LONGANEDHA DHI RI 21
Ngbaribbai ma Yova adi kodhó sala goti ngʉ nari
“Ko churi chu ko ka ko ba ko nzi ná ritsi ba, dhonalo ko nzi ri ke tso.”—1 YO. 5:15.
DYI 41 Tafazali, Sikia Sala Yangu
RI NǍ LE SI CHU NÁ LOa
1-2. Ko ká ka ko dhu ngbá lo ko tso kodhó sala djo?
NI KÁ dhurie i lo ro ni tso b’lo: Yova ká adi madhó sala goti ngʉ nì? Rie fø ni adi ridhu ni tso ri ró, ni nga kʉ ddiro ri. Bí kʉ ná le-djoi ma, le-vei ma na pori nari kʉ ndima adi fø di ná lo dhu ndima tso ddi kpakpalo na ndima bani ná saa na. Rie kpakpalo na ko bani ri ró, ko dho maddi ri ka ndi é kpakpa ko chu ngbaribbai ma Yova kodhó sala goti ngʉ nari.
2 Akonja addudho ma ko ka ko uri u nari kʉ Yova adi ndi dho njínji ná ndrŭ dhó sala goti ngʉngʉ nari. (1 Yo. 5:15) Ko si loti i ngadhudha djo maddi: Nja saa na ká ri ka ndi njani nzɨ Yova kodhó sala goti ngʉ nari bbai addudho? Njʉ ká Yova adi kodhó sala goti ngʉ ngbá chulu?
NJARO NZÁ YOVA KA NDI NGɄ KODHÓ SALA GOTI KO E DDI NÁ CHULU RI
3. Yova ká jiri ko nzinga ndi tso addudho?
3 Biblia ripo ko dho nari kʉ, Yova ji ko bbo ndirigoti ko kʉ mana na bbo ke dho. (Hag. 2:7; 1 Yo. 4:10) Føri dho ke ripo ko nzinga ndi tso sala chulu ndiro ndi kó ko tsotso d’e. (1 Pe. 5:6, 7) Ke adi riji ndi kó ko tsotso ko kana nga é chøchø ndi na ndirigoti ko si ko bani na ná kpakpalo djolu d’e.
Yova ngʉngʉe Daudi dhó sala goti kedhó mbubai dhó ro ndi gøngʉe ke nari chulu (Anja paragrafu 4)
4. Yova adi ndi dho njínji ná ndrŭ dhó sala goti ngʉngʉ nari ká ko chu ngbaribbai? (Anja ji maddi.)
4 Biblia nǎ ko adi Yova ngʉngʉe ndidhó njí dhi kpa dhó sala goti nari zø bí ina. Ni ká ddinga ro ie dhó loroji djo mai? Akonja Pi Daudi dhó loroji. Kedhó maisha nǎ ke hwingʉe bí kʉ mbubai tso ró ndirigoti bí ina ke ngʉ adi rinzi sala chulu Yova kó ndi tsotso. Ddikpa cha, ke nzingʉeri Yova tso: “Ee Yova, arr madhó sala, arr ni ró ma ddoni nari ndirigoti ako ma tsotso. Nidzá chi kʉ ná lo ma, chølo ma na kana, angʉ madhó sala goti.” (Zb. 143:1) Yova ngʉngʉe Daudi ngʉ rinzi ke gø ndi ná fø sala goti ngʉ. (1 Sa. 19:10, 18-20; 2 Sa. 5:17-25) Ndi thí nǎ ro krʉ Daudi pongʉeri ɨ: “Yova kʉ chøchø ndi nzǐ ná ndrŭ krʉ kuso.” Ko maddi ko ka ko u fø lo u.—Zb. 145:18.
Yova ngʉngʉe Paulo dhó sala goti kedhó lo u ná kpakpanga ndi bbʉngʉe ke dho nari chulu ndiro ke ve ngatso d’e (Anja paragrafu 5)
5. Anziro ngʉ adi njínji Yova dho ná ndrŭ dhó sala goti ká ke ngʉ adi ngʉ kpa e riddi nari bbai dhé? Abbʉ loroji. (Anja ji maddi.)
5 Njaro nzá Yova ka ndi ngʉ kodhó sala goti ko e ddi ná chu nǎ ri. Fø di ná lo njingʉeni mutume Paulo ró. Ke nzingʉeri Mungu tso ke pʉ “kpelé ndi ndí nǎ ro.” Paulo nzingʉe nga fø kpakpalo djo gbo ina. Nde, Yova ká ngʉngʉe fø sala goti ngbà? Ngbao, ro nga Paulo ngʉ ddi ná chu nǎ ri. Kedhó kpakpalo ndi sié nari rɨngana, Yova bbʉngʉe kedhó lo u nja ke njinjí ndi dho chi ndi tøni ro d’e ná kpakpanga.—2 Ko. 12:7-10.
6. Nja saa na ká ri ka ndi njani nzɨ Yova kodhó sala goti ngʉ nari bbai addudho?
6 Nja saa na kodhó sala goti ka ndi ngʉ nzá djo ko ddienga ná chulu. Ro ko ka ko uri u nari kʉ, Yova churie ngbaribbai ma ndi ka ndi kó ko tsotso bblo pli nari chu. Ke ka ndi nji ritsi ko dho “ko nzie inga ko e ddi nanga djolu maddi.” (Efe. 3:20) Føri dho, ke ka ndi ngʉ kodhó sala goti nzá djo ko ddienga ná saa na inga nzá ko ddie nari bbai.
7. Njaro ká ri ka ndi uri ko ø ko nzie nga djo ná lo thika ø addudho? Abbʉ loroji.
7 Yova ji ná lo ko famu bblo pli ná saa na, njaro ri ka ndi uri ko ø ko e nganzi djo ná lo thika ø. Anja Martin Poetzinger dhó loroji. Ndoa ndi chi nari goti tsé, kpa lingʉe le-djo Poetzinger Nazi dhó ka (camp) nǎ ngʉe ná prizo na. Ya kwanza, ke ngʉ adi rinzi Yova tsó ke kló ndi nja ndi rá ndibbá le ronga b’o ndirigoti ndi ra lod’ra d’e. Ro, yenga da aro nari goti, ke njangʉeri nari kʉ Yova nzá ka ndi klóe ndi fø prizo nǎ ro ri. Føro ke ngangʉe nganzidha tso ɨ: “Kirikiri Yova adho ni ji ma njí ná lo ma dho.” Ro ke ddingʉe nga fø Ka nǎ kʉ ná nja le-djoi tsove ná lo djo. Kpa kana bí kʉ ná kpa nanga ndima bbá dhɨ ma, ndima dhi nzø ma na dhi lo ngʉ d’o. Føro le-djo Poetzinger njingʉe sala ɨ: “Yova mbai bbo ni bbʉ madhó ná ø njí dho. Ako ma tsotso ma li ma djoi kpakpa.” Føri goti ke njingʉe cho 9 fø lo nganga ndi nji ro!
8. Sala ko nji ná saa djo ká ringani ko no bbo na mana kʉ ná ngbá lo nga?
8 Ringani ko di ngano nari kʉ, Yova kʉ ddikpa kusudi na ndirigoti ke si ri nji ndi kpe ná saa na. Fø kusudi kʉ, ke si njʉ adi nzadha bbʉ ndrŭ dho ná kpakpalo krʉ si theinga dho. Loroji na, chʉ adi ngaba ná lo ma, dhe le nji nari ma, dhe le dhe nari ma na. Yova si ndi kpe ná fø lo nji ndidhó Pidhinga chulu. (Da. 2:44; Ufu. 21:3, 4) Ro, kpø fø ddo si ná nga djo Yova bbari Shetani nyopi dz’ djo.b (Yoh. 12:31; Ufu. 12:9) Njati Yova di ndrŭ dhó kpakpalo si kpadjo ró, ri ka ndi njani bblo Shetani pinyo ndrŭ djo nari bbai. Ro Yova nji ná nja kʉ ná tsodha ke si nji nari ko b’o, ná føri i nzá pori ké ko tsotso ro kó nzɨ njʉ ri. Akonja Yova adi nji nja ndi kó ko tsotso d’e ná lo ro di.
NJɄ YOVA ADI KODHÓ SALA GOTI NGɄ NÁ CHU
9. Yova ká ka ndi kó ko tsotso ngbaribbai lonanga ko vʉ ná saa na? Abbʉ loroji.
9 Ke adi nyodyu bbʉ ko dho. Yova tsoni, ndi kodhó lo u ná nyodyu bbʉ ko dho ndiro ko vʉ lonanga bblo d’e. Bbo pli kodhó lo u nyodyu njati ko nanga vʉ ná lo é kodhó maisha ronga ka ndi lø ná lo ró, føri i kʉ ni ká ka ni chi ndoa inga nzá nari ro mai. (Yak. 1:5) Akonja Maria ró dho kʉ ná nzá d’e ndoa chi ná le-ve dhó loroji.c Le ngʉe painia ddikpa le-djo na ndima njungʉe ná saa na. Le pori: “Ko kana kau ngʉ ra anzi bbo nari bbai, ko krʉ jingʉeni bbo ko kana. Ma chungʉe ringani ma vʉ lo nanga nari chu, ma njingʉe sala bbo fø lo djo. Madhó lo ungʉe Yova dhó chutsoddadha, ro ma chungʉeri chu nari kʉ, Yova nzá ka ndi vʉ lonanga ro ma dho ri.” Le njangʉeri nari kʉ, Yova ngʉngʉe ndidhó sala goti nyodyu ndi bbʉ ndi dho nari chulu. Ka ngbaribbai? Le njingʉe utafiti kodhó vichapo lu ná saa na, le bangʉe ndi tsotso ka ndi koe ná lo nari kongʉe le tsotso le vʉ lonanga bblo. Føri kina le rrngʉe ndidzá mama bbʉngʉe ndi dho ná shauri. Fø shauri kongʉe Maria tsotso ndi ne ndidhó lonanga bblo. Luti, le vʉngʉe lonanga nyodyu na.
Yova ká adi kpakpanga bbʉ ko dho ko vengatso d’e ngbaribbai? (Anja paragrafu 10)
10. Wafilipi 4:13 ripo nari bbai, Yova ká adi ndidzá njí dhi ndrŭ tsotso kó ngbaribbai? Abbʉ loroji. (Anja ji maddi.)
10 Ke adi ngatsovedha dhi kpakpanga bbʉ ko dho. Mutume Paulo dho ndi njingʉeri nari bbai, Yova si kodhó lo u ná kpakpanga bbʉ ko dho, nja ko si kodhó kpakpalo djolu d’e. (Azø Wafilipi 4:13.) Akonja ngbaribbai ma Yova kongʉe Benjamin ró dho kʉ ná le-djo tsotso ndi ve kpakpalo tso d’e nari. Jadda Benjamin ngʉe ná saa na ke ma, ndidhó familia ma na ngʉ adi Afrique nǎ ngʉe ná bbarefije dhó Ka nǎ. Benjamin pori: “Ma ngʉ adi nganzi bí ina Yova tso, ma ngʉ adi rinzi ke bbʉ kpakpanga ma dho ndiro ma njí ngbà tho ke nyǒ ná lo d’e. Yova ngʉngʉe madhó sala goti ngoi dhi ngaddidha ndi bbʉngʉe ma dho nari na, ke lingʉeri ma d’ralo nga nǎ do ro ndirigoti ke lingʉeri ko kana nga é chøchø ndi na vichapo chulu.” Ke pori ki: “Le-djoi ma, le-vei ma na dangʉe lu ná lo ma zø ndirigoti ngbaribbai Yova kongʉe kpa tsotso nja kpa vengatso d’e nari ma chu nari bbʉngʉe kpakpanga ma dho ma rá anzi chi ma tøni nari na.”
Ni ká njarie Yova dhó ngatsotsokodha ro b’lo ni lai Wakristo chulu? (Anja paragrafu 11-12)d
11-12. Yova ká adi kodhó sala goti ngʉ ngbaribbai ko djoi ma, ko vei ma na chulu? (Anja ji maddi.)
11 Ke adi kodhó sala goti ngʉ ko djoi ma, ko vei ma na chulu. Yesu ndidzá shinga bbʉ nari njí kuna ke njingʉe sala ndi thí nǎ ro krʉ. Ke nzingʉeri nzɨ Yova bbari ndrŭ nzi ndi chelo nji ná ke. Fø Yova njieri nari rɨngani ke chongʉe Yesu dhi djona malaika ndiro ke li ke kpakpa d’e. (Lu. 22:42, 43) Njaro Yova ka ndi kó ko tsotso ko djoi ma, ko vei ma na ko nzǐ telefone nǎ inga ko ronga kpa be nja ndima li ko kpakpa d’e nari chulu. Ringani ko krʉ ne “bblo kʉ ná lo” ko ka ko po ko lai Wakristo dho ná chu.—Mez. 12:25.
12 Akonja Miriam ró dho kʉ ná ddikpa le-ve da lu ná lo. Lebbá ke dhe nari goti, yenga da sese ro Miriam mangʉe ddiro, le ngʉe njedha na bbo. Le ngʉ adi dzz bbo ndirigoti le dhó lo ungʉeri ndi tilo ro ndrŭ na. Le pori: “Ma ro nga ngʉe ndrŭ nzidha dhi kpakpanga na ri, føri dho ma ngʉ nganzi Yova tso. Dzz ma ngʉ dzz ndirigoti sala ma ngʉ nji ná saa na, madzá kau kʉ ná ddikpa muzee nzingʉe ma telefone nǎ.” Fø muzee ma, ndibbá le ma na lingʉe Miriam kpakpa. Fø le uri u nari kʉ, ri kʉ Yova i chongʉe fø le-djo thí ronga ndiro ke jø ndi d’e ri.
Yova ká ka ndi cho nja ndrŭ thí ronga ngbaribbai kpa kó ko tsotso d’e? (Anja paragrafu 13-14)
13. Ad’ra ngbaribbai ma Yova adi kodhó sala goti ngʉ nzɨ njínji ndi dho ná ndrŭ chulu nari.
13 Ke ka ndi ngʉ kodhó sala goti nzɨ madha bbʉ ndi dho ná ndrŭ chulu maddi. (Mez. 21:1) Nja saa na Yova adi ndidzá ndrŭ dhó sala goti ngʉ nzɨ njínji ndi dho ná ndrŭ thí ronga ndi cho ndima kó kpa tsotso nari chulu. Loroji na, ke chongʉe Pi Artashasta thí ronga ndiro ke bbari Nehemia ngʉ Yerusalemu ki chi vi d’e. (Ne. 2:3-6) Njʉ ma Yova ka ndi cho nzɨ madha bbʉ ndi dho ná ndrŭ thí ronga ddi ndiro kpa kó ko tsotso d’e.
14. Soo Hing da lu ná lo ká li ni kpakpa ngbaribbai? (Anja ji maddi.)
14 Soo Hing ró dho kʉ ná ddikpa le-ve njangʉeri nari kʉ, ndi tsotso Yova kongʉe ndidhó doktere chulu. Ledzá ngba ngʉ nzani ndi djǒ nǎ kʉ ná dhe dzá lo dho. Ledzá fø ngba njingʉe bbo pli kʉ ná aksida ná saa na le ma, ndibbá ke ma na bbangʉe ndima dhó njí ndiro ndima b’o fø ngba ronga d’e. Føri lingʉeri kpa bani mbø dhi kpakpalo na. Soo Hing pori nari kʉ ndi mbungʉe ndi nzá ka ndi ve fø kpakpalo tso nari bbai. Le d’rangʉe ndi thí nǎ kʉ ná lo krʉ Yova dho, le nzingʉeri Yova kó ndi tsotso. Doktore nengʉe le ma, ndidhó familia ma na tsotso ndi ka ndi kó ná chu. Le ma bangʉe ndima tsotsokodha guvernema dhó ro ndirigoti kpa bangʉe bblo didha dhi nga. Luti Soo Hing pongʉeri ɨ: “Ko njangʉe ngbaribbai ma Yova kongʉe ko tsotso nari nja. Bbʉbbʉ dhé, ke kʉ ‘sala adi rr ná ke.’”—Zb. 65:2.
KODHÓ LO U UDHA NDIRO KO NJA NDIRIGOTI KO U YOVA NGɄ KODHÓ SALA GOTI NARI D’E
15. Ddikpa le-ve tsotso ká addu kongʉe ndiro ndi d’i ndidhó sala goti Yova ngʉ ngbà nari utso d’e?
15 Kodhó sala goti nzá ka ndi ngʉ krʉ ddo ró ké ka ndi ke le nanga ná chulu dhé ri. Njaro ko ka ko ba ná le tsotsokodha ka ndi liri ko tøni chi kpali kodhi ra nǎ baba dho. Føri dho, adi krr ndiro ni nja ngbaribbai ma Yova ngʉ nidhó sala goti nari d’e. Yoko ró dho kʉ ná ddikpa le-ve njangʉeri nari kʉ Yova nzɨ adi ndidhó sala goti ro ngʉ ri. Ro, føri goti le ngangʉe Yova tso ndi nzie ná lo ndidha tso kaye na ndirigoti fønga djó ro ddo ro da nari goti le njangʉe kaye nǎ ndi ndingʉe ná lo ná saa na, le rangʉe ri utso d’i Yova ngʉ ndidhó bí kʉ ná sala goti ngʉ, b’lo nga ndi vie nari ma na krʉ. Ringani ko di tøni ndirigoti ko di ngaddi ngbaribbai ma Yova ngʉ kodhó sala goti nari djo bí ina.—Zb. 66:19, 20.
