Ekajet Eo An Jehovah Enaj Itok Nae Ri Nana Ro
“Komin bojak im wõnmaik Anij eo ami.”—AMOS 4:12, NW.
1, 2. Etke jemaroñ liki bwe Anij enaj kajemlok nana otemjej?
JEHOVAH enaj kajemlok ke nana im eñtan ion lal in? Ilo jinoin ebeben in kein ka 21, kajitõk in ej juõn kajitõk elaplok an aorõk jen mokta. Enañin aolep jikin ko jej reito-reitak ie jej lo wãwen an armij kajorrãn armij. Elaplok ad kijoror in jokwe ilo juõn lal ejelok kõtõrãi kien, terrorism, im ankeke!
2 News eo emõn in jemaroñ liki bwe Jehovah enaj kajemlok nana. Kadkad ko kadkadin Anij rej kamol bwe enaj kokkure ri nana ro. Jehovah ej wãnik im jimwe ilo an ekajete armij. Ilo Sam 33:5, Nan eo an ej jiroñ kij: “Ej yokwe wãnik im ekajet.” Bar juõn sam ej ba: “[Jehovah] Ej kijirãte dri jerawiwi im eo ej yokwe lej.” (Sam 11:5) Emol, Jehovah, Anij eo ekajur bõtata, ej yokwe wãnik im ekajet jimwe, ejamin kõtlok jabdewõt nana ñan indio.
3. Ilo ad etale manlok kanan eo an Amos ta eo enaj kalikare?
3 Lemnak kin bar juõn un etke jemaroñ liki bwe Jehovah enaj jolok nana. Bwebwenato ko jen ien ko etto kin makitkit ko an rej kamole men in. Jemaroñ lo wanjoñok ko ilo book in Amos ilo Bible eo kin ta eo Jehovah ear kõmmane ñan ri nana ro mokta. Ñe jej bar etale kanan eo an Amos enaj kalikar jilu men ko kin ekajet eo an Anij. Moktata, ej ien otemjej tellokin ro renana. Kein ka ruo, jejjab maroñ ko jen e. Kein ka jilu, ej buñõt ro wõt ej tellokiir, kinke Jehovah ej ekajete ri nana ro ak ej tiriamokake ro rej ukwelok im emol burueir.—Dri Rom 9:17-26.
Ekajet Jen Lañ Ej Tellokin Ri Nana ro Ien Otemjej
4. Jehovah ear jilkinlok Amos ñan ia, im kin un et eo?
4 Ilo ran ko an Amos, Ri ailiñ in Israel ro rar jebel im erom ruo ailiñ ko. Juõn kar ailiñ in Judah ejaakin ruo bwij ko iturõk. Ailiñ eo juõn kar ailiñ in Israel ejaakin jen bwij ko joñoul itueañ. Jehovah ear jitõñ Amos bwe en jerbal einwõt juõn ri kanan, im ear jilkinlok e jen bukwon eo an ilo Judah ñan Israel. Anij ear kajerbal Amos bwe en kwalok nan in ekajet eo an ijo.
5. Amos ear kanan mokta nae ailiñ et ko, im kin un et eo ear tellokin bwe ren bõk ekajet eo nae ir jen Anij?
5 Amos ear jab jino jerbal eo an ikijen an kwalok nan in ekajet eo an Jehovah nae ailiñ in Israel eo itueañ eo ear jebwãbwe. Jen men in, ear jino kwalok nan in ekajet ko jen Anij nae ailiñ ko jiljino iturin. Ailiñ kein kar Syria, Philistia, Tyre, Edom, Ammon, im Moab. Ak rar aikwij ke in bõk ekajet jen Anij? Aet rar lukkun aikwiji. Juõn un kar eñin bwe rar jab bõjrak in kijirãte armij ro an Jehovah.
6. Etke Anij enaj kar kokkure Syria, Philistia, im Tyre?
6 Ñan wanjoñok, Jehovah ear kaliaik Ri Syria ro “kin air deñõt Gilead.” (Amos 1:3, NW) Ri Syria ro rar bõk ene eo jen Gilead—juõn jikin Israel iturear in River Jordan—im rar kaeñtan armij ro an Anij ijo. Ta kin ailiñ in Pilistia im Tyre? Ri Pilistia ro rar jerawiwi ilo air kajibokweik Ri Israel ro, im wiakake ir ñan Ri Edom ro, im jet Ri Israel rar bed ilo kamakoko iumin kajur eo an ri wia ro ilo Tyre. (Amos 1:6, 9, NW) Emenin kabwilõñlõñ bwe—rar wiakake armij ro an Anij ñan kamakoko! Ejelok bwilõñ bwe Jehovah enaj kar kokkure ailiñ kein Syria, Philistia, im Tyre.
7. Ta kõtan eo ear bed ibben Edom, Ammon, Moab, im Israel, ak ta eo ailiñ ko jilu rar kõmmane ñan Ri Israel ro?
7 Kar wõr juõn men ibben Edom, Ammon, im Moab im Israel. Ailiñ kein jilu rar nukin Ri Israel ro. Ri Edom ro rar itok jen Abraham ikijen Esau bo eo an Jacob. Inem, ilo juõn wãwen, rar ro jein im jatin Israel. Ri Amon im Ri Moab ro rar nukin Lot mañden Abraham. Ak Edom, Ammon, im Moab rar joij ke ñan Ri Israel ro nukiir? Jab ñan jidik! Ilo ejelok tiriamo Edom ear kajerbal jãje eo an nae “jein im jãtin,” im Ri Amon ro rar lukkun lej ilo makitkit ko air nae Ri Israel ro rar kajibokweik ir. (Amos 1:11, 13, NW) Meñe Amos ear jab kalikar bwe Moab ear lej nae armij ro an Anij, bwebwenato ko an lal rej kamol bwe Moab ear jumae Israel. Ekajet eo nae ailiñ kein jilu enaj kar kanuij lap. Jehovah enaj kar kokkure ir kin kijeek.
Jejjab Maroñ Ko Jen Ekajet eo an Anij
8. Etke ailiñ ko jiljino iturin Israel rar jab maroñ ko jen nan in ekajet ko an Anij?
8 Ealikar, ailiñ ko jiljino me kanan eo an Amos ear konono kaki moktalok kar tellokin air bõk ekajet eo elap jen Anij. Bareinwõt, rar jab maroñ ko jen e. Jen Amos chapter 1, im 3 eon, lok ñan chapter 2, im 1 eon (NW), jiljino alen Jehovah ej ba: “Ijamin oktaklok.” Ekkar ñan nan ko an, ear jab ukõt lemnak eo an ñan ekajete ailiñ kein. Bwebwenato ko an lal rej kamol bwe kajjojo ian ailiñ kein rar jorrãn. Emol bwe, ejjab diklok jen emen iair—Pilistia, Moab, Ammon, im Edom—rar jako otem jako tokelik!
9. Ta eo ear tellokin bwe ro rej jokwe ilo Judah ren bõke, im etke?
9 Kiõ kanan eo an Amos ej jitõñlok ñan ailiñ eo kein ka jiljilimjuõn—ene eo enen Judah. Bõlen ri roñjake ro an ilo tueañin ailiñ in Israel rar bwilõñ in roñ nan in ekajet eo an Amos nae ailiñ in Judah. Etke ro rej jokwe ilo Judah rar aikwij bõk ekajet? “Kin air karmijeteik kien Jehovah,” Amos ear ba ilo Amos 2:4 (NW). Jehovah ear jab kajettokjen bwid eo air nae Kien eo an. Ekkar ñan Amos 2:5 (NW), ear kanan: “Enaj jilkinlok kijeek ñan Judah, im enaj tili imõn bar ko reutiej ilo Jerusalem.”
10. Etke Judah ear jab maroñ ko jen jerata?
10 Judah eo ejjab tiljek ear jab maroñ ko jen ien in ejerata. Ilo alen eo kein ka jiljilimjuõn, Jehovah ear ba: “Ijamin oktaklok.” (Amos 2:4, NW) Judah ear bõk ekajet eo ke Ri Babylon ro rar kajeebeplok e ilo 607 B.C.E. Bar juõn alen jej lo bwe ri nana ro rar jab maroñ ko jen ekajet eo jen Anij.
11-13. Amos ear kanan nae ailiñ et eo moktata, im kain ijjibed rot eo ear bed ijo?
11 Ri kanan Amos ej kab mwij an kwalok nan kin ekajet eo an Jehovah ion jiljilimjuõn ailiñ ko. Bõtab, jabdewõt eo ear lemnak bwe ededelok jerbal eo an ñan kwalok nan kin kanan ko ear jab jimwe. Elõñ men ko Amos ear aikwij kanan kaki! Kar jitõñ e elaptata bwe en kwalok juõn nan in ekajet eo emeoeo nae ailiñ eo itueañ in Israel. Im Israel ear tellokin bõk ekajet jen Anij kinke wãwen ailiñ eo ear nanalok im etton ilo jitõb ñan joñan eo ekaburomõj.
12 Jerbal in kanan eo an Amos ear kajerwawaik ekajet ko rejjab jimwe ekkã air walok ilo ailiñ in Israel. Ikijen men in, Amos 2:6, 7 (NW) ej ba: “Jehovah ear ba men in, ‘Kinke ear wõr jilu jumae ko, im emen, Ijamin oktaklok, kin air wiakake juõn ri wãnik ñan bõk wõt silver, im wiakake juõn ri jeramel kin wõnãn jodi wõt. Rej kate wