Bafue batu penyi?
“BULOBA mmuaba wa tshisalu; diulu ntshisombelu tshietu,” ke mutu ba-Yoruba ba ku Afrike wa ku Weste bamba. Lungenyi elu lutu lumvuika mu bitendelelu bia bungi. Ludi lumanyisha mmuenenu wa se: buloba budi bu muaba wa tshisalu utudi tukumbula anu bua musangu muîpi ne pashishe tumbuka. Bilondeshile ditabuja edi, ku lufu tudi tuya mu diulu, tshisombelu tshietu tshilelela.
Bible udi ulongesha ne: bamue badi baya mu diulu. Yezu Kristo wakambila bapostolo bende ba lulamatu ne: “Mu nsubu wa Tatu wanyi mudi miaba ya bungi ya kuikala. . . . nenye kunulongoluela muaba. Binaya ne binanulongoluela muaba, nempingane kabidi, nenuangate kundi meme muine, bua kundi ngikala, nuenu nenuikaleku kabidi.”—Yone 14:2, 3.
Mêyi a Yezu kaena umvuija ne: bantu buonso bimpe badi baya mu diulu anyi ne: diulu ntshisombelu tshia bukua-bantu to. Bakuabo badi baya mu diulu bua kukokesha buloba. Yehowa Nzambi uvua mumanye ne: mbulamatadi ya bantu nansha bia munyi kayivua mua kulubuluka mu diludika malu pa buloba to. Ke bualu kayi, wakalongolola mbulamatadi wa mu diulu, anyi Bukalenge, bualombola kakuyi mpata buloba ne buabukudimuna Mparadizu uvuaye musue ne: buikale. (Matayo 6:9, 10) Yezu uvua ne bua kuikala Mukalenge wa Bukalenge bua Nzambi. (Danyele 7:13, 14) Bakuabo bavua ne bua kusungudibua munkatshi mua bukua-bantu bua kukokesha nende. Bible wakadianjila kulaya ne: aba baya mu diulu bavua ne bua kuikala “bukalenge ne bakuidi kudi Nzambi wetu” ne bavua ne bua “kukokesha buloba bu bakalenge.”—Buakabuluibua 5:10, NW.
Mbanganyi badi baya mu diulu?
Pa kutangila bujitu bunene budibo ne bua kuomekela bamfumu ba mu diulu aba, kabiena bikemesha to bu mudibo ne bua kukumbaja malu malomba a tshishiki. Aba badi baya mu diulu badi ne bua kuikala ne dimanya dijalame dia Yehowa ne badi ne bua kumutumikila. (Yone 17:3; Lomo 6:17, 18) Badi babalomba bua kuenza midimu ya ditabuja ku mulambu wa tshia-bupikudi wa Yezu Kristo. (Yone 3:16) Kadi, kudi malu malomba makuabo a bungi. Badi ne bua kuikala babikila ne basungula kudi Nzambi ku butuangaji bua Muanende. (2 Timote 1:9, 10; 1 Petelo 2:9) Kusakidila apu, badi ne bua kuikala bena nkristo babatiza badi “baledibue tshiakabidi,” balela kudi spiritu munsantu wa Nzambi. (Yone 1:12, 13; 3:3-6) Badi kabidi ne bua kulama muoyo mutoke kudi Nzambi too ne ku lufu.—2 Timote 2:11-13; Buakabuluibua 2:10.
Bantu miliyo ne miliyo ikena kubadika bavua ne muoyo ne bakafua kabakakumbaja malu malomba aa to. Ba bungi bakapeta anu tshikondo tshikese bua kulonga malu adi atangila Nzambi mulelela. Bakuabo ki mbaji kubala Bible nansha musangu umue ne mbamanye anu bikese peshi ki mbamanye tshintu nansha tshimue pa bidi bitangila Yezu Kristo. Nansha munkatshi mua bena nkristo balelela badi pa buloba lelu’eu, anu bakese ke badi basungula kudi Nzambi bua muoyo wa mu diulu.
Ke bua tshinyi, bungi bua badi baya mu diulu budi ne bua kuikala bukese. Yezu wakabikila bantu ba mushindu’eu bu “kasumbu kakese.” (Luka 12:32, NW) Kunyima, bakasokololuela mupostolo Yone ne: aba “bakasumbibua mu ba ha buloba” bua kukokesha ne Kristo mu diulu badi ne bua kuikala anu 144 000. (Buakabuluibua 14:1, 3; 20:6) Padi bungi ebu bufuanyikijibua ne miliyare ya bantu bavua ne muoyo pa buloba, bushuwa mbungi butambe bukese.
Aba badi kabayi baya mu diulu
Ntshinyi tshidi tshienzekela aba badi kabayi baya mu diulu? Badi bakenga mu muaba kampanda wa dikengeshibua dia kashidi, bu mutu bitendelelu bivule bilongesha anyi? Ki nnanku nansha, bualu Yehowa udi Nzambi wa dinanga. Baledi banangi kabatu bakupa bana babo mu kapia nansha, ne Yehowa katu ukengesha bantu mushindu awu to.—1 Yone 4:8.
Ditekemena didiku bua bafue ba bungi ndibiishibua ku lufu mu buloba bukudimuna mparadizu. Bible udi wamba ne: Yehowa wakafuka buloba “bua bantu bashikamehu.” (Yeshaya 45:18) Mufundi wa Misambu wakamba ne: “[Diulu ndia, NW] Yehowa; kadi wakuha bana ba bantu buloba.” (Musambu wa 115:16) Mbuloba, ki ndiulu, buikala tshisombelu tshia musangu mule tshia bukua-bantu.
Yezu wakadianjila kulaya ne: “Diba nedilue diunvua bonso badi mu nkita dî diandi [dia Yezu, “Muana wa muntu”], nebajuke.” (Yone 5:27-29) Mupostolo muena nkristo Paulo wakamba ne: “Ndi ne ditekemena kudi Nzambi . . . bua se: nekuikale dibiishibua ku lufu dia bantu bakane ne dia bantu bapange buakane.” (Bienzedi 24:15, NW) Pa mutshi wa tshinyongopelu, Yezu wakalaya muenji wa bubi munyingaladi muoyo ku diambuluisha dia dibiishibua ku lufu pa buloba bukudimuna mparadizu.—Luka 23:43.
Kadi, bafue babiishibua ku lufu bua muoyo pa buloba badi mpindieu mu nsombelu kayi? Bualu kampanda buakenzeka mu mudimu wa Yezu budi butuambuluisha bua kuandamuna ku lukonko elu. Mulunda wende Lazare wakafua. Bangabanga ne Yezu kuya kumubiisha ku lufu, Wakambila balongi Bende ne: “Mulunda wetu Lazalo udi mulale tulu; kadi ndi nya kumubisha mu tulu.” (Yone 11:11) Nunku Yezu wakafuanyikija lufu ne tulu, tulu tukole tukena bilota.
Dilala mu lufu
Mvese mikuabo idi mu diumvuangana ne lungenyi elu lua kuikala mulale tulu mu lufu. Kayena ilongesha ne: bantu badi ne anyima udi kayi ufua udi uya mu muaba wa ba-spiritu ku lufu to. Pamutu pa nunku, Bible udi wamba ne: “Bafue . . . kabena bamanye bualu [nansha, NW] bumue . . . Dinanga diabo ne lukinu luabo ne mukau wabo biakajimina kale . . . Kakuena mudimu, kakuena kulongolola kua malu, kakuena lungenyi anyi meji [mu sheole anyi lukita, NW] mûdi uya.” (Muambi 9:5, 6, 10) Kusakidila apu, Mufundi wa Misambu wakamba ne: muntu “udi upingana ku buloba buende; Mu dine dituku adi, ngenyi yende idi ijimina.”—Musambu wa 146:4, NW.
Mvese eyi idi ileja patoke ne: aba badi balale mu lufu kabena mua kutumona anyi kutumvua nansha. Kabena ne mushindu wa kutuala dibenesha anyi tshipupu nansha. Kabena mu diulu to, ki mbasombele nansha mu tshinsanga tshia bankambua to. Mbapange muoyo, dibenga kuikalaku.
Mu tshikondo tshifunda kudi Nzambi, aba badi mpindieu balale mu lufu ne badi mu tshivulukilu tshiende nebabiishibue ku muoyo mu buloba bukudimuna mparadizu. Nebuikale buloba bukezula bukena: dinyanguka dia kapepa, ndululu, ne ntatu idi nayi bukua-bantu mpindieu. Ntshikondo kayipu tshia disanka tshikalatshi! Mu Mparadizu awu nebikale ne ditekemena dia kuikala ne muoyo wa kashidi, bualu Musambu wa 37:29 [NW] udi utushindikila ne: “Bantu bakane nebapiane buloba, ne nebasombepu tshiendelele.”
[Kazubu mu mabeji 6, 7]
NGALEKEDI KUTENDELELA BAFUE
“Pantshivua nsongalume, mvua ngambuluisha tatu wanyi dîba dia difila milambu yende ya pa tshibidilu kudi tatuende ukavua mufue. Tshikondo kampanda pakasanguluka tatu kunyima kua disama dikuate buôwa, muena lubuku wakamuambila ne: bua kuleja dianyisha bua disanguluka diende uvua ne bua kufila mulambu wa mbuji, bimene, misa ya kola, ne maluvu kudi tatuende wakafua. Bakabela kabidi tatu wanyi bua kusankisha bankambua bende bakafua bua kuepuka masama ne bipupu bia pa mutu.
“Mamu wakasumba bintu bivua bilomba bua mulambu, uvua ne bua kuenjibua ku lukita lua kaku. Lukita luvua anu ku luseke lua nzubu wetu, bilondeshile tshilele tshia muaba awu.
