CHIBAABA CHAKUDIZA 38
Enu Atwansi, Munakukeña Chihandilu Chenu Chakekali Ñahi?
“Kashinshi kakakuhembaña.”—YISH. 2:11.
KAMINA 135 Yehova Nindi: ‘Eyi Mwanami, Ikalaku naMaana’
NSAÑU YIDI MUCHIBAABAa
1. Kukalanyi kwamweniyi Yehowashi, Uziya niYosiya?
FWIKIJENU munekali mwanta wawantu jaNzambi himuchidi kansi! Mukuzatisha ñahi ñovu niwuswa wumukweti? Bayibolu yatulejaña hadi atwansi amavulu ekalili anyanta amuYuda. Chakutalilahu, Yehowashi wadiña hohu nayaaka 7, Uziya wadiña nayaaka 16, nawa Yosiya wadiña nayaaka 8. Chumichi chatela chayikalilili! Hela chakwila chayikalilileña, wejima wawu ayikwashileña kuumika nikwikala nachihandilu chamuzañalu.
2. Muloñadi chitwatela kudizila nsañu yahosha hadi Yehowashi, Uziya niYosiya?
2 Hitudi anyanta hela anyanta awambandaku, ilaña tunateli kudizila yuma yalema kudi awa antu asatu ashimunawu muBayibolu. Afuukwileña chachiwahi, ilaña cheñi afuukwileña mwaluwa. Kuyuma yeliliwu, tukudizilaku muloña waweni wutwatela kutondela amabwambu amawahi, kutwalekahu kwikala adizoza nikutwalekahu kumukeñakeña Yehova.
TONDENU AMABWAMBU AMAWAHI
Makonu tunateli kumwimbujola Yosiya kuhitila mukutiyilila kukufumba kwawama- bwambu amawahi (Talenu maparagilafu 3, 7)c
3. Mwanta Yehowashi welili ñahi nanshimbi jamulejeliwu kudi Kapristu Muneni Yehoyada?
3 Imbujolenuña yuma yayiwahi yafuukwiliyi Yehowashi. Hadiñayi kansi, Mwanta Yehowashi wafuukwilihu chuma chachiwahi. Hela chakwila wadiña wanyi natata yindi, walondeleleña mwamulejeleñawu kudi Kapristu Muneni washinshika, Yehoyada. Iwu kapristu wadiña nakumudizisha Yehowashi neyi kwiji himwanindi wakudivwela. Chafuminimu, Yehowashi wafuukwilihu kumukalakela Yehova nikufuntisha kudifukula kwalala. Yehowashi wafuukwilihu cheñi kuwahisha tembeli yaYehova.—2 Kushi. 24:1, 2, 4, 13, 14.
4. Yumanyi yayiwahi yafumañamu neyi tukeña nshimbi jaYehova nikujovwahila? (Yishimu 2:1, 10-12)
4 Neyi anakuyidizisha kumukeña Yehova nikulondela nshimbi jindi, dikwila nawu anakuyinka chawaana chalema nankashi. (Tañenu Yishimu 2:1, 10-12.) Anateli kuyidizisha kudi anvwali jenu munjila jashiyashana. Talenu muhela Katya chamukwashiliwu kudi atata yindi kufuukula chiwahi. Mafuku ejima hamutwalileñawu kushikola kudi atata yindi, adiña nakuhanjeka nindi munsona yahefuku-hefuku. Wahosheli nindi: “Yuma yanlejeleñawu yankwashileña kumanisha kukala kunamweneña hanodu ifuku.” Indi neyi nshimbi jamuBayibolu jinakuyilejawu anvwali jenu jinakumwekana neyi jinakuyikañesha kwila yuma yimu yimwakeña? Chumanyi chinateli kuyikwasha kuyovwahila? Muhela Anastasia wanukaña nindi anvwali jindi adiña nakumulumbulwila chaletesheleña asheñaku nshimbi jikwawu. Wahosheli nindi, “Chumichi chankwashili kwiluka nami hiyashiliku iji nshimbi kulonda anyuuleñaku, ilaña akeñeleña kunkiña muloña ankeña.”
5. Yuma yimwelaña yinateli kuyiletesha anvwali jenu niYehova kutiya ñahi? (Yishimu 22:6; 23:15, 24, 25)
5 Neyi muzatishaña kufumba kwamuNsona kunakuyilejawu, mukutiyishaña anvwali jenu kuwaha. Chasweja kulema, mukumutiyishaña Nzambi kuwaha nawa mukwikala nawubwambu wakola nayena. (Tañenu Yishimu 22:6; 23:15, 24, 25.) Komana chumichi hichikuyiletesha kwimbujola yuma yelileñayi Yehowashi hadiñayi kansiku?
6. Yehowashi watachikili kutiyililanyi, nawa yumanyi yafuminimu? (2 Kushindulula 24:17, 18)
6 Dizilenu kuyuma yatama yafuukwiliyi Yehowashi. Yehoyada chafwiliyi, Yehowashi watondeli amabwambu atama. (Tañenu 2 Kushindulula 24:17, 18.) Wafuukwilihu kutiyilila mwamulejeliwu ayilolu amuYuda abulili kumukeña Yehova. Chakadi nikujina, mukwiteja nenu Yehowashi wateleleli kuyitondolwela ana antu aleteleña kukala. (Yish. 1:10) Hela chochu, watiyilili mwamulejeliwu kudi awa amabwambu atama. Kafwampi, musonyindi Zekariya chesekeliyi kumukwasha, Yehowashi wamujahili. (2 Kushi. 24:20, 21; Mat. 23:35) Welili chuma chatama nawa chawusupi! Yehowashi watachikili hohu chiwahi, ilaña chawushona wenjili nakwikala mukakusekesha nawa mukakujahañana. Nkumininaku, ambuñindi amujahili. (2 Kushi. 24:22-25) Chihandilu chindi chadi kwikala chachiwahi neyi watwalekelihu kumutiyilila Yehova niantu amukeñeli! Chumanyi chimunadizili kuchuma cheliliyi?
7. Antu amuchidinyi imwatela kutonda kwikala amabwambu jenu? (Talenu cheñi mwevulu.)
7 Chuma chimu chitunateli kudizila kuchuma chatama chafuukwiliyi Yehowashi chidi chakwila nawu twatela kutonda amabwambu anateli kutukwasha kwikala nayilwilu yayiwahi, amabwambu amukeña Yehova nawa akeñaña kumuzañalesha. Hitwatela hohu kudikunda nawantu itunesekani nawu yaakaku. Anukenu nenu, Yehowashi wadiña kansi chikupu hadi ibwambu dindi Yehoyada. Neyi mudi nawamabwambu, dihulenu nenu: ‘Komana ankwashaña kumukuhwelela chikupu Yehova? Ankoleshaña kwovwahila nshimbi jaYehova? Komana ahoshaña hadi Yehova niyuma yadizañawu muBayibolu? Alemesha nshimbi jaNzambi? Komana anfumbaña neyi naluwañeshi?’ (Yish. 27:5, 6, 17) Kuhosha hohu chalala, neyi amabwambu jenu hiyamukeña Yehovaku, mwatela kuleka kudikunda nawu. Ilaña neyi mukweti amabwambu amukeña Yehova, yikakelenu muloña akuyikwashaña!—Yish. 13:20.
8. Neyi twazatishaña njila yakuhanjekelamu haintaneti, yumanyi yitwatela kutoñojokahu?
8 Njila yakuhanjekelamu haintaneti yinateli kwikala njila yimu yayiwahi yakuhanjekelamu nawantaña niamabwambu. Hela chochu, antu amavulu azatishaña iyi njila yakuhanjekelamu kulonda atiyisheña akwawu kuwaha, kutudika nyevulu nimavidiyo ayuma yinalandiwu hela yineliwu. Neyi mwazatishaña njila yakuhanjekelamu haintaneti, dihulenu nenu: ‘Komana nelaña mwenimu kulonda nitiyisheña akwetu kuwaha? Komana nafwilaña kukolesha akwetu, tahindi nakeñaña anhamekeña? Netejaña antu azatishaña iyi njila kuluwañesha yitoñojoka yami, nhoshelu niyuma yinelaña?’ Manakwetu Nathan Knorr, wadiña membala Mwizanvu Dalombolaña, wahanini iku kufumba nindi: “Bayi mufwilaña kuzañalesha antuku. Neyi mufwilaña kwila mwenimu, himwakazañaleshahu muntuku. Muzañaleshenuña Yehova, nawa mukuzañaleshaña antu ejima amukeña.”
TWATELA KUTWALEKAHU KWIKALA ADIZOZA
9. Yehova wamukwashili Uziya kwiladi? (2 Kushindulula 26:1-5)
9 Imbujolenu yuma yayiwahi yafuukwiliyi Uziya. Hadiñayi mukwenzi, Mwanta Uziya wadiña wadizoza. Wadizili “kumutiya Nzambi walala woma.” Nawa Yehova wamukiswilili hadi yaaka 68. (Tañenu 2 Kushindulula 26:1-5.) Uziya wemikili mushindu nyuza yayivulu yawayilumbu jawu nawa wakolesheli mpwembu jaYerusalema. (2 Kushi. 26:6-15) Uziya wazañaleli chikupu hayuma yejima yamukwashiliwu kudi Nzambi kwila.—Mukwa. 3:12, 13.
10. Yumanyi yamumwekeneni Uziya?
10 Dizilenu kuyuma yatama yafuukwiliyi Uziya. Mwanta Uziya wenjilili kuleja akwawu kulondela yuma yayilejeleñayi. Komana chumichi chaletesheli atoñojokeña nindi nateli kwila chuma chejima chakeñeleñayi kwila? Ifuku dimu Uziya wafuukwilihu kwiñila mutembeli yaYehova nawa wadivwimbili nakufwila kwocha insensi hakameña, chuma chayikaanishiliwu anyanta kwila. (2 Kushi. 26:16-18) Kapristu Muneni Azariya wesekeli kumukaanisha, ilaña Uziya wahilili chikupu. Chawushona, Uziya walekeli kwikala washinshika nawa Yehova wamubabesheli nambumba. (2 Kushi. 26:19-21) Chihandilu chindi chadi kwikala chachiwahi neyi watwalekelihu kwikala wadizoza!
Chatela tuditiyeña hayuma yituneli, twatela kumuhamekaña Yehova hayuma yejima yitwelaña (Talenu paragilafu 11)d
11. Yilwilwinyi yinateli kumwekesha neyi twadizoza hela nehi? (Talenu cheñi mwevulu.)
11 Uziya chekaliliyi nawuswa, wavulameneni nindi Yehova diyi wamwinkeli wuswa wadiñayi nawu nawa diyi wamukwashili muyuma yejima yelileñayi. Chumanyi chitunakudizilaku? Tukwila chiwahi neyi tudanukishaña etu aweni netu, nkisu nikukooleka kutukweti jafuma kudi Yehova. Chatela tuditiyeña hayuma yituneli, twatela kumuhamekaña Yehova hayuma yejima yitwelaña.b (1 Kor. 4:7) Twatela kudizoza nakwiteja netu twawanina wanyi nawa twakeñekaña kutubabesha. Manakwetu wudi nayaaka yamuma 60 wasonekeli nindi: “Nadizi kubula kuhila neyi akwetu anamoni chiluwa mudi ami. Neyi ananfumbi hatuyiluwa twanyanya tunakoñaña mpinji jikwawu, nafwilaña kuzatilahu nakutwalekahu kumukalakela Yehova kwesekeja nahanakumini ñovu jami.” Neyi tumutiyaña Yehova woma nikutwalekahu kwikala adizoza, tukwikala nachihandilu chamuzañalu.—Yish. 22:4.
TWALEKENUHU KUMUKEÑAKEÑA YEHOVA
12. Yosiya wamukeñakeñeli ñahi Yehova hadiñayi kansi? (2 Kushindulula 34:1-3)
12 Imbujolenu yuma yayiwahi yafuukwiliyi Yosiya. Yosiya wadiña kansi hampinji yatachikiliyi kumukeñakeña Yehova. Wakeñeleña kumwiluka Yehova nikwila nkeñelu yindi. Hela chochu, yuma yamukalilili iwu mwanta wachidiña kansi. Wakeñekeleña kuhakwilaku kudifukula kwalala hampinji yadifukwileña antu amavulu kudi anzambi akutwamba. Nawa dicheliliyi! Henohu Yosiya kanda ashikiji yaaka 20, watachikili kufumisha kudifukula kwakutwamba mwituña.—Tañenu 2 Kushindulula 34:1-3.
13. Kudihana kudi Yehova kukuyiletesha kwiladi muchihandilu chenu?
13 Hela chakwila muchidi kansi chikupu, munateli kufuukulahu kumwimbujola Yosiya kuhitila mukumukeñakeña Yehova nikumusakilila hayilwilu yindi yayiwahi. Chumichi chikuyisañumuna kudihana kudi Yehova. Iku kudihana kukuyiletesha kwiladi hefuku-hefuku muchihandilu chenu? Luke, owu wapapatisheweli hadiñayi nayaaka 14, wahosheli nindi, “Kufuma ifuku dalelu, nukutwamijañaku kumukalakela Yehova muchihandilu chami nawa nukufwilaña kumuzañalesha.” (Maku 12:30) Oju nkisu kuwaha jimwakatambwila neyi ninenu mufwilaña kwila chuma chochimu!
14. Shimunenu yakutalilahu yinakumwekesha atwansi amakwawu chinakumwimbujolawu Mwanta Yosiya.
14 Kukalanyi kumunateli kumona hamu neyi kambuña aYehova wakansi? Johan, owu wapapatisheweli hadiñayi nayaaka 12, wahosheli hekakeja dafumaña kudi akwawu mwatañilañawu dakunwa makanya amukadikina. Hakwila atweshi kwimika mushindu idi ikakeja, Johan wadanukishaña yomwenindi nindi kunwa makanya amukadikina kunateli kumuletela yikatu kumujimba nikuluwañesha wubwambu windi naYehova. Rachel, owu wapapatisheweli hadiñayi nayaaka 14, walumbulwili chuma chamukwashaña kuumika kukala kwamonañayi kushikola. Wahosheli nindi: “Nesekejaña yuma yinamonaña nachahoshaña Bayibolu. Chakutalilahu, kudiza hansañu yakunyaaka kunateli kuñanukisha nsañu yamuBayibolu hela wuprofwetu. Hela neyi inakuhanjeka namuntu kushikola nanukaña nsona yinatela kumuleja.” Kukala kumwamonaña kunateli kwambukaku nakwamweneñayi Mwanta Yosiya, ilaña munateli kwikala namaana nawa ashinshika neyi chadiñayi. Neyi muumikaña kukala kumunakumona himuchidi akwenzi, chumichi chakayikwasha kuumika kukala kukwawu kumwakamona kumbidi.
15. Chumanyi chamukwashili Yosiya kumukalakela Yehova nakashinshi? (2 Kushindulula 34:14, 18-21)
15 Mwanta Yosiya hadiñayi nayaaka 26, watachikili kutuñulula tembeli. Hazatileñawu iwu mudinu, awanini “mukanda waNshimbi jaYehova jahaniniyi kuhitila mudi Mosi.” Mwanta chatiyiliyi anakuwutaña, nsañu yadiñamu yamukojejeli kwovwahila chiyahosheleña. (Tañenu 2 Kushindulula 34:14, 18-21.) Komana mukukeña kutaña Bayibolu mafuku ejima? Neyi mwatachika dehi, munakutiya kuwaha kuyitaña? Komana mwasonekañahu mavasi anateli kuyikwasha? Luke ashimunawu hakusambila, wasonekaña mumukanda windi yikuma yawanañayi yamutiyishaña kuwaha. Kwila chumichi kukuyikwasha kwanuka mavasi niyikuma yimwakeña. Neyi musweja kwiluka Bayibolu nikuyikeña, mukufwilaña chikupu kumukalakela Yehova. Nawa Izu daNzambi dikuyisañumuna kwilahu chuma, neyi chidamusañumwini Mwanta Yosiya.
16. Chumanyi chamuletesheli Yosiya kukoña chiluwa cheneni, nawa chumanyi chitunakudizilaku?
16 Dizilenu kuyuma yatama yafuukwiliyi Yosiya. Yosiya hadiñayi nayaaka 39, wakoñeli chiluwa chaletesheli ajimbeshi wumi windi. Wadikuhweleleli yomweni chatela alombi wunlomboli kudi Yehova. (2 Kushi. 35:20-25) Kudi chuma chitwatela kudizilaku. Hela chakwila twakula dehi indi kwiji tunadizi Bayibolu hadi mpinji yayilehi, twatela kutwalekahu kumukeñakeña Yehova. Mukwila chumichi munabombeli kulomba wunlomboli windi mpinji yejima, kudiza Izu dindi nikuzatisha kufumba kutwatambwilaña kudi akaKristu apama. Chikufumamu, hitukukoñaña yiluwa yamaneniku, nawa tukwikalaña namuzañalu.—Yak. 1:25.
ENU ATWANSI, MUNATELI KWIKALA NACHIHANDILU CHAMUZAÑALU
17. Yumanyi yalema yitunadizili kudi anyanta asatu amuYuda?
17 Kudi yuma yayiwahi yayivulu yimunateli kwila himuchidi atwansi. Yuma yeliliyi Yehowashi, Uziya niYosiya, yamwekeshaña nawu atwansi anateli kufuukula chachiwahi nikwila yuma yamuzañaleshaña Yehova muchihandilu chawu. Mwamweni, awa atwansi akoñeli yiluwa yaletesheli mufumi yuma yatama. Hela chochu, tunateli kwimbujola yuma yayiwahi yeliliwu awa anyanta nikutondolwela yiluwa yakoñeliwu. Neyi twila mwenimu, twakekala nachihandilu chamuzañalu.
Kansi Davidi waswinini kwakwihi naYehova. Amutiyileña kuwaha kudi Nzambi nawa wekalili nachihandilu chamuzañalu (Talenu paragilafu 18)
18. Antwinyi ashimunawu muNsona anakumwekesha ninenu munateli kwikala nachihandilu chamuzañalu? (Talenu cheñi mwevulu.)
18 Munsona mwekala nsañu yikwawu yahosha hadi atwansi aswinini kwakwihi naYehova, atiyileñayi kuwaha nawa adiña nachihandilu chamuzañalu. Davidi wadiña hakachi kawu. Hadiñayi kansi, watondelihu kwikala kukabadi kaYehova nawa nkumininaku, wekalili mwanta washinshika. Kuhosha hohu chalala, mpinji yikwawu wakoñeleña yiluwa, ilaña Nzambi wamutiyileña kuwaha. (1 Anya. 3:6; 9:4, 5; 14:8) Neyi mudizaña hadi Davidi, yuma yeliliyi yikuyikwasha kumukalakela Yehova nakashinshi. Hadaha munateli kudiza nsañu yayivulu yahosha hadi Maku hela hadi Timotewu. Mukwiluka nenu atachikili kumukalakela Yehova hadiñawu atwansi nawa Nzambi wayitiyileña kuwaha mumafuku akuhanda kwawu kwejima. Chafuminimu, ekalili nachihandilu chamuzañalu.
19. Munateli kwikala nachihandilu chamuchidinyi?
19 Yuma yimwelaña chayinu mpinji diyamwekeshaña chakekala chihandilu chenu kumbidi. Neyi mumushindamena Yehova chatela mudishindameneña enu aweni, wukuyilombolaña. (Yish. 20:24) Mukwikala nachihandilu chamuzañalu nawa chachiwahi. Anukenu nenu, Yehova walemesha yuma yimwamwililaña. Kwosi njila yikwawu yimunateli kuzatishilamu wumi wenu kubadika kumukalakela Tata yetu wamwiwulu wukweti kukeñaku.
KAMINA 144 Talenuña haWuloku!
a Enu atwansi, Yehova weluka nindi mwamonaña kukala kunateli kuluwañesha wubwambu wenu nayena. Munateli kufuukula ñahi yuma yayiwahi yinateli kumutiyisha Tata yenu wamwiwulu kuwaha? Tukuhanjeka hadi atwansi asatu ekalili anyanta amuYuda. Monenuhu yuma yimunateli kudizila kuyuma yafuukwiliwu.
b Talenu chikasha chinakwila nawu “Beware of the ‘Humble Brag’” chidi ha jw.org muchibaaba chinakwila nawu “How Important Is Online Popularity?”
c KULUMBULULA NYEVULU: Muhela wapama nakumuleja muhela wakansi chuma chachiwahi chatela kwilayi.
d KULUMBULULA MWEVULU: Muhela wadiña mumbadi hakupompa kwañinza namushindameni Yehova nawa namuhameki hachuma chelayi.