Diteya Ntema Diakabapandisha

YEZU KRISTO wakadimuija kumpala kua dîba bualu bua nshikidilu wa ndongoluelu wa malu wa bena Yuda, ndongoluelu uvua muikale ne ntempelo wa mu Yelushalema bu nshindamenu wende. Kavua mufile dituku divua bualu ebu ne bua kuenzeka to. Kadi wakumvuija malu avua ne bua kufikisha ku kabutu. Wakabela bayidi bende bua kushala batabale ne bua kumbuka muaba wa njiwu.

Yezu wakamba ne: ‘Panuamona tshimenga tshia Yelushalema tshijingila kudi biluilu bia mvita, numanye ne: kabutu katshi kadi pabuipi.’ Wakamba kabidi ne: ‘Panuamona [tshintu tshibipe tshidi tshikebesha kabutu] tshimane mu muaba wa tshijila, ku tshikondo atshi badi mu Yudaya banyemene ku mikuna.’ Yezu wakabela bayidi bende bua kabapinganyi kunyima bua kuangata bintu bivua bishale to. Bavua ne bua kunyema ne lukasa bua kupanduka.—Luka 21:20, 21, MMM; Matayo 24:15, 16.

Bua kujikija buntomboji bukavua buenze matuku a bungi, Cestius Gallus wakalombola biluilu bia bena Lomo bua kuluisha Yelushalema mu tshidimu tshia 66 bikondo bietu ebi. Wakabuela mene ne mu tshimenga ne wakajingila ntempelo. Kayumbayumba kakakuatakana mu tshimenga. Bavua bashale batabale bakamona ne: kabutu kakavua pabuipi. Kadi kuvuaku mushindu wa kunyema anyi? Bualu bua dikema: Cestius Gallus wakumbusha biluilu biende e kuya. Bantomboji bena Yuda bakabalondakaja. Ke tshikondo tshia kunyema mu Yelushalema ne mu Yudeya mujima!

Mu tshidimu tshia 67, biluilu bia bena Lomo biakapingana musangu eu bilombola kudi Vespasien ne muanende Titus. Ditunga dijima diakakuatakana ne mvita. Ku ntuadijilu kua tshidimu tshia 70 bikondo bietu ebi, bena Lomo bakanyungulula Yelushalema ne lupangu lua mitshi misongoloke. Kakuvua kabidi mushindu wa kunyema nansha. (Luka 19:43, 44) Bisumbu bia baluanganyi ba mvita bivua mu tshimenga biakaluishangana nkayabi. Bantu bakapanduka bakabashipa kudi bena Lomo ne bakuabu bakaya nabu mu bupika. Bakabutula butubutu tshimenga ne ntempelo. Bilondeshile Josèphe (mufundi wa malu a kale muena Yuda), bena Yuda bapite pa muliyo umue bakakenga ne kufua. Kabatu banji kuibakulula kabidi ntempelo au nansha.

Bu bena Kristo batshikale mu Yelushalema mu tshidimu tshia 70 wa bikondo bietu ebi, bavua mua kubashipa anyi kuya nabu mu bupika pamue ne bantu bakuabu bonso bavuamu. Kadi bafundi ba malu a kale badi baleja ne: bena Kristo bakalonda didimuija dia Nzambi ne bakanyema mu Yelushalema ne mu Yudeya mujima, buobu kuya mu mikuna ya ku Est kua Musulu wa Yadene. Bamue bakasombela mu Pella (mu provense wa Pérée). Bakanyema Yudeya ne kabakapinganamu kabidi to. Diteya ntema ku didimuija dia Yezu diakabapandisha.

Utuku wangata ne mushinga malu atu bantu ba kueyemena bakuambila bua kukudimuija anyi?

Bantu ba bungi badi balengulula malu onso adibu babambila bua kubadimuija bualu bakadi bumvue malu a bungi a mushindu eu adi kaayi makumbane to. Pabi, kuteya ntema ku malu adibu bakudimuija nawu kudi mua kukupandisha.

Mu tshidimu tshia 1975, bakadimuija bantu mu ditunga dia Chine ne: tshikumina tshivua ne bua kuenzeka. Mbulamatadi wakambila bantu. Bantu bakalonda tshivuabu babambile. Bantu binunu ne binunu bakapanduka.

Mu ngondo muinayi wa tshidimu tshia 1991 mu ditunga dia Philippines, bena misoko ivua kumpenga kua Mukuna wa Pinatubo bakamba ne: mabungibungi ne butu bivua bipatuke mu mukuna. Tshilongelu tshia bamanyi ba malu a mikuna idi iluka mudilu ne bikumina bakadimuija bantu bua njiwu ikavua pabuipi, panyima pa buobu bamane kulonga bualu abu munkatshi mua ngondo ibidi. Diakamue, bantu binunu ne binunu bakumuka mu tshitupa atshi. Patshiatshia mu dia matuku 15 a ngondo muisambombo, ne mukuma mukolakolayi, mukuna wakakupa bintu mushiki wa mupimbu wa kilometre kibe mipite pa 8 mu diulu ne pashishe kubuikilabi tshitupa tshionso tshivua pabuipi atshi. Bushuwa, diteya ntema diakapandisha mioyo ya bantu ba bungi.

Bible udi utudimuija bua nshikidilu wa ndongoluelu eu wa malu. Mpindieu tudi mu matuku a ku nshikidilu. Padi nshikidilu wenda usemena, udiku utungunuka ne kushala mutabale anyi? Udiku wenza malu adi akengedibua bua kumbuka muaba wa njiwu anyi? Udiku udimuija bakuabu mushindu wa muomumue ne mitalu yonso anyi?

[Tshimfuanyi mu dibeji dia 20]

Diteya ntema ku didimuija diakapandisha bantu ba bungi pavua Mukuna wa Pinatubo muluke butu bua mudilu

[Tshimfuanyi mu dibeji dia 21]

Bena Kristo bakalonda didimuija dia Yezu bakapanduka pakabutulabu Yelushalema mu 70 bikondo bietu ebi