Bakapeta ditalala mu bulongolodi busaluke

TSHIMFUANYI tshidi pa tshizubu tshia tshibejibeji etshi tshidi tshileja bindidimbi bia mvita ya tshikisu bifumine ku Bosnie ne ku Herzegovine. Ditalala didi mua kuikalaku mu muaba wa buen’eu anyi? Bia kukema, diandamuna didi: eyowa. Padi bisumbu bia bena Katolike wa Roma, bena Ortodokse wa ku Est ne ba-mizilman biluangana bua bitupa bia buloba mu ditunga edi dikuata buôwa, bantu bavule badi bazukila ditalala, ne bamue mbadipete.

Dîku dia Djorem divua disombele ku Sarajevo, ne bena dîku edi bavua Bantemu ba Yehowa. Munkatshi mua disaluka dionso divua mu tshimenga atshi, bavua’amu bakumbula bena mutumba babu ne bayukila nabu pa lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi. (Matayo 24:14) Mbua tshinyi? Bualu dîku dia Djorem divua dimanya se: Bukalenge ebu mbulelela, ne se: mbumana kubanjijibua mu diulu, ne kabidi se: nditekemena dimu’epele ne dipite bulenga dia ditalala bua bukua-bantu. Bantemu ba Yehowa badi ne dieyemena dijima mu tshidi mupostolo Paulo ubikila ne: ‘lumu luimpe lua ditalala.’ (Efeso 2:17) Ku diambuluisha dia bantu bu mudi Bozo ne Hena Djorem, bantu ba bungi badi bapeta ditalala mu Bosnie ne mu Herzegovine.

Ditalala dilelela ditshilualua

Kudi malu mavule a kulonda adi matangile dîku dia Djorem. Kadi, kumpala, tuanjayi kuakula bua bena dibaka bakuabu babidi bavua bafike ku dipeta dieyemena mu Bukalenge bua Nzambi. Mêna abu adi: Artur ne Arina. Buobu ne bana babu batekete ba balume bavua basombele mu ditunga kampanda dia teritware wa Union Soviétique wa kale. Pakabudika mvita ya bena ditunga, Artur wakaluangana ku luseke lumue. Kadi, pashishe wakadiebeja nkayende ne: ‘Bua tshinyi ndi nduisha bantu aba bavua bena mutumba banyi?’ Wakumbuka mu ditunga ne, kunyima kua ntatu mivule, wakafika ne dîku diende ditekete mu Estonie.

Mu diendakana kampanda ku St. Petersburg, Artur wakapetangana ne Bantemu ba Yehowa ne wakatuishibua ku muoyo kudi malu avuaye mulonge pa bidi bitangila Bukalenge bua Nzambi. Disua dia Yehowa didi se: mu katupa kîpi emu Bukalenge bua Nzambi nebuikale bukokeshi bumu’epele bua bukua-bantu. (Danyele 2:44) Nenku buloba nebuikale muaba wa ditalala divule, kakuyi kabidi mvita ya bena ditunga peshi ya bukua-matunga. Yeshaya wakadianjila kumanyisha pa bidi bitangila tshikondo atshi ne: “Dienzelangana bibi kadiakuikalaku nansha kakese ne dishipangana kadiakuikalaku nansha kakese mu mukuna wanyi wonso munsantu, bualu, buloba nebuujibue tente ne dimanya dia Yehowa anu bu padi mâyi abuikila mbuu.”​—Yeshaya 11:9, NW.

Pa kumona tshimfuanyi tshizola tshia buloba abu butshilualua bua ditalala divule tshimuleja kudi Ntemu kampanda mu mukanda mumvuiji wa Bible, Artur wakamona se: uvua usomba mu muaba wa buena’au. Kadi, mpindieu, mmubutudibue kudi mvita ya bena ditunga. Bapingana ku Estonie, Artur ne dîku diende badi balonga malu mavule pa bidi bitangila Bukalenge bua Nzambi ku diambuluisha dia dilonga dia Bible ne Bantemu ba Yehowa.

Ditalala munkatshi mua disaluka

Musambu wa 37:37 udi wamba ne: ‘Tangila muntu udi ne mutshima mutoke bimpe, mona muntu udi muakane; bualu matuku atshilualua a muntu au neikale a ditalala.’ Bushuwa, ditalala dia eu udi ne mutshima mutoke ne muakane ku mêsu kua Nzambi kadiena amu bua matuku ende atshilualua nansha. Udi udilabula mpindieu. Mmushindu kayi udibi mua kuenzeka? Balaku bualu ebu bumona kudi muntu kampanda údí ne dîna se: Paul.

Paul mmusombele mu kamponya ka bena tshimuangi ka kule mu Ethiopie wa ku sud-ouest, nansha mudiye bushuwa ufumina mu ditunga kampanda diena mutumba. Mu ditunga diende dimulelela, wakapetangana ne umue wa ku Bantemu ba Yehowa uvua wenza mudimu mu kumpanyi kampanda wa kasolonyi, ne yeye kumupesha mukanda mumvuiji wa Bible wa Bulelela budi bufikisha ku muoyo wa kashidi.a Paul kakamonangana kabidi ne Ntemu au, kadi wakalonga mukanda au ne ntema. Mvita ya bena ditunga yakamufikisha mu kamponya ka bena tshimuangi mu Ethiopie, ne ku muaba au wakayukila ne bakuabu pa malu avuaye mulonge. Kasumbu kakese kakafika ku ditaba se: mbulelela. Bashindamene pa bivuabu balonga, bavua mpindieu bayisha bakuabu mu kamponya.

Paul wakafunda mukanda ne kuutuma ku tshilombuelu tshia Société Watch Tower ulomba diambuluisha. Ministre umue wakatùmibua mufumine ku Addis Abeba wakakemeshibua pa kusangana bantu 35 bamuindile, badiakaje bua kulonga bia bungi pa Bukalenge bua Nzambi. Malongolola akenjibua bua diambuluisha kufidibuadi pa tshibidilu.

Mmushindu kayi utudi mua kuamba ne: bantu bu mudi Paul badi ne ditalala? Nsombelu wabu ki mmupepele nansha, kadi badi ne ditabuja kudi Nzambi. Padi disaluka dia bulongolodi ebu ne buenzeji kudibu, badi batumikila mubelu wa mu Bible eu: “Kanusumpakanyi bua tshintu nansha tshimue, kadi, mu malu wonso, ku masambila ne misengelelu ne dianyisha, numanyishe Nzambi milombo yenu.” Tshipeta tshidi se: badi ne disankishibua didi dimueneka amu misangu mikese lelu’eu. Mêyi a mupostolo Paulo kudi tshisumbu tshia bena Filipoi adi akumbana kudibu: “Ditalala dia Nzambi didi dipite lungenyi kayi luonso bulenga, nedilame mitshima yenu ne bieledi bienu bia lungenyi ku butuangaji bua Kristo Yezu.” Bushuwa, badi ne malanda mashême ne Yehowa, “Nzambi wa ditalala.”​—Filipoi 4:6, 7, 9, NW.

Ditalala lelu

Mfumu muambika Bukalenge bua Nzambi n’Yezu Kristo, mmubikidibue mu Bible ne: ‘Mukalenge wa Ditalala.’ (Yeshaya 9:6) Muprofete wa kale wakamba bua bualu buende ne: ‘Neambe mêyi a kuvuija nawu ditalala munkatshi mua bisamba bia bantu. Bukokeshi buende nebuikale ku mâyi manene too ne ku mâyi manene makuabo, ne ku musulu wa Pelata too ne ku mfudilu kua buloba.’ (Zekâya 9:10) Mêyi mafunda ku spiritu a buena aa avua ne buenzeji buondoke mu nsombelu wa muntu kampanda údí dîna se: José.

Tshikondo kampanda José uvua mu buloko. Uvua ntomboji ne wakakuatshibua pavuaye ulongolola bintu bia ditayisha nabi bisombedi bia bampulushi. Uvua wela meji ne: amu dienza malu a tshinyangu ke didi mua kusaka mbulamatadi wa mu ditunga diende bua kuakajaye nsombelu wa bantu. Pavuaye mu buloko, Bantemu ba Yehowa bakatuadija dilonga Bible ne mukajende.

Pakapatukaye mu buloko, José wakalonga pende Bible, ne katupa kîpi pashishe mêyi a mu Musambu wa 85:8 akatuadija kukumbana buende: ‘Ngumvue panyi tshidi Nzambi, Yehowa mene, wamba; bualu bua neambile bantu bende ne bansanto bende mêyi a ditalala.’ Pabi, mvese eu udi ukomesha ne didimuija edi: ‘Kadi kabapinganyi ku nyima bua kulondabu malu a patupu.’ Nunku, muntu údí ukeba ditalala dia Yehowa kakuanyisha kuenza malu mu budikadidi peshi malu akena mu diumvuangana ne disua Diende nansha.

Lelu’eu, José ne mukajende badi ba-ministre bena nkristo. Badi baludika bakuabu bua batangile ku Bukalenge bua Yehowa budi dijandudibua dia ntatu ivua José mutete bangabanga bua kujandula ku diambuluisha dia bombe midienzela ku nzubu. Badi banyisha kueyemena Bible udi wamba se: ‘Bulelela, Yehowa neatupeshe masanka adi mimpe.’ (Musambu wa 85:12) Bushuwa, José wakaya kukumbula matuku makese aa bisombedi bivuaye mupangadije bua kutayisha. Mbua tshinyi? Mmu tshipatshila tshia kuyukila ne mêku adimu pa bidi bitangila Bukalenge bua Nzambi.

Tshisamba tshiena ditalala

Mu Musambu wa 37:10, 11 (NW) Bible udi wamba ne: “Panenga tshitupa tshîpi, muntu mubi kakuikalaku kabidi nansha; ne bushuwa neuteye ditshi ku muaba wende, kadi yeye kakuikalaku. Kadi, bena bupuekele nebapiane buloba, ne bushuwa, nebasanke mu ditalala divulavulayi.” Nditekemena kayipu dia mpatshi!

Kadi, umanye se: ditalala dia Yehowa didi amu bua “bena bupuekele.” Aba badi bakeba ditalala badi ne bua kuikala balonge mua kuikala bena ditalala. Ebi biakafikila Keith, udi musombele mu Nouvelle-Zélande. Keith uvua mumanyishibue bu “muntu wa mukitshi ne malu makole, muena luonji, ne munangi wa dikokangana ku mêyi.” Uvua muena mu tshisumbu tshia ba-kanke ne uvua usombela mu muaba mukolesha menemene, ne lupangu luende luvua lulama kudi mbua minene bua se: muntu kabuedi ku bukole. Mukajende, mamu wa bana bende basambombo, wakabengangana nende.

Pakapetangana Keith ne Bantemu ba Yehowa, lumu luimpe luvua ne buenzeji buondoke kudiye. Katupa kîpi kunyima yeye ne bana bende bakatuadija kubuela mu bisangilu ne Bantemu. Wakakosa nsuki yende ivua mile mitua mu tshimono ne kutuadijaye kuyukila ne balunda bende ba kale pa bidi bitangila Bukalenge bua Nzambi. Bamue ba kudibu bakatuadija pabu kulonga Bible.

Anu bu mudi miliyo ya bena muoyo mululame benze pa buloba bujima, Keith wakatuadija kutumikila mêyi a mupostolo Petelo aa: “Eu udi musue kunanga muoyo ne kumona matuku a disanka, . . . ela nyima ku bidi bibi ne enza bidi bimpe; akebe ditalala ne atungunuke ne kudipatshila.” (1 Petelo 3:10, 11, NW) Mukaji wa Keith wa kale wakitaba bua kusedibua tshiakabidi kudiye, ne udi mpindieu ulonga bua ‘kukeba ditalala ne kutungunuka ne kudipatshila.’

Ditalala dia Yehowa mmpokolo wa lupandu bua bantu bavule, bu mudi muena manaya wa kale kampanda úvuá muledibue mu U.R.S.S. wa kale. Muntu eu wakapeta mindadi mu manaya a Olympique, kadi wakatekeshibua ku muoyo ne kudituaye mu dinua dia bintu bia lulengu ne maluvu makole. Panyima pa bidimu 19 biuwule tente ne malu mabi bu mudi: tshibawu tshimukosela tshia bidimu bisatu mu kamponya ka mudimu mukole mu Sibérie, muíbídí mu luendu lua mu mazuwa àvuà aya ku Canada, ne misangu ibidi yakambaye kukula muoyo bua dinua diende dia bintu bia lulengu, wakalomba diambuluisha kudi Nzambi mu disambila bua kupetaye tshipatshila tshimpe mu nsombelu. Dilonga dia Bible ne Bantemu ba Yehowa bavua bakula tshiena-Russie diakamuambuluisha bua kupetaye diandamuna ku nkonko yende. Lelu’eu muntu’eu mmupete ditalala ne Nzambi kabidi ne buende yeye nkayende bu mudi miliyo ya bakuabu bapete.

Ditekemena dia dibishiibua ku lufu

Ndekelu wa bionso, tupinganayi ku bualu bua Bozo ne Hena Djorem mu Sarajevo. Bena dibaka babidi aba bavua ne muana wa bakaji wa bidimu bitanu, Magdalena. Mu Kashipu mushale, busatu buabu bakapatuka ku mbelu ne kuya bu pa tshibidilu mu mudimu wabu wa buambi kadi kushipibuabu buonso ku ditudika dia lutende. Ntshinyi tshidi mua kuambibua bua ditalala divuabu bamanyisha nkayabu kudi bakuabu? Lutende luakajimija mioyo yabu luakaleja ne: atshi katshivua ditalala dilelela anyi?

Nansha kakese! Mu ndongoluelu eu mubi wa malu, diakabi ditu difikilangana. Bantu badi bafua ku bombe anyi ku ntende. Bakuabu badi bafua ku masama peshi ku njiwu. Ba bungi badi bafua bua bukulakaja. Aba badi mu ditalala dia Nzambi ki mbepula ku mpukapuka nansha, kadi malu aa nansha wowo mabafikile kaena abashiya kabayi ditekemena nansha.

Yezu wakalaya mulunda wende Martha ne: ‘Meme ndi dibishiibua, ndi muoyo: udi ungitabuja, nansha biafuaye, neikale ne muoyo kabidi.’ (Yone 11:25) Dîku dia Djorem divua ne ditabuja edi, bu mudibi bua Bantemu ba Yehowa buonso. Bena dîku dia Djorem bavua ne ditabuja dia se: biafuabu, nebabishiibue pa buloba buikala muaba mulelela wa ditalala divule. Yehowa Nzambi “neakupule tshinsonji tshionso ku mêsu abo; ne lufu kaluakuikalaku kabidi; nansha madilu, nansha mbila, nansha bisama kabiakuikalaku kabidi. Bintu biakale biajiminyi.”​—Buakabuluibua 21:4, NW.

Katupa kîpi kumpala kua kufuaye, Yezu wakambila balondi bende ne: “Ndi nushila ditalala, . . . Mitshima yenu kaizakadi, kaitshinyi.” (Yone 14:27) Tudi tusanka bua dîku dia Djorem divua ne ditalala edi ne nedikale ne bua kupeta bushuwa ditalala divule ku dibishiibua ku lufu. Tudi ne disanka bua aba buonso badi batendelela Yehowa, Nzambi wa ditalala. Buobo aba badi ne ditalala dia mu lungenyi. Badi mu ditalala ne Nzambi. Badi bakeba ditalala ne bakuabu. Ne badi ne dieyemena mu nsombelu wa ditalala divule utshilualua. Eyowa, mbapete ditalala nansha mudibu mu bulongolodi busaluke. Bushuwa, buonso badi batendelela Nzambi mu nyuma ne mu bulelela badi ne ditalala. Suaku bua upete pebe ditalala dia buen’edi.

[Mêyi adi kuinshi]

[Bimfuanyi mu dibeji 7]

Mbapete ditalala nansha mudibu mu bulongolodi busaluke