Mukuna udi “unyungakana”

KU OUEST wa Irlande, lusongo lua mukuna wa Croagh Patrick ludi lua pa bualu munkatshi mua mikuabo mikuna idi miwunyungulule. Tshidimu tshionso, mu Dialumingu dia ndekelu dia Kashipu, lusongo lua mukuna eu lutu lumueneka bu ludi lunyungakana padi bantu batue ku 30 000, bansonga ne bakulumpe, babanda ku katongobela kawu (metre 765) dîba dia dikumbula dia ku tshidimu ne ku tshidimu.

Dituku edi, bakumbudi batu babanda ne bapueka pa njila mubumbakane, mudindamane, ne, imue miaba, wa njiwu. Bushuwa, kakunakuna ka ndekelu (metre bu 300) kavua ne matelu makole ne kenza pabuipi ne kuonso ne mabue akena mashimate mu buloba, nunku bivuija dibanda bualu bua njiwu ne buzengeji kabidi.

Bakuabo mbasue kuenza dibanda edi ku makasa kutupu, ne bakese mbasue kubanda bimue bitupa nansha ne binu biabo. Mu bikondo bia kale, dikumbula divua dituadija mu mufitu wa butuku.

Bua tshinyi [dibanda pa] Croagh Patrick ntshilele tshidi ne mushinga wa tuyayi tukamona bua bavule?

Muaba wa dikumbula mubanjija biangatshile ku kale

Ku ntuadijilu wa siekele muitanu B.B., Ekleziya Katolike wa Roma wakatuma Patrick bu misionere muepiskopo ku Irlande. Tshipatshila tshiende tshinene tshivua tshia kuitabijija bena Irlande Buena-nkristo, ne munkatshi mua bidimu biende bia dimanyisha ne ditumika munkatshi mua bantu, Patrick wakapeshibua bukenji bua kubanjija tshishimikidi bua Ekleziya Katolike muaba awu.

Mudimu wende wakamusaka ku diya ku miaba ya bungi mu ditunga dijima. Umue uvua ouest wa Irlande kuvuaye, bilondeshile imue mpokolo ya mianda, mupitshishe matuku 40 a munya ne a butuku pa lusongo lua mukuna wakavua kuinyikibua dîna diende​—Croagh Patrick (didi diumvuija “Mukuna wa Patrick”). Wakaya muaba awu ku tshijila ne kusambila bua dilubuluka dia mudimu wende.

Mu kupita kua bidimu, mianu mivule mmipatuke pa mponono yende. Umue wa ku idi mienda lumu udi wa se: patshivuaye pa mukuna awu, Patrick wakipata nyoka yonso mu Irlande.

Muyuki wa kale udi wamba ne: wakibaka nzubu mukese wa Nzambi pa katongobela. Nansha muvua nzubu awu kayi munenge, tshishimikidi tshia nzanzanza tshitshidiku, ne muaba awu pamue ne mukuna mmiaba ya dikumbula mu kupita kua bidimu.

Ngikadilu ya dikumbula

Bua muntu mukulakaje anyi udi kayi muibidilangane ne dibanda mukuna, kukumbaja kilometre 5 patupu ya luendu lua dibanda ne kupueka kakuyi dijiwuka mbualu bua bulobo.

Ku miaba ya nshindamenu ku kala kua njila, tusumbu tua bondapianganyi badi badiakaje bua kumona mua kupita ne njiwu kabukabu.

Kudi miaba isatu, anyi bitudilu, mu njila wa kudi bakumbudi benzela mijingu kabukabu ya konfesio. Mmiumvuija mu bule ne butshiama pa dibaya dia mamanyisha didi diasa ku ntuadijilu wa dibanda.​—Tangila kazubu.

Bua tshinyi batu babanda?

Bua tshinyi bantu bavulavulayi batu benza dikumbula edi dikole? Bua tshinyi bakuabo batu bafika too ne ku dienza malu manekesha nunku patubo babanda?

