Armij Ro An Jehovah Emwij Kajeblaktok Ir Rej Nebar E Ibelakin Lal
“I naj lelok ñan armij ro oktak eo ñan juõn kajin erreo, bwe ir otemjej ren kir etan Jehovah.”—ZEPHANIAH 3:9, New World Translation.
1. Etke ennan ko kin ekajet ear jejjet kitieir ion Judah im ailiñ ko jet?
ELAP an kajur ennan in ekajet ko Jehovah ear kakõrmol Zephaniah ñan an kwaloki! Nan in ekajet kein ear jejjet kitieir ion Judah im capital eo an, Jerusalem, kinke ri tel ro im armij ro einwõt juõn kumi rar jab kõmanman ankil an Jehovah. Ailiñ ko iturin, einwõt Philistia, Moab, im Ammon, renaj kar bareinwõt jelmae illu eo an Anij. Etke? Kin jumae eo air elej iumin elõñ buki yiõ ko nae armij ro an Jehovah. Kin ejja un eo wõt, Assyria kajur eo an lal in renaj kar bar kokkure, im rejamin bar kajutake.
2. Wõn ro ealikar kar jeje kin ir ilo Zephaniah 3:8?
2 Bõtab, ear wõr armij ro emõn burueir ilo Judah eo etto. Rar reimanlok ñan an jerbal ekajet eo ekwojarjar nae ri nana ro im alikar ro kar jiroñlok ir kin nan kein: “ ‘Komin kõtmene wõt kin ña,’ ej nan eo an Jehovah, ‘mae ran eo I naj jutak ñan rakimi ir, bwe bebe in ekajet eo aõ ej ñan kokweloktok ailiñ ko, ñan aõ aintok ailiñ ko ibben don, bwe in lutõklok ioir naruõn eo aõ, aolepen illu eo aõ ebwil; bwe kin kijeek in kijejeto eo aõ naj wõrañelok aolepen lal.’ ”—Zephaniah 3:8, NW.
“Juõn Kajin Erreo” ñan Wõn?
3. Ta ennan eo kin kejatdikdik kar kakõrmol Zephaniah ñan an kwalok?
3 Aet, Zephaniah ear kwalok ennan in ekajet eo an Jehovah. Ak ri kanan eo kar bareinwõt kakõrmole ñan kobaik juõn ennan in kejatdikdik emõn—juõn eo enaj kar kanuij kainemõn ro rar etal wõt ilo air tiljek ñan Jehovah. Einwõt kar je ilo Zephaniah 3:9 (NW) Jehovah Anij ear keañ: “Bwe ilo ien eo I naj lelok ñan armij ro oktak eo ñan juõn kajin erreo, bwe ir otemjej ren kir etan Jehovah, bwe ren maroñ karejar ñan e aerã ñan aerã.”
4, 5. (a) Ta eo enaj walok ñan jab wãnik? (b) Wõn ro renaj bõk tokjen jen menin, im etke?
4 Enaj wõr armij ro me rejamin kar lelok ñan ir kajin eo erreo. Kanan eo ej kwalok kin ir, im ba: “I naj jolok jen iolapemi ro rej likõmjãje ilo lañliñ.” (Zephaniah 3:11, NW) Inem ro rej kemjãje im kajettokjen kien ko an Anij im jerbale jab wãnik naj jolok ir. Im wõn eo enaj kar bõk tokjen jen menin? Zephaniah 3:12 (NW), 13 ej ba: “Ña [Jehovah] I naj kõtlok bwen ro rej bed iolapemi armij ro ettã burueir im ettã, im renaj bõk jikin air kone ilo etan Jehovah. Ak kin ro rej bed wõt ilo Israel, rejamin kõmman jab wãnik, ak konono riap, ak rejamin lo ilo loñiir juõn lo ejelã mon; bwe ir make renaj mõñã im babu im erlok, im ejamin wõr juõn ej lõkatipi ir.”
5 Juõn bwen ro retiljek ilo Judah eo etto renaj kar bõk tokjen. Etke? Kinke rar jerbale nan kein: “Bukõt Jehovah, kom otemjej ro ettã burueir ilo lal, ro rar jerbale bebe in ekajet eo An make. Bukõt kwojarjar, bukõt ettã buru. Bõlen kom maroñ tilekek ilo ran in illu eo an Jehovah.”—Zephaniah 2:3, NW.
