabo byobyo baitabila. Pano bino bamo bamba’mba bumi ne jiulu byaishilekotu bine kwakubula “Wabulume Bonse” kwibilenga.
Nanchi wayuka nyi? Bantu bafikenatu kwamba byo baitabilamo kwakubula kuyuka kine kintu kyalengela kwitabila mu byobyo bintu.
Bantu bamo baitabila mu bilengwa mambo byobyo bafunda ku chechi.
Bantu bavula baitabila kuba’mba bilengwa bilengeletu bine mambo byobyo bafunda ku sukulu.
Bibaba biji mu mutwe wakuba’mba: Nanchi Bilengwa Byaishilekotu Abyo Bine nyi, Inyi Paji Wibilengele? bisa kukukwasha kumvwisha bishinka ne kuyuka bya kulumbulula byo waitabilamo. Kitanshi, wafwainwa kulanguluka pa mepuzho alondelapo:
Mambo ka o naitabila’mba Lesa koaji?
Mambo ka buno bwipuzho kyo bwanemena? Mambo Baibolo utundaika kwingijisha milangwe koba’mba ‘bulume bobe bwa kulanguluka.’ (Loma 12:1) Kino kibena kulumbulula’mba pa kwitabila mwi Lesa kechi wafwainwa kulondela:
byo ulanguluka (Nayukatu kuba’mba kuji muntu uji na bulume bwakila)
byuba bantu (Ngikala mukimasamasa muji bantu batemwa kupopwela Lesa)
kukukanjikizha (Bansemi bo bandengejile kuba’mba ngitabile mwi Lesa)
Nangwa byonkabyo, wafwainwa kushiinwa kuba’mba Lesa koaji, ne kuyuka kine kintu kyalengela kuba’mba ushiinwe.
Pano ñanyi kintu kyakulengela kushiinwa’mba Lesa koaji? Nemba bishinka “Mambo ka o Naitabila mwi Lesa?” bisa kukulengela kushiinwa. Byaambapo banyike bakwenu bisa kukukwasha kumvwisha.
Teresa waambile’mba “Umvwe mufunjishi ubena kufunjisha mubiji byo engila, kindengela kushiinwa kuba’mba Lesa koaji. Kinungwa kyonse kya mubiji kiji na mwingilo wakyo, pano bino umvwe bibena kwingila,atweba kechi tuyuka ne. Kwambatu kine mubiji bamulenga mu jishinda jakukumya.”
Richard waambile’mba “Umvwe namona bishimikwa byalepa, maato akatampe nangwa motoka neshikisha kuba’mba ñanyi wibilengele?’ Muntu uji na maana ye wafwainwa kulenga motoka. Mambo motoka pa kuba’mbatu ende, tubinungwa to basokankanya twafwainwa kwingila bulongo. Umvwe motoka paji umulenga ko kuba’mba ne atweba bantu paji witulengele.”
Karen waambile’mba “Umvwe wayuka myaka yavula ipitapo pa kubatu’mba muntu uji na maana afunde pa ka kintu kacheche kaji mwiulu, kimwesha kubula maana kulanguluka’mba bintu byaishilekotu bine.”
Anthony waambile’mba “Kufunda sayansi kwandengejile kumona kuba’mba bilengwa byaishilekotu bine. Nalangulukilenga pa maana aji mu bintu byalenga Lesa, muntu byo apusanako na bintu bikwabo, kuvwangakotu ne byo twafwainwa kwiyuka, kuyuka ko twafuma ne ko tubena kuya. Lufunjisho lwa kuba’mba bilengwa byaishilekotu bine lwaimena pa kuba’mba bilengwa byonse bingila mu musango wa bunyama, pano bino kechi lwalumbulula ene mambo bantu kyo bapusenako ne. Njina bishinka byavula byandengela kwitabila kuba’mba bilengwa byaishilekotu bine kukila kwitabila mwi Lesa”
Kulumbulula byo waitabilamo
Wakonsha kuba byepi inge kya kuba bakwenu ke bakwendeleke na mambo a bintu byo waitabilamo? Wakonsha kuba byepi inge baamba’mba sayansi “walumbulula” amba bilengwa bilengeletu bine?
Kitanshi, wafwainwa kushiinwa’mba bintu byo waitabilamo bya kine. Kechi wafwainwa kwakamwa nangwa kumvwa bumvu ne. (Loma 1:16) Wafwainwa kuvuluka kuba’mba:
Kechi yobe yenka ne, bantu bavula baitabila mwi Lesa. bantu bafunda nabo baitabila mwi Lesa kubikakotu ne basayansi.
Inge bantu baamba’mba kechi baitabila mwi Lesa ne, kimye kimo kilumbulula’mba kechi bamuyuka Lesa ne. Mambo kechi bamba bishinka pa byo baitabilamo ne, pano bino bepuzha’mba “Umvwe Lesa koaji mambo ka o tuyanjila?” Kino kibalengela kutatula kulanguluka pa bintu byo bafunda.
Bantu ‘bakeba kuyuka Lesa.’ (Mateo 5:3) Kukeba kuyuka Lesa kwavwangamo kukeba kwitabila mwi aye. Onkao mambo, umvwe muntu waamba’mba Lesa ufwako, awo muntu wakonsha ku mwipuzha kulumbulula kyalengela kuba’mba ambe byobyo.—Loma 1:18-20.
Kyawama kwitabila mwi Lesa. Mambo kimwesha’mba bumi kechi bwaishilekotu bwine ne. Kafwako bishinka bimwesha’mba bumi bwaishilekotu bwine.
Wakonsha kwamba’mba ka inge muntu wa kwipuzha kine kintu kyalengela kuba’mba witabile mwi Lesa. Mona bino bishinka.
Inge muntu waamba’mba: “Bantu babula kufunda bo baitabila mwi Lesa.”
Wakonsha kumukumbula’mba: Kechi nayuka ne. “Nga obewa wakonsha kuswa kino nyi? Kwesakana na kupesapesa kumo kwaubiwe kyatanyiwe kuba’mba pa bashayuka basayansi kukila 1,600 ba pa masukulu akatampe apusana pusana, bachechetu bo baitabijile mwi Lesa.a Nanchi wakonsha kwamba’mba bano bashayuka kechi bafunda ne, na mambo a kuba’mba baitabila mwi Lesa nyi?
Inge muntu waamba’mba: “Inge Lesa ko aji, mambo ka buyanji kyo bwavujila mu ntanda?”
Wakonsha kumukumbula’mba: “Kiji nobe ubena kulumbulula’mba kechi wayuka Lesa byo engila ne, nangwa kafwako kyo obapo pa buyanji, ke ibyo? [Muleke akumbule.] Nayuka mukumbu wa buno bwipuzho. Pano pa kuba’mba umvwishe wafwainwa kuyuka mafunjisho a mu Baibolo. Nanchi wakonsha kutemwa kuyukilapo byavula nyi?”
Kibaba kyalondelapo kya uno mutwe kikalumbulula ene mambo o kwabujila bishinka bimwesha kuba’mba bilengwa byaishilekotu bine.
a Kwafuma uno sawakya: Kipamo kya Social Science Research Council, “Religion and Spirituality Among University Scientists,” kyanemba ba Elaine Howard Ecklund, February 5, 2007.