Mudi mvita Itutatshisha bonso
“Mvita idi pa buloba apa mitule mipuwe katshia Mvita mibidi ya buloba bujima yenzeka, ne bantu miliyare 2 mbasombe miaba idi mvita ayi yenzekela.”
Amina Mohammed, Sekretere tshindondi wa Bulongolodi bua matunga masanga, 26/1/2023.
Mvita idi mua kuenzeka miaba idi bantu basombe mu ditalala. Idi mua kutatshisha too ne bantu badi basombele miaba idi kayiyi mvita. Padiyi ijika, bantu badi mua kushala ne ntatu ivuayi mibakebele munkatshi mua bidimu bia bungi. Tuakulabi bua imue ntatu:
Biyole bia nzala. Bulongolodi bua pa buloba bujima bua malu a biakudia budi buleja ne: “Mvita ke itu itamba kukebesha nzala, ne pa buloba bujima, bantu bia pa lukama 70 batu bafua ne nzala miaba itu mvita yenzekela.”
Masama. Bantu bobu bumvue ne: mvita idi isua kuenzeka muaba udibu, bidi mua kubakebela tunyinganyinga tua bungi. Bantu badi basombele miaba idi mvita yenzekela badi mua kutapika anyi kupeta masama a mitu. Kadi misangu ya bungi, kabitu bipepele bua baminganga kuya kubuondapa to.
Dimuangala. Bulongolodi bua malu a bena tshimuangi bua mu États-Unis budi buleja ne: mu ngondo wa 9/2023, bakenzeja bantu bapite pa miliyo 114 bua kushiya mbanza yabu. Bualu bunene buvua bukebeshe tshimuangi etshi mvita.
Lutatu lua makuta. Mvita ke itu itamba kukebesha ntatu ya malu a makuta, bu mudi dibanda dia bintu mushinga. Patu mbulamatadi utula makuta a bungi bua kutua basalayi badi baye ku mvita mpanda, utu ulua kupangila makuta adi akengela bua malu a makanda a mubidi ne a tulasa. Dibakulula nzubu ivua mvita minyangakaje ditu dilomba kabidi makuta mapite bungi.
Dinyanguka dia buloba ne bintu bidipu. Padibu banyanga buloba budi bupetesha bantu tshia kudiambuluisha natshi, badi bakenga. Bobu banyange mâyi ne kapepe ne buloba, bantu badi mua kupeta masama a bungi. Panyima pa mvita, bombe ivua basalayi bajiike idi mua kutayika, kushipa bantu.
Kakuyi mpata, mvita itu ishipa bantu ne ibandishisha bintu mushinga.