Katak 9
Ta Eo Ej Walok Ñan Ro Remij Rejitenburu Ibbed?
1. Ewi eñjake eo an armij ñe mij ej bõk juõn eo ejitenburu ibben?
“EÑTAN elap ej walok ñan juõn ñe eo ejitenburu ibben emij kinke mij ej einwõt juõn jibokwe eo im ejelok melele kake.” Eñin melele eo kar ibben juõn emaan ke jemen im ejjab to tokelik jinen rar jimor mij. An metak im eñjake in jibokwe ear einwõt “kamaloñe ilo buromõj.” Bõlen emwij am kar eñtan ilo wãwen in. Kwomaroñ kar kalmenlokjen kin tu ia ro rejitenburu ibbam rej bed ie im elañe kwonaj maroñ bar lo ir.
2. Ta kajitõk ko remũlal rewalok kin mij?
2 Kar jiroñ jet ian ro jemen im jinen ke rar buromõj, “Anij ear ekãlel ut ko raibujuij tata bwe en bõklok ir ñan ibben ilañ.” Lukkun mol ke? Ro rejitenburu ibbed im remij rar ilok ke ñan jikin jitõb ro? Eñin ke jikin eo rej naetan Nirvana, im rej kamelele kake einwõt juõn jikin lemõnõnõ im ejako eñtan im aikwij ko ie? Rein im rejitenburu ibbed rar deloñ ke ilo juõn kejam in mour in ban mij ilo paradise? Ak einwõt an ro jet ba, mij ej einwõt ñe juõn ewõtlok ilo roñ in eñtan indio kin an kar kaillu Anij ke? Eo emij emaroñ ke jelet ad mour? Ñan bõk uak ko remol ñan kajitõk kein, jej aikwij etale Nan in Anij, Bible eo.
TA “JITÕB” EO ILO ARMIJ RO?
3. Kar ta melele ko ibben Socrates im Plato kin ro remij, im ewi wãwen rej jelet armij ro rainin?
3 Ri meletlet ro jen Greece in etto Socrates im Plato rar tõmak bwe ewõr tuloa in maan im kõrã juõn men e ban mij—juõn aan im emaroñ ellã jen mij im e ban mij. Elõñ million armij ro rej tõmak men in rainin, ilo aolepen lal. Tõmak in ej jelet elõñ ñan air mijak ro remij joñan wõt air inebata kin wãwen air bed. Bible eo einjuõn an katakin kij kin ro remij.
4. (a) Ta eo Jenesis ej jiroñ kij kin aan eo? (b) Ta eo Anij ear likit ilo Adam bwe en mour?
4 Ilo ad kalmenlokjen kin wãwen mij, jej aikwij kememej bwe jemed eo jinoin, Adam, ear ejelok juõn aan ibben. E kar juõn aan. Ilo an kõmanman men otemjej, Anij ear ejaake emaan eo—aan eo—jen mõttan bũdej in lal im ukwi ilo e “menono in mour.” Genesis 2:7 (New World Translation) ej jiroñ kij: “Im Jehovah Anij ear kõmman im nawãwen armij jen bũñalñal in ene im ear ukwi ilo botin menono in mour, im armij eo ear erom juõn aan eo emour.” Kar kowõnmanlok mour eo an Adam kin an menono. Bõtab, ear wõr melele elaplok jen wõt an bõk menono ilo ãrin ke Anij ear likit menono in mour ilo Adam. Bible eo ej kamelele kin “jitõb õn mour” eo ej jerbal ilo men in mour ko ilal.—Jenesis 7:22.
5, 6. (a) Ta in “kajur in mour”? (b) Ta eo ej walok ñe “jitõb” eo ekkar ñan Psalm 146:4 ebõjrak an kamakit enbwin eo?
5 Ta “jitõb õn mour eo”? Ej kajur in mour eo Anij ear likit ilo enbwinin Adam ke ejañin mour. Kar kowõnmanlok kajur in ilo an menono wõt. Bõtab ta melelen “jitõb” eo ilo Psalm 146:4 (NW)? Eon in ej ba kin eo emij: “Jitõb eo an ej ilok, ej jeblak ñan bũdej eo an; ilo ran eo lemnak ko an rejakolok.” Ke ri jeje Bible ro rar kajerbal nan eo “jitõb” ilo wãwen in, kar ejelok air melele kin juõn aan eo ejenolok jen enbwinin armij eo im ej mour manlok wõt elikin an enbwin eo mij.
