TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w97 1/7 dib. 22-25
  • Nsombelu utu kayi muanji kunnyingalaja

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Nsombelu utu kayi muanji kunnyingalaja
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1997
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Tshilejilu tshilenga tshia Mamu
  • Mudimu ne dilubuluka dia mu nyuma
  • Mudimu wa ku Betele mu bikondo bia njiwu
  • Dienza bumpanda-njila mu tshikondo tshia mvita
  • Midimu mivule ya disanka
  • Betele udi ukengela bena budisuile
    Mudimu wetu wa Bukalenge—1995
  • Udiku mua kudifila pebe anyi?
    Mudimu wetu wa Bukalenge—2001
  • Eu ke mudimu mutambe buimpe buebe wewe anyi?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2001
  • Dibikila bua muntu yonso
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2010
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1997
w97 1/7 dib. 22-25

Nsombelu utu kayi muanji kunnyingalaja

BU MUDIBI BILONDA KUDI PAUL OBRIST

Mu 1912, pamvua ne bidimu bisambombo, Mamu wakafuila pa lulelu lua muanende muitanu. Bidimu bu bibidi pashishe, nsongakaji kampanda mulongolodi wa mu nzubu, Berta Weibel, wakatuadija kukuba dîku dietu. Pakamusela Tatu mu tshidimu tshiakalonda, tuetu bana tuvua ne disanka dia kupeta kabidi mamu.

TUVUA basombele mu Brugg, tshimenga tshikese mu tshitupa tshia ditunga dia Suisse tshidibu bakula tshiena-Allemagne. Berta uvua bushuwa muntu muena nkristo, ne mvua mumunange bikole. Ukavua mutuadije dilonga mikanda ya Balongi ba Bible (Bantemu ba Yehowa) mu 1908, ne uvua wabanyangana ne bakuabu bivuaye ulonga.

Mu 1915, katupa kîpi panyima pa Berta ne Tatu bamane kuselangana, ngakaya nende ku dileja dia “Foto-Drama wa bufuki.” Dileja edi dia bindidimbi ne filme wa Nsangilu wa Bukua-matunga wa Balongi ba muoyo mujima ba Bible diakashiya buenzeji bukole mu tshieledi tshianyi tshia lungenyi ne mu mutshima. Bakuabu bantu bavua balengibue pabu. Nzubu wa mu Brugg uvua mupate mu mushindu wa se: bampulushi bakakanga biibi ne kupingaja bantu bakuabu batshivua balua. Pashishe bavule bakateta bua kubuelela pa dididishi divua diunzulula ku diambuluisha dia tshibandilu, ne bakese bakakokesha bua kubuela.

Tshilejilu tshilenga tshia Mamu

Mu tshikondo atshi Mvita ya Kumpala ya Buloba bujima ivua itua ipela ku Mputu, ne bantu bavua ne buôwa bua matuku atshilualua. Nenku, kukumbula ku nzubu ne ku nzubu ne mukenji udi usamba wa Bukalenge bua Nzambi, bu muvua Mamu wenza, kuvua bualu bukole. Imue misangu mvua nya kumushindikija, ne mvua mbianyisha bikole. Ndekelu wa bionso, mu 1918, Mamu uvua ne mushindu wa kuleja patoke tshimanyinu tshia diditshipa diende kudi Yehowa Nzambi ku batismo wa mu mâyi.

Tatu wakatuadija kuluisha ntendelelu wa Mamu anu panyima pa batismo wende. Dituku kampanda wakanyenga mikanda yende miumvuiji ya Bible e kuyikupa mu ditshiuwa. Mamu wakafika ku dipatula mu mudilu anu Bible wende. Kadi tshiakenzaye pashishe tshiakakemesha bikole. Wakaya kudi Tatu e kumupukila. Kakamulamina tshiji nansha tshikese.

Mukemeshibue bikole, Tatu wakatuya anu tuu. Kadi, ku musangu ne ku musangu, buluishi buende buvua bujukuluka, ne tuvua ne bua kutantamena matandu ende.

Mudimu ne dilubuluka dia mu nyuma

Mu 1924, panyima pa dijikija dilonga dia bidimu bisatu bu mulengeji wa nsuki, ngakumbuka ku nzubu ne kupeta mudimu mu tshitupa tshia mu Suisse tshidibu bakula Mfualansa. Ebi biakampetesha mushindu wa meme kushindika dimanya dianyi dia muakulu wa Mfualansa. Nansha muvua diumbuka edi dikepeshe dilubuluka dianyi dia mu nyuma mu mushindu kampanda, tshiakajimija nansha kakese dinanga dianyi dia bulelela bua mu Bible. Nenku pangakalukila kumbelu panyima pa bidimu bisambombo, ngakatuadija kubuela mu bisangilu bia tshisumbu tshia bena nkristo tshia mu Brugg.

Panyima pa katupa kakese ngakaya mu Rheinfelden, tshimenga tshikese mu mutantshi wa kilometre mitue ku 40. Aku ngakenza mudimu mu nzubu wa yayanyi wa dilengejilangana nsuki ne ngakatungunuka ne dilubuluka dianyi dia mu nyuma pa kudisangisha ne kasumbu kakese ka Balongi ba Bible. Dimue dituku mu dikomesha dilonga dietu dia Bible dia munkatshi mua lumingu, Muanetu Soder, uvua mukulu, wakebeja ne: “Nnganyi udi mulongolole bua kupatuka mu mudimu wa budimi mu Dia lumingu?” Ngakitaba ne budisuile buonso, ngela meji ne: mvua mua kushindikija muntu kampanda ne kundejabu mushindu wa kuenza mudimu.

Patuakafika Dia lumingu ne kutua makasa mu teritware wetu, Muanetu Soder wakamba ne: “Mukuetu Obrist neatumikile kuaka naka.” Nansha muvua muoyo wanyi ututa lubilulubilu kupita kuonso eku, ngakatuadija kukumbula bantu ku nzubu yabu ne mbambila bua Bukalenge bua Nzambi. (Bienzedi 20:20) Kubangila ku tshine tshikondo atshi, tshitu muanji kuelakana bua kutungunuka ne mudimu wa diyisha wakamba Yezu ne: udi ne bua kukumbajibua kumpala kua nshikidilu wa ndongoluelu eu wa malu kuluaye. (Matayo 24:14) Mu dia 4 Luabanya 1934, pamvua ne bidimu 28, ngakaleja tshimanyinu tshia diditshipa dianyi kudi Yehowa Nzambi ku batismo wa mu mâyi.

Panyima pa bidimu bibidi ngakapeta mudimu bu mulengeji wa nsuki mu Lugano, tshimenga kampanda tshia mu tshitupa tshia Suisse tshidibu bakula tshiena-Italie. Ngakatuadija diakamue kumanyishamu lumu luimpe, nansha mumvua mumanye tshiena-Italie anu tshikese. Kadi, mu Dia lumingu dianyi dia kumpala mu mudimu, ngakafila broshire 20 imvua nayi. Mu bungi bua matuku, mvua ne mushindu wa kusangisha ndambu wa basankididi ba bulelela bua kuenza kasumbu bua dilonga Tshibumba tshia Nsentedi. Ndekelu wa bionso bavule ba ku buobu aba bakatambuishibua, ne mu Luishi 1937 tuakenza tshisumbu tshia Bantemu ba Yehowa mu Lugano.

Panyima pa ngondo ibidi, mu Tshisanga 1937, ngakapeta mukanda wakashintulula bikole nsombelu wanyi. Tshivua dibikila bua kusadila ku Betele, bu mudibu babikila nzubu ya filiale ya Bantemu ba Yehowa mu ditunga kampanda. Ngakitaba diakamue dibikila edi​—dipangadika dintu tshiyi muanji kunyingalela. Nenku ngakatuadija tshidi tshilue mudimu wa bidimu 60 mu mudimu wa ku dîba ne ku dîba.

Mudimu wa ku Betele mu bikondo bia njiwu

Mu tshikondo atshi Betele wa mu Suisse uvua usanganyibua mu tshimenga tshia Berne, tshimamuende wa bukalenge tshia Suisse. Tuvua tupatula mikanda, broshire, ne bibejibeji mu miakulu 14, ne bavua babituma mu Mputu mujima. Mu tshinga tshikondo, ngakatuala mikanda ituakapatula mu nkalu ku ngala wa kawulu, bualu misangu yonso mu matuku au kakuvua mashinyi manene matupesha bua kuambula bintu. Mudimu wanyi wa kumpala ku Betele uvua mu Tshibambalu tshia Composition (Dilongolola dia mfundilu wa mikanda), muaba utuvua tusangishila bimanyinu bia mfundilu bivua biambuluisha bua kufunda. Katupa kakese ngakatuadija kuenza mudimu ku muaba wa diakidila bantu, ne, bushuwa, ngakasadila kabidi bu mulengeji wa nsuki bua dîku dia Betele.

Mu Kabitende 1939, Mvita Mibidi ya Buloba bujima yakabudika, ne dibundangana dia tshikisu diakatampakaja buôwa mu Mputu mujima. Suisse uvua ditunga divua ne ndubidilu munkatshi mua matunga avua mu mvita. Ku ntuadijilu, tuakatungunuka ne mudimu wetu wa Buena-nkristo kakuyi buluishi. Pashishe, mu dia 5 Kashipu 1940, pa dîba ibidi mu mapingaja, pamvua ku muaba wanyi wa mudimu ku tshibueledi tshia mu nzubu, muntu kampanda ukena musalayi wakabuela, pamue ne musalayi muambule tshingoma tshikale ne kela kasa ku mutu.

“Zürcher wepi?” ke muakela muntu eu dîyi. Mu tshikondo atshi Franz Zürcher uvua mutangidi wa filiale wa mudimu wetu wa diyisha mu Suisse.

“Ntele nganyi?” ke mungakebeja. Diakamue bakankuata e kubanda nanyi mu bibandilu, bantumina dîyi bua kubafila ku biro bia Zürcher.

Dîku dijima dia Betele​—tuvua batue ku bantu 40 tshikondo atshi—​divua dilombibue bua kudisanga mu nzubu wa tshidiilu. Bingoma binene binayi bivua bimanyika pambelu pa nzubu bua kutshinyisha muntu yonso bua katetshi bua kunyema. Munda, basalayi batue ku 50 bakatuadija kukalakasa mu nzubu. Bishilangane ne bivuabu batekemene, kabakapeta tshijadiki nansha tshimue tshia se: Bantemu ba Yehowa bavua babuelakane mu dilubuluja dikandamena mudimu wa busalayi. Kadi, bakanyenga mikanda mivule ne kuyambuila mu tuminyo tua basalayi tutanu.

Patuakabenga bua bakokeshi ba mbulamatadi kukontololabu Tshibumba tshia Nsentedi, bakakandika dipatuka diatshi mu Suisse. Ebi biakenzeja bua bantu bakese bakengedibue ku Betele bua mudimu, ne bakakankamija bansonga bena mu dîku bua kumbuka ne kulua bampanda-njila, bu mudibu babikila Bantemu ba Yehowa badi baditue mu mudimu wa diyisha wa ku dîba ne ku dîba.

Dienza bumpanda-njila mu tshikondo tshia mvita

Mu Kashipu 1940, ngakalukila mu Suisse mu rejon uvuabu bakula tshiena-Italie pabuipi ne Lugano, muaba umvua musombele kumpala kua kulua ku Betele. Teritware eu wa Buena-Katolike bushidisha, uvua kabidi mu tshikondo atshi muinshi mua buenzeji bukole bua Fashisme, wakalua muaba wanyi wa mudimu wa bumpanda-njila.

Pabuipi ne dituku dionso bavua bangimanyika kudi bampulushi bavua bantumina dîyi bua kulekela mudimu wanyi wa diyisha. Dimue dituku pamvua nyukila ne mukaji kampanda ku tshiibi tshia lupangu, muntu kansanga muvuale bilamba bikena bia basalayi wakankuatshila lua nyima, e kuya nanyi ku mashinyi a batentekedi, ne kumfilaye ku Lugano. Kuine aku wakamfila mu bianza bia bampulushi. Pakangebejabu, ngakumvuija ne: Yehowa Nzambi mmututumine dîyi bua kuyisha.

“Panu pa buloba, tuetu ke badi batuma dîyi,” ke muakandamuna mfumu wa bampulushi ne budiambi buonso. “Nzambi udi mua kutuma dîyi mu diulu!”

Munkatshi mua mvita, bivua nangananga bia mushinga bua tuetu kuteya ntema ku mubelu wa Yezu wa kuikala “ne budimu bu bua nyoka ne bu nyunyu ya nkutshi idi kayi[yi] iluishangana.” (Matayo 10:16) Nenku, mvua nsokoka mivule ya ku mikanda yanyi mu mpaya ya munda ya mutelu wanyi. Ne bua kujadika se: tshivua ne bua kujimija kantu nansha kamue, mvua mvuala kaputula kalamate bikole kuinshi kua binu.

Ndekelu wa bionso, bakantumina mêyi bua kuya mu tshibanda tshia Engadine, muaba wakatungunukila dinaya dia kansokomasokoma ne bampulushi. Etshi ntshibanda tshilenga tshidi mu mikuna ya Alpes ku Est wa Suisse, tshidi tshibuikidibua mu muvu wa mashika muinshi mua mishiki ya neje, pa nanku bakantumina ski (bisabata bia kuenda nabi pa mabue a mashika) yanyi bua kungambuluisha bua kunyunguluka mu teritware.

Gants (bivualu bia ku bianza) ya luya idi ne mushinga mukole paudi wenda ne ski mu muvu wa mashika makole. Bua ditamba kutumika nayi, yanyi yakatuadija kupeluka mu mutantshi mukese. Mmunyipu mumvua ne dianyisha dimue dituku bua kupeta dibuki dijima diambula ku ndeke divua kadiyi ditekemena dikale ne mupila muluka ku bianza pamue ne gants ya luya! Muanetu wa bakaji kampanda muena nkristo wa mu tshisumbu tshianyi tshia kale tshia mu Berne ke uvua mubingenzele. Too ne mpindieu pandi ngela meji pa muanda eu, ndi mûle ne disakidila.

Midimu mivule ya disanka

Mu 1943, nsombelu wakatuadija kuakana mu Suisse, ne bakampingaja bua kusadila ku Betele. Bua ntatu kampanda mu tshisumbu tshia muakulu wa Mfualansa mu Lausanne, mutantshi wa kilometre mitue ku 100, bakampesha mudimu wa kukumbula tshimenga atshi pa tshibidilu bua kuambuluisha bamanyishi bua kupetabu mmuenenu mujalame wa bulongolodi bua Nzambi.

Panyima ngakasadila bua tshikondo kampanda bu mutangidi wa tshijengu bua bisumbu bionso bia Mfualansa mu Suisse. Ku mbangilu kua lumingu, mvua ngenza mudimu ku Betele, kadi mvua mpitshisha Ditanu, Disambombo, ne Dia lumingu mu dikumbula bisumbu bishilashilangane lumingu luonso mu madikolela a kuikala dikuatshisha dia mu nyuma. Kabidi, pakenzabu tshisumbu tshia bakudi ba Mfualansa mu Berne mu 1960, ngakalua mutangidi muludiki watshi. Ngakasadila nunku too ne mu 1970, pakumbushabu Betele ku Berne e kumuteka mu muaba wende mulenga wa mpindieu mu tshimenga tshia Thun.

Mvua ne disanka bua kusangana kasumbu kakese ka Bantemu bavua bakula tshiena-Italie mu Thun, ne ngakatuadija kutumika nabu. Ndekelu wa bionso bakenza tshisumbu, ne ngakasadila bu mutangidi muludiki watshi munkatshi mua bungi kampanda bua bidimu too ne pakakumbana bana betu bansonga balume bua kuambulabu bujitu abu.

Tshindi muangate bu disanka dinene dia pa buadi ke dibuela dia mu mpuilu ya bukua-matunga ya bantu ba Yehowa. Tshilejilu, mu 1950 kuvua Mpuilu ukena kupua muoyo wa Didiunda dia Teokrasi ku Yankee Stadium, mu New York. Dikumbula tshilombuelu tshia buloba bujima tshia Bantemu ba Yehowa mu Brooklyn, mu New York, diakashiya buenzeji bua mutantshi mule kundi. Tshiakupua kabidi muoyo muyuki wa Muanetu Milton G. Henschel tshidimu tshiakalonda ku Mpuilu wa Ntendelelu Mukezuke ku Londres, mu Angleterre, wakela kashonyi pa mêyi a Yezu a se: “Ndi nnuambila ne: bobo bapuwe, mabue neele mbila.” (Lukase 19:40, MMM) Muanetu Henschel wakebeja se: “Nudi nuela meji ne: mabue neikale ne bua kuela mbila anyi?” Ntshidi mua kumvua mu matshi anyi mukungulu: “Tòo!” wakafumina mu makumi a binunu bia mêyi.

Pangakaya ku Betele kale mu 1937, Tatu, wakumvua ne: tuvua tupeta anu mfranga mikese ya didikuatshisha nayi, wakebeja mu mushindu wa dikema ne: “Muananyi wa balume, mmunyi muwatungunuka ne nsombelu ku bukulakaje?” Ngakandamuna pa kutela mêyi a mufundi wa misambu Davidi ne: ‘Tshiena muanji kumona muntu muakane mushale patupu, anyi bana bende baledibue balomba biakudia.’ (Musambu 37:25) Bushuwa mêyi aa mmakumbane mu muanda udi untangila.

Mmunyipu mundi ne disanka dia se: bidimu bipite pa 80 kale, Berta Weibel wakasedibua kudi Tatu ne se: ku diambuluisha dia tshilejilu ne bulombodi buende ngakafika ku dimanya Yehowa ne ngikadilu yende! Nansha muvua bena dîku bakuabu bamuseka, wakasadila Yehowa ne lulamatu luonso too ne ku lufu luende mu 1983. Kakaleja nansha kakese dinyingalala bua muvuaye musadile Nzambi wende, Yehowa; nansha meme panyi tshitu muanji kunyingalala bua mundi mushale mujike ne mufile muoyo wanyi mujima ku mudimu wa Yehowa.

[Tshimfuanyi mu dibeji 25]

Ngenza mudimu ku Betele

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu