Tungunukayi ne kudienzeja bua kushikija lupandu luenu!
‘Bananga banyi, nudienzeje bua kushikija lupandu luenu ne ditshina ne dizakala.’—FILIPOI 2:12.
1, 2. Mmalongesha kayi matangalake adi mafikishe bantu ba bungi ku diela meji ne: kabena mua kukontolola luendu lua nsombelu wabu?
“UVUA muledibue mushindu’au anyi?” Matuku mashale aa, lukonko elu luvua pa tshizubu tshia tshikandakanda kampanda tshiende lumu. Muinshi mualu muvua mêyi aa: “Malonga mapiamapia adi aleja ne: bumuntu, ngikadilu, nansha masungula autu wenza mu nsombelu webe, udi mubipiane.” Mêyi a nunku adi mua kusaka bamue ku diela meji ne: kabena mua kutamba kukontolola nsombelu wabu nansha.
2 Bakuabu badi batshina se: nkoleshilu mubi wa baledi babu anyi ndongeshilu mubi wa balongeshi babu mu mushindu kampanda mbibafundile nsombelu wa dibungama. Badi mua kudiumvua bu bantu bafundila bua kuambulula bilema bia baledi babu, bua kulonda meji abu matambe bubi a ku tshilelelu, bua kudileja kabayi ne lulamatu kudi Yehowa—mu tshikoso, bua kuenza masungula mabi. Atshi ke tshidi Bible ulongesha anyi? Bua kujadika bualu abu, kutu bamue balondi ba bitendelelu batu bamba ne: Bible udi ulongesha bualu bua buena ebu, dilongesha dia tshimana-kulongolola. Bilondeshile dilongesha edi, katshia ku kale Nzambi mmudianjile kulongolola bualu bonso bua mu nsombelu webe.
3. Bible udi ne mukenji kayi udi ukankamija bua bukokeshi buetu bua diambula bujitu bua matuku etu atshilualua?
3 Malongesha aa onso mashilangane adi ne mukenji wa muomumue: Udi ne bukokeshi bukese bua kusungula, kuena mua kutamba kukontolola luendu lua nsombelu webe nansha. Bushuwa abu mbualu budi butekesha bantu mu mikolo, ne diteketa mu mikolo didi dikolesha tshilumbu. Nsumuinu 24:10 udi wamba ne: ‘Biwateketa palua dituku dia dikenga, bukole buebe budi bukepa.’ Kadi mbatukankamije bua kumanya ne: bilondeshile Bible, tudi mua ‘kushikija lupandu luetu.’ (Filipoi 2:12) Mmunyi mutudi mua kukolesha dieyemena dietu mu dilongesha edi dilenga dia mu Mifundu?
Mudimu wa ‘luibaku’ utudi tuenza munda muetu
4. Nansha mudi 1 Kolinto 3:10-15 wakula bua kuibaka ne bintu bidi bikandamena mudilu, ntshinyi tshidi bualu ebu kabuyi bumvuija?
4 Tangila mufuanu wa mupostolo Paulo udi mu 1 Kolinto 3:10-15. Udi wakulamu bua mudimu wa luibaku wa bena nkristo, tudi mua kutumika ne lungenyi lunene lua mufuanu wende bua mudimu wa munda ne wa pambelu. Udi usua kumvuija ne: nansha bikala ndekelu wa bionso muyidi mua kusungula bua kuenzela Yehowa mudimu ne kushala ne lulamatu, bujitu buonso abu mbua bantu bakamulongesha anyi? Tòo. Paulo uvua wela kashonyi pa mushinga wa mudimu mutambe buimpe wa luibaku udi mulongeshi ne bua kuenza. Kadi anu bu mutudi balonge mu tshiena-bualu tshia kumpala, kavua usua kuamba ne: mulongi anyi muyidi kêna ne disungula dia kuenza mu muanda eu. Bulelela, mufuanu wa Paulo mmushindamene pa mudimu utudi tuenza munda mua bakuabu, ki mpa didibaka dietu tuetu nansha. Mbilelela bualu Paulo udi wakula bua mudimu wa luibaku wa lulèngù bu udi ubutuka nansha mudi muibaki muine upanduka. Nansha nanku, ku misangu Bible utu ukuata mudimu ne ngakuilu umue-umue eu wa mu tshimfuanyi bua mudimu utudi tuenza munda muetu.
5. Mmifundu kayi idi ileja ne: bena nkristo badi ne bua kuenza mudimu wa ‘luibaku’ munda muabu buobu bine?
5 Tshilejilu, tangila Yuda 20, 21: ‘Nuenu bananga, nudibake pa ditabuja dienu ditambe dia tshijila, nutendelele [“ne spiritu munsantu,” NW], nudilame mu dinanga dia Nzambi.’ Muaba eu Yuda udi wenza mudimu ne muaku wa muomumue wa tshiena-Greke bua ‘kuibaka’ udi Paulo ukuata nawu mudimu mu 1 Kolinto nshapita 3. Kadi bualu budi Yuda usua kumvuija budi se: tudibake pa tshishimikidi tshia ditabuja dietu. Mu difunda mufuanu wa Yezu wa muntu wakashila nzubu wende pa dibue dinene, Luka udi wenza mudimu ne muaku wa muomumue wa tshiena-Greke bua ‘tshishimikidi,’ udi Paulo utumika nawu mu mufuanu wende wa luibaku lua bena nkristo. (Luka 6:48, 49) Kabidi, Paulo udi ukuata mudimu ne ngakuilu wa mu tshimfuanyi wa kuikala bajadika pa ‘tshishimikidi’ padiye ubela bena nkristo nende bua kudiunda mu nyuma. Dîyi dia Nzambi didi ditulongesha bua tuenze mudimu wa ‘luibaku’ munda muetu.—Efeso 3:15-19; Kolosai 1:23; 2:7.
6. (a) Umvuija mudi muyidi yonso muena nkristo muikale tshipeta tshia mudimu wa luibaku musangila. (b) Mbujitu kayi budi nabu muyidi yonso pa nkayende?
6 Kuibaka muena nkristo mmudimu wa muntu umuepele anyi? Ela meji ne: udi upangadija bua kuibaka nzubu. Udi uya kudi mumanyi wa malu a luibaku bua kupeta plan. Nansha muudi mulongolole bua kuenza mudimu wa bungi wewe nkayebe, udi wangata kapita ka mudimu bua yeye kuenza nebe mudimu pamue ne bua kukupeshaye mibelu pa ngenzelu mitambe buimpe. Biasaye tshishimikidi tshikole, ukuambuluisha bua kumvua plan wa nzubu, ukuleja bintu bitambe buimpe bia kusumba, ne ukulongesha mene malu a bungi a luibaku, pamu’apa newitabe ne: mmuenze mudimu muimpe. Kadi netuambe tshinyi biwalengulula mibelu yende, usumba bintu bia mushinga mukese anyi kabiyi bienza bimpe, ne ubenga mene bua kulonda plan ya mumanyi wa malu a luibaku? Bushuwa kuena mua kupesha kapita ka mudimu anyi mumanyi wa malu a luibaku tshilema bu nzubu mua kupuka. Bia muomumue, muyidi yonso muena nkristo udi tshipeta tshia mudimu wa luibaku musangila. Yehowa ke mmfumu mumanyi wa malu a luibaku. Muena nkristo wa lulamatu udi ulongesha ne wibaka mulongi, udi upeta dikuatshisha dia kudi Nzambi bualu udi umue wa ku ‘benzejanganyi [nende] ba mudimu.’ (1 Kolinto 3:9) Kadi bualu ebu budi butangila kabidi mulongi. Bua kuamba bualu pa bualu: yeye ke udi muambule bujitu bua nsombelu wende. (Lomo 14:12) Bikalaye musue kupeta ngikadilu milenga ya bena nkristo, udi ne bua kuenza madikolela a bungi bua kuyipeta ne kuyibaka munda muende.—2 Petelo 1:5-8.
7. Nntatu kayi idi bamue bena nkristo bapeta, ne ntshinyi tshidi mua kubasamba?
7 Nanku bidi biumvuija ne: ngikadilu mipiana, muaba utudi basombele ne ngikadilu wa balongeshi betu kabiena ne mushinga anyi? Tòo. Dîyi dia Nzambi didi ditaba ne: bionso ebi bidi ne mushinga ne buenzeji kabidi. Meji mabi a bungi a dienza mpekatu atu a ku tshilelelu ne bidi mua kuikala bikole menemene bua kualuisha. (Musambu 51:5; Lomo 5:12; 7:21-23) Dilongesha dia baledi ne muaba udi dîku disombele bidi mua kuikala ne buenzeji bua bungi kudi nsonga—bua kuenza malu mimpe anyi mabi. (Nsumuinu 22:6; Kolosai 3:21) Yezu wakapisha bamfumu ba bitendelelu bena Yuda bua muvua malongesha abu mikale ne buenzeji bubi kudi bakuabu. (Matayo 23:13, 15) Lelu’eu, malu aa adi ne buenzeji kutudi tuetu bonso. Tshilejilu, bamue bantu ba Nzambi badi bapeta ntatu bua bikondo bikole bidibu bapitshile ku buana. Tudi ne bua kubaleja bulenga buetu ne kuditeka pa muaba wabu. Ne badi mua kupetela busambi ku mukenji wa mu Bible wa se: ki mbabafundile bua kuambulula bilema bia baledi babu anyi kudileja kabayi bena lulamatu nansha. Tangila mudi bamue bakalenge ba mu Yuda wa kale baleja muanda eu.
Bakalenge ba Yuda bakadienzela masungula abu
8. Ntshilejilu kayi tshibi tshivua Yotama mumone kudi tatuende, kadi ndisungula kayi diakenzaye?
8 Uziya wakalua mukalenge wa Yuda patshivuaye mupuekele ne bidimu 16 ne wakakokesha bidimu 52. Mu bidimu ebi bivule, ‘wakenza malu mimpe ku mêsu kua Yehowa bu muakenza Amasaya, tatu wende.’ (2 Bakelenge 15:3) Yehowa wakamubenesha pa kuambuluisha basalayi bende bua kutshimuna mvita misangu milondangane. Kadi bia dibungama, ditshimuna edi diakafikisha Uziya ku didiangata ne mushinga munekesha. Wakalua muena ditambisha ne watombokela Yehowa pa kulambula musenga wa kamonya pa tshioshelu mu ntempelo, mudimu uvua mulamina anu bakuidi. Bakakanyina Uziya, kadi wakafika munda. Pashishe bakamupuekesha milongo—wakapeta nsudi ne kupitshishaye matuku ende a muoyo avua mashale mu muaba wa nkayende. (2 Kulondolola 26:16-23) Ntshinyi tshiakenza muanende Yotama bua malu aa onso? Nsongalume eu uvua mua kuikala muenzeja bipepele kudi tatuende ne uvua mua kumvua bibi bua dinyoka dia kudi Yehowa. Bantu mu ka-bujima bavua mua kuikala ne buenzeji bubi bualu bavua batungunuke ne bilele bibi bia ntendelelu. (2 Bakelenge 15:4) Kadi Yotama wakadienzela disungula diende nkayende. “Wakenza malu mimpe ku mesu kua Yehowa.”—2 Kulondolola 27:2.
9. Mbuenzeji buimpe kayi buvua bunyunguluke Ahaza, nsombelu wende wakamueneka wa mushindu kayi?
9 Yotama wakakokesha bidimu 16, mushale ne lulamatu kudi Yehowa mu bidimu bionso ebi. Nenku muanende Ahaza uvua mumone tshilejilu tshiende tshilenga, bu tatu wa lulamatu. Ne kuvua buenzeji bukuabu bulenga buvua bunyunguluke Ahaza. Uvua mupete dibenesha dia kuikala ne muoyo mu tshikondo tshivua baprofete aba: Yeshaya, Hoshea ne Mika bikale bamanyisha milayi mu buloba abu. Nansha nanku wakenza disungula dibi. ‘Yeye kakenza malu mimpe ku mêsu kua Yehowa bu muakenza Davidi nkambua wende.’ Wakenzela Baala mpingu ne wakayitendelela, ne wakuosha mene bamue bana bende mu kapia bua kulambula nzambi ya bampangano. Nansha muvuaku buenzeji butambe buimpe, wapangila bua kudileja bu mukalenge ne musadidi wa Yehowa.—2 Kulondolola 28:1-4.
10. Ahaza uvua tatu wa mushindu kayi, kadi ndisungula kayi diakenza muanende Hezikiya?
10 Bua bantu badi mu ntendelelu mukezuke, mbikole bua kuela meji ne: kuvua tatu mutambe bubi kupita Ahaza. Kadi muanende Hezikiya kavua mua kudisunguila muntu uvua ne bua kuikala tatuende to! Bana batekete bavua Ahaza mushipe bua kulambula Baala bavua pamu’apa bana babu ne Hezikiya. Malu aa makuate buôwa avua menzeje Hezikiya bua kuikalaye ne nsombelu mubule lulamatu kudi Yehowa anyi? Pamutu pa nanku, Hezikiya wakalua umue wa ku bantu bakese ba mu Yuda bavua bikale bushuwa bakalenge banene—muntu wa lulamatu, wa meji ne munangibue. ‘Yehowa wakadi nende.’ (2 Bakelenge 18:3-7) Bushuwa, kudi kabingila ka kuitabila ne: Hezikiya uvua mupudija ku spiritu bua kufundaye Musambu wa 119 pavuaye ukokesha ku bunsonga buende. Bikalabi nanku, ki mbikole bua kumvua bua tshinyi uvua mufunde mêyi aa: “Muoyo wanyi [“mmujimije tulu,” NW] bua kanyinganyinga.” (Musambu 119:28) Nansha muvuaye ne ntatu ivua imunyingalaja, Hezikiya wakalekela Dîyi dia Yehowa dimulombola mu nsombelu wende. Musambu 119:105 udi wamba ne: ‘Dîyi diebe didi muinda ku makasa anyi ne munya muteme mu njila wanyi.’ Hezikiya wakadienzela disungula diende nkayende—disungula diakane.
11. (a) Nansha muvuaku buenzeji buimpe bua tatuende, mmunyi muvua Manashe mutambe kutombokela Yehowa? (b) Ndisungula kayi diakenza Manashe ku ndekelu kua matuku ende a muoyo, ne ntshinyi tshitudi mua kulongela ku bualu ebu?
11 Kadi muanda mushilangane udi se: umue wa ku bakalenge batambe buimpe ba Yuda wakalela umue wa ku bakalenge batambe bubi. Manashe muana wa Hezikiya wakakankamija ditendelela dia mpingu, dipaka dia manga ne tshinyangu tshivule tshia katshia ne katshia. Bible udi wamba ne: ‘Yehowa wakambila Manashe ne bantu bende dîyi diende,’ pamu’apa ku butuangaji bua baprofete. (2 Kulondolola 33:10) Bilondeshile malu malonda kudi bena Yuda, Manashe wakakosesha Yeshaya bitupa bitupa. (Fuanyikija ne Ebelu 11:37.) Nansha bualu abu buikale bulelela anyi kabuyi bulelela, Manashe kakateleja madimuija onso a kudi Nzambi nansha. Bushuwa, wakuoshisha bamue bana bende ne muoyo bu milambu, bifuanangane bikole ne muvua nkambua wende Ahaza muenze. Kadi, muntu eu mubi, pakaluaye kupeta ntatu mikole, wakanyingalala ne kushintulula njila yende. (2 Kulondolola 33:1-6, 11-20) Tshilejilu tshiende tshidi tshitulongesha ne: muntu udi muenze masungula mabi menemene kêna anu mua kupanga kusungidibua. Udi mua kushintuluka.
12. Mmasungula kayi mabengangane avua Amona ne Muanende Yoshiya benze pa bidi bitangila dienzela Yehowa mudimu?
12 Amona muana wa Manashe uvua mua kuikala mulongele malu a bungi ku dinyingalala dia tatuende. Kadi wakenza disungula dibi. Bushuwa Amona “wakatamba kuenzenza malu mabi” too ne pakamushipabu ku ndekelu. Muanende Yoshiya wakaleja dishilangana divua dikolesha ku muoyo. Kakuyi mpata Yoshiya wakasungula bua kulongela ku tshivua tshienzekele kakuende. Wakabanga kukokesha ne bidimu muanda-mukulu patupu. Pakakumbajaye anu bidimu 16, wakatuadija kukeba Yehowa ne kudilejaye mukalenge wa tshitembu ne wa lulamatu. (2 Kulondolola 33:20–34:5) Wakenza disungula—disungula diakane.
13. (a) Ntshinyi tshitudi tulongela kudi bakalenge bena Yuda batudi bamone? (b) Mmushinga kayi udi nawu dilongesha dia baledi?
13 Dikonkonona edi dia mu tshikoso dia malu a bakalenge muanda-mutekete bena Yuda didi ditupesha dilongesha dia bukole. Mu imue nsombelu, bakalenge batambe bubi bavua bapete bana batambe buimpe, ne bakalenge batambe buimpe bavua bapete bana batambe bubi. (Fuanyikija ne Muambi 2:18-21.) Bualu ebu kabuena bukepesha mushinga wa dilongesha dia baledi nansha. Baledi badi balongesha bana babu bilondeshile njila wa Yehowa badi bushuwa babapesha mushindu mutambe buimpe menemene wa kulua basadidi ba lulamatu ba Yehowa. (Dutelonome 6:6, 7) Kadi bamue bana, nansha baledi babu ba lulamatu bobu benze madikolela matambe buimpe, badi basungula bua kulonda njila mubi. Bakuabu bana, nansha mudiku buenzeji butambe bubi bua baledi, badi basungula bua kunanga ne kuenzela Yehowa mudimu. Ne dibenesha diende, badi baya kumpala mu nsombelu wabu. Ku misangu utu udiebeja bua kumanya tshikalaku buebe wewe anyi? Nanku tangila amue mêyi adi Yehowa nkayende wamba bua kukujadikila ne: udi mua kuenza disungula diakane!
Yehowa udi ukueyemena!
14. Mmunyi mutudi bajadike ne: Yehowa mmumanye mikalu yetu?
14 Yehowa udi umona malu onso. Nsumuinu 15:3 (MMM) udi wamba ne: “[“Yehowa,” NW] udi umona miaba yonso, mesu ende adi atangila bantu bempe ne babi.” Mukalenge Davidi wakamba bua Yehowa ne: ‘Mêsu ebe akamona bitupa bia mubidi wanyi kabiyi bianji kulamakana. Matuku anyi onso akadi mafunda mu mukanda webe, matuku mene awakapangadija bua meme ngikale ne muoyo, diambedi dituku [nansha] dimue dia munkatshi muawu kadiyi dianji kuikalaku.’ (Musambu 139:16) Nenku Yehowa mmumanye meji mabi audi uluangana nawu—nansha biwikala uvua muapiane peshi muapete bua buenzeji bukuabu buuvua kuyi mua kukandamena. Mmumanye bimpe menemene mudi meji aa mikale ne buenzeji kuudi. Mmumanye mikalu yebe kukupita ne wewe muine. Ne mmuena luse. Katu muanji kutekemena bivule kutudi kupita bitudi mua kuenza mu mushindu muakanyine.—Musambu 103:13, 14.
15. (a) Mmpokolo kayi umuepele wa busambi udiku bua bantu badibu benzele bibi ku bukole kudi bakuabu? (b) Yehowa udi wambika yonso wa kutudi bunême pa kutupesha bujitu kayi?
15 Ku lukuabu luseke, Yehowa katu utuangata bu bantu badi kabayi mua kuenza bualu kampanda mu nsombelu kansanga. Bikalabu bavua batuenzele bibi kale, tudi mua kupeta busambi mu dishindika dia se: Yehowa mmukine tshikadilu atshi tshionso tshibi tshilonda ku budisuile. (Musambu 11:5; Lomo 12:19) Kadi neatuepule ku bipeta bia bienzedi bietu bibi bituakudimuka ne kuenza masungula mabi ku bukole anyi? Tòo. Dîyi diende didi diamba ne: ‘Muntu ne muntu neadiambuile bujitu buende.’ (Galatia 6:5) Yehowa udi wambika bifukibua biende bionso bia meji bunême pa kubiomekela bujitu bua kuenza malu mimpe ne kumuenzela mudimu. Bidi anu bu muvua Mozese muambile tshisamba tshia Izalele ne: ‘Meme ndi mbikila diulu ne buloba bu bamonyi ba bualu ebu ne: ngakuteka muoyo ne lufu, ne disanka ne mulawu kumpala kuenu lelu: nunku nudisunguile muoyo, nenuikale ne muoyo ne nuenu ne bana benu.’ (Dutelonome 30:19) Yehowa mmushindike ne: tuetu petu tudi mua kuenza disungula diakane. Mmunyi mutudi bamanye bualu ebu?
16. Mmunyi mutudi mua kukokesha bua ‘kushikija lupandu luetu’?
16 Tangila tshiakafunda mupostolo Paulo: ‘Nunku bananga banyi, nudienzeje bua kushikija lupandu luenu ne ditshina ne dizakala, bualu bua Nzambi ngudi wenzeja munda muenu bua kusua ne bua kuenza kabidi.’ (Filipoi 2:12, 13) Muaku wa mu tshiena-Greke tshia ku ntuadijilu muandamuna ne: ‘kushikija,’ muaba eu udi umvuija kufikisha tshintu ku ndekelu. Nenku ki mbafundile muntu nansha umue wa kutudi bua kupangila anyi kulekela to. Yehowa Nzambi mmushindike ne: tudi mua kujikija mudimu udiye mutupeshe bua kuenza—mudimu udi utufikisha ku lupandu—tshianana kavua mua kuikala mufundishe mêyi aa ku spiritu wende. Kadi mmunyi mutudi tukokesha bua kuenza nanku? Ki nku bukole buetu tuetu nansha. Bu tuetu bikale ne bukole bukumbane, kabivua mua kulomba bua ‘kutshina ne kuzakala’ nansha. Kadi Yehowa ‘udi wenzeja munda muetu,’ spiritu wende munsantu udi wenza mudimu mu lungenyi ne mu mutshima wetu, utuambuluisha “bua kusua ne bua kuenza.” Ne diambuluisha adi dia dinanga, kudiku kabingila kadi kaleja tshitudi katuyi ne bua kuenzela masungula makane mu nsombelu wetu ne kualonda anyi? Tòo!—Luka 11:13.
17. Mmashintuluka kayi atudi mua kuenza munda muetu, ne mmunyi mudi Yehowa utuambuluisha bua kuenza nanku?
17 Netuikale ne bipumbishi bia kutshimuna—pamu’apa nsombelu mujima mûle ne buenzeji bubi ne bibidilu bidi mua kukonyangaja ngelelu wetu wa meji. Nansha nanku, ne diambuluisha dia spiritu wa Yehowa, tudi mua kubitshimuna! Anu bu muvua Paulo mufundile bena nkristo ba mu Kolinto, Dîyi dia Nzambi didi ne bukole bukumbane bua kushimbula nansha “ngumbu.” (2 Kolinto 10:4) Bushuwa, Yehowa udi mua kutuambuluisha bua kuenza mashintuluka manene munda muetu. Dîyi diende didi ditubela bua ‘kuvula bumuntu bukulukulu’ ne ‘kuvuala bumuntu bupiabupia buvua bufukibue bilondeshile disua dia Nzambi mu buakane ne bulamatshi bilelela.’ (Efeso 4:22-24, NW) Spiritu wa Yehowa udi mua kutuambuluisha bushuwa bua kuenza mashintuluka aa anyi? Kakuyi mpata! Spiritu wa Nzambi udi upatula mamuma munda muetu, ngikadilu milenga ya mushinga mukole itudi tuetu bonso ne bua kuikala nayi. Dia kumpala dia kudiwu ndinanga.—Galatia 5:22, 23.
18. Ndisungula kayi didi muntu yonso wa meji mukumbane menemene mua kuenza, ne bualu ebu budi ne bua kutuambuluisha bua kuikala bapangadije bua kuenza tshinyi?
18 Mu muanda eu mudi bulelela bua pa buabu ne budi bupikula. Yehowa Nzambi udi ne bukole bua kunanga kabuyi mikalu, ne tudi benza mu tshimfuanyi tshiende. (Genese 1:26; 1 Yone 4:8) Nenku tudi mua kusungula bua kunanga Yehowa. Ne dinanga adi ke nsapi wa matuku etu atshilualua, ki nnsombelu wetu wa kale, anyi bilema bietu bitudi bapete, peshi meji a dienza bubi atudi bapiane nansha. Dinanga dia Yehowa Nzambi ke tshintu tshivua Adama ne Eva bakengela bua kushalabu ne lulamatu mu Edene. Dinanga edi ke tshintu tshidi yonso wa kutudi ukengela bua kupanduka ku Armagedone ne kupita ku diteta dia ndekelu pafika Bukokeshi bua Kristo bua Milenyume ku ndekelu. (Buakabuluibua 7:14; 20:5, 7-10) Tuetu bonso, nansha tuetu mu nsombelu kayi, tudi mua kudima dinanga edi. (Matayo 22:37; 1 Kolinto 13:13) Tuikalayi bapangadije bua kunanga Yehowa ne kuibakila pa dinanga adi bua kashidi ne tshiendelele.
Udi wela meji kayi?
◻ Mmalongesha kayi matangalake adi abengangana ne dilongesha dilenga dia mu Bible bua bujitu bua muntu ne muntu?
◻ Mmudimu kayi wa luibaku udi muena nkristo yonso ne bua kuenza munda muende?
◻ Mmunyi mudi bilejilu bia bakalenge ba Yuda bileja ne: muntu yonso udi wenza disungula diende nkayende?
◻ Mmunyi mudi Yehowa utujadikila ne: tudi mua kuenza masungula makane mu nsombelu wetu, nansha tuetu banyunguluka kudi buenzeji bubi?
[Tshimfuanyi mu dibeji 15]
Matuku ebe atshilualua mmadianjila kujadika kudi ngikadilu mipiana anyi?
[Tshimfuanyi mu dibeji 17]
Nansha muvua tshilejilu tshia tatuende tshikale tshibi, Mukalenge Yoshiya wakasungula bua kuenzela Yehowa mudimu