BANYIKE BEPUZHA’MBA
Nanchi Bilengwa Byaishilekotu Abyo Bine nyi, Inyi Paji Wibilengele?—Lufunjisho 4: Nakonsha Kulumbulwila Byepi Muntu byo Naitabilamo pa Bilengwa?
Waitabila kuba’mba bilengwa bebilengele, pano bino ukankalwa kulumbulula ku sukulu. Kampe mu mabuku a kusukulu muji bishinka bya kuba’mba bilengwa byaishilekotu bine, onkao mambo uchina kukuseka ku bafunjishi ne bakwenu baana basukulu. Pano wakonsha kwibalumbulwila byepi byo waitabilamo pa bilengwa?
Wakonsha kulumbulula!
Kimye kimo wakonsha kulanguluka’mba: ‘Kechi nakonsha kulumbulula bulongo sayansi ne pa mutwe wa kuba’mba bintu byaishilekotu bine ne.’ Byo byalangulukanga Danielle. Waambile ne kuba’mba, “Kechi nakebanga kwipachika na bafunjishi ne bakwetu motufunjila sukulu ne. Ne Diana naye waambile’mba: “Umvwe ke bengijishe byambo bya sayansi kechi naumvwanga bulongo ne.”
Nangwa byonkabyo, kechi wafwainwa kumweka nobe wayuka byavula pa kwisamba nabo ne. Kyawamakotu ke kya kuba’mba kechi wafwainwa kuyuka sayansi pa kuba’mba ulumbulwile bakwenu walengele bintu ne.
Byo wafwainwa kuba: Balumbulwile byambo bya Baibolo biji mu Bahebelu 3:4 bya kuba’mba: “Nzubo yonse kuji wiishimika, bino walengele bintu byonse, ye Lesa.”
Nsongwakazhi aye Carol walumbulwile bingi bulongo kinembelo kya Bahebelu 3:4 waambile’mba: “Fwanyikizha kuba’mba uji mungye mwine mubula kwikala bantu. Byo ke uye wataana kakichi ko basonga bulongo kakutonkwelako mu meno. Wakonsha kulanguluka’mba ka? Kimo kimye wakonsha kwamba’mba, ‘pano pantu papichijile muntu.’ Umvwe kya kuba kano ka kintu kacheche ka kulengela kuyuka bino, ko kuba’mba bintu byonse biji mwiulu ne pano pa ntanda kuji wibilengele.”
Umvwe muntu waamba’mba: “Umvwe Mulenga koaji, pano nga aye ñanyi wamulengele?”
Wafwainwa kukumbula’mba: “Kubula kuyuka bintu byavula pa Mulenga kechi kulumbulula’mba ufwako ne. Po pamotu ne muntu walengele foni kechi wamuyuka ne, pano bino washiinwa’mba koaji, ke ibyo?” [Leka akumbule.] “Kuji bintu byavula byo twakonsha kufunda pe Mulenga. Kana wakonsha kutemwa kwibiyuka nyi?”
Inengezhe
Baibolo waamba’mba, ‘Inengezhezhai jimo kimye kyonse mwa kwibakumbwila bonse bemwipuzha pa mambo a luketekelo lo muji nalo, bino saka muba kino na kukooka muchima ne na mushingi mukatampe.’ (1 Petelo 3:15) Onkao mambo kyawama kulanguluka pa bino bintu bibiji; bintu byo usa kwamba ne bya kwamba.
Bintu byo usa kwamba. Kutemwa Yehoba kwawama bingi kabiji ko kwakonsha kukulengela kwamba pe aye ku bakwenu. Pano bino, kwibalumbulwilatu byo wamutemwa kechi ko kwakonsha kwibalengela kushiinwa’mba Lesa ye walengele bintu byonse ne. Wakonsha kwingijisha bintu bimweka pa kuba’mba etabile’mba bilengwa bebilengele.
Bya kwamba. Wafwainwa kwamba na mushingi pa kwisamba nabo. Bantu batemwa bingi kuswa byo ubena kwamba umvwe wibapa mushingi ne kunemeka byo baitabilamo.
Elaine waambile’mba “Kechi kyawama kwamba byambo byatama nangwa kumweka nobe wayuka bintu byavula kukila ye ubena kwamba nanji ne. Kyawama kwamba saka watekanya.”
Bintu bya kukukwasha kulumbulula byo waitabilamo
Kwinengezha kulumbulula byo waitabilamo po pamotu ne kusala bya kuvwala byo usa kuvwala kwesakana na byo bwa kya jojo juba
Alicia waambile‘mba, “Inge kechi winengezha ne, kikatazha bingi kwambapo kuchina ku kuseka.” Byonka byaambile Alicia kunengezha kwanema bingi pa kuba’mba mulumbulule bulongo. Jenna waambile’mba: “Inge nanengezha bya kwamba kechi ngakamwa kwamba na muntu pa walengele bintu byonse ne.”
Kwepi ko wakonsha kutaana bishinka? Banyike bavula bengijisha ano mabuku a mu kizungu:
Was Life Created?
The Origin of Life—Five Questions Worth Asking
The Wonders of Creation Reveal God’s Glory (vidyo)
Mutwe wa mu Labainga! wa kuba’mba “Nanchi Kyalengelwe Nyi?” (Nembaimo bino byambo bya kuba’mba “Nanchi Kyalengelwe Nyi?” mu BUTALA BWA MABUKU PA INTANETI.)
Ingijishai BUTALA BWA MABUKU PA INTANETI umvwe mukeba bintu bikwabo.
Kikemukwasha ne kupitulukamo jikwabo mu bibaba bya uno mutwe wa kuba’mba, “Nanchi Bilengwa Byaishilekotu Abyo Bine nyi, Inyi Paji Wibilengele?”
Lufunjisho 2: Nanchi Wakonsha Kuswa’mba Bilengwa Byaishilekotu Bine Nyi?
Lufunjisho 3: Mambo ka o Twafwainwa Kuswa Kuba’mba Bintu Byalengelwe?
Byo wakonsha kuba: Ingijisha bintu byo watemwa. Kikamukwasha kwibivuluka ne kwamba saka wakasuluka. Pitulukanga mu byo wakonsha kwamba.