Katupinganyi tshianyima too ne ku kabutu!
“Katuena ba ku badi bapingana tshianyima too ne ku kabutu.”—EBELU 10:39, NW.
1. Mmalu kayi akafikisha mupostolo Petelo ku diumvua buôwa?
BAPOSTOLO bavua ne bua kuikala babungame pakabambila Yezu Mfumuabu munanga ne: buonso buabu bavua ne bua kutangalaka ne kumulekela. Mmunyi muvua bualu bua mushindu’eu mua kumuenzekela mu tshikondo tshivuaye ne bua kuikala mu dijinga ditambe bunene? Petelo wakamba ushindika ne: “Bialenduka bakuabo bonso, meme tshiena ndenduka.” Mu bulelela, Petelo uvua muntu wa dikima ne wa muoyo mukole. Kadi pakatungilabu Yezu tshitungu ne kumukuatabu, bapostolo bonso (kusangisha ne Petelo) bakatangalaka. Pashishe, pavuabu bela Yezu nkonko mu nzubu mua Muakuidi Munene Kayafa, Petelo uvua wenda ujengelela pa bule mu lupangu alu ne dilubakana. Bu mukavua mashika enda akepela butuku abu, pamu’apa Petelo wakatshina ne: bavua mua kushipa Yezu ne muena diende yonso uvuabu mua kupeta. Pakamanya bamue bantu bavua bimane muaba au ne: Petelo uvua umue wa ku bavua ne Yezu, lukanku luakakuata Petelo. Wakavila misangu isatu mijima wamba muvuaye kayi mumanyangane ne Yezu. Petelo wakamba mene muvuaye kayi mumumanye!—Mâko 14:27-31, 66-72.
2. (a) Bua tshinyi buôwa buakumvua Petelo butuku buakakuatabu Yezu kabuena bumuvuija ‘wa ku badi bapingana tshianyima’? (b) Ndipangadika kayi ditudi ne bua kuikala nadi?
2 Abu ke butekete bua tshitupa tshîpi buakaleja Petelo, muanda wakamunyingalaja mu matuku ende onso a muoyo. Kadi bualu buakenza Petelo butuku abu buakamuvuija muena buôwa anyi? Buakamuvuija wa munkatshi mua bantu badi mupostolo Paulo mulue kuamba bualu buabu pashishe ne: “Mpindieu katuena ba ku badi bapingana tshianyima too ne ku kabutu” anyi? (Ebelu 10:39, NW) Ba bungi ba munkatshi muetu badi mua kuitaba ne: mêyi a Paulo kaena akumbanyina Petelo nansha. Bua tshinyi? Bualu buôwa bua Petelo buvua bua katupa kîpi, butekete bua tshitupa tshîpi mu nsombelu wa muntu wa dikima ne ditabuja dia pa buadi. Bia muomumue, ba bungi ba munkatshi muetu badi bavuluka bikondo bivuabu benze malu adi abakuatshishaku bundu, bikondo bivua buôwa bubakuate mu mpukapuka ne bubapangishe bua kuakula bua bulelela ne dikima mu mushindu uvuabu mua kuikala basue. (Tangila Lomo 7:21-23.) Tumanye ne: matekete aa a tshitupa tshîpi ki mmatuvuije ba ku badi bapingana tshianyima too ne ku kabutu to. Nansha nanku, tudi ne bua kuikala ne dipangadika dia kubenga kuikala ba ku bantu ba mushindu’au. Bua tshinyi? Ne mmunyi mutudi mua kuepuka dilua bantu ba nanku?
Tshidi kupingana tshianyima too ne ku kabutu kumvuija
3. Mmunyi muvua baprofete aba: Eliya ne Yona bakuatshike buôwa?
3 Pakafunda Paulo bua “ba ku badi bapingana tshianyima,” kavua wakula bua bantu badi mua kupangila dikima bua tshitupa tshîpi nansha. Bushuwa Paulo uvua mumanye bimpe malu avua mafikile Petelo ne malu makuabu a buena au. Umue musangu, Eliya muprofete wa dikima ne muambi wa malu patoke wakumvua buôwa ne kunyemaye bua kusungila muoyo wende pavua Mukalenge-mukaji Izebele ufuna bua kumushipa. (1 Bakelenge 19:1-4) Muprofete Yona wakumvua pende buôwa bukole umue musangu. Yehowa wakamutuma bua kuya mu tshimenga tshia Ninewe tshivua tshiende lumu bua bubi ne tshinyangu. Kakuyi njingakanyi, Yona wakabuela mu buatu mutangile kua tshianana, ku Tâshishi, mutantshi wa kilometre 3 500! (Yona 1:1-3) Kadi katuena mua kuamba ne: baprofete aba ba lulamatu peshi mupostolo Petelo bavua ba ku badi bapingana tshianyima nansha. Bua tshinyi?
4, 5. (a) Mmunyi mudi mêyi adi mu mvese idi kumpala atuambuluisha bua kujadika tshivua Paulo musue kumvuija ku muaku “kabutu” udi mu Ebelu 10:39? (b) Ntshinyi tshivua Paulo umvuija pakambaye ne: “Katuena ba ku badi bapingana tshianyima too ne ku kabutu”?
4 Tangila tshiambilu tshijima tshia Paulo: “Mpindieu katuena ba ku badi bapingana tshianyima too ne ku kabutu.” Ntshinyi tshivuaye musue kumvuija ku muaku “kabutu”? Muaku wa mu tshiena-Greke wakafundaye utu ku misangu uleja kabutu ka tshiendelele. Diumvuija edi didi dipetangana ne mvese mikuabu idi kumpala kua mvese eu. Paulo uvua ufuma ku didimuija ne: ‘Bituenza malu mabi bua disungula dia mutshima patuakamana kuangata dimanya dia bushuwa, kakuena kushala kabidi munga mulambu bua kubuikidila nawu mibi, kadi kudi kushala kuindila kukuabu kua dilumbulula kudi kukuatshisha buôwa, ne kapia kakole nekoshe baluishi bende.’—Ebelu 10:26, 27.
5 Nenku pavua Paulo wambila bena kuitabuja nende ne: “Katuena ba ku badi bapingana tshianyima too ne ku kabutu,” uvua usua kumvuija ne: yeye ne bena Kristo ba lulamatu bavuaye ufundila bavua bapangadije bua kubenga kuela Yehowa nyima ne kulekela dimusadila. Kuenza nanku kuvua mua kubafikisha ku kabutu ka tshiendelele. Yudasa Isakaliote wakapingana tshianyima too ne ku kabutu anu muakenza baluishi bakuabu ba bulelela bakadisunguila bua kuenza malu mabengangane ne nyuma wa Yehowa. (Yone 17:12; 2 Tesalonike 2:3) Bantu aba badi munkatshi mua “bakata” babutuka tshiendelele mu dijiba dia kapia dia mu tshimfuanyi. (Buakabuluibua 21:8, NW) Tòo, katuena basue kuikala ba ku bantu abu nansha bia munyi!
6. Nnjila kayi udi Satana Diabolo musue bua tuetu kulonda?
6 Satana Diabolo mmusue bua tupingane tshianyima too ne ku kabutu. Bu mudiye mupiluke mu “madimu,” mmumanye ne: dilonda njila eu wa kabutu ditu misangu mivule dituadijila mu tu-malu tukese. (Note kuinshi bua Efeso 6:11, NW) Dikengesha bena Kristo balelela diodi dipangile bua kukumbaja bipatshila biende, udi ukeba mpindieu bua kunyanga ditabuja diabu ne malu matambe kuikala a muinshimuinshi. Mmusue kumona Bantemu ba Yehowa ba dikima ne lukunukunu bapuwisha anu vii. Tumonayi mayele akaluishaye nawu bena Kristo bena Ebelu bavua Paulo mufundile mukanda.
Mushindu uvuabu basaka bena Kristo bua kupingana tshianyima
7. (a) Mmalu kayi avua mu tshisumbu tshia mu Yelushalema? (b) Bamue bantu bavua Paulo mufundile bavua ne nsombelu kayi mu malu a mu nyuma?
