Ngondo 11
Dia lumingu dia 1/11
Muntu yonso udi udia diampa edi neikale ne muoyo bua kashidi.—Yone 6:58.
Patudi tuenzela Yehowa mudimu, tudi ne ditekemena dia kulua kupeta bionso bivua Adama ne Eva bajimije, too ne diakalenga dia kuikala ne muoyo kashidi. Adama ne Eva bakabenga kuenzela Yehowa mudimu bualu kabavua bakoleshe dinanga diabu kudiye to. Nansha nanku, Yehowa wakabalekela bidimu bia bungi bua balele bana ne badisunguile muvuabu basue kubakolesha. Malu akalua kumueneka bua dipangadika diabu dia kudienzela malu kabayi ku bulombodi bua Yehowa akaleja muvuabu batshimbakane. Muanabu muanabute wakashipa muakunyende uvua kayi ne bualu, ne mu kupita kua matuku bantu ba bungi bakalua bena tshikisu ne badinangi. (Gen. 4:8; 6:11-13) Kadi Yehowa wakalongolola mushindu wa kusungila bana ba Adama ne Eva bonso badi basue kumuenzela mudimu. (Yone 6:38-40, 57) Paudi wenda umona mudi Yehowa ne lutulu ne dinanga nunku, imue misangu dinanga diebe kudiye nedikole. Kuakujinga kulonda Adama ne Eva to, kadi neudilambule kudi Yehowa. w19.03 2 §3; 4 §9
Dimue dia 2/11
Nuenu bonso nuikale . . . nuditeka pa muaba wa bakuabu.—1 Pet. 3:8.
Bua kuikala kuditeka pa muaba wa bakuabu, dienzeja bua kumanya ntatu idi nayi bena mu dîku dienu ne bena Kristo nebe. Ikala utabalela bansonga mu tshisumbu, bantu badi basama, bakulakaje, ne bantu badi bafuishe. Ikala ubebeja mudibu. Bateleja ne ntema yonso padibu bakuambila mudibu bumvua. Bambuluisha bua bamone ne: udi umvua bushuwa ntatu idibu nayi. Enza tshiudi mua kuenza bua kubambuluisha. Patudi tuenza nunku, tudi tuleja mutudi babanange mu bienzedi. (1 Yone 3:18) Ki mbimpe kukolesha malu patudi tukeba kuambuluisha bakuabu to. Bua tshinyi? Bualu bantu kabatu benza malu mushindu wa muomumue padibu mu ntatu to. Kudi batu basue kukuatshilangana ntatu yabu, ne batu kabayi basue. Nunku nansha tuetu basue kuambuluisha muntu, katumuedi nkonko idi mua kumutondesha nsombelu to. (1 Tes. 4:11) Nansha padi muntu utukuatshila bualu buende, tudi mua kumona ne: katuena ne lungenyi lumue nende mu malu onso to. Kadi mbimpe tumanye ne: ke mudiye yeye umvua. Tudi ne bua kuikala ne lukasa ku diteleja ne lujoko ku diakula.—Mat. 7:1; Yak. 1:19. w19.03 19 §18-19
Dibidi dia 3/11
Ngakumvua buôwa bua bungi.—Neh. 2:2.
Utu ne buôwa bua kuakula bua bulelela munkatshi mua bantu anyi? Vuluka tshilejilu tshia Nehemiya. Uvua wenza mudimu mu lubanza lua mukalenge kampanda wa bukole. Nehemiya uvua mubungame bualu uvua mumvue ne: bavua banyangakaje bimanu ne biibi bia Yelushalema. (Neh. 1:1-4) Elabi meji bua muvuaye mua kuikala muambe kusukuila mu bilamba pavua mukalenge mumuebeje bua amuambile tshivuaye mubungamine! Nehemiya wakasambila diakamue, pashishe yeye kumuandamuna. Ntshinyi tshiakenza mukalenge? Wakenza malu a bungi bua kuambuluisha tshisamba tshia Nzambi. (Neh. 2:1-8) Vuluka kabidi tshilejilu tshia Yona. Pavua Yehowa mumuambile bua kuya kudimuija bena mu Niniwe, wakumvua buôwa, kufikaye too ne ku dinyemena ku luseke lukuabu. (Yona 1:1-3) Kadi pakamuambuluisha Yehowa, wakakumbaja mudimu uvuaye mumupeshe. Malu avua Yona muambe akambuluisha bena mu Niniwe abu bikole. (Yona 3:5-10) Tshilejilu tshia Nehemiya tshidi tshitulongesha ne: mbimpe kuanji kusambila kumpala kua kuandamuna. Tshia Yona tshidi tshitulongesha patshi ne: Yehowa udi mua kutuambuluisha bua kuenza mudimu nansha tuetu ne buôwa buamba kuya netu. w19.01 11 §12
Disatu dia 4/11
Kakuena muntu udi mushiye nzubu anyi [dîku] bua bualu buanyi ne bua bualu bua lumu luimpe wapanga kupeta misangu lukama kupita, mpindieu . . . ne mu ndongoluelu wa malu udi ulua, muoyo wa tshiendelele.—Mâko 10:29, 30.
Patudi tubanga kutumikila malu adi Bible ulongesha, malanda etu ne balunda betu ne balela betu adi mua kushintuluka. Bua tshinyi? Yezu wakasambila bua bayidi bende ne: “Ubajidile ku diambuluisha dia bulelela; dîyi diebe mbulelela.” (Yone 17:17; dim.) Muaku “ubajidile” udi kabidi mua kumvuija “ubateke ku luseke.” Patudi tuitaba bulelela, tudi tutekibua ku luseke kule ne bulongolodi ebu, bualu katuena tukumbana kabidi bua butufumbe to. Bantu badi batumona bashilangane nabu bua mudi nsombelu wetu mushintuluke bualu tukadi tutumikila mikenji idi mu Bible. Nansha mutudi katuyi basue kukebesha matapuluka, bamue balunda betu ne bena mu dîku dietu badi mua kudilamuna kutudi anyi mene kutuluisha bua ditabuja dietu. Kabiena bitukemesha to. Yezu wakamba ne: “Bushuwa, bena lukuna ba muntu nebikale ba mu nzubu muende.” (Mat. 10:36) Wakajadika kabidi ne: disumba bulelela didi ditutuadila masanka mapite malu atudi mua kudipangisha kule ne kule. w18.11 6 §11
Dinayi dia 5/11
Bisumbu bionso bia mu bisamba bikuabu [bidi biela tuasakidila].—Lomo 16:4.
Mupostolo Paulo uvua wanyisha bena Kristo nende ne wakaleja dianyisha adi mu mushindu uvuaye wakula bua bualu buabu. Uvua wela Nzambi tuasakidila misangu yonso bua bualu buabu pavuaye usambila nkayende. Wakaleja kabidi dianyisha diende mu malu avuaye ubafundila. Mu mvese 15 ya ntuadijilu ya mu Lomo nshapita wa 16, Paulo udi utela bena Kristo nende 27, muntu yonso mu dîna diende. Paulo wakavuluka muvua Pisika ne Akila “bambe kufila mioyo yabu” bua bualu buende, ne wakamba muvua Foibe “muambuluishe bantu ba bungi,” too ne Paulo muine. Wakela bena Kristo nende bavua benji ba mudimu mukole abu kalumbandi. (Lomo 16:1-15) Paulo uvua mumanye bimpe ne: bena Kristo nende abu bavua bapange bupuangane, kadi wakimanyina pa ngikadilu yabu mimpe. Elabi meji muvua mukanda au mukankamije bana betu ba balume ne ba bakaji abu pavuabu bawubala kumpala kua tshisumbu tshijima! Bidi bimueneka ne: mêyi au akakolesha bulunda buabu ne Paulo. Utu ne tshibidilu tshia kuleja bena mu tshisumbu tshienu dianyisha bua malu mimpe adibu bamba anyi benza anyi? w19.02 16 §8-9
Ditanu dia 6/11
Tshiakulekela muoyo wanyi mutoke!—Yobo 27:5.
Bidi bikengela tuikale bapuangane bua kuikala ne muoyo mutoke anyi? Mu bulelela, tudi mua kudimona ne: tudi ne bilema bipite bungi, katuyi bantu bimpe nansha kakese. Katutshinyi to, bualu Yehowa katu wimanyina pa bilema bietu to. Dîyi diende didi dituambila ne: “Yah, bu wewe muikale utangila anu bilema, nunku, Yehowa wanyi, nnganyi uvua mua kuimana?” (Mis. 130:3) Mmumanye ne: tudi bapange bupuangane, bena mpekatu, ne udi utubuidikila bilema bietu ne muoyo mujima. (Mis. 86:5) Yehowa mmumanye kabidi mikalu yetu, ne katu utulomba bua kuenza malu adi matupite makanda to. (Mis. 103:12-14) Bua batendeledi ba Yehowa, dinanga ke didi dibapetesha muoyo mutoke. Dinanga ditudi banange Tatu wetu wa mu diulu ne lulamatu luetu kudiye bidi ne bua kuikala bu tshintu tshidi tshimpe, tshijima, anyi katshiyi kalema. Tuetu bashale ne dinanga dia nunku nansha patudi mu mateta, bidi bileja ne: tudi ne muoyo mutoke. (1 Kul. 28:9; Mat. 22:37) Tudi bamanye ne: Yehowa udi ne mikenji miakane, ne meji etu onso mmatuma anu ku dienza malu adi asankisha Tatu wetu wa mu diulu. Bu mutudi bamunange, tudi anu tuelangana meji a tshidi Yehowa musue kumpala kua tuetu kuangata mapangadika. Patudi tuenza nunku, tudi tuleja mutudi ne muoyo mutoke. w19.02 3 §4-5
Disambombo dia 7/11
Ulame muoyo webe.—Nsu. 4:23.
Musangu wonso utudi tupeta masanka bua malu mimpe atudi benze, ditabuja dietu didi dikola menemene. (Yak. 1:2, 3) Tudi tudiumvua bimpe bualu tudi benze bua Yehowa adiumvue ne disanka dia kutubikila ne: bana bende, ne dijinga dietu dia kumusankisha didi dikola. (Nsu. 27:11) Diteta dionso ditudi tupeta mmpunga wa tuetu kuleja ne: katuena tuenzela Tatu wetu udi ututabalela mudimu ne muoyo mukuatshidile to. (Mis. 119:113) Kadi tudi tuleja ne: tudi banange Yehowa ne muoyo mujima, mmumue ne: bikale ne muoyo udi utusaka anu bua kutumikila mikenji yende ne kuenza disua diende. (1 Bak. 8:61) Kadi katuakuenza bilema anyi? Netubienze bualu tudi bapange bupuangane. Tuetu benze bilema, tuvuluke tshilejilu tshia mukalenge Hezikiya. Wakenza bilema, kadi wakanyingalala, pashishe kutungunukaye ne kuenzela Yehowa mudimu “ne muoyo mujima.” (Yesh. 38:3-6; 2 Kul. 29:1, 2; 32:25, 26) Nunku, tuepukayi bintu bidi Satana wenza nabi mudimu bua kutunyanga ne meji ende. Tusambilayi bua tupete “muoyo wa ditumikila” ne tushale ne lulamatu kudi Yehowa.—1 Bak. 3:9; Mis. 139:23, 24. w19.01 18-19 §17-18
Dia lumingu dia 8/11
Tuikale tufila misangu yonso kudi Nzambi mulambu wa kumutumbisha nawu, mbuena kuamba ne: mamuma a mishiku yetu idi ijikula dîna diende patoke.—Eb. 13:15.
Patudi tuandamuna mu bisangilu, bidi bituambuluisha tuetu bine. (Yesh. 48:17) Mushindu kayi? Tshia kumpala, tuetu tupangadija bua kuandamuna, nebitusake nangananga bua kudilongolola bimpe bua bisangilu. Tuetu tudilongolola bimpe, netumvue Dîyi dia Nzambi mu buondoke buadi. Patudi tuenda tumvua Dîyi dia Nzambi mu buondoke, tudi mua kutumikila malu atudi tulonga bimpe be! Tshibidi, bisangilu bidi mua kutusankisha bikole bualu tudi tuandamuna petu. Tshisatu, bu mututu tudienzeja bua kuandamuna, tutu tutamba kuvuluka malu atuvua bandamune mu bisangilu nansha panyima pa matuku a bungi. Tudi kabidi tusankisha Yehowa patudi tuleja ditabuja dietu patoke. Tuikale batuishibue ne: Yehowa udi ututeleja ne udi utamba kuanyisha diditatshisha dietu bua kuandamuna mu bisangilu. (Mal. 3:16) Patudi tuditatshisha bikole bua kumusankisha, udi utubenesha bua kuleja ne: udi utuanyisha. (Mal. 3:10) Mbiumvuike bimpe ne: tudi ne malu mimpe adi atusaka bua kuandamuna mu bisangilu. w19.01 8 §3; 9-10 §7-9
Dimue dia 9/11
Nukine malu mabi ne muoyo umue; nulamate malu mimpe.—Lomo 12:9.
Yehowa udi wenzela batendeledi bende malu ne meji a bungi. Pamutu pa kutuelela mikenji mipitepite bungi, udi utulongesha ne lutulu luonso bua tutumikile mukenji wa dinanga. Mmusue tutumikile mêyi ende manene ne tukine malu mabi. Mushindu wende muimpe wa kutulongesha au udi umuenekela mu muyuki wa Yezu wa pa mukuna, bualu muyuki eu udi uleja tshidi tshifikisha bantu ku dienza malu mabi. (Mat. 5:27, 28) Bu mudi Kristo Mfumu wa Bukalenge bua Nzambi, neatungunuke ne kutulongesha mu bulongolodi bupiabupia bua tumone petu tshidi tshimpe ne tshidi tshibi mu mushindu mupuangane anu bu yeye. (Eb. 1:9) Neenze kabidi bua tulue bapuangane ku mubidi ne mu lungenyi. Anji elabi meji, kuakuikala kabidi ne meji a kuenza mpekatu anyi kuakupeta ntatu mibi idi mpekatu ukebesha to. Pashishe, ndekelu wa bionso, neupete “budikadidi bua butumbi” budi Yehowa mukulaye. (Lomo 8:21) Bushuwa, budikadidi buetu nebuikale anu ne mikalu. Netuikale ne budikadidi bua menemene anu pikalabu bulombodibua kudi dinanga dia Nzambi.—1 Yone 4:7, 8. w18.12 23 §19-20
Dibidi dia 10/11
Udi ne bua kumufundila mukanda wa kushipa nawu dibaka . . . ne kumuipata kumbelu kuende.—Dut. 24:1.
Muena Isalele uvua mua kushipa dibaka ne mukajende yeye ‘mumusangane ne bualu bubi.’ Mikenji kayivua miumvuije tshivua “bualu bubi” abu to. Buvua mua kuikala bualu bua bundu anyi bubi menemene, kabuyi tshilema tshia tshikese to. (Dut. 23:14) Bia dibungama, mu matuku a Yezu bena Yuda ba bungi bavua bashipa mabaka “bua bualu kayi buonso.” (Mat. 19:3) Tuetu katuena basue kuenza malu mushindu eu to. Muprofete Malaki wakaleja mudi Nzambi umona dishipa dibaka. Tshikondo atshi kuvua tshilele tshia muntu wela ‘mukaji wa ku bunsongalume buende’ mâyi ku makasa, ushipa nende dibaka pamuapa bua asele mukaji utshivua nsongakaji muikale mumpangano. Malaki wakafunda bua mmuenenu wa Nzambi ne: “Ndi nkina dishipa dia dibaka.” (Mal. 2:14-16) Bualu abu buvua bupetangana ne tshidi Dîyi dia Nzambi diamba bua dibaka dia kumpala tshia ne: “[Mulume] nealamate mukajende, ne nebalue mubidi umue.” (Gen. 2:24) Yezu uvua pende ne mmuenenu wa Tatu wende eu bua dibaka, kuambaye ne: “Muntu kapanduludi tshidi Nzambi musuike kaba kamue to.”—Mat. 19:6. w18.12 11 §7-8
Disatu dia 11/11
Bia kunowa bidi bia bungi, kadi bena mudimu mbakese.—Mat. 9:37.
Kudi bana betu batu bashiya mbanza yabu baya miaba ya kule bua kuenzela Nzambi mudimu. Badi ne meji a buena a muprofete Yeshaya. Pavua Yehowa muebeje ne: “Nentume nganyi, ne nnganyi watuyila?” Wakandamuna ne: “Mmeme eu! Untume!” (Yesh. 6:8) Udiku ne dijinga ne mushindu wa kuambuluisha bulongolodi bua Yehowa anyi? Yezu wakamba bua mudimu wa kuyisha ne kuvuija bantu bayidi ne: “Nunku, lombayi Mfumu wa dinowa bua atume bena mudimu mu dinowa diende.” (Mat. 9:38) Kuenaku mua kulua mpanda-njila bua kuya muaba udibu dijinga ne bamanyishi ba bungi anyi? Peshi kuenaku mua kuambuluisha muanetu mukuabu bua enze pende bia muomumue anyi? Bena Kristo netu ba bungi mbamone ne: mushindu mutambe buimpe wa kuleja mudibu banange Nzambi ne bantu nabu nkuenza mudimu bu bampanda-njila miaba idibu dijinga ne banowi ba bungi. Kuenaku mua kukeba mishindu mikuabu ya kuvudija mudimu webe anyi? Neupete disanka dia bungi wewe muenze nanku. w18.08 27 §14-15
Dinayi dia 12/11
Nsombelu wenu kikadi wa dinanga dia makuta, kadi nusanke ne bintu binudi nabi.—Eb. 13:5.
Evanjelio idi ituleja bimpe mmuenenu udi nende Yehowa bua bintu bia ku mubidi. Nzambi wadikasunguila baledi bavua ne bua kukolesha Muanende; baledi abu kabavua ne bintu bia ku mubidi bia bungi to. (Lew. 12:8; Luka 2:24) Pavua Mariya mulele Yezu, ‘wakamuladika mu tshidilu tshia nyama, bualu kabavua bapete muaba mu nzubu wa tshilala benyi to.’ (Luka 2:7) Bu Yehowa musue, uvua mua kuikala muenze tshionso tshia kuenza bua Muanende aledibue muaba mulenga. Kadi tshivuaye ukeba ntshia ne: Yezu akolele mu dîku dia bantu bavua bateka malu a mu nyuma pa muaba wa kumpala bavua mua kumutabalela. Muyuki wa mu Bible eu udi utuambuluisha bua kumanya mmuenenu udi nende Yehowa bua bintu bia ku mubidi. Bamue baledi batu basumisha bikole bua bana babu balue babanji nansha malanda a bana babu ne Nzambi owu mafue. Kadi mbiumvuike bimpe ne: Yehowa udi wangata malu a mu nyuma ne mushinga wa bungi menemene. Utu ne mmuenenu wa Yehowa anyi? Ntshinyi tshidi malu autu wenza aleja? w18.11 24 §7-8
Ditanu dia 13/11
Ba diakalenga mbantu badi Yehowa muikale Nzambi wabu.—Mis. 144:15.
Bu mudi Nzambi mpokolo wa disanka, mmusue bua tuikale ne disanka, ne udi utuenzela malu a bungi adi atusaka bua kuikala nadi. (Dut. 12:7; Muam. 3:12, 13) Kadi lelu pa buloba apa, bidi mua kuikala bikole bua kuikala ne disanka. Bua tshinyi? Malu adi atufikila lelu bu mudi patudi bafuishe muntu anyi padiye muipatshibue mu tshisumbu, padi dibaka dietu difue peshi patudi bajimije mudimu, adi mua kutupangisha disanka. Bidi mua kuikala kabidi bikole bua tuetu kuikala ne disanka padi mu dîku dietu kamuyi ditalala anu bua bilumbu bidimu, padi bena mudimu netu anyi balongi betu batuseka, padibu batukengesha anyi batuele mu buloko bualu tudi tuenzela Yehowa mudimu; nansha padi makanda a mubidi anyanguka, masama a munanunanu anyi disama dia tunyinganyinga bitukuata, disanka dietu didi dijika. Nansha nanku, Yezu Kristo, “Mfumu wa bukole wa disanka umuepele,” uvua ne disanka dia kusamba bantu ne kubapetesha disanka. (1 Tim. 6:15; Mat. 11:28-30) Mu Muyuki wende wa pa mukuna, wakaleja imue ngikadilu idi mua kutuambuluisha bua kuikala ne disanka nansha mudiku ntatu idi itutshiokesha mu bulongolodi bua Satana ebu. w18.09 17-18 §1-3
Disambombo dia 14/11
Kanuditapi nsalu anyi kanukunguishi mu mpala yenu bua muntu mufue to.—Dut. 14:1.
Kulekela bibidilu ne bilele bidi Bible ubenga kudi mua kuikala bualu bukole menemene budi bukengela kuenza bua kusumba bulelela. (Nsu. 23:23) Nansha mudibi mua kuikala bipepele bua bamue kuitaba tshidi Bible wamba bua kubilekela, bakuabu badi mua kuelakana bua kubilekela bualu badi batshina bena mu mêku abu, bena mudimu nabu, ne balunda babu ba pa muoyo. Bidi mua kutatshisha bamue mu lungenyi nangananga bobu ne tshibidilu tshia kuenzela bafue babu mikiya. Tshilejilu tshia dikima tshia bakuabu tshidi mua kutuambuluisha bua kuenza mashintuluka adi akengela. Ntshinyi tshivua bena Kristo bapiabapia ba mu Efeso bavua bena majimbu kumpala benze bua kulekela malu a majimbu au bua kusumba bulelela? Bible udi umvuija ne: “Bakasangisha mikanda yabu, kuyoshabu kumpala kua bantu bonso. Bakenza makumi a mushinga wayi yonso, kusanganabu ne: ivua ya binjanja bia arjan binunu 50.” (Bien. 19:19, 20) Bena Kristo ba lulamatu aba bakosha mikanda yabu ya mushinga mukole yonso, kupetabu mabenesha kaayi kuamba. w18.11 7 §15-16
Dia lumingu dia 15/11
Pakajikijabu kutengula tshisamba tshijima, bakashala miaba ivuabu mu tshitudilu too ne pakumvuabu bimpe.—Yosh. 5:8.
Matuku makese bena Isalele bamane kusabuka Yadene, Yoshua wakatuilangana ne muntu mukuate muele wa mvita. Uvua “mukokeshi wa tshiluilu tshia Yehowa” uvua mudisuike bua kuluila bantu ba Nzambi mvita. (Yosh. 5:13-15; dim.) Muanjelu Mulombodi wakambila Yoshua malu a kulonda a mua kukuata tshimenga tshia Yeliko. Kumpala, amue a ku malu aa akamueneka bu avua kaayi mua kuenda bimpe to. Tshilejilu, Yehowa uvua muambe bua batengule basalayi bonso, bualu ebu buvua mua kubapangisha bua kuluangana mvita munda mua matuku makese. (Gen. 34:24, 25; Yosh. 5:2) Pamuapa, basalayi bena Isalele bavuabu batengule abu bavua mua kudiebeja ni bavua mua kukuba bena mu mêku abu pavua baluishi mua kulua kubela mvita. Diakamue bobu kupeta lumu bua Yeliko ne: “biibi [biende] bivua bikanga bikole bualu bua bena Isalele.” (Yosh. 6:1) Lumu elu luvua ne bua kuikala lusake bena Isalele bua kutamba kueyemena buludiki bua Nzambi! w18.10 23 §5-7
Dimue dia 16/11
Nudi nuenza nunku bua tshinyi? Tuetu petu tudi bantu badi ne butekete anu bu nuenu.—Bien. 14:15.
Mmunyi mutudi mua kuidikija didipuekesha dia Paulo? Tshia kumpala, tudi ne bua kukandamena dijinga dionso dia kukeba bua bakuabu batumone bu bantu ba pa buabu bua malu atudi tuenza ku bukole bua Yehowa. Mbimpe yonso wa kutudi adiebeje ne: ‘Mmunyi muntu mmona bantu bantu nyisha? Ntuku ne kansungansunga bua bantu ba tshisamba kampanda anyi?’ Diakalenga, Bantemu ba Yehowa pa buloba bujima batu batangila mu teritware yabu bua kumanya ni mutshidi bantu bakuabu badi mua kuitaba lumu luimpe. Bualu ebu butu misangu ya bungi bubalomba bua balonge miakulu ne bilele bia bantu batu bukua bantu budiombola. Ntemu yonso udi uyisha bantu ba nunku kena ne bua kudimona mubapite to. Kadi udi ne bua kukeba bua kumvua bimpe tshidibu bua abambuluishe bua bitabe mukenji wa Bukalenge. w18.09 5 §9, 11
Dibidi dia 17/11
Yudasa muena Galela wakajuka . . . , ne wakakoka bantu mu nyima muende.—Bien. 5:37.
Bena Lomo bakashipa Yudasa. Pa kumbusha Yudasa ne bena tshikisu bakuabu, bena Yuda bonso bavua bindile ne muoyo mujima bua Masiya alue kulongolola malu a tshididi. Bavua bindile bua Masiya atuadile tshisamba tshiabu butumbi ne atshiumbushe ku bukokeshi bua bena Lomo. (Luka 2:38; 3:15) Bantu ba bungi bavua bela meji ne: Masiya uvua ne bua kujadika bukalenge pa buloba mu Isalele. Pavuaye wenza nanku, bena Yuda miliyo ya bungi bavua baye ku babende bavua ne bua kupingana kuabu. Vuluka muvua Yone mubatiji muebeje umue musangu ne: “Wewe ke Yeye udi ulua anyi tudi ne bua kuindila mukuabu?” (Mat. 11:2, 3) Pamuapa Yone uvua musue kumanya bikalabi ne: muntu mukuabu ke uvua ne bua kupikula bena Yuda. Pashishe, Yezu mumane kubishibua ku lufu, wakapetangana ne bayidi babidi mu njila wa ku Emause; bakamba pabu ne: bavua batekemene bua Masiya kupikula Isalele. (Luka 24:21) Panyima pa matuku, bapostolo ba Yezu bakamuebeja ne: “Mukalenge, udi upingajila Isalele bukalenge tshikondo etshi anyi?”—Bien. 1:6. w18.06 4 §3-4
Disatu dia 18/11
Tshitaba mvinyingu udi witaba dîyi dionso.—Nsu. 14:15.
Tudi ne bua kuikala ne budimu nangananga patudi tupeta ngumu ya mafi idibu bendeshila bantu ba Yehowa. Katupu muoyo ne: Satana mmubandi wa batendeledi ba Nzambi ba lulamatu to. (Buak. 12:10) Ke bualu kayi Yezu wakatudimuija ne: baluishi betu bavua ne bua ‘kutushiminyina malu mabi a mishindu yonso.’ (Mat. 5:11) Tuetu bateye ntema ku didimuija edi ne muoyo mujima, kabiakutunyingalaja padi bantu bashiminyina bantu ba Yehowa malu to. Utu musue kutumina balunda bebe ne bamanyangana nabu mesaje mu biamu anyi? Pautu umvua bualu kampanda anyi ubala bualu kansanga, utuku bu kamona kamba, musue kubumanyishangana ne lukasa anyi? Kumpala kua wewe kutuminangana mesaje au mu biamu, diebeja ne: ‘Ndiku mutuishibue ne: malu aa mmalelela anyi? Ndi ne bijadiki anyi?’ Wewe kuyi nabi, udi mua kudimona ukadi mumuangalaje ngumu ya mafi munkatshi mua bana betu. Biwikala ne dielakana, kutuminyanganyi mesaje au to, akupule. w18.08 3 §3; 4 §6-7
Dinayi dia 19/11
Ikalayi nupeshangana bintu, nunku bantu nebanupeshe penu.—Luka 6:38.
Yezu mmusue tuikale ne muoyo wa kupa bua tupete disanka. Bantu ba bungi batu basanka bua dipeshangana bintu. Bushuwa bonso kabatu banyisha to, kadi padi bamue banyisha, muoyo wetu wa kupa neubasake bua bikale pabu bapeshangana bintu. Nunku ikala upeshangana bintu nansha bantu bobu ne dianyisha anyi kabayi nadi to. Kuena mua kumanya malu mimpe adi tshienzedi tshimue tshia muoyo wa kupa uudi nawu mua kupetesha bantu to. Bena muoyo wa kupa kabatu bapeshangana bintu bashala bindile bua babapeshe pabu to. Yezu uvua mumanye bualu ebu, ke bua tshinyi wakamba ne: “Paudi ulongolola tshibilu, ubikile bapele, bantu badi batebuka, balema ne bampofu; nunku newikale wa diakalenga, bualu kabena ne tshintu tshia kukufuta. Bualu neufutshibue ku dibishibua dia bantu bakane.” (Luka 14:13, 14) Bible udi wamba ne: “Muena tshipapayi neabeneshibue,” wamba kabidi ne: “Wa diakalenga mmuntu yonso udi utabalela muntu mupuekele.” (Nsu. 22:9; Mis. 41:1) Eyowa, mbimpe tuikale tupeshangana bintu bualu patudi tuambuluisha bakuabu, tudi tupeta disanka. w18.08 21-22 §15-16
Ditanu dia 20/11
Eyemena Yehowa ne muoyo webe wonso, kueyemenyi dijingulula diebe dia malu. Umumanye mu njila yebe yonso, ne yeye nealulamije njila yebe.—Nsu. 3:5, 6.
Lelu ki mbipepele bua tuetu kupeta bijadiki ne kubikonkonona bimpe bimpe to. Bua tshinyi? Bualu ngumu ya bungi idiku nya mafi anyi idi anu ne ndambu wa bulelela, ne bualu tudi bapange bupuangane. Ntshinyi tshidi mua kutuambuluisha bua kupita bimpe ne lutatu elu? Tudi ne bua kumanya mêyi manene a mu Bible ne kuatumikila. Dimue dîyi dinene didi ne: kuandamuna bualu kumpala kua kumvua mudi malu, nditshimbakana ne dipuekeshibua dia milongo. (Nsu. 18:13) Dîyi dikuabu didi dituvuluija bua kubenga kuikala batshitaba mvinyingu. (Nsu. 14:15) Ndekelu wa bionso, nansha tuetu benzele Nzambi mudimu bidimu bia bungi, tudi ne bua kutapa ntala kudimuka bua kubenga kueyemena dijingulula dietu dia malu. Bua mêyi manene a mu Bible kutukuba, anu tuetu badienzeje bua kuikala ne bijadiki bidi bifumina miaba ya kueyemena kumpala kua tuetu kuangata mapangadika mimpe. w18.08 7 §19
Disambombo dia 21/11
Katuenaku ne bua . . . kukokela ne muoyo mujima Tatu wa muoyo wetu wa mu nyuma anyi?—Eb. 12:9.
Patudi tubatijibua mu mâyi, tudi tuitabuja ne tuleja bantu bonso ne: tudi bantu ba Yehowa ne tudi basue kumukokela. Ke tshiakenza Yezu pakabatijibuaye, wakambila Yehowa ne: “Kuenza disua diebe, Nzambi wanyi, ke dijinga dianyi.” (Mis. 40:7, 8, dim.) Mmunyi muvua Yehowa mumvue pavua Yezu mubatijibue? Bible udi wamba ne: “Yezu mumane kubatijibua, wakajuka diakamue mu mâyi; ne monayi! diulu diakabululuka, yeye kumona nyuma wa Nzambi upueka bu nyunyi wa nkutshi, ulua pambidi pende. Monayi! Dîyi diakafuma kabidi mu diulu diamba ne: ‘Eu udi Muananyi, munanga, undi muanyishe.’” (Mat. 3:16, 17) Nansha mukavua Yezu mu malanda makole ne Tatu wende wa mu diulu, Yehowa wakasanka bua kumona muvua Muanende ne dijinga dia kuenza anu disua diende. Bia muomumue, patudi tudilambula kudi Yehowa, udi usanka ne neatubeneshe.—Mis. 149:4. w18.07 23 §4-5
Dia lumingu dia 22/11
Tudi ne bua kunupatuila mâyi mu mukuna wa dibue eu anyi?—Nom. 20:10.
Pavua Mose muambe ne: “tudi,” uvua mua kuikala uditela yeye ne Alona. Mêyi au avua aleja dibula kanemu dibi ditambe kudi Yehowa uvua muenze tshishima atshi. Bualu ebu budi bupetangana ne tshidi Misambu 106:32, 33 wamba tshia ne: ‘Bakafiikisha [Yehowa] munda ku mâyi a Meliba, ne Mose wakapeta lutatu bua bualu buabu. Bakasamisha lungenyi luende, yeye kuakula tshiakulakula ne mishiku yende.’ (Nom. 27:14) Nansha biobi bishi, tshivua Mose muenze katshivua tshipeshe Yehowa butumbi buvua bumukumbanyine to. Yehowa wakambila Mose ne Alona ne: “Nuenu babidi nuvua babenge kuenza tshimvua muambe.” (Nom. 20:24) Bavua benze mpekatu munene be! Kumpala, Yehowa ukavua mubengele tshipungu tshijima tshia bena Isalele bua kubuela mu buloba bua Kanâna bua buntomboji buabu. (Nom. 14:26-30, 34) Nunku bivua biakane ne bikumbanyine bua Yehowa kupesha Mose dinyoka dia muomumue bua muvuaye mumutombokele. Yehowa kakanyishila Mose bua kubuela mu Buloba Bulaya to. w18.07 14 §9, 12; 15 §13
Dimue dia 23/11
Mbitambe buimpe bua kubenga kudia munyinyi anyi kunua mvinyo anyi kuenza bualu buonso bukuabu budi bulenduisha muanenu.—Lomo 14:21.
Newitabaku bua kulekela malu audi ne bukenji bua kuenza adi mua kulenduisha muena Kristo nebe udi ne kondo ka muoyo kashilangane ne kebe anyi? Kakuyi mpata ke tshiwenza. Bamue bena Kristo netu bavua bakanuayi kumpala kua kumanyabu bulelela, kadi lelu mbadisuike bua kulekela maluvu. Bushuwa, kakuena muntu wa kutudi udi mua kujinga bua kupingaja muanetu wa nunku mu tshikadilu tshiende tshia kale tshidi mua kumufikisha kubi menemene to! (1 Kol. 6:9, 10) Nunku, kusumisha bua muena Kristo netu utudi babikile kuetu anue maluvu padiye kayi musue kuanua, kakuena kuleja mutudi bamunange to. Pamuapa patshivua nsonga Timote ne bidimu bitue ku 20 anyi bipite apu, wakitaba bua bamutengule nansha muvuabi mua kumusama bikole, anu bua kubenga kulenduisha bena Yuda bavuaye ne bua kuyisha. Uvua ne meji a buena a mupostolo Paulo. (Bien. 16:3; 1 Kol. 9:19-23) Anu bu Timote, udiku witaba bua kudipangisha amue malu bua diakalenga dia bakuabu anyi? w18.06 18-19 §12-13
Dibidi dia 24/11
Nenkudimune muakulu wa bukua bantu ulua muakulu mukezuke.—Sef. 3:9.
Yehowa udi ukoka bantu badiye musue bua balue bena mu dîku diende dia mu nyuma, ukoka bena muoyo mululame ku ntendelelu mulelela ne bulenga buonso. (Yone 6:44) Wewe mutuilangane ne muntu udi kayi Ntemu bua musangu wa kumpala, ntshinyi tshiudi mua kumanya bua muntu au? Udi mua kumanya anu dîna diende ne tshimuenekelu tshiende, kuakumanya malu a bungi to. Kadi kabiena nanku paudi utuilangana bua musangu wa kumpala ne muntu udi mumanye Yehowa ne mumunange to. Nansha yeye mukolele muaba kayi, ufuma mu ditunga kayi, mu tshisa kayi, anyi wa bibidilu bia mushindu kayi, ukadi mumanye malu a bungi adi amutangila, ne yeye pende mmumanye ebe! Tshilejilu, udi ujingulula lukasa “muakulu” unudi nuenu bonso nuakula, mmumue ne: “muakulu mukezuke” wa bulelela. Bu tshipeta, yonso wa kunudi udi umanya malu adi mukuabu witabuja bua Nzambi, bua mikenji ya bikadilu, ne bua ditekemena dia matuku atshilualua, tuimanyine nansha apa. Aa ke malu a mushinga mukole a kumanya bua muntu kampanda adi mua kutusaka bua kumueyemena. Adi kabidi atuambuluisha bua kudia bulunda buimpe budi bunenga. w18.12 21 §9-10
Disatu dia 25/11
Nuenu kanuyi batengudibue . . . , kanuena mua kupandishibua to.—Bien. 15:1.
Ku diambuluisha dia buludiki bua Kristo, kasumbu kaludiki kakaleja patoke ne: bena Kristo bavua kabayi bena Yuda kabavua ne bua kutengudibua to. (Bien. 15:19, 20) Kadi bidimu bia bungi pashishe, bena Yuda ba bungi bakatungunuka ne kutengula bana babu. Kadi tudi mua kudiebeja ne: ‘Bua tshinyi Yezu uvua munengeshe malu bua kukosa tshilumbu etshi pabi lufu luende lumane kushipa Mikenji ya Mose?’ (Kolos. 2:13, 14) Bua bamue bantu, bitu bilomba matuku bua kuitaba ngumvuilu mupiamupia wa malu. Bivua bikengela dîba dia bungi bua bena Kristo bena Yuda kuakaja mmuenenu wabu. (Yone 16:12) Bivua bikole bua bamue kuitababu ne: ditengudibua kadivua kabidi tshimanyinu tshia muvua muntu mu malanda ne Nzambi to. (Gen. 17:9-12) Bu muvua bakuabu ne buôwa bua ne: kababakengeshi, kabavua basue kudileja bashilangane ne bena Yuda nabu to. (Gal. 6:12) Kadi pakapita matuku, Kristo wakafila buludiki bukuabu ku diambuluisha dia mikanda ivua Paulo mufunde ku nyuma.—Lomo 2:28, 29; Gal. 3:23-25. w18.10 24-25 §10-12
Dinayi dia 26/11
Kayifa . . . uvua mupeshe bena Yuda lungenyi ne: bivua bua diakalenga diabu bua muntu umue kufua bua bantu.—Yone 18:14.
Kayifa wakatuma basalayi butuku bua kukuata Yezu. Yezu uvua mumanye tshifufu atshi, ke bualu kayi pavuaye udia ne bapostolo bende bua musangu wa ndekelu, wakabambila bua bangate miele ya mvita. Miele ibidi ivua mikumbane bua kubapesha dilongesha dia mushinga. (Luka 22:36-38) Butuku abu, Petelo wakangata muele, kutapaye umue wa ku bantu bavua balue kukuata Yezu. Kakuyi mpata, uvua ne tshiji bualu bavua balue kukuata Yezu kayi ne tshivuaye muenze. (Yone 18:10) Kadi Yezu wakambila Petelo ne: “Pingaja muele webe wa mvita muaba wawu, bualu muntu yonso udi wambula muele wa mvita, neafue ku muele wa mvita.” (Mat. 26:52, 53) Dilongesha dia mushinga divua Yezu mufile edi didi dipetangana ne bualu buvuaye mulombe mu disambila mêba makese kumpala butuku abu, bua ne: kabena ne bua kuikala ba pa buloba. (Yone 17:16) Anu Nzambi ke udi mukumbane bua kujikija malu mabi. Ke bualu kayi tudi balame ditalala ne buobumue buetu. Padi Yehowa umona mudi bena panu batapuluke, udi usanka bikole bua mudi bantu bende mu buobumue.—Sef. 3:17. w18.06 7 §13-14, 16
Ditanu dia 27/11
Dragon wakakuatshila mukaji tshiji tshikole, kuyaye bua kuluisha bashadile ba ku muanende.—Buak. 12:17.
Satana utu kabidi utuenzeja malu ku bukole bua tulekele muoyo wetu mutoke kudi Yehowa. Tshilejilu, udi mua kusaka mbulamatadi bua kukandika mudimu wetu wa kuyisha. Udi mua kusaka bena mudimu netu anyi balongi betu bua kutuseka bualu tudi basue kutumikila mikenji ya Nzambi. (1 Pet. 4:4) Udi kabidi mua kusaka bena mu mêku etu badi kabayi Bantemu bua kutupangisha bua kubuela mu bisangilu. (Mat. 10:36) Mmunyi mutudi mua kumukandamena? Tshia kumpala, tudi ne bua kutekemena ne: netupete buluishi bua tshimuna mêsu, bualu Satana udi utuluisha. (Buak. 2:10) Tshibidi, tudi ne bua kuvuluka tshilumbu tshinene tshiakajula Satana tshia ne: tudi tuenzela Yehowa mudimu anu padibi bipepele, kadi padi nsombelu utukolela, tudi tumuela nyima. (Yobo 1:9-11; 2:4, 5) Tshisatu, tudi ne bua kueyemena Yehowa bua atupeshe bukole bua tumone mua kupita ne tshilumbu atshi. Vuluka ne: Yehowa kakutulekela to.—Eb. 13:5. w18.05 26 §14
Disambombo dia 28/11
Kuena mumanye bikala mua kukola.—Muam. 11:6.
Nansha biobi bimueneka ne: mukenji wa Bukalenge utudi tuyisha bantu kawena ulenga mioyo yabu, katuena mua kupepeja tshidi mudimu wetu wa dikuna mamiinu wenzela bantu to. Nansha mudi bantu ba bungi kabayi batuteleja, kadi badi anu batumona. Badi bamona mvuadilu wetu mulenga, bikadilu bietu bimpe, ne musangelu wetu. Mu kupita kua matuku, bienzedi bietu bidi mua kuambuluisha bamue ba kudibu bua kumona ne: malu mabi adibu batuamba nga dishima. Sergio ne Olinda badi bampanda-njila badi bamba ne: “Bu mutuvua tusama, tuakenza matuku katuyi tuya muaba wetu wa tshinsangansanga au to. Patuakatuadijilula kuya, bapitshi ba njila bakatuebeja ne: ‘Nuvua kuepi matuku onso aa? Nuvua batusamine muoyo be!’” Bushuwa, patudi ‘katuyi tulekela tshianza tshietu tshikisha’ bua kukuna mamiinu a Bukalenge, tudi tuenza mudimu wa mushinga mukole wa kufila “bujadiki kudi bisamba bionso.” (Mat. 24:14) Bualu bua mushinga budi ne: tudi tupeta disanka dia bungi dia mutudi bamanye ne: Yehowa udi utuanyisha, bualu mmunange bantu bonso badi “bakuama mamuma ne dinanukila”!—Luka 8:15. w18.05 16 §16-18
Dia lumingu dia 29/11
Nzambi . . . atumbishibue, yeye udi utukankamija mu mateta etu onso.—2 Kol. 1:3, 4, dim.
Katshia bantu benza mpekatu ne balua bapange bupuangane, Yehowa mmuleje ne: udi Nzambi udi ukankamijangana. Diakamue panyima pa buntomboji bua mu Edene, Nzambi wakamba bualu buvua ne bua kulua kukankamija ndelanganyi ya Adama. Kuvua anu ditekemena bua bukua bantu. Diakamue pavua bantu bajingulula mulayi wa buprofete udi mu Genese 3:15, bavua ne bua kupeta ditekemena dia ne: ndekelu wa bionso, “nyoka wa ku tshibangidilu,” Satana Diabolo, neabutudibue ne midimu yende yonso mibi. (Buak. 12:9; 1 Yone 3:8) Noa, mutendeledi wa Yehowa, uvua ne muoyo tshikondo tshivua bantu kabayi banange Nzambi; anu yeye ne bena mu dîku diende ke bavua batendelela Yehowa. Bu muvua Noa ne bena mu dîku diende banyunguluka kudi bantu bena tshiendenda tshia masandi ne bena tshikisu, pamuapa uvua mutekete mu mikolo. (Gen. 6:4, 5, 9, 11; Yuda 6) Kadi Yehowa wakambila Noa ne: uvua ne bua kubutula ndongoluelu mubi au, kumuambilaye tshivuaye ne bua kuenza bua kukuba dîku diende. (Gen. 6:13-18) Yehowa wakaleja Noa muvuaye Nzambi udi ukankamijangana. w18.04 15 §1, 2
Dimue dia 30/11
Tungunukayi ne kukankamijangana ne kukoleshangana anu bu munudi nuenza mu bulelela.—1 Tes. 5:11.
Tuetu tuela meji ne: katuena mua kukankamija bakuabu bualu katutu tutamba kuakula, tudi tuenza tshilema. Kukankamijangana kakuena kulomba malu a bungi to, pamuapa kudi mua kutulomba kutua mimuemue tshianana ne disanka patudi tuela muntu muoyo. Yeye kayi mutue pende mimuemue, bidi mua kuleja ne: kudi bualu ne udi ukeba wa kubukuatshila. Tuetu bamuteleje bidi mua kumusamba. (Yak. 1:19) Tuetu bonso tudi mua kukankamija muanetu wa balume anyi wa bakaji kampanda udi dijinga ne busambi. Mukalenge Solomo wakafunda ne: “Dîyi diamba mu tshikondo tshiakane ndimpe be! Kutapa dîsu ne musangelu kudi kusankisha muoyo; lumu luimpe ludi lukolesha mifuba.” (Nsu. 15:23, 30, dim.) Paulo wakaleja pende ne: nansha kuimba misambu ya Bukalenge pamue kudi mua kutukankamija. (Bien. 16:25; Kolos. 3:16) Bu mudi dituku dia Yehowa “dienda disemena pabuipi,” nebitulombe bua tuetu kukankamijangana bikole menemene.—Eb. 10:25. w18.04 23 §16; 24 §18-19