Eyowa, bakuabo batu bitabuja se: pa kusambila dîba dia dikumbula, milombo yabo bua masanka abo nkayabo idi pamu’apa itamba kutelejibua. Bakuabo batu babienza mu dipatshila difuidibua luse bua bimue bienzedi bibi. Bua bakuabo, mmushindu wa kuleja dianyisha. Bushuwa, bavule batu baya bualu bua masanka a ku dikumbula adi. Mushikuluji kampanda wakamona se: divua ‘dileja dia mmuenenu ne dinanga bia tshinsanga.’ Wakamba kabidi ne: kubanda pa Croagh Patrick “kuvua mushindu wabo wa kulonda dikasa dia Munsanto Patrick ne wa kusunguluja dibanza didibo ne bua kumufuta mu ditabuja.” Wakasakidila ne: kupita bionso mushinga, dibanda didi “mushindu kampanda wa ditonda mibi bualu madikolela a ku mubidi adibi bikengela adi bulelela mijingu ya dinyingalala. Dibanda dia biteketebitekete ku katongobela ntshienzedi tshia dinyingalala tshia musangu mule.”

Mulume kampanda ne lutambishi luonso wakamba ne: ukavua mumane kuenza dibanda misangu 25! Wakadienza, ke muakambaye, “bua kuela konfesio misangu bungi kampanda!” Munga mulume wakumvuija mu mushindu mupepele se: “Padiku kakuyi ntatu, kakuena difutu!”

Nansha mudibi kabiyi bilombibue, bavule batu babanda pa mukuna ku makasa kutupu. Bua tshinyi batu benza nunku? Diambedi, badi bangata buloba abo bu “bunsanto” ne nunku bumbusha bisabata biabo. Pashishe, bidi mu diumvuangana ne tshipatshila tshiabo tshia ‘kuela konfesio misangu bungi kampanda.’ Ebi bidi kabidi biumvuija bua tshinyi bakuabo batu benza mijingu kabukabu ya konfesio pa kubanda ku bitudilu ne binu biabo.

Basaka bua kuanyisha Mufuki

Kadi ntshinyi tshitudi mua kuamba bikala muntu kampanda kêna wabanyangana mmuenenu ya malu a Nzambi ya bakumbudi badi babanda dituku dia pa buadi kansanga? Padiku kapepe kimpe ne mukolo wa bisabata bikole, mukuna eu udi mua kubandibua dîba kayi dionso. Katuakabanda dituku divua musumba munyungakanyi wa bakumbudi wenza dibanda to. Dîba dia ditula dietu dia pa tshibidilu bua kuikisha, tuvua mua kuela meji pa dibanda diodio nkayadi ne buenzeji buvuadi nadi pa bantu bavulavulayi. Pa kufuanyikija binunu ne binunu bia bakumbudi benza dibanda edi dikole ne benza mijingu kabukabu ya konfesio, tuvua basaka ku didiebeja se: ‘Ebi ke bidi Nzambi ulomba anyi? Mukiya eu wa dibanda anyi dinyunguluka bimue bivulukidi eku wamba ku muoyo masambila mambulula, udi bulelela usemeja bantu pabuipi menemene ne Nzambi anyi?’ Netuambe tshinyi pa mubelu wa Yezu pa masambila mambulula, mu Matayi 6:6, 7?

Eyowa, katuvua babande pa mukuna eu bua kupeta dimanya pa malu a ntendelelu to. Kadi, tuakadiumvua bikale pabuipi menemene ne Mufuki wetu bualu tuvua mua kuanyisha bufuki buende, mikuna idi miaba yonso tshitupa tshia bintu bia mpatshi bia pa buloba. Kumbukila ku katongobela tuvua mua kubotesha kuîsu ne dimona dia miaba milengele, nansha kumona muelelu wa Mbuu wa Atlantike. Bidiila bikese bivua bibalakana mu diapa dia mbuu muinshi muetu ku lumue luseke bivua bishilangane bikole ne muaba wa mikuna mudindamane ne muatuke ku lukuabo luseke.

Tuakela meji ku bitudilu bisatu. Tuakavuluka mêyi a Yezu, pakambilaye balongi bende balelela ne: “Nuenu mu disambila, lekelayi kuvudija miaku bu bampangano, bela meji ne: pakulabo miaku mivule nebabateleje bipite.”​—Mateus 6:7, Mukenji Mulenga.

Tuakajingulula se: mukuna eu wakalua tshimue tshia ku bilele bidi bivuije binunu ne binunu bia bantu bapika ba mikiya mikole mitambe. Tuakakonkonona muvuabi bishilangane bikole ne budikadidi buvua Mupostolo Yone muakule bualu buabo pakambaye ne: ‘Tudi tutumikila mikenji yende [ya Nzambi]; ne mikenji yende kayena itunemena bujitu.’​—1 Yone 5:3.

Tuakasankidila dikumbula dietu, pa kusangisha ne dibanda pa Croagh Patrick. Biakatusaka ku dindila tshikondo tshikala bukua-bantu buonso bupikula ku bilele bikena mu Mifundu ne kupeta mushindu wa kutendelela Mufuki muena dinanga wa buloba “ne spiritu ne bulelela.”​—Yone 4:24, NW.

[Kazubu mu dibeji 27]

Ngikadilu minene ya dikumbula

Mukumbudi yonso udi ubanda pa mukuna Dituku dia Patrick Munsanto anyi tshikondo tshia difesto tshia matuku muanda-mukulu, peshi tshikondo kayi tshionso munkatshi mua Kabalashipu, Kashipu, Tshimungu ne Kabitende, ne USAMBILA PABUIPI ANYI MU NZUBU WA DISAMBILA bua butumbi bua Pape udi mua kubabidila dijimijibua dia mpekatu biayaye kuela konfesio ne kudia Komunyo Munsantu pa katongobela peshi munkatshi mua lumingu.

BITUDILU BIA PA TSHIBIDILU

Kudi “bitudilu” bisatu (1) Ku nshindamenu wa lusongo anyi Leacht Benain, (2) Pa katongobela, (3) Roilig Muire, ku mutantshi kampanda kuinshi kua luseke lua mukuna lua Lecanvey [tshimenga kampanda].

Tshitudilu tshia kumpala - LEACHT BENAIN

Mukumbudi udi unyunguluka misangu muanda-mutekete mushiki wa mabue wenda wamba Tatu Wetu 7, Muoyo Mariya 7 ne Disambila dia ditabuja musangu umue

Tshitudilu tshibidi - KATONGOBELA

(a) Mukumbudi udi utua binu panshi ne wamba Tatu Wetu 7, Muoyo Mariya 7 ne Disambila dia Ditabuja musangu umue

(b) Mukumbudi udi usambila pabuipi ne Nzubu wa disambila bua butumbi bua Pape

(c) Mukumbudi udi unyunguluka Nzubu wa disambila misangu 15 wenda wamba Tatu Wetu 15, Muoyo Mariya 15 ne Disambila dia Ditabuja musangu umue

(d) Mukumbudi udi unyunguluka misangu 7 Leaba Phadraig [Bulalu bua Patrick] wenda wamba Tatu Wetu 7, Muoyo Mariya 7 ne Disambila dia Ditabuja musangu umue

Tshitudilu tshisatu - ROILIG MUIRE

Mukumbudi udi unyunguluka misangu 7 mushiki wonso wa mabue wenda wamba Tatu Wetu 7, Muoyo Mariya 7 ne Disambila dia Ditabuja musangu umue ku mushiki wonso wa kudiyi [kudi mishiki isatu] ne ndekelu wa bionso udi unyunguluka misangu 7 lupangu lujima lua Roilig Muire wenda usambila.