6 “Jitõb” eo ej ilok jen armij ro ilo mij ej kajur in mour eo ear ijjino ibben Ri Kõmanman eo ad. (Sam 36:9; Jerbal 17:28) Kajur in mour in ejelok kadkadin armij eo ej kamakiti, einwõt jarom ejjab bõk kajur in men eo ej kejjo e. Ñe juõn emij, jitõb eo (kajur in mour) ebõjrak an kejmour kij in enbwinin, einwõt juõn tõma ekun ñe ekun jarom. Ñe kajur in mour eo ebõjrak an kowõnmanlok enbwinin armij eo, armij—aan eo—emij.—Sam 104:29; Ekklisiastis 12:1, 7.
“ÑÕN BRIJ KWONAJ JEBLAK”
7. Ta eo en kar walok ñan Adam elañe ear jab bokake Anij?
7 Ealikar wãwen an Jehovah kameleleik ri jerawiwi eo Adam kin naj ta melelen mij ñan e. Anij ear ba: “Kin menokaru in mejõm kwo naj mõña ekõn, ñõn ien eo kwoj jeblak ñõn brij; bwe ar bõk yuk jen e: bwe brij kwe, im ñõn brij kwo naj jeblak.” (Jenesis 3:19) Adam enaj kar jeblak ñan ia? Ñan bũdej eo, ñan bũñalñal eo kar kõmanman e jen e. Ilo ien an Adam mij enaj kar bõjrak an mour!
8. Ke rej jimor aan ko, ewi wãwen armij rejjab utiejlok jen menin mour ko?
8 Kin men in, ejelok oktak ñe juõn armij ak menin mour emij. Rej bareinwõt aan ko, im ejja jitõb eo, ak kajur in mour eo, ej kejmour ir. (Jenesis 1:24) Ilo Ecclesiastes 3:19, 20 (NW), leo emeletlet Solomon ej jiroñ kij: “Einwõt juõn iair emij, eindein emij eo juõn; im ibbeir otemjej ewõr juõn wõt jitõb, inem [ilo ien remij] armij ro ejelok air utiej jen kidu ko . . . Ir otemjej jen bũñalñal, im ir otemjej rej bar jeblak ñan bũñalñal.” Armij rar utiejlok jen menin mour ko kin an kar Anij kõmanman ir ilo nememen wõt e, rar maroñ kwalok kadkadin Jehovah. (Jenesis 1:26, 27) Ijoke, ilo ien air mij armij im menin mour ko rej jimor jeblak ñan bũdej.
9. Ta wãwen bed eo an ro remij, im rej ilok ñan ia?
9 Solomon ear kameleleiklok kin ta melelen mij, ke ear ba: “Bwe ro remour rejelã bwe renaj mij; ak ro remij ejelok air jelã kin jabdewõt.” Aet, eo emij ejelok an jelã jabdewõt. Kin unin, Solomon ear rejañ: “Jabdewõt eo peiõm ej loe bwe en kõmmane, kwon kõmmane kin am maroñ; bwe ejelok jerbal ak menin kine ak jelãlokjen ak meletlet ilo Sheol, ijo kwoj ilok ñan e.” (Ecclesiastes 9:5, 10, NW) Ro remij rej ilok ñan ia? Ñan Sheol (Hebrew, sheʼohlʹ), lũp eo lũpen armij otemjej. Ro remij rejitenburu ibbed rejjab jelã kin jabdewõt. Rejjab eñtan, im ejelok air maroñ jelet kij ilo jabdewõt wãwen.
10. Etke jemaroñ ba bwe mij ejjab melelen jemlokin men otemjej?
10 Kij aolep im ro jej yokwe ir jej aikwij mour wõt iumin jet wõt yiõ ko inem jako indio ke? Ekkar ñan Bible eo jaab. Ilo ien eo ke Adam ear jumae, emõkaj an kar Jehovah Anij karõk juõn wãwen ñan ukõte jorrãn eo im ear walok jen jerawiwi an armij. Mij kar jab mõttan karõk eo an Anij kin armij ro. (Ezekiel 33:11, NW; 2 Piter 3:9) Kin men in, mij ejjab aikwij melelen jemlokin ñan kij ak bar ñan ro rejitenburu ibbed.
