Ndi ngenda nkeba Mparadizu

BU MUDIBI BILONDA KUDI PASCAL STISI

Tukavua butuku menemene, mu misesu ya mu tshimenga tshia Béziers, ku Sud kua ditunga dia France, mukavua mutalale. Patuakasangana nzubu wa disumbishila mikanda ya malu a Nzambi uvuabu bafuma ku dilaba mukubu, meme ne mulunda wanyi tuakafundaku mêyi a Nietzsche, muena nkindi muena Allemagne, ne maleta manene mafiike ne: ‘nzambi mmifue. Tshilobo ashale ne muoyo!’ Kadi, tshivua tshimfikishe ku bionso ebi ntshinyi?

MVUA muledibue mu France mu 1951 mu dîku dia bena Katolike difumine ku Italie. Pantshivua muana mutekete, tuvua tuya mu diikisha ku Sud kua Italie. Musoko wonso uvua ne luawu lupingu lua Mariya Virgo. Patuvua tuendakana ne kaku mulume muledi wa Mamu, mvua ndonda mpingu eyi minene miele mulongo too ne ku mikuna​—kadi tshivua ne ditabuja nansha. Ngakajikija tulasa tuanyi tua ntuadijilu mu tshilongelu tshia malu a Nzambi tshilombola kudi ba-Jezuite. Kadi, tshienaku mvuluka bualu nansha bumue buvua mua kukolesha bushuwa ditabuja dianyi kudi Nzambi.

Pangakadifundisha mu université wa mu tshimenga tshia Montpellier bua kulonga malu a manga, ke pangakatuadija kuelangana meji pa tshipatshila tshia muoyo. Mu tshikondo tshia mvita, tatu uvua mupetangane ne njiwu mikole. Ke bualu kayi misangu yonso ba-doktere bavua anu nende pabuipi. Kabivua mua kuikala bitambe buimpe bua kujikija mvita pamutu pa kujimija dîba dipite bungi ne kuenza madikolela bua kuondapa bantu badi mvita eyi mikebele ntatu anyi? Pabi, Mvita ya mu Viêt-nam ivua minunke. Tshilejilu, buanyi meme, mushindu umuepele wa meji wa kuondapa kansere ka bisulusulu uvua wa kumbusha mu bantu tshintu tshia kumpala tshidi tshikakebesha​—mfuanka. Kadi bidi munyi bua masama avua afumina ku didia dibi mu matunga mapele ne avua afumina ku didia dinekesha mu matunga mabanji? Kabivua ne bua kuikala bitambe buimpe bua kumbusha bintu bidi bikebesha masama aa pamutu pa kukeba bua kulongolola bipeta biawu bibi anyi? Bua tshinyi kuvua makenga mapite bungi nunku pa buloba? Ngakamona se: kuvua tshintu kampanda tshibi menemene mu nsangilu eu mubi wa bantu. Bua bualu ebu ngakadiwula mbulamatadi bu mikebeshi ya malu aa.

Mvua mutambe kunanga mukanda mufunda kudi mutombokedi kampanda wa mbulamatadi, ne mvua mfunda bimue biambilu bia mu mukanda eu ku bimanu. Ku kakese ku kakese, meme panyi ngakatombokela mbulamatadi, ngakalua muntu udi kayi ne ditabuja anyi mikenji ya nsombelu muimpe, muntu uvua kayi musue Nzambi anyi mfumu kampanda. Buanyi meme, Nzambi ne bitendelelu bivua bintu bifuikakaja kudi babanji ne bantu ba bukole bua kumona mua kutukokesha ne kutuyobesha. Bantu aba bavua bu badi bamba ne: ‘Tuenzelayi mudimu mukole pa buloba, difutu dienu nedikale dinene mu mparadizu wa mu diulu.’ Kadi tshikondo tshia nzambi tshikavua tshipite. Bivua bikengela kuambila bantu malu aa. Mushindu umue wa kubambilawu uvua wa kufunda miaku ku bimanu.

Tshipeta tshivua ne: ngakalengulula malonga anyi. Dîba adi, mvua mudifundishe bua kulonga malu a buloba ne a bintu bidi pa buloba mu université mukuabu wa mu Montpellier, muvua buntomboji butangalake. Pamvua ntamba kulonga malu a bintu bidi pa buloba, mvua ntamba kumvua bibi pa kumona muvuabu banyange dibulunge dietu dilengele.

Tshidimu tshionso mu diikisha dia mu muvu wa été, mvua mbuela ku mashinyi avua angambula tshianana, ngenza kilometre binunu ne binunu ku Mputu. Pamvua ngenza ngendu eyi ne nyikila ne ba-kanyemesha nkama ne nkama, ngakadimuena ne mêsu anyi abidi mushindu uvua bubi ne tshinyangu bikengesha bantu. Dimue edi, pamvua ngenda nkeba mparadizu, ngakafika ku mielelu ya mâyi mimpe mitambe, mu tshidiila tshilenga tshia Crète ne ngakasangana mielelu eyi mibuikila kudi mafuta. Biakambungamija bikole. Kuvuaku kushale tshitupa tshia mparadizu muaba kampanda pa buloba anyi?

Ndi mpingana mu musoko wetu

Mu France, bamanyi ba malu a bintu bia pa buloba bavua bakankamija bantu bua bapingane ku musoko bua kujikija makenga abu. Mvua musue kuenza mudimu ne bianza bianyi. Nenku, ngakasumba nzubu wa kale muibaka ne mabue mu musoko mukese wa kuinshi kua Mikuna ya Cévennes, ku Sud kua France. Ngakafunda ku tshiibi mêyi a bansonga ba mu Amerike badi basue kuenza malu mudibu basue a ne: “Mparadizu mpindieu.” Ngakabanjija nsongakaji kampanda muena Allemagne uvua ulua tshitupa tshietu atshi. Kabivua bua tuetu kuselangana ku mêsu kua mulombodi wa tshimenga uvua muleji-mpala wa mbulamatadi nansha. Kadi netuambe munyi bua kuselangana mu ekleziya? Abu katubuakudi mene nansha!

Misangu mivule, tuvua tuenda ku makasa kutupu, mvua ne nsuki mile ne miedi ya bungi. Bivua binsankisha bikole bua kukuna mitshi ya bimuma ne bisekiseki. Mu muvu wa été kuulu kuvua kutoke ne bingu bivua bidila. Bilongo bia mu mpata bivua binunka bimpe be, ne bimuma bia ku mbuu wa Méditerranée bituvua badime​—tumuma tua mvinyo ne mfigi—​bivua bishême menemene! Biakamueneka ne: tuvua bapete wetu mudimu mu mparadizu.

Ndi ntuadija kuitabuja Nzambi

Mu université, mvua mulonge malu a selile (tutupa tukese tua mubidi), malu a mikuji ne malu a bitupa bia mubidi. Mushindu uvua bintu bionso ebi biumvuangana ne bikole mua kubimanya bimpe uvua unkemesha bikole. Mpindieu, bu mumvua mbandila ne ntangila bufuki pabuipi dituku dionso, ngakakatshila bikole bua buimpe ne dishilangana diabi. Dituku ne dituku mukanda wa bufuki uvua unsokoluela malu ku dibeji ne ku dibeji. Dimue dituku, mu diendakana mutantshi mule mu tukunakuna ne panyima pa meme mumane kuelangana meji bikole pa bidi bitangila muoyo, ngakakoma ne: kuvua ne bua kuikala Mufuki. Ngakapangadija mu mutshima wanyi bua kuitabuja Nzambi. Kumpala, tshivua ne tshintu mu mutshima wanyi ne bunkaya buvua buntonda. Dituku dingakatuadija kuitabuja Nzambi, ngakadiambila ne: ‘Pascal wabu, kuakuikala kabidi nkayebe nansha.’ Buvua bualu bua pa buabu.

Mutantshi mukese pashishe, meme ne mukaji umvua musombe nende tuakalela muana wa bakaji dîna diende Amandine. Mvua munange muana eu bikole. Mpindieu bu mumvua muitabuje Nzambi, ngakatuadija kunemeka mikenji mikese ya nsombelu mulenga imvua mumanye. Ngakalekela buivi ne mashimi. Katupa kakese meme kumona se: biakangambuluisha bua kuepuka ntatu mivule ne bantu batuvua basombe nabu. Bushuwa, tuvua ne yetu ntatu, ne eu kavua mparadizu umvua mutekemene to. Badimi ba mvinyo ba mu musoko au bavua bela manga a tuishi ne a kukanda nawu ditoloka dia bisosa bibi. Manga aa avua kabidi anyanga bia pa madimi bianyi. Tshivua muanji kupeta diandamuna ku lukonko luanyi lua kumanya tshidi tshikebesha bubi to. Kabidi, nansha mumvua mubale malu a bungi pa nsombelu wa mu dîku, tuvua anu tutandangana bikole ne mukaji umvua musombe nende. Tuvua ne balunda bakese, ne balunda aba bavua bantu babi; bamue bavua mene bakeba kuenda masandi ne muine mukaji eu. Nansha nanku, kuvua ne bua kuikala mparadizu mulenga kupita apa.

Diandamuna ku masambila anyi

Mu mushindu wanyi nkayanyi, mvua nsambila misangu mivule bua Nzambi andombole mu nsombelu wanyi. Dia lumingu kampanda mu dinda, mukaji muena bulunda dîna diende Irène Lopez ne muanende mutekete wa balume bakalua ku nzubu kuetu. Uvua Ntemu wa Yehowa. Ngakateleja malu akambaye ne ngakitaba dilomba bua dikumbula dikuabu. Pashishe, bantu babidi bakalua bua kummona. Mu diyukila dietu, ngakakuata malu abidi​—Mparadizu ne Bukalenge bua Nzambi. Ne ntema yonso, ngakalama malu au mu mutshima wanyi, ne mu bungi bua ngondo, ngakumvua ne: dimue dituku mvua ne bua kuikala ne nsombelu mumvuangane ne mikenji ya Nzambi bingikala musue kuikala ne kuondo ka muoyo kakezuke ne kupeta diakalenga dia bushuwa.

Bua nsombelu wetu kuikalaye mumvuangane ne Dîyi dia Nzambi, mukaji umvua musombe nende wakitaba bua meme kumusela. Kadi, pashishe wakadia bulunda ne bantu bavua bapetula Nzambi ne mikenji yende. Mu dipingana kumbelu dilolo kampanda mu muvu wa printemps, bualu kampanda buakambungamija bikole. Nzubu wetu uvua mushale munda mutupu. Mukaji umvua musombe nende uvua mumbuke kumbelu, muye ne muana wa bakaji wa bidimu bisatu utuvua balele nende. Ngakashala muindile dipingana diabu munkatshi mua matuku a bungi, kadi mvua muele bua tshiomba musabu. Pamutu pa kudiwula Nzambi, ngakamulomba bua angambuluishe.

Panyima pa katupa kakese, meme kuangata Bible, kusomba muinshi mua mutshi wanyi wa mfigi, ne kutuadija kumubala. Bushuwa, ngakamubala ne muoyo mujima. Nansha mumvua mubale mikanda ya mishindu yonso mifunda kudi buondapi ba masama a lungenyi ne bamanyi ba malu a bikadilu, katshia tshivua muanji kutuilangana ne meji a nunku. Mukanda eu uvua ne bua kuikala mufundisha kudi Nzambi. Malongesha a Yezu ne muvuaye ujingulula tshidi muntu biakankemesha. Mukanda wa Misambu wakansamba; ne meji adi ne dikuatshisha a mu Nsumuinu akankemesha pawu. Ngakamona pa lukasa ne: nansha mudi dilonga bufuki dikale dilenga bua kusemeja muntu kudi Nzambi, didi mua kusokolola anu malu adi ‘ku kala kua bienzedi biende.’​—Yobo 26:14.

Bantemu bavua banshile kabidi mikanda eyi: Bulelela budi bufikisha ku muoyo wa kashidi ne Mushindu wa kuikala ne nsombelu wa disanka mu diku.a Dibala mikanda eyi diakabulula mêsu anyi. Mukanda wa Bulelela wakangambuluisha bua kumvua bua tshinyi kuvua dinyanguka dia bintu bidi bitunyunguluke pa buloba bujima, mvita, divula dia tshinyangu, ne njiwu ya kabutu ka bingoma bia nikleere. Anu bu muvua diulu dikunze dingakamuenena mu budimi buanyi dileja ne: kuulu kuvua ne bua kuikala kulenga dituku divua dilonda, mianda eyi ivua ileja ne: Bukalenge bua Nzambi bukadi pabuipi menemene. Bua mukanda wa Nsombelu wa mu diku, ngakajinga bua kuuleja mukaji umvua musombe nende ne kumuambila ne: tudi mua kuikala ne disanka mu ditumikila mibelu ya mu Bible. Kadi mushindu kautshivuaku kabidi.

Didiunda mu nyuma

Mvua musue kumanya malu a bungi, nenku ngakalomba Robert, muikale Ntemu, bua kulua kuntangila. Wakakema bikole pangakamuambila ne: mvua musue kutambula. Nenku, tuakatuadija kulonga Bible. Ngakabanga diakamue kuambila bantu bakuabu malu amvua ndonga, ne ngakatuadija kuabanya mikanda imvua mpeta ku Nzubu wa Bukalenge.

Bua kupeta mushindu wa kudia, ngakadifundisha mu kalasa ka malu a diibaka. Bu mumvua mumanye malu mimpe adi Dîyi dia Nzambi mua kuenzela muntu, dîba dionso mvua ndienzeja bua kumanyisha lumu luimpe mu mpukapuka kudi balongi nanyi ne kudi balongeshi. Dilolo kampanda, ngakapetangana ne Serge mu tshiendedi tshia mu nzubu. Uvua ne ndambu wa bibejibeji ku bianza. Ngakamuambila ne: “Ndi mumone se: utu musue kubala.” “Eyowa, kadi bibejibeji ebi bikadi bintonde.” Meme kumuebeja ne: “Udi ukeba mukanda muimpe wa kubala anyi?” Tuetu kuyikila nende bimpe bitambe pa Bukalenge bua Nzambi. Panyima pa diyuki edi wakitaba imue mikanda idi yumvuija Bible. Lumingu luakalonda, tuakaya nende ku Nzubu wa Bukalenge, ne wakatuadija kulonga Bible.

Dimue edi ngakebeja Robert né mvua mua kuyisha ku nzubu ne ku nzubu. Wakaya mu tshitekelu tshiende tshia bilamba ne kumpeshaye kazaku. Dia lumingu diakalonda, ngakapatuka nende mu mudimu wa buambi bua musangu wanyi wa kumpala. Mu dia 7 Luabanya 1981, ngakaleja patoke didilambula dianyi kudi Yehowa Nzambi pa kutambula.

Diambuluisha pamvua mu dikenga

Pine apu nkavua mumanye muaba uvua Amandine ne mamuende basombele ku ba bende. Alas, mamuende wa Amandine​—ne bukenji buonso, bilondeshile mikenji ya mu ditunga muvuaye musombele—​wakankandika bua kumona muananyi wa bakaji. Bivua bimbungamije bikole. Bakasela mamuende wa Amandine, ne biakatamba kuntua ku muoyo pangakapeta mukanda muitaba kudi mbulamatadi uvua wamba ne: bayende uvua mupiane muananyi, kabiyi nansha ku dianyisha dianyi. Tshivua kabidi ne bukenji nansha bukese kudi muananyi eu. Nansha mungakafunda tshilumbu, tshiakapeta bukenji bua kuya kumumona to. Ngakumvua bu se: ndi muambule kilo 50 pa makaya.

Kadi Dîyi dia Yehowa diakankuatshisha mu mishindu kabukabu. Dimue dituku pamvua ne dibungama dikole, ngakambulula njila ne njila mêyi a mu Nsumuinu 24:10: ‘Biwateketa palua dituku dia dikenga, bukole buebe budi bukepela.’ Mvese eu wakangambuluisha bua kubenga kuteketa mu maboko. Musangu mukuabu, meme mumane kupangila pamvua nkeba bua kumona muananyi, ngakapatuka mu buambi, mukuate bikole mukolo wa tshibuta tshianyi tshia mikanda. Mu bikondo ebi bikole, ngakamona bujalame bua Musambu 126:6, udi wamba ne: ‘Udi uya biende, wenda udila, mutuale mamiinu bua kukuna, neapingane bulelela ne mbila ya disanka, mutuale bisumbu biende bia blé.’ Dilongesha dia mushinga dingakapeta didi ne: paudi ne ntatu mikole, wewe mumane kuenza muebe muonso bua kuyijikija, udi ne bua kuyipua muoyo ne kutungunuka ne tshisumi mu mudimu wa Yehowa. Eu ke mushindu umuepele wa kulama disanka diebe.

Dipatshila bualu kampanda butambe buimpe

Pa kumona mashintuluka amvua muenze, baledi banyi basuibe bakangambila bua bangambuluishe bua meme kutungunuka ne malonga anyi mu université. Ngakabela tuasakidila, kadi mpindieu nkavua ne tshipatshila tshikuabu. Bulelela buvua bumpikule ku nkindi ya bantu, malu a mashimi ne lubuku lua mitoto. Mvua mpindieu ne balunda ba bushuwa bavua kabayi mua kushipangana mu mvita. Ne ndekelu wa bionso, ngakapeta diandamuna ku nkonko imvua ndiela bua kumanya bua tshinyi kuvua makenga a bungi pa buloba. Bua kuleja dianyisha, mvua musue kuenzela Nzambi mudimu ne bukole buanyi buonso. Yezu uvua mudifile yeye mujima mu mudimu wende, ne mvua musue panyi kulonda tshilejilu tshiende.

Mu 1983, ngakalekela mudimu wanyi wa diibaka bua kulua mumanyishi wa lumu luimpe wa ku dîba ne ku dîba. Mu diandamuna ku masambila anyi, ngakapeta mudimu wa mêba makese mu lupangu (parke) kampanda bua meme kudiambuluisha. Mvua ne disanka bua kubuela mu kalasa ka mudimu wa bumpanda-njila pamue ne Serge, nsongalume umvua muyishe patuvua mu kalasa ka malu a diibaka. Panyima pa bidimu bisatu bu mpanda-njila wa pa tshibidilu, ngakumvua dijinga dia kuenza mene bia bungi mu mudimu wa Yehowa. Nenku mu 1986, bakanteka mpanda-njila wa pa buende mu tshimenga tshilengele tshia Provins, pabuipi ne Paris. Misangu mivule, pamvua mpingana kumbelu dilolo, mvua ntua binu bua kusakidila Yehowa bua dituku dilenga dimvua muenze mu diambila bakuabu malu ende. Bushuwa, bintu bibidi bidi bitamba kunsankisha mu nsombelu wanyi, nkuakula ne Nzambi ne kuambila bantu malu ende.

Disanka dikuabu dinene dingakapeta divua bua batismo wa mamu, ukavua ne bidimu 68. Uvua musombele mu Cébazan, musoko mukese wa ku Sud kua France. Pavua mamu mutuadije kubala Bible, ngakamuenzejila abonema wa Tshibumba tshia Nsentedi ne wa Réveillez-vous! Uvua muntu wa meji, ne mu katupa kakese wakafika ku dijingulula bulelela mu malu avuaye ubala.

Betele​—Mparadizu wa pa buende wa mu nyuma

Pavua Société Watch Tower mupangadije bua kukepesha bungi bua bampanda-njila ba pa buabu, ngakuuja formilere bua kubuela mu Kalasa ka Dilongesha Mudimu ne bua Betele, biro bia filiale bia Bantemu ba Yehowa mu France. Mvua musue kushila Yehowa bualu abu bua yeye kupangadija mushindu mutambe buimpe umvua mua kumuenzela mudimu. Panyima pa ngondo mikese, mu Tshisua-munene 1989, bakambikila ku Betele wa mu Louviers, ku Nord-Ouest kua France. Etshi tshivua tshipeta tshitambe buimpe, bualu muaba uvua Betele wakampetesha mushindu wa kuambuluisha muakunyanyi ne mukajende bua kutabalela baledi banyi pavuabu basama bikole. Tshivua mua kuikala muenze nunku bu meme muikale mu mudimu wa bu-misionere mutantshi wa kilometre binunu ne binunu to.

Mamu uvua ulua kummona misangu ya bungi ku Betele. Nansha muvuabi bimulomba kukolesha muoyo bua muvuaye kayi nanyi pabuipi, misangu yonso uvua ungambila ne: “Muananyi, somba ku Betele. Ndi ne disanka muudi wenzela Yehowa mudimu mushindu’eu.” Bia dibungama, baledi banyi bonso babidi bakadi bafue. Ndi muindile bua kubamona mu buloba bukudimuna mparadizu mulelela.

Bushuwa, ndi ngitaba ne: bikalaku kudi nzubu muakanyine kumubikila ne: “Mparadizu mpindieu,” m’Betele​—“Nzubu wa Nzambi”—​bualu mparadizu mulelela udi nangananga wa mu nyuma, ne ku Betele kutu bantu bapie mu nyuma. Tudi ne diakalenga dia kudima mamuma a nyuma. (Galatia 5:22, 23) Biakudia bia mushinga bia mu nyuma bitudi tupeta mu dikonkonona dia mvese wa mu Bible wa ku dituku dionso ne mu dilonga dia Tshibumba tshia Nsentedi mu dîku, bidi biambuluisha bua kunkolesha mu mudimu wa ku Betele. Kabidi, kudia bulunda ne bana betu bapie mu nyuma, badi benzela Yehowa mudimu ne lulamatu kukadi makumi a bidimu, kudi kuvuija Betele muaba wa pa buawu wa kukolela mu nyuma. Nansha mundi mushiyangane ne muananyi wa bakaji kukadi mpindieu bidimu 17, ndi musangane bansonga bavule ba lukunukunu ku Betele. Ntu mbangata bu bana banyi, ne ndi nsanka bua didiunda diabu dia mu nyuma. Mu bidimu muanda-mukulu bikadi bipite, ndi mushintulule midimu misangu muanda-mutekete. Nansha mutu misangu yonso mashintuluka aa kaayi bualu bupepele, dilongesha dia mushindu’eu didi ne dikuatshisha panyima pa matuku.

Mvua ne tshibidilu tshia kukuna nkunde idi ikuama miongodi lukama ku lukunde lumue. Bia muomumue, ndi mumone se: paudi ukuna tshintu tshibi, udi upola tshintu tshibi menemene misangu lukama, kabiyi anu bua dinowa dimue nansha. Malu mamona adi bu kalasa kadi kalomba makuta a bungi bua kukalonga. Mvua mua kuikala mubenge kudifundisha mu kalasa aku, kadi kuikala mukolesha mu njila ya Yehowa. Ndisanka kayipu bua bansonga bakolesha kudi baledi bena Kristo! Kakuyi mpata, mbitambe buimpe kukuna tshintu tshimpe mu mudimu wa Yehowa ne kunowa ditalala divule ne disankishibua misangu lukama.​—Galatia 6:7, 8.

Pamvua mpanda-njila, imue misangu mvua mpitshila ku nzubu wa disumbishila mikanda ya malu a Nzambi kutuvua bafunde mêyi a batombokedi ba mbulamatadi ku tshimanu. Ngakabuelamu mene ne ngakayikila ne muena nzubu eu pa malu a Nzambi udi ne muoyo kabidi ne pa dilongolola diende. Bushuwa, Nzambi udi ne muoyo! Bualu budi ne mushinga, Yehowa, Nzambi umuepele mulelela, udi nangananga Tatu wa lulamatu, utu kayi ulekela bana bende. (Buakabuluibua 15:4) Misumba mikuabu ya mu matunga onso idi mua kupeta mparadizu eu wa mu nyuma mpindieu​—ne Mparadizu muasulula udi ulua kumpala—​pa kusadila ne kusamuna Yehowa, Nzambi udi ne muoyo!

[Mêyi adi kuinshi]

[Bimfuanyi mu dibeji 26]

Musaka kudi malu a dikema a bufuki, ngakapangadija mu mutshima wanyi bua kuitabuja Nzambi (Ku dia balume) Mu mudimu wa ku Betele lelu’eu