7 Bijadiki bidi bileja ne: Paulo wakafundila bena Ebelu mukanda wende bu mu 61 B.B. Tshisumbu tshia mu Yelushalema tshivua mu kayumbayumba. Kunyima kua lufu lua Yezu, dikenga dikole dia mulawu diakakuata bena Kristo, kuenzejadi ba bungi bavua mu tshimenga etshi bua kutangalaka. Kadi kuakalua tshikondo tshia ditalala tshiakapesha bena Kristo mushindu wa kuvulangana. (Bienzedi 8:4; 9:31) Mu bungi bua bidimu, makenga ne ntatu mikuabu bivua anu bilua bipita. Bidi bimueneka ne: dîba divua Paulo ufundila bena Ebelu adi, tshisumbu tshivua kabidi ne ndambu wa ditalala. Kadi ntatu ivua anu kuoku. Bidimu bitue ku makumi asatu bikavua bipite katshia Yezu wamba bua kabutu ka Yelushalema. Pamu’apa kuvua bamue bavua bela meji ne: nshikidilu uvua unenga patupu kakuyi tshivuaye unengela ne kavua mua kulua pavuabu buobu ne muoyo apu to. Bakuabu pabu, nangananga batshivua bapiabapia mu ditabuja, kabavua banji kupeta mateta bu mudi dikengeshibua dikole ne kabavua bamanye bimpe mushinga wa ditantamana mu mateta to. (Ebelu 12:4) Satana wakakeba bua kubuelela mu malu aa. Mbinganyi biakakuataye nabi mudimu?
8. Mmunyi muvua bena Yuda ba bungi bangata tshisumbu tshia bena Kristo tshivuabu bafuminaku ku dienza?
8 Bena Yuda bavua mu Yelushalema ne mu Yudeya bavua bapetula tshisumbu tshia bena Kristo tshivuabu bafuminaku ku dienza. Patudi tutangila mêyi adi mu mukanda wa Paulo, tudi tupeta amue malu avua bamfumu ba bitendelelu bena Yuda ba diambu bayobola nawu bena Kristo. Bavua mua kuikala bambe ne: ‘Tuetu tudi ne ntempelo munene mu Yelushalema, ne ukadi ne bidimu nkama ne nkama! Tudi ne muakuidi munene wa kutemba ku bantu muikale wenzaku mudimu, ne kudi bakuidi bindondi. Badi balambulaku milambu dituku dionso edi. Tudi ne Mikenji ivua banjelu bapeshe Mose, pakayifilabu kuakenzeka bimanyinu binene ku Mukuna wa Sinai. Kasumbu aka ka matuku abidi aa, bena Kristo aba, badi babenge kulonda Buena-Yuda, kabena nansha ne tshimue tshia ku bintu ebi to!’ Dipetula bena Kristo nenku diakabenzelaku bualu anyi? Kakuena mpata bua se: malu aa akalubakaja bamue bena Kristo bena Ebelu. Mukanda wa Paulo wakabafikila pa dîba divua dikumbane menemene bua kubambuluisha.
Tshivuabu kabayi ne bua kupingena tshianyima too ne ku kabutu
9. (a) Mbualu kayi budi bulua misangu ne misangu mu mukanda uvua mupostolo Paulo mufundile bena Ebelu? (b) Mmu ngumvuilu kayi muvua bena Kristo basadile mu ntempelo muimpe mupite uvua mu Yelushalema?
9 Tumonayi bijadiki bibidi bivua Paulo mupeshe bana babu ba mu Yudeya bua kubaleja ne: kabavua ne bua kupingana tshianyima too ne ku kabutu to. Tshia kumpala ne tshidi tshilua misangu ne misangu mu mukanda mutumina bena Ebelu tshidi se: ntendelelu wa bena Kristo uvua mupite mikuabu yonso. Mu mukanda wende mujima, Paulo wakumvuija bualu ebu. Ntempelo wa mu Yelushalema uvua patupu tshimfuanyi tshia ntempelo munene wa mu nyuma wa Yehowa, nzubu ‘kayi muasa ne bianza.’ (Ebelu 9:11) Bena Kristo abu bavua ne diakalenga dia kusadila Nzambi mu ntendelelu mulelela. Bakasadila mu tshipungidi tshimpe tshitambe, tshipungidi tshipiatshipia tshivuabu balaye kuonso aku, tshivua ne Mutuangaji mupite Mose, Yezu Kristo.—Yelemiya 31:31-34.
10, 11. (a) Bua tshinyi mulongo wa bankambua ba Yezu kauvua umupangisha bua kuikala Muakuidi Munene mu ntempelo wa mu nyuma? (b) Mmu mishindu kayi muvua Yezu muikale Muakuidi Munene mupite uvua mu ntempelo wa mu Yelushalema?
10 Bena Kristo abu bavua kabidi ne Muakuidi Munene muimpe be: Yezu Kristo. Kadi yeye kavua mufumine mu ndelanganyi ya Alona to. Uvua Muakuidi Munene “wa ku mulongo wa Melekisedeke.” (Musambu 110:4) Melekisedeke uvua mukalenge ne muakuidi wa Salema wa kale, kadi kabavua bafunde malu a bankambua bende nansha. Nenku uvua tshimfuanyi tshia tshiprofete tshiakanyine Yezu, uvua muakuidi kabiyi bifumine ku dikala wa mu mulongo wa bankambua bapange bupuangane ba pa buloba, kadi buakuidi buende buvua busuikila ku tshintu tshitambe bunene: mutshipu wa Yehowa Nzambi nkayende. Anu bu Melekisedeke, Yezu kêna anu Muakuidi Munene patupu to, udi kabidi Mukalenge wikala kayi mua kufua.—Ebelu 7:11-21.
11 Kabidi, Yezu uvua mushilangane ne muakuidi munene wa mu ntempelo mu Yelushalema, bualu kavua ne bua kufila milambu ku tshidimu ku tshidimu to. Wende mulambu wakafilaye uvua muoyo wende mupuangane, wakafilaye musangu umue bua kashidi. (Ebelu 7:27) Milambu yonso ayi ivuabu bafila ku ntempelo ivua anu mindidimbi anyi bimfuanyi bia mulambu wakafila Yezu. Mulambu wende mupuangane wakafila mushindu wa kubuikidila mpekatu ya bonso bakaleja ditabuja. Mêyi a Paulo adi kabidi asankisha padiwu aleja ne: Muakuidi Munene eu n’Yezu umue-umue utu kayi ushintuluka, uvua bena Kristo ba mu Yelushalema bamanye. Uvua mudipuekeshi, muena malu malenga ne muntu udi “mumanye mua kukenga n’etu mu matekete etu.” (Ebelu 4:15; 13:8) Bena Kristo abu bela manyi bavua ne ditekemena dia kuikala bakuidi bindondi bia Kristo! Mmunyi muvuabu mene mua kuela meji bua kupingana tshianyima too ne ku malu ‘matekete ne a patupu’ a mu Buena-Yuda bukavua bunyanguke?—Galatia 4:9.
12, 13. (a) Ntshijadiki kayi tshibidi tshiakafila Paulo bua kubenga kupingana tshianyima? (b) Bua tshinyi lumu luvuabu bende kale bua ditantamana luvua ne bua kukankamija bena Kristo bena Ebelu bua kubenga kupingana tshianyima too ne ku kabutu?
12 Nansha muvua tshijadiki atshi nkayatshi tshikumbane, Paulo wakapesha bena Ebelu tshijadiki tshibidi bua kabapinganyi tshianyima too ne ku kabutu: lumu lua ditantamana diabu. Wakafunda ne: ‘Nuvuluke matuku a diambedi munkatshi muawu munuakatantamana mu diluangana dikole dia mu makenga.’ Paulo wakabavuluija ne: bavua ‘bu tshintu tshia kutangilatangila’ bua bipendu ne makenga. Bavua bele bamue mu buloko; bakuabu bakumvuila bavua mu buloko luse ne kubambuluishabu. Bushuwa, bavua baleje ditabuja ne dinanukila dia tshilejilu. (Ebelu 10:32-34) Kadi bua tshinyi Paulo wakabambila bua ‘kuvuluka’ ntatu eyi? Kabivua mua kubatekesha mu mikolo anyi?
13 Tòo, pavua bena Ebelu abu ‘bavuluka matuku a diambedi,’ bivua mua kubavuluija mushindu uvua Yehowa mubakuatshishe mu mateta. Bua diambuluisha diende, bakavua bakandamene malu mavule avua Satana mubaluishe nawu. Paulo wakafunda ne: ‘Nzambi kêna upanga buakane bua kupueye muoyo wa mudimu wenu ne wa dinanga dinuakaleja bua dîna diende.’ (Ebelu 6:10) Nanku Yehowa wakavuluka midimu yabu yonso ya lulamatu, kuyilamaye mu meji ende adi kaayi ndekelu. Badi batuvuluija mubelu wa Yezu wa se: mbimpe kudibutshila biuma mu diulu. Muivi kêna mua kuiba biuma ebi to; bîshi peshi dimoma kabiena mua kubinyanga nansha. (Matayo 6:19-21) Kadi biuma ebi bidi mua kunyanguka padi muena Kristo upingana tshianyima too ne ku kabutu. Kuenza nanku kudi mua kujimija biuma bionso bivuaye mudibutshile mu diulu. Bulelela, etshi ntshijadiki tshinene tshivua Paulo mupeshe bena Kristo bena Ebelu bua buobu kubenga kulonda njila wa mushindu’eu! Bua tshinyi bavua mua kujimija patupu bidimu bionso bivuabu benze mu mudimu ne lulamatu? Bivua bimpe menemene bua kutungunuka ne kutantamana.
