¿Tiko nguˈëˈëw ngukäjpxëm ko Jyobaa xypyokymyaˈkxëm?

1, 2. ¿Wiˈix tyam nanduˈun nyajpatëm ixtëm ja mixy mëdiˈibë yajtukmëwëˈëmë kajaa nuˈkxy?

OKWINMAY tuˈugë mixy mëdiˈibë tyääk tyeety myëdäjttëbë meeny sentääbë, per ta yajtukˈawanë ko të ja tyääk tyeetyë jäˈäy yaˈoogëdë. Yëˈë jantsy mon tuk nyayjyawëty, per ta nanduˈun tnijawë ko ja tyääk tyeety të nety ja myeeny syentääbë dyajtuundäˈäytyë ets të kajaa yˈaktimnaynyinuˈkxëdë. Yäˈädë mixy mëktaˈaky yajnuˈkxykyajpxy. Pääty en lugäär tmëwëˈëmët ja meeny sentääbë mëdiˈibë nety ja tyääk tyeety myëdäjttëp, yëˈë të yajtukmëwëˈëmë ja juy nuˈkxy mëdiˈibë ninäˈä mbäät tkakëbajtäˈäy.

² Tyam, nan timduˈunë naxwinyëdë jäˈäy yajpäättë ixtëmë yäˈädë mixy. Ja tim jawyiimbë ndääkˈäjt ndeetyˈäjtëm, Adán mëdë Eva, wäˈätsjäˈäy ojts kyojtë ets jam yajpëjktaktë mä ja it lugäär mëdiˈibë jantsy oy jantsy tsuj (Gén. 1:27; 2:​7-9). Ojtsxyëp jyukyˈattë agujk jotkujk ets xëmëkyëjxm, per kyaj duˈun tyuun jyäjtë. Yajtëgooytyë ja oybyë it lugäär ets ja jukyˈäjtënë xëmëkyëjxmbë. ¿Ti tyukmëwëˈëmëdë ja yˈuˈunk yˈënäˈk? Biiblyë jyënaˈany: “Dëˈën extëm tuˈuk jeˈeyë ja jäˈäy [Adán] kyaj tmëmëdooy ja Dios es mëdë tyäˈädë pojpëkyëjxm tsyondaky ja oˈkën, pääty nidëgekyë ja jäˈäyëty yˈooktë, mët ko nidëgekyë pyojpëtuundë” (Rom. 5:12). Adán yëˈë ojts xytyukmëwëˈëmëm ja poky ets päätyë net nˈok ndëgoˈoyëm. Yäˈädë poky duˈun ixtëm tuˈugë kajaa nuˈkxy mëdiˈibë nipën mbäät tkakëbety (Sal. 49:8).

3. ¿Wiˈix ja poky kaytyey yaˈijxkijpxyë mëdë nuˈkxy?

³ Jesús yëˈë mëët ojts tˈijxkijpxyë poky mëdë juy nuˈkxy (Mat. 6:12; Luk. 11:4). Ko nbokytyuˈunëm duˈun tpääty ixtëmxyëp nmënuˈkxëmë Jyobaa ets tsojkëbë net ngëbajtëm. Koxyëbë Jyobaa ojts xykyanikëbajtutëm, jaxyëp ngëbajtëm ko nˈoˈkënë ets kyajxyëp nˈëwxijt njëjpˈijxëm ja jukyˈäjtënë xëmëkyëjxmbë (Rom. 6:​7, 23).

4. 1) Koxyëp pën xykyapudëjkëm, ¿wiˈixxyëp tyam njukyˈäjtëm? (Salmo 49:​7-9). 2) Ko Biiblyë tmaytyaˈagyë poky, ¿tijatyën myaytyäˈägaampy? (Ixë rekuäädrë “Poky”).

⁴ Tsojkëp pën xypyudëjkëm parë nbatëm mëdiˈibë Adán mëdë Eva yajtëgooytyë (käjpxë Salmo 49:​7-9). Koxyëp pën xykyapudëjkëm, kyajxyëp nˈëwxijt njëjpˈijxëm ja jukyˈäjtënë xëmëkyëjxmbë ets ko ja oˈkpë jyukypyëkäˈändë. Duˈun jeexyë nˈoˈkëm ixtëmë jëyujk animal mëdiˈibë kyaj tˈëwxit tjëjpˈijxtë jyukypyëkäˈändë (Ecl. 3:​19, 2 Peed. 2:12).

5. ¿Ti Jyobaa tyuun parë ojts xynyikëbajtutëm mä ja poky? (Ixë dibujë).

⁵ Okwinmay ja mixy mëdiˈibë të yajnimaytyaˈaky mä parrafo 1. Koxyëp tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë myëdäjtypyë meeny sentääbë yˈanëˈëmxëty ko nikëbajtuˈudanëp, seguurë ko jantsy jotkujkxyëp nyayjyawëty, kyupëjkypxyëp ets kyuˈëˈëw kyukäjpxëp. Nanduˈun ëjtsäjtëm, jantsy agujk jotkujk nnayjyäˈäwëm ko Jyobaa mëk xytsyojkëm, pes të xynyikëbajtutëm mä ja poky mëdiˈibë Adán ojts xytyukmëwëˈëmëm. Jesús ojts tnimaytyaˈaky ti Jyobaa tyuun: “Dios nëgoo oj tˈoktsojknë ja naxwinyëdë jäˈäyëty, pääty ttuknigejxy ja tyuˈukˈUˈunk, es pënaty myëbëjktëp jikyˈattëp winë xëë winë tiempë es kyaj kyutëgoytyët” (Fwank 3:16). Ko Jyobaa tnayajkyë yˈUˈunk, mbäädë net nanduˈun oy mëët nˈijtëm.

6. ¿Tijaty ääw ayuk nˈixäˈänëm mä yäˈädë artikulo ets tiko?

⁶ ¿Wiˈix ndukˈoyˈäjtëm ko Jyobaa tmeˈkxy ja poky kaytyey? Parë nnijäˈäwëm, min jawyiin nˈokˈijxëm mä yäˈädë artikulo tijatyën yˈandijaampy ko Biiblyë dyajtunyë yäˈädë ääw ayuk: naymyëˈoybyëjkëm mëdë Dios, nyajpokymyaˈkxëm, nyajjuuybyëtsëˈëmëm, nyajnikëbajtutëm ets näjxëm wäˈäts. Ko nbawinmäˈäyëm tijatyënë yäˈädë ääw ayuk myaytyäˈägaampy, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë nguˈëˈëw ngukäjpxëm tukëˈëyë tijatyë Jyobaa të ttuny parë tmeˈkxy ja poky kaytyey.

JYOBAA TSYOJKYPY ETS OY MËËT NˈIJTËM

7. 1) ¿Tijatyë Adán mëdë Eva yˈakˈyajtëgooytyë? 2) ¿Ets ti nety yajtëgoyˈäjttëp ja yˈuˈunk yˈënäˈk? (Romanos 5:​10, 11, TY).

⁷ Ko ja Adán mëdë Eva pyokytyuundë, ta kyaj mbäät ojts yˈokjukyˈäjnëdë xëmëkyëjxm. Ets kyaj nanduˈun ojts oy yˈokˈijnëdë mëdë Tyeety. Pes mä nety kyapokytyundë duˈunë netyë Jyobaa jyawëdë ixtëmë yˈuˈunk yˈënäˈk (Luk. 3:38). Per ko tmëdëgooytyë, ta kyaj ojts yˈokˈuˈunkniwanëndë. Ko duˈun jyäjttë, kyajnëmë netyë yˈuˈunk yˈënäˈk tpäättë (Gén. 3:​23,24; 4:1). Päätykyëjxmë nety tsyokyëty ets niˈamukë ja yˈuˈunk yˈënäˈk nyaymyëˈoybyëkëdët mëdë Jyobaa, jaˈa njënäˈänëm, ets oy mëët yˈittët (käjpxë Romanos 5:​10, 11, TY). Tuˈugë liibrë tnimaytyaˈaky ko mä ayuk grieegë jyënaˈanyë yäˈädë tekstë ‘naymyëˈoybyëjkëm’, mbäät yëˈë tˈandijäˈäny “ko tuˈugë jäˈäy nyaymyaaybyekyëty mëdë myëtsip”. Per mëdiˈibë xyajmonyˈijx xyajmonyjyäˈäwëm, yëˈë ko yëˈë Jyobaa mëdiˈibë tijaty tyuun parë jatëgok mëët naymyëˈoybyëjkëm. ¿Ti tyuun?

WIˈIX OJTS NYAJPOKYMYAˈKXËM

8. ¿Ti tyuunë Jyobaa parë mbäät oy mëët nˈijtëm?

⁸ Ko nyajpokymyaˈkxëm, duˈunë Jyobaa ojts dyaˈˈawäˈätsy ja nëˈë tuu parë jatëgok mëët naymyëˈoybyëjkëm. Pes tsojkëbë nety yajkëbatët ja mëdiˈibë Adán yajtëgooy mët jatuˈugë wäˈätsjäˈäyë jyukyˈäjtën. Ets mä Escrituras Griegas nanduˈun tnimaytyaˈaky ko Jyobaa yëˈë mëdiˈibë jawyiin tijaty tyuun parë jatëgok oy mëët nˈijtëm (1 Fwank 4:10).

9. ¿Ti tyukniwijtsë Jyobaa parë mbäät ja israelitëty yajpokymyaˈkxtë?

⁹ Parë mbäät ja israelitëty nyaymyëˈoybyëkëdë mëdë Jyobaa ets yajmaˈkxtët ja pyoky kyaytyeyëty, Jyobaa tyukniwijtsë ets jëmëjt jëmëjt ja saserdotë wintsën dyox tnoˈoktët ja jëyujk animal ja Xëëw mä Yajpokymyaˈkxtë. Per oyë nety duˈun tjatuny ja saserdotë wintsën, kyaj nety mbäät nyiwatstäˈäyëdë ja pyoky kyaytyey mët ko ja jëyujk animalë jukyˈäjtën kyaj nety duˈun tsyobääty ixtëmë naxwinyëdë jäˈäyë jyukyˈäjtën. Perë Jyobaa pokymyaˈkxanëdëbë nety pën ajëmbijt jodëmbijttëp ets pën myënëjkxtëp ja wintsëˈkën mëdiˈibë yëˈë yˈamdoopy (Eb. 10:​1-4). Ja Xëëw mä Yajpokymyaˈkxtë, yëˈë tukjamyajtsëdë ko pokyjyaˈayë nety yajpäättë ets ko tsyojktëbë nety tuˈugë wintsëˈkën mëdiˈibë mbäät tyukniwäˈätsëdë ja poky kaytyey xëmëkyëjxm.

10. ¿Ti netyë Jyobaa të ttukniwitsë parë mbäät ja naxwinyëdë jäˈäy xëmëkyëjxm nyiwäˈätsëdë ja pyoky kyaytyey?

¹⁰ Jyobaa tyukniwijtsë parë mbäät ja naxwinyëdë jäˈäy xëmëkyëjxm nyiwäˈätsëdë ja poky kaytyey ko tkejxy ja yˈUˈunk mëdiˈibë mëk jyantsy tsyojkypy “tëgok jeˈeyë” es ojts tjoˈtsë “ja jäˈäyëtyë pyojpëty” (Eb. 9:28). Jesús yäjk ja jyukyˈäjtën parë ‘tkëbejty ja naxwinyëdë jäˈäy ja nyëë pyoky’ (Mat. 20:​28, TY). ¿Ets wiˈixën ojts tkëbety?

NUˈUNËN OJTS NYAJJUUYBYËTSËˈËMËM

11. 1) ¿Ti yˈandijpy nyajjuuybyëtsëˈëmëm? 2) ¿Ets pënë nety mbäät jeˈeyë xyjuuybyëtsëˈëmëm?

¹¹ Ko mä Biiblyë dyajtunyë yäˈädë ayuk nyajjuuybyëtsëˈëmëm, yëˈë yˈandijpy ko yajkujuuy parë nˈawäˈätspëtsëˈëmëm mä ja poky kaytyey etsë net mbäät oy nˈijtëm mëdë Dios. Ets tsojkëbë nety nyajjuuybyëtsëˈëmëm parë yajpäädët mëdiˈibë nety të tyëgoy. Nˈokjamyajtsëm ko Adán mëdë Eva wäˈätsjäˈäyë nety ets mbäät jyukyˈattë winë xëëw winë tiempë. Pääty ja mëdiˈibë xyjyuuybyëtsëˈëmëm tsojkëbë nety tmëdatët duˈumbë jukyˈäjtën ixtëm mëdiˈibë yajtëgooytyë Adán mëdë Eva (1 Tim. 2:6). Yëˈëyë nety mbäät xyjyuuybyëtsëˈëmëm tuˈugë wäˈätsjäˈäy mëdiˈibë mbäät jyukyˈaty winë xëëw ets mëdiˈibë mbäät tkuˈoogë ja naxwinyëdë jäˈäy. Netë nety mbäät nbatëm ja jukyˈäjtën mëdiˈibë tëgooy ets xynyiwatsëm ja poky.

12. Oknimaytyäˈäk tiko nety yëˈëyë Jesús mëdiˈibë mbäät xyjuuybyëtsëˈëmëm.

¹² Min nˈokˈijxëm tëgëk pëky tiko nety yëˈëyë Jesús mëdiˈibë mbäät xyjyuuybyëtsëˈëmëm: 1) yëˈko wäˈätsjäˈäyë nety “kyaj pyekytyuuny” 2) mbäädë nety jyukyˈaty xëmëkyëjxm yä Naxwiiny ets 3) kyëyakan ja jukyˈäjtën parë ojts xyjyuuybyëtsëˈëmëm (1 Peed. 2:22; Eb. 10:​9, 10). Jesús wäˈätsjäˈäyë nety duˈun ixtëmë Adán mä nety kyapokytyunyëm (1 Kor. 15:45). Pääty ko ojts xykyuˈoˈkëm, ta Jesús tjuuybyëtsëëmy mëdiˈibë Adán yajtëgooy (Rom. 5:19). Duˈuntsoow yëˈë jyajty ixtëm “ja oknëmbë Adán”. Ets kyaj nyekytsyojkë myinët ja tuˈugë wäˈätsjäˈäy parë tkujuyët mëdiˈibë Adán yajtëgooy. “Jesús tëgok jeˈeyë” yˈoˈky (Eb. 7:27; 10:12).

13. ¿Wiˈixën mbäät oy nˈijtëm mëdë Jyobaa?

¹³ ¿Ti të ttunyë Jyobaa parë oy mëët nˈijtëm? Ixtëm ja kujk nˈijxëm, Jyobaa yëˈë të ttukniwitsë parë nyajpokymyaˈkxëm ets duˈuntsoow oy mëët nˈijtëm. Per parë mbäät nyajpokymyaˈkxëm, jëjpˈamë nety nyajjuuybyëtsëˈëmëm. Pääty ko Jesús tteemy dyojky ja nyëë nyeˈpyny, ta ojts xyjyuuybyëtsëˈëmëm (Éfes. 1:7; Eb. 9:14). Min nˈokˈijxëm wiˈixë net të wyimbëtsëmy.

JYOBAA XYNYIKËBAJTUTËM MÄ JA POKY ETSË OˈKËN, ETS XYAJNÄJXËM WÄˈÄTS

14. ¿Ti net tyam nˈixäˈänëm, ets tiko?

¹⁴ ¿Wiˈix ndukˈoyˈäjtëm tijatyë Jyobaa të xytyukmëduˈunëm? Parë nnijäˈäwëm, min nˈokˈijxëm majtskë ayuk mëdiˈibë Biiblyë yajtuumpy ets mëdiˈibë xypyudëjkëm parë njaygyujkëm wiˈixën ndukˈoyˈäjtëm ko Jyobaa xypyokymyaˈkxëm.

15, 16. 1) ¿Tiijënë Biiblyë myaytyäˈägaampy ko jyënaˈany të nyajjuuybyëtsëˈëmëm? 2) ¿Wiˈix nnayjyäˈäwëm ko të nˈawäˈätspëtsëˈëmëm mä ja poky etsë oˈkën?

¹⁵ Biiblyë jyënaˈany ko mët ko të nyajnikëbajtutëm, ta net të nwëˈëmëm awäˈätstum. Apostëlë Pedro duˈun tnimaytyaky: “Dios kyaj tkëbejty ja nnitsokënˈäjtëm mët ja platë meeny oorë meeny diˈibë näjxp; jantsy tsooxë Dios mgujuuyëdë es mnitsoˈoktët ko mbojpë tkëbejty mëdë Jesukristë nyeˈpyny diˈibë tyukwintsëˈkë extëm tuˈugë borreegë diˈibë nitii tkamëdaty ja axëkˈäjtën” (1 Peed. 1:​18, 19).

¹⁶ Mët ko të nyajjuuybyëtsëˈëmëm, ta net të nwëˈëmëm awäˈätstum mä ja poky ets ja oˈkën mëdiˈibë nëgooyë xymyoˈoyënë jäj jëmuˈumën (Rom. 5:21). Päätyën mëjwiin kajaa nguˈëˈëw ngukäjpxëmë Jyobaa, etsë Jesús ko tkëyajkyë jyukyˈäjtën parë ojts xyjyuuybyëtsëˈëmëm (1 Kor. 15:22).

17, 18. 1) ¿Ti yˈandijpy ko jyënaˈany näjxëm wäˈäts? 2) ¿Ets wiˈix ndukˈoyˈäjtëm?

¹⁷ Näjxëm wäˈäts, yëˈë yˈandijpy ko xynyiwatstäˈäyëm ja poky kaytyey duˈunxyëp ixtëm ko yajjoˈtstäˈäy o yajpoˈtäˈäy. Per ¿yëˈë yäˈädë yˈandijpy ko Jyobaa kyaj tmëjˈixy ja anaˈamën mëdiˈibë këˈëm të dyajnaxkëdaˈaky? Kyaj. Pes yëˈë kyaj xyajnäjxëm wäˈäts mët ko ëjtsäjtëm jam ti të ndukmëduˈunëm ets nan kyaj xytyukmëˈijxëm ja poky kaytyey. Per mbäät tmeˈkxy ja poky kaytyey ko nmëbëjkën ko yëˈë të xyajwëˈëmëm awäˈätstum ets ko të xyjyuuybyëtsëˈëmëm (Rom. 3:24; Gal. 2:16).

¹⁸ ¿Wiˈix ndukˈoyˈäjtëm ko Jyobaa xyajnäjxëm wäˈäts? Ta näägë Diosmëduumbëty mëdiˈibë të yajwinˈixtë parë mëdë Jesús yˈanaˈamdët tsäjpotm, yëˈë netë Dios uˈunkˈäjtëndëp (Titʉ 3:7; 1 Fwank 3:1). Të ja pyoky kyaytyey yajmaˈkxtë, duˈun nyaxtë ixtëmxyëp kyaj të tyimpokytyundë. Päätyën mëdë Jesús yˈanaˈamäˈändë tsäjpotm (Rom. 8:​1, 2, 30). Per ta netë wiinkpë Diosmëduumbëty mëdiˈibë jukyˈatandëp xëmëkyëjxm yä Naxwiiny, yëˈëjëty oy tyam yˈittë mëdë Dios ets ja pyoky kyaytyey të nanduˈun yajmaˈkxtë (Sant. 2:​21-23). Ja tëgoymyayjyaˈay mëdiˈibë tsokwëˈëmandëp ko myinëdë Armajedon, ninäˈä kyanekyˈoogäˈändë (Fwank 11:26). Ets ja “diˈibë ijt oyjyaˈay es nandëˈën diˈibë ijt kaˈoyjyaˈay”, yëˈë jap yˈëwxijt jyëjpˈijxtëp parë jyukypyëkäˈändë (Apos. 24:15; Fwank 5:​28, 29). Ko ja tiempë ttukjäˈtët, niˈamukë pënaty myëduundëbë Jyobaa mëdiˈibë nety jukyˈäjttëp yä Naxwiiny, tˈaxäjëyäˈändë “ja awäˈätstuuyˈäjtën es ja kunuˈxën diˈibë pyäättëp ja Diosë yˈuˈungëty” (Rom. 8:21). ¡Njantsy yˈëwxijt njantsy jyëjpˈijxëm jyäˈtëdë yäˈädë tiempë, mä mbäät oy nˈijtënë mëdë Jyobaa mëdiˈibë nDeetyˈäjtëm!

19. ¿Wiˈix tyam nyajpatëm mët ko Jyobaa mëdë Jesús të xynyijuuytyut të xynyikëbajtutëm? (Ixë rekuäädrë “Ko Jyobaa xypyokymyaˈkxëm”).

¹⁹ Ëjtsäjtëm duˈunë nety nyajpatëm ixtëm ja mixy mëdiˈibë ja tyääk tyeety ojts tyukmëwëˈëmëdë kajaa nuˈkxy, mëdiˈibë ninäˈä mbäät nkakëbajtäˈäy. Perë Jyobaa ojts xypyudëjkëm ets ojts xyjyuuybyëtsëˈëmëm, ta të yˈoyë ja njotmayˈäjtëm. Ets mët ko nmëbëjkëmë Jesús, ta të nyajnijuuytyut nyajnikëbajtutëm mä ja poky ets ja oˈkën. Të nanduˈun ja nbokyˈäjtëm yajmeˈkxy, ixtëmxyëp kyaj të ndimypyokytyuˈunëm. Per mëdiˈibë niˈigyë oy, yëˈë ko tyam mbäät nˈijtëm oy mëdë nDeetyˈäjtëmë Jyobaa.

20. ¿Ti nimaytyäˈägäˈänëm mä ja tuˈukpë artikulo?

²⁰ Mëjwiin kajaa nmëjjäˈäwëm ko nbawinmäˈäyëm tukëˈëyë tijatyë Jyobaa mëdë Jesús të xytyukmëduˈunëm (2 Kor. 5:15). Per kooxyëp ti të tkatundë, kyajxyëp ti nˈëwxijt njëjpˈijxëm. Mä ja tuˈukpë artikulo, yëˈë nˈixäˈänëm kanäägë ijxpajtën mëdiˈibë Biiblyë yajtuumpy parë xypyudëjkëm ko kyaj tiko nekymyëkjäˈäwëm ti të nduundëgoˈoyëm mët ko Jyobaa xypyokymyaˈkxëm.