“EJ KAKIJE”
11. Kar ewi wãwen an Jesus kamelele kin bed eo an jeran, Lazarus ke ear mij?
11 Karõk eo an Jehovah ej ñan lomoren kij im ro remij rejitenburu ibbed jen mij eo an Adam. Kin men in, Nan in Anij ej kennan kin ro remij einwõt rej kiki. Ñan wanjoñok, ke ear bõk kejelã eo bwe jeran, Lazarus ear mij, Jesus Christ ear jiroñ ri kalor ro an: “Jerar Lazerõs ej kiki; a Ij ilok bwe In kworuj e jen kiki.” Ke ri kalor ro rar jab lukkun melele kin an in nan, Jesus ear ba ñan ir ilo alikar: “Lazerõs e mij.” (Jon 11:11, 14) Inem Jesus ear ilok ñan bukwon in Betani, ijo kõrã ro jein im jatin Lazarus Martha im Mary rar jañ kin an mij jeiir im jatiir maan. Ke Jesus ear jiroñ Martha, “Jeõm im jatõm man e naj bar jerkak,” ear kalikar an tõmak ilo karõk eo an Anij bwe enaj ukõt wãwen mij eo ejelet nukin otemjej. Liin ear ba: “I jela e naj bar jerkak ilo jerkakbiji eo ilo ran eliktata.”—Jon 11:23, 24.
12. Ilo an Martha buromõj, kar ta kejatdikdik eo ibben kin mij?
12 Kar ejelok an Martha kwalok jabdewõt melele kin juõn aan eo eban mij ijoko jet elikin mij. Ear ejelok an tõmak bwe Lazarus ear ilok ñan jikin jitõb ro im mour wõt ie. Tõmak eo ibben Martha kar ilo kejatdikdik eo ekamõnõnõ kin juõn jerkakbiji jen mij. Ear jab bõk melele eo bwe juõn aan eo eban mij emotlok jen enbwinin Lazarus, ak ear melele bwe jein im jatin maan ejako an bed. Uak eo ñan jorrãn in ear bed ilo jerkakbiji an jein im jatin maan.
13. Ta kajur eo jen-Anij kar ibben Jesus, im ewi wãwen an kar kalikar kajur in?
13 Jehovah Anij ear kamaroñ Jesus Christ bwe en lomoren armij ro. (Hosea 13:14, NW) Kin unin ilo an uaki kajitõk eo an Martha, Jesus ear ba: “Ña jerkakbiji eo im mour eo: eo ej liki Iõ, meñe emij, e naj bar mour.” (Jon 11:25) Jesus ear kwalok kajur eo an jen-Anij ke ear ilok ñan lũp eo lũpen Lazarus, eo ear mij iumin emen ran, im kemour e. (Jon 11:38-44) Lemnak mõk kin joñan lañliñ kar ibben ro im rar lo jerkakbiji in ak ko jet Jesus Christ ear kõmmani!—Mark 5:35-42; Luk 7:12-16.
14. Etke melele ko kin jerkakbiji im aan eo eban mij rejjab jokkin wõt juõn?
14 Bõjrak jidik im kalmenlokjen kake menin: En kar ejelok aikwij ñan kajerkakbijeik jabdewõt, ak karoltok ir ñan mour, elañe aan armij eo ear maroñ mour manlok wõt im ban mij. Ilo mol, e ban kar juõn men in joij ñan kajerkak juõn armij einwõt Lazarus bwe en bar rol ñan mour jab-wãppen ilal elañe emwij an kar bõk ãjinkij eo emõntata ilañ. Ilo mol, ejelok an Bible kajerbal nan kein “aan eo eban mij.” Ak, Jeje ko rej ba bwe aan eo ej jerawiwi enaj mij. (Ezekiel 18:4, 20, NW) Ilo wãwen in Bible eo ej kalikar bwe uak eo emol ñan anjo ion mij ej ikijen men in letok in kin jerkakbiji.
“RO OTEMJEJ REJ BED ILO LŨP KO”
15. (a) Ta melelen nan in “jerkakbiji”? (b) Etke eban wõr jabdewõt abañ ñan Jehovah Anij ñe enaj kajerkakbijeik armij ro kajjojo?
15 Nan eo ri kaloran Jesus rar kajerbal kin “jerkakbiji” ej melelen “kajerkak” ak “jutak.” Eñin—einwõt ñe juõn ej kajerkak bar juõn jen mij, kajutak e jen lũp eo lũpen armij ro. Ebidodo an Jehovah Anij kajerkak juõn armij. Etke? Kinke Jehovah ej unin mour. Rainin, armij ro remaroñ kane ainikien im nememen maan im kõrã ro ilo video im bar kajañ tape kein elikin an rein mij. Inem, ealikar, Ri Kõmanman eo ad ekajur bõtata emaroñ kememej tibdikdikin wãwen jabdewõt armij im kajerkak e ilo ejja wãwen wõt, im lelok ñan e, leo ak lio juõn enbwin ekãl.
16. (a) Kar ta kallimur eo Jesus ear kwalok kin ro rej bed ilo lũp ko? (b) Ta naj kalikar jemlokin armij ro ilo ien jerkakbiji?
16 Jesus Christ ear ba: “Bwe auõ ej itok, ilo eo ro otemjej rej ber ilo lũp ko, re naj roñ ainiken [Jesus] im naj driojtok: ro r’ar kõmõn emõn, ñõn jerkakbiji in mour: im ro r’ar kõmõnmõn nana, ñõn jerkakbiji in ekajet.” (Jon 5:28, 29) Naj kajerkak ro otemjej Jehovah ej ememej ir im naj katakin ir ilo ial ko an. Kin ro im rej mour ekkar ñan jelãlokjen eo an Anij, enaj melelen jerkakbiji in mour. Bõtab, kin ro im rej karmijete an Anij iroij im katak ko an, renaj bõk jerkakbiji in ekajet ñan jorrãn.
17. Wõn ro renaj jerkakbiji?
17 Ealikar, naj kajerkakbijeik ro im rar jibadõk ial eo ewãnik einwõt ri karejaran Anij. Ilo mol, kejatdikdik eo kin jerkakbiji ear kakajur elõñ bwe ren jelmaik mij, bar ilo ien ko ke rar bõk matõrtõr ko relej. Rar jelã bwe Anij ear maroñ bar kemour ir. (Matu 10:28) Ak elõñ million armij ro rar mij im rejañin kalikar elañe ren kar bokake kien ko rewãnik an Anij. Rein bareinwõt naj kajerkakbijeik ir. Ilo an liki karõk in an Jehovah, ri jilek Paul ear ba: “Ij kejatrikrik iõ ilo Anij kin men in . . . bwe ro remõn im ro renana re naj jerkakbiji.”—Jerbal 24:15.
18. (a) Ta vision eo John ear bõk kin jerkakbiji? (b) Naj kokkure ta ilo “lomalo in kijeek,” im “lomalo” in ej kakõllan ta?
18 Ri jilek John ear bõk juõn vision ekamõnõnõ kin ro emwij kajerkakbijeik ir im rar jutak iman throne eo an Anij. Inem John ear jeje: “Im lometo e ar lelok ro remij ro ilo e, im Mij im Hedis r’ar lelok ro remij ro ilo ir, im ar ekajet ir, kaju iair, ekar ñõn jerbal ko air. Im ar jolok Mij im Hedis na ilo lomalo in kijeek. Eñin mij ken ka ruo, lomalo in kijeek.” (Reveles̃õn 20:12-14) Lemnak mõk! Aolep ro rar mij im Anij ej ememej ir naj kõtlok ir jen Hades (Greek, haiʹdes), ak Sheol, lũp eo lũpen armij ro. (Sam 16:10; Jerbal 2:31) Rein renaj bõk juõn ien ikijen kõmman ko air ñan kalikar elañe renaj karejar ñan Anij. Inem naj jolok “mij im Hedis” ilo jikin eo kar naetan “lomalo in kijeek,” eo ej kõkkar ñan jako indio, einwõt nan eo “Geenna.” (Luk 12:5) Ñe ejemlok ien jerkakbiji, lũp eo lũpen armij otemjej enaj maat kobban im enaj jemlok an bed. Ej juõn menin kainemõn elap ñan katak jen Bible eo bwe Anij ejjab kaeñtan jabdewõt armij!—Jeremiah 7:30, 31, NW.
JERKAKBIJI ÑAN IA?
19. Etke jet ian armij ro renaj bõk jerkakbiji ñan lañ, im kain enbwin rot Anij enaj lelok ñan ir?
19 Ewõr joñan oran maan im kõrã ro im renaj bõk jerkakbiji ñan mour ilo lañ. Einwõt king im priest ro ibben Jesus, renaj bõk kunair in jolok aolep jorrãn ko rej walok jen mij me armij ro rar joleti jen leo moktata, Adam. (Dri Rom 5:12; Reveles̃õn 5:9, 10) Anij enaj bõk jete ñan iroij ilañ ibben Christ? Ekkar ñan Bible eo, 144,000 wõt. (Reveles̃õn 7:4; 14:1) Jehovah enaj lelok ñan rein kajjojo im rar jerkakbiji, juõn enbwinin e jitõb bwe ren maroñ mour ilañ.—1 Dri Korint 15:35, 38, 42-45; 1 Piter 3:18.
20. Ta enaj walok ñan ro rekiblie ian armij ro, kobaik ro rej bõk jerkakbiji?
20 Naj kajerkakbijeik enañin aolep ro rar mij ñan juõn paradise ilal. (Sam 37:11, 29; Matu 6:10) Mõttan un eo unin an kajerkakbijeik jet ñan lañ ej ñan kõtõbrak karõk eo an Anij kin lal. Kin armij ro rekiblie, Jesus Christ im ro uan 144,000 ilo lañ, renaj kajeblaktok mour wãppen, eo jemed im jined jen jinoin rar joloke. Menin enaj bar kakobaik ro im renaj jerkakbiji, einwõt Jesus ear kalikar ke ear jiroñ leo im ebojak in mij iturin: “Kwo naj ber iba ilo paredais.”—Luk 23:42, 43.
21. Ekkar ñan ri kanan eo Isaiah im ri jilek John, ta enaj walok ñan mij?
21 Ilo Paradise ilal, naj jolok mij, eo ej jebar wõt leen ko rewan rainin. (Dri Rom 8:19-21) Ri kanan eo Isaiah ear ba bwe Jehovah Anij naj “warõñlok mij ñõn in drio.” (Aiseia 25:8) Kar lelok ñan ri jilek John juõn vision kin ien eo ñe armij ro rekiblie renaj bõk anemkwoj jen metak im mij. Aet, “Anij e naj ber ibeir. Im E naj kõmõraik jen mejeir dren in kemjãlãl otemjej, im e naj ejelok bar mij, im re jamin bar liãjlol, ak jõñ, ak iñtan; bwe men ko mokta re joko.”—Reveles̃õn 21:1-4.
22. Ewi wãwen jelãlokjen kin jerkakbiji ej jelet yuk?
22 Katak ko ralikar an Bible rej jolok bwok kin ta eo ej walok ñan ro remij. Jeje ko rej ba ilo alikar bwe mij ej “dri kijirãt eliktata” eo enaj jako. (1 Dri Korint 15:26) Elap ad maroñ bõk kajur im ainemõn jen melele ko kin jerkakbiji! Im jelukkun mõnõnõ kin ro remij im rejitenburu ibbed, ro Anij enaj ememej ir im kworuj ir jen air kiki ilo mij bwe ren mõnõnõ kin men ko remõn ear keboji kin ro rej yokwe e! (Sam 145:16) Jerammõn rot kein renaj tõbrak ikijen Ailiñ eo an Anij. Ak ñããt enaj ijjino an iroij? Jen lale.
ETALE JELÃLOKJEN EO AM
Ta jitõb eo ilo armij ro?
En kar ewi wãwen am kamelele kin wãwen bed eo an ro remij?
Naj kajerkakbijeik wõn ro?
[Pija eo ilo peij 85]
Einwõt Jesus ear kir Lazarus jen lũp eo, eindein naj kajerkakbijeik elõñ million armij ro
[Pija eo ilo peij 86]
Lañliñ enaj lap ñe ‘Anij ej warõñlok mij ñan indio’