Tshitudi katuyi ne bua kupingena tshianyima too ne ku kabutu
14. Nntatu kayi itudi tupeta idi mifuanangane ne yakapeta bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala?
14 Lelu bena Kristo balelela badi ne bijadiki binene bia muomumue bua kubenga kupingana tshianyima. Tshia kumpala, tuvulukayi dibenesha ditudi nadi mu ntendelelu mulelela udi Yehowa mutupeshe. Anu bu bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala, tudi mu tshikondo tshidi bena mu bitendelelu bidi ne bantu ba bungi batuseka ne batusendeka, batutemba nzubu yabu minene ya nzambi ne batuambila mudibu batuadije kale. Kadi Yehowa udi utujadikila ne: udi wanyisha ntendelelu wetu. Bulelela, lelu tudi ne mabenesha avua bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala kabayi nawu. Bumue udi mua kudiebeja ne: ‘Mmunyi mudibi mua kuenzeka nanku?’ Buobu bavua ne muoyo mu tshikondo tshiakatuadija ne mudimu wa ntempelo wa mu nyuma. Kristo wakalua Muakuidi Munene wa ntempelo au pakatambulaye mu 29 B.B. Bamue ba kudibu bavua bamone Muana eu wa Nzambi uvua wenza bishima. Nansha kunyima kua lufu luende, bishima bia bungi biakenzeka. Kadi anu mukavuabu bamanyishe, ndekelu wa bionso bipedi abi biakajika.—1 Kolinto 13:8.
15. Lelu bena Kristo balelela badi ne muoyo mu tshikondo tshia dikumbana dia mulayi kayi, ne ntshinyi tshidibi biumvuija buetu tuetu?
15 Kadi tuetu tudi ne muoyo mu tshikondo tshia dikumbana dia mulayi munene wa ntempelo wa mu Yehezekele nshapita wa 40 too ne wa 48.a Nanku tudi bamone mudi Nzambi mupingaje kabidi ntendelelu wende mulelela pa muaba wende. Mu ntempelo wa mu nyuma eu mbumushemu bintu bibi bia mishindu yonso ne mpingu ya bitendelelu. (Yehezekele 43:9; Malaki 3:1-5) Ela meji bua masanka adi dilengeja edi dia ntempelo ditupeshe.
16. Nnsombelu kayi udi utekesha mu mikolo wakapeta bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala?
16 Mu bidimu lukama bia kumpala, matuku atshivua alua avua amueneka kaayi mimpe to bua tshisumbu atshi tshilongame tshia bena Kristo. Yezu ukavua mumanyishe ne: bivua ne bua kuikala anu bu bakune lupele mu budimi budibu bafuma ku dikuna blé, bifila lutatu bua kusunguluja blé ne lupele. (Matayo 13:24-30) Ne biakenzeka anu muakambaye. Ku ndekelu kua bidimu lukama bia kumpala, pavua mupostolo Yone (ukavua mukulakaje) muikale bu muntu wa ndekelu uvua ukanda malu mabi, butontolodi bukavua butuadije kutangalaka. (2 Tesalonike 2:6; 1 Yone 2:18) Katupa kîpi kunyima kua lufu lua bapostolo, kasumbu kaditapulule ka bamfumu ba bitendelelu kakajuka, kakengesha mikoko, ne bantu bavuamu bavua bavuala bilamba bia pa buabi. Butontolodi buakatangalaka bu mputa wa lubangu. Malu aa akatekesha bena Kristo ba lulamatu mu mikolo. Bakamona ntendelelu mulelela utshivuabu bafuminaku ku dijadika mubuikila yonso nkong kudi ntendelelu munyanguke. Bionso ebi biakenzeka kunyima kua Kristo mumane kujadika tshisumbu, bidimu lukama kabiyi bianji kukumbana.
17. Mmu ngumvuilu kayi mudi tshisumbu tshia bena Kristo tshidiku lelu tshienze bidimu bia bungi kupita tshia mu bidimu lukama bia kumpala?
17 Mpindieu tangila dishilangana. Lelu, ntendelelu mulelela ukadi muenze bidimu bia bungi kupita tshikondo tshiakashala bapostolo ne muoyo too ne ku lufu luabu. Yehowa mmutupeshe ntendelelu udiye wenda ulengeja kubangila ku dîba diakapatuka nimero wa kumpala wa tshibejibeji etshi mu 1879. Yehowa ne Kristo Yezu bakabuela mu ntempelo wa mu nyuma mu 1918 bua kumulengeja. (Malaki 3:1-5) Kubangila mu 1919, mbalengeje ku kakese ku kakese mushindu wa kutendelela Yehowa Nzambi. Ngumvuilu wetu wa milayi ne wa mêyi a mu Bible mmulue muimpe menemene. (Nsumuinu 4:18) Nnganyi utudi ne bua kutumbisha bua bionso ebi? Katuena ne bua kutumbisha bantu bapange bupuangane to. Anu Yehowa (ne Muanende Mfumu wa tshisumbu) ke udi mua kukuba bantu Bende ku malu mabi a mu bikondo ebi bibi. Nenku katupangidi bua kuela Yehowa tuasakidila bua mudiye mutuambuluishe bua kubuela mu ntendelelu mulelela lelu. Ne tuikalayi ne dipangadika dikole dia kubenga kupingana tshianyima too ne ku kabutu!
18. Ntshijadiki kayi tshitudi natshi bua kubenga kupingana tshianyima too ne ku kabutu?
18 Anu bu bena Kristo bena Ebelu abu, tudi ne tshijadiki tshibidi tshitudi ne bua kubengela nsombelu wa bena buôwa ne bapinganyi ba tshianyima: lumu lua ditantamana dietu. Nansha tuetu batuadije kusadila Yehowa bidimu bidi panshi ebi anyi bamusadile ne lulamatu kukadi bidimu bia bungi, tudi bende lumu bua bienzedi bia buena Kristo. Bavua bakengeshe ba bungi ba munkatshi muetu, babele mu buloko, babakandike kudi mbulamatadi, babenzele malu a tshikisu ne babajimijile bintu biabu. Bavule bakuabu bavua bapete buluishi bua kudi bena dîku diabu, bantu bavua babapetule, babaseke ne bababuidie. Buonso buetu tukadi batantamene malu au, ne tudi batungunuke ne kusadila Yehowa ne lulamatu nansha mudiku ntatu ne mateta. Mu dienza nenku, tudi bende lumu bua dinanukila dietu, lumu elu ntshilaminu tshia biuma bia mu diulu tshikala Yehowa kayi mua kupua muoyo nansha. Bulelela, edi ki ndîba dia kupingana tshianyima too ne mu ndongoluelu wa kale utuakashiya kunyima to! Bua tshinyi kuvuija mudimu mukole wetu wonso ulua wa patupu? Nebikale mua kutamba kunyingalaja bualu lelu nkushale anu ‘musangu muipi’ bua nshikidilu kuluaye.—Ebelu 10:37.
19. Ntshinyi tshituamona mu tshiena-bualu tshidi tshilonda?
19 Tuikalayi anu ne dipangadika dia se: “katuena ba ku badi bapingana tshianyima too ne ku kabutu” nansha! Kadi tuikalayi “ba ku badi ne ditabuja.” (Ebelu 10:39, NW) Kadi mmunyi mutudi mua kujadika ne: tudi bakumbanyine diumvuija edi, ne mmunyi mene mutudi mua kuambuluisha bena Kristo netu bua kuenza bia muomumue? Tshiena-bualu tshidi tshilonda netshiandamune nkonko eyi.
[Mêyi adi kuinshi]
Udi muvuluke anyi?
◻ Kupingana tshianyima too ne ku kabutu kudi kumvuija tshinyi?
◻ Nntatu kayi ivua minemenene bena Kristo bena Ebelu bavua Paulo mufundile mukanda?
◻ Mbijadiki kayi bivua Paulo mupeshe bena Ebelu bua kabapinganyi tshianyima too ne ku kabutu?
◻ Mbijadiki kayi bitudi nabi bua kushala bapangadike bua kubenga kupingana tshianyima too ne ku kabutu?
[Bimfuanyi mu dibeji 15]
Buôwa bua tshitupa tshîpi buakakuata Petelo kabuakamuvuija wa “ku badi bapingana tshianyima too ne ku kabutu” nansha