16. Ko ká ka ko dhǒ udha ngbaribbai sala ko nji nari kana? (Waebrania 11:6)
16 Ri nzá ngani ko dhǒ udha sala ko nji Yova dho nari chulu dhé ri, ro ke ngʉ kodhó sala goti nari utso ko d’i nari chulu maddi, rie ngbá chulu ma ke ngʉ ri goti ri ró. (Azø Waebrania 11:6.) Akonja Mike ma, ndibbá le Chrissy ma na dhó loroji. Kpadhó muradi ngʉe ndima ra njínji Beteli na. Mike pori, “ko jazangʉe fomu bí ina ndirigoti ko ngʉ adi sala nji bí ina fø muradi djo, ro ko ro nzá dhé le nzingʉeri.” Mike ma, Chrissy ma na ungʉeri u nari kʉ, Yova i chu ngbaribbai ma ndi ka ndi njinjí ndima na bblo pli ndidhó njí kana ná chu. Kpa ngʉ adi ndima ka ndima njí ná lo nji krʉ, kpa ngʉ adi ra ngatsotso ko painia wa kawaida ndima kʉ ro bbo uhitaji kʉ ná ngana ndirigoti kpa ngʉ adi tengenezo nǎ dza chidha dhi njí tsotso kó. Njʉ kpa kʉ muzunguko dzá njí kana. Mike pori, “Yova nzɨ adi kodhó sala goti ngʉ krʉ ddo ró ko ddi ná chu nǎ ri, ro ke adi ri goti ngʉ ko e ddi nari djolu kʉ bblo pli ná chu nǎ.”
17-18. Zaburi 86:6, 7 ripo nari bbai, u ko ka ko u nari ká kʉ ngbá lo?
17 Azø Zaburi 86:6, 7. I zaburi ndingʉe ná ke Daudi ungʉeri u nari kʉ Yova adi sala rrrr ndirigoti ke adi ri goti ngʉngʉ. Ni maddi ka ni u fø lo u. I lo nǎ ko tilo djo ná lo dhori nari kʉ, Yova kaka ndi bbʉ kodhó lo u ná nyodyu ma, kpakpanga ma na ko dho nja ko vengatso d’e. Ke ka ndi njinjí ko djoi ma, ko vei ma na na inga nzɨ njínji ndi dho njʉ ná ndrŭ na ndiro kpa kó ko tsotso nja chu nǎ d’e.
18 Nzá mai Yova ka ndi ngʉ kodhó sala goti krʉ ddo ró ko e ddi ná chu lu ro, ko churi chu nari kʉ, ke si ri goti ngʉngʉ dhé. Ke si kodhó lo u ná ritsi nganga bbʉ ko dho, ri kodhó lo u ná saa nganga na. Føri dzá lo dho, ara anzi sala ni nji nari na ndirigoti auri u nari kʉ, Yova adi ngaddi ni djo nì njʉ ndirigoti ke si “rili shi di ná ritsi krʉ o lili” ø dz’ djó.—Zb. 145:16.
DYI 46 Ko mbai po ni dho Yova
a Yova ripo ko dho nari kʉ ndi ka ndi ngʉ kodhó sala goti ngʉ njati ritso nju ndi ji ná lo na ngbà ró. Kpakpalo na ko bani ná saa na, ko ka ko uri u nari kʉ ke ka ndi kó ko tsotso ko ndiro ko tøni chi ndi dho d’e. Akonja ngbaribbai ma Yova adi kodhó sala goti ngʉ nari.
b Yova ká bbari shetani nyopi dz’ djo addudho ma nari ni chu d‘e, anja ɨ djǒ ripo ná lo “Kaza Moyo Wako juu ya Hazina za Kiroho” 2017 nǎ Bi 6 dhi Dzamu dhi Munara nǎ.
c Nja dho thika øni ø.
d JI DJÓ LO NANGA LE TU NARI: Ddikpa isɨle ma, ndidzá ngba ma na si refije ddikpa bbagʉ. Kpa lai Wakristo kpa kó bbo hwè na ndirigoti kpa kpadhó lo u ná ritsi bbʉ kpa dho.