“Balunda, balela, ne bena mutumba bakabikidibua ku tshibilu tshia mulambu eu. Tatu, uvua muvuale bimpe bua tshibilu atshi, wakasomba pa nkuasa muikale utangila lukita kuvuabu bateka mu mulongo tubalubalu tua bungi tua mbuji ivuabu bamane kutumika nayi bua milambu mipite. Mudimu wanyi uvua wa kuitshikija mvinyo wa mu mulangi mu dikopo dikese, dingakapesha tatu. Ku luende luseke, wakaditshikija panshi bu mulambu. Tatu wakabila dîna dia tatuende misangu isatu ne wakamulomba mu disambila dipikudibua ku tshipupu tshialua.
“Misa ya kola yakafidibua, ne tshimpanga tshiakakoshibua muminu, kulambibuatshi, ne kudibuatshi kudi aba bavuaku. Ngakadia ne ngakaja panyi mu dimba misambu ne diomba dia ngoma. Tatu wakaja bimpe ne dikanda dionso, nansha muvua muntu yonso mua kumona ne: ukavua muntu mukulumpe. Ku musangu ne ku musangu uvua ulomba bankambua bende mu masambila bua kubenesha buonso bavua muaba awu, eku bantu, ne meme panyi, tuandamuna ne: Ise, mmuomumue ne: ‘Bikala nanku.’ Mvua mbandila muvua tatu ne disanka dia dikema ne dianyisha ne uvua muindile ne muoyo kulukulu dituku dimvua ne bua kukulumpa bua kufila milambu kudi bankambua bafue.
“Nansha muakafidibua milambu ya bungi, dîku divua anu dipange ditalala. Nansha muvuaku bana basatu ba balume ba mamuanyi bakapanduka, nansha umue wa ku bana ba bakaji basatu balela kudiye kakanenga to; buonso buabo bakafua ku buana. Pakimita mamu tshiakabidi, tatu wakafila milambu ya tuyayi tukamona bua se: muana aledibue biakane.
“Mamu wakalela mukuabo muana wa bakaji. Bidimu bibidi kunyima muana wakasama ne wakafua. Tatu wakaya kudi muena lubuku, wakamba ne: muluishi kampanda ke uvua mukebeshi wa lufu elu. Muena lubuku eu wakamba ne: bua ‘anyima’ wa muana kudisombuelaye, bivua bikengela lukunyi lua kapia, mulangi wa maluvu, ne kana ka mbua bua mulambu. Lukunyi lua kapia luvua ne bua kutekibua pa lukita, maluvu avua ne bua kuitshikijibua pa lukita, ne kana ka mbua kavua ne bua kujikibua ne muoyo pabuipi ne lukita. Ebi bivua bifuanyikija ne: bivua mua kutabuluja anyima wa muana eu wa bakaji wakafua bua kusombuela lufu luende.
“Ngakambula mulangi wa maluvu ne lukunyi lua kapia too ne ku lukita, ne tatu uvua muambule kana ka mbua, kakajikaye bilondeshile mêyi-matuma a muena lubuku. Buonso buetu tuvua tuitabuja ne: kunyima kua matuku muanda-mutekete anyima wa muana wa bakaji eu wakafua neashipe muntu wakamushipesha kumpala kua dîba. Ngondo ibidi yakapita, ne muntu nansha umue ku mutumba kuetu kakafua. Ku muoyo kuakantalala.
“Mvua ne bidimu 18 tshikondo atshi. Katupa kîpi kunyima, ngakapetangana ne Bantemu ba Yehowa, bakandeja mu Mifundu ne: bafue kabena mua kuenzela badi ne muoyo bimpe nansha bibi to. Bu muakela dimanya dia Dîyi dia Nzambi miji mu mutshima wanyi, ngakambila tatu ne: tshivua kabidi mua kumushindikija bua kufila milambu kudi bafue to. Ku ntuadijilu wakamfikila munda bualu ngakamulekela, anu bu muakabiumvuijaye. Kadi pakamonaye ne: tshivua musue kupidia ditabuja dianyi dipiadipia, kakaluisha ditendelela dianyi dia Yehowa to.
“Mu dia 18 Tshisanga 1948, ngakaleja tshimanyinu tshia diditshipa dianyi ku batismo wa mu mâyi. Katshia pine apu, ndi anu mutungunuke ne kusadila Yehowa ne disanka ne disankishibua divule, pa kuambuluisha bakuabo bua kudipikulabu ku ntendelelu wa bankambua bafue, badi kabayi mua kutuambuluisha anyi kutuenzela bibi.”—Bituma kudi J. B. Omiegbe, tshimenga tshia Benin, Nigeria.
[Tshimfuanyi mu dibeji 7]
Nekuikale disanka dinene pabiishibua bafue pa buloba bukudimuna mparadizu