6. Ta eo ear walok ilo jejjet in kitien eo jinointata ilo kanan eo an Zephaniah?
6 Ilo jinoin an jejjet kitien kanan eo an Zephaniah, Anij ear kaje Judah eo ear jab tiljek ilo an kõtlok bwe Ri Babylon Kajur eo an Lal en kabedakilkil im bõk armij ro an bwe ren ri kamakoko ilo 607 B.C.E. Jet, ekoba ri kanan Jeremiah, rar ellã, im ro jet rar bed wõt ilo air tiljek ñan Jehovah ilo kamakoko. Ilo 539 B.C.E., Ri Mede ro im Ri Persia ro iumin King Cyrus rar nitbwili Babylon. Enañin ruo yiõ ko tok ilokan, Cyrus ear kõtellok juõn kien eo ear kõtlok an bwen Ri Jew ro jeblak ñan eneo kabijukneir. Tokelik, rar kalek temple eo an Jerusalem, im jerbal in priest eo ear bar bõk jikin ñan katakin armij ro ilo Kien eo. (Malachi 2:7, NW) Inem Jehovah ear kajerammõn bwe eo ear jeblak—toan wõt air bed wõt im tiljek.
7, 8. Wõn ro nan in kanan ko ilo Zephaniah 3:14-17 rej jerbal, im etke eindein am uak?
7 Ak kin ro rar lañliñ kin jeblak eo, Zephaniah ear kanan: “Kwon lamõj ilo lañliñ, O kõrã eo nejin Zion. Kwon lañliñ, O Israel! Lañliñ kin aolepen buruõm, O kõrã eo nejin Jerusalem! Jehovah ear kamakit ekajet ko iom. Emwij an ukõtlok ri kijirãt ro am. King eo an Israel, Jehovah, ej bed iolapemi. Kwo jamin bar mijak jorrãn. Ilo ran en enaj ba ñan Jerusalem: ‘Jab mijak, O Zion. Peim en jab wõtlok lallok. Jehovah ami Anij ej bed iolapemi. Einwõt juõn Eo ekajur, enaj lomor. E naj likit lañliñ iom. E naj oktak im jab keroro ilo an yokwe. E naj lañliñ iom kin mõnõnõ in lamõj ko.’ ”—Zephaniah 3:14-17, NW.
8 Nan in kanan kein rar jitõñlok ñan bwe eo ear kuktok im diojlok jen air kamakoko ñan Ri Babylon im kajeblaktok ir ñan eneo enen ro jimmair. Menin ej kalikare ilo Zephaniah 3:18-20 (NW) ijo jej konono: “ ‘Ro rej buromõj kin air jako jen ien kwojkwoj eo ami ña [Jehovah] I naj aintok ir ibben don; ro rar jako jen kom, kinke rar bõk kaje eo ion. Ijin ij kõmman nae ro rej kaeñtan kom, ilo ien en; im I naj lomoren eo ej ajkuk, im eo ej jebliklok I naj aintok ibben don. Im I naj likit ir einwõt juõn nebar im einwõt juõn ãt ilo aolepen enen jook eo air. Ilo ien en I naj bõktok kom armij ro, meñe ilo ien eo ij aintok kom ibben don. Bwe I naj kõmman bwe kom armij ro komin juõn ãt im juõn nebar ibwiljin armij ro otemjej ion lal, ñe ij kajeblaktok ri kamakoko ro ami iman mejemi,’ Jehovah ear ba.”
9. Ewi wãwen Jehovah ear kõmmane juõn ãt ñan e make ilo kobalok eo ibben Judah?
9 Kalmenlokjen kin ilbõk eo an ro ri ailiñ ibelakiir ro rar ri kijirãt ro an armij ro an Anij! Armij in Judah ro Babylon eo ekajur ear bõk ir im rar ri kamakoko, ear ejelok kejatdikdik bwe renaj kar kanemkwoj ir. Bareinwõt, ene eo eneir ear ejelok armij ie. Bõtab, kin kajur eo an Anij, rar kajeblaklok ir ñan eneo kabijukneir elikin 70 yiõ ko, ak ailiñ ko rar air ri kijirãt rar etal ñan air jorrãn. Juõn ãt elap Jehovah ear kõmmane ñan e make ilo an kajeblaklok bwen ri tõmak ro! E ar kõmman bwe ren “juõn ãt im juõn nebar ibwiljin armij ro otemjej.” Kajeblak eo ear lukkun bõktok nebar ñan Jehovah im ro rar etnake etan!
Kabuñ eo An Jehovah Ear Bõk Kautiej
10, 11. Ñããt eo jejjet in kitien eo elap in kanan eo an Zephaniah kin jeblak eo ear walok, im ewi wãwen ad jelã menin
10 Bar juõn jeblak eo ear walok ilo ebeben eo kein kajuõn in tõre in Common Era, ke Jesus Christ ear aintok juõn bwen Israel ñan kabuñ eo emol. Menin kar juõn joñok lok iman men eo ear bojak in itok, bwe jejjet in kitien eo elap in kajeblak eo ear bed ilo ran ko rej itok. Kanan eo an Micah ear kanan: “Ej aikwij walok ilo mõttan eo eliktata in ran ko bwe tol in imõn Jehovah enaj oktak im mejojo air kajutake ilañin tol ko, im naj leliñlok ilañin tol ko; im armij ro rej aikwij ibweptok ñane.”—Micah 4:1, NW.
11 Ñããt eo menin enaj walok? Einwõt an kanan eo ba, “ilo mõttan eo eliktata in ran ko”—aet, ilo “ran [kein] eliktata.” (2 Timote 3:1) Menin enaj walok mokta jen jemlokin jukjuk im bed in kiõ enana ke ailiñ ko rej kabuñ wõt ñan anij wan ko. Micah ej ba 4:5 (NW): “Armij otemjej, kin ijo kunair, renaj etetal ilo etan anij eo air.” Im ta kin ri kabuñ ro remol? Kanan eo an Micah ej uak: “Ak kim, kin ijo kunam, kim naj etetal ilo etan Jehovah am Anij ñan indio.”
12. Kabuñ eo emol ewi wãwen kar leliñtak ilo ran kein eliktata?
12 Kin menin, ilo ran kein eliktata, “tol in imõn Jehovah [emwij] an oktak im mejojo air kajutake ilañin tol ko” Kabuñ eo emol an Jehovah ekanuij utiej emwij bar kajeblaktok, mejojo ilo air kajutake, im leliñlok ilañin aolep kain kabuñ ko jet. Einwõt an kar kanan eo an Micah bar kwalok lok iman, “armij ro rej aikwij ibweplok ñane.” Im ro rej jerbale kabuñ eo emol renaj “etetal ilo etan Jehovah [air] Anij ñan indio.”
13, 14. Ñããt eo lal in ear deloñe “mõttan eo eliktata in ran ko,” im ta eo ear walok jen ien eo ikijen kabuñ eo emol?
13 Wãwen ko ilo kajejjet kitien kanan eo ilo Bible ej kamol bwe lal in ear deloñe “mõttan eo eliktata in ran ko”—ran ko an eliktata—ilo yiõ eo 1914. (Mark 13:4-10) Bwebwenato ej kwalok bwe Jehovah ear jino aintok ñan kabuñ eo emol juõn bwen ri tõmak ro kejatdikdik eo air ej ñan lañ. Ilokantok menin ej aintok eo an juõn “jar elap . . . jen ailiñ otemjej im ian bwij otemjej, im driloabjen otemjej, im konono otemjej”—ro kejatdikdik eo air ej ñan mour indio ion lal.—Reveles̃õn 7:9.
14 Jen ien Bata eo an Lal Kein Ka I im mantak ñan rainin, kabuñ eo an Jehovah ikijen ro rej etnake etan ear emmakit manlok ilo kajur iumin tel eo an. Ej laplok jen jejjo thousand elikin Bata eo an Lal Kein Ka I, ri kabuñ ro an Jehovah kiõ orair enañin jiljino million, rej kuktok ibben don ilo jet 91,000 congregation ko ilo 235 ailiñ ko. Kajjojo yiõ, ri keañ rein an Ailiñ eo rej kajerbal elõñlok jen juõn billion awa ko ñan wijtake Anij ibwiljin armij ro. Ealikar bwe Ri Kennan rein an Jehovah ej ir eo rej kajejjet kitien nan in kanan kein an Jesus: “Im naj kwalok gospel in an ailiñ in lõñ i aolepen lõl kin men in kennan ñõn ailiñ otemjelok: ilo ien eo e naj itok jemlokõn.”—Matu 24:14.
15. Ewi wãwen Zephaniah 2:3 (NW) ej kiõ jejjet kitien?
15 Zephaniah 3:17 (NW) ej kwalok: “Jehovah ami Anij ej bed iolapemi. Einwõt juõn Eo ekajur, enaj lomor.” Jerammõn eo ilo jitõb ro ri karejaran Jehovah rej lañliñ kake ilo ran kein eliktata ej jen tokjen an bed ‘iolapeir’ einwõt Anij eo air aolep kajur rej ibben. Mol in menin wõt einwõt kar ilo kajeblak eo an Judah eo etto ilo 537 B.C.E. Kin menin jemaroñ lo wãwen Zephaniah 2:3 ej lo jejjet in kitien eo elap ilo ien kein ad ke ej ba: “Bukõt Jehovah, kom otemjej ro ettã burueir ilo lal.” Ilo 537 B.C.E., “otemjej” ear koba bwen Ri Jew ro rar jeblak jen air kamakoko ilo Babylon. Kiõ ej jutak ikijen ro ettã burueir ilo ailiñ ko otemjej ilo aolepen belakin lal in, ro rej uak ilo emõn ñan jerbal in kwalok nan eo an Ailiñ eo ibelakin lal im ro rej ibweptok ñan “tol in imõn Jehovah.”
Kabuñ eo Emol ej Jerammõn
16. Ta eo ej einlok wõt lemnak eo an ri kijirãt ro ad ñan jerammõn eo an ro ri karejaran Jehovah ilo ien kein ran kein?
16 Elikin 537 B.C.E., elõñ ilo ailiñ ko ibelakin rar bwilõñ kin jeblak eo an ro ri karejaran Anij ñan kabuñ eo emol ilo eneo kabijukneir. Ak, jeblaklok in ear walok ilo juõn joñan eo edik. Kwo maroñ ke kalmenlokjen ta eo jet—meñe ri kijirãt ro an armij ro an Anij—rej ba kiõ bwe rej lo eddeklok eo ekabwilõñlõñ, jerammõn, im emmakit manlok eo an ro ri karejaran Jehovah ilo ien kein ran kein? Einlok wõt, bwe jet ian ri kijirãt rein rej eñjake einwõt kar Pharisee ro ke rar lo wãwen an armij ro ibweptok ñan ibben Jesus. Rar lamõj: “Lo! dri lõl otemjej rej ilok ilokõnlok.”—Jon 12:19.
17. Ta eo juõn ri jeje ear ba kake kin Ri Kennan ro an Jehovah, im ta eddeklok eo emwij air ione?
17 Ilo book eo an Rein Rej Bareinwõt Tõmak, Professor Charles S. Braden ear ba: ‘Ri Kennan ro an Jehovah rar kalibubu lal kin kennan eo air. Emaroñ mol ba bwe ejelok juõn kumi in kabuñ ilo lal in ear kwalok elaplok kijejeto im niknik ilo kajeoñ in kajeededlok news eo emõn an Ailiñ eo jen Ri Kennan ro an Jehovah. Emmakit in enaj einwõt etal wõt im kajurlok.’ Lein ear jimwe! Ke ear je nan kein 50 yiõ ko remotlok, jet wõt 300,000 Ri Kennan ro rar kwalok nan ibelakin lal. Ta eo enaj kar ba rainin, ke enañin 20 alen oran in—jet jiljino million—rej kwalok nan kin news eo emõn?
18. Ta eo ej kajin eo erreo, im wõn ro Anij ear lelok ñan ir?
18 Ikijen ri kanan eo an, Anij ear kallimur: “I naj lelok ñan armij ro oktak eo ñan juõn kajin erreo, bwe ir otemjej ren kir etan Jehovah, bwe ren maroñ karejar ñan e aerã ñan aerã.” (Zephaniah 3:9, NW) Ilo ran kein eliktata, ej Ri Kennan ro an Jehovah eo rej kir etan Jehovah, ro rej karejar ñan e ilo burukuk ilo lukluk in yokwe eo ejamin tũmmwijkõk—aet, “aerã ñan aerã.” Ej ir eo Jehovah ear lelok kajin eo erreo. Kajin in ekoba juõn melele eo ejimwe in mol eo kin Anij im karõk ko an. Jehovah wõt ej letok melele in ikijen jitõb kwojarjar eo an. (1 Dri Korint 2:10) Ñan wõn ro ear lelok jitõb in an ñan ir? Ñan wõt “ro rej bokake e einwõt iroij.” (Acts 5:32, NW) Ri Kennan ro an Jehovah make rej mõnõnõ in bokake Anij einwõt Iroij eo ilo men otemjej. Eñin unin rej ri bõk jitõb eo an Anij im konono kajin eo erreo, mol eo kin Jehovah im karõk ko an rekabwilõñlõñ. Rej kajerbal kajin eo erreo ñan nebar Jehovah ibelakin lal im eddeklok wõt.
19. Konono kajin eo erreo ekoba ta?
19 Konono kajin eo erreo ekoba ejjab tõmak wõt mol eo im katakin ro jet kake ak bareinwõt mwil eo mwilin juõn bwe en errã ibben kien ko an Anij im nan in kaiñi ko. Christian ri kabit ro rej tel ilo bukõt Jehovah im konono kajin eo erreo. Lemnak kin men eo emwij an tõbrak! Meñe ri kabit ro ej eietlok wõt orair jen 8,700, jet jiljino million ro jet rej kajeoñe tõmak eo air ilo air bukõt Jehovah im konono kajin eo erreo. Rein ej lõñlok wõt orair jen ailiñ ko otemjej ro rej jerbale tõmak ilo katok in binmour eo an Jesus, lelok jerbal eo ekwojarjar ilo melan eo ilal in temple eo an Anij ilo jitõb, im naj ellã im mour jen “iñtan eo elap” ejjabto ñan an itok ion lal in ejjab wãnik.—Reveles̃õn 7:9, 14, 15.
20. Ta eo ebed iman ñan ri kabit ro retiljek im ñan ro rej ejaake jar eo elap?
20 Jar eo elap renaj teltok ir ñan loan lal eo ekãl ekwojarjar an Anij. (2 Piter 3:13) Jesus Christ im 144,000 ri kabit ro rej jerkakbiji ñan mour ilañ ñan air jerbal einwõt king ro im priest ro ibben renaj ejaake kien eo ekãl an lal. (Dri Rom 8:16, 17; Reveles̃õn 7:4; 20:6) Ro rej ellã im mour jen eñtan eo elap renaj jerbal ñan kõmmane lal ñan juõn paradise im naj etal wõt im konono kajin eo erreo letok in Anij. Ilo nan in kaiñ, ñan ir ej jerbal nan kein: “Im naj katakin ro nejõm otemjej kin Jeova; im ainemõn an ro nejõm e naj lap. Ilo wãnik naj kabin yuk.”—Aiseia 54:13, 14.
Jerbal eo Elaptata in Katakin Armij ilo Bwebwenato in Armij
21, 22. (a) Einwõt kar kwalok kake ilo Jerbal 24:15, wõn ro renaj aikwij katak kajin eo erreo? (b) Ta jerbal in katakin eo ejelok einwõt naj kõmmane ion lal iumin an Ailiñ eo iroij?
21 Juõn jar ekanuij lap naj lelok ñane juõn ien emõn ñan katak kajin eo erreo ilo lal eo ekãl rej ro rej konono kake ir ilo Jerbal 24:15, eo ej ba: “Bwe ro remõn im ro renana re naj jerkakbiji.” Ilo ien ko lok, billion armij ro rar mour im mij ilo an ejelok juõn jelãlokjen eo ejimwe kin Jehovah. Ilo juõn wãwen lajrak, enaj kajeblaktok ir ñan mour. Im rein rej jerkakbiji renaj aikwij bõk katak kin kajin eo erreo.
22 Enaj juõn jerammõn ñan bõk kunad ilo jerbal in katakin eo elap! Enaj jerbal in katak eo elaptata ilo bwebwenato an armij. Aolepen enaj kõmman iumin rule eo ñan kõmman emõn eo an Christ Jesus ilo kajur in Ailiñ eo. Einwõt juõn tokjen, armij enaj eliktata lo jejjet in kitien Aiseia 11:9, eo ej ba: “Bwe lõl e naj obrõk kin jela Jeova einwõt dren ko rej kalibubu lojit.”
23. Etke kwo naj kar ba bwe elap ar jerammõn einwõt armij ro an Jehovah?
23 Ej juõn jerammõn elap ibbed ilo ran kein eliktata ñan kebojak ñan ien in emõn ñe jelãlokjen eo kin Jehovah enaj mol an kobrak lal! Im ej juõn jerammõn ewõr ibbed kiõ ñan ad armij ro an Anij, ro rej ione jejjet in kitien eo elap kin nan in kanan ko emwij jei ilo Zephaniah 3:20, NW ! Ijin jej lo nan in kamol eo an Jehovah: “I naj kõmman bwe kom armij ro komin juõn ãt im juõn nebar ibwiljin armij ro otemjej ion lal.”
Ewi Wãwen Am Naj Kar Uak?
• Kanan eo an Zephaniah kin jeblaklok eo ta eo ear kajejjet kitien?
• Kabuñ eo emol ewi wãwen an jerammõn ilo ran kein eliktata?
• Ta jerbal in katakin armij eo elaptata enaj walok ilo lal eo ekãl?
[Pija]
Armij ro an Jehovah rar jeblaklok ñan enen kabijuknen eo air ñan bar kalek kabuñ eo erreo. Kwoj lo ke aorõkin menin rainin?
[Pija]
Ilo air konono “kajin eo erreo,” Ri Kennan ro an Jehovah rej lelok ñan armij ro ennan in kainemõn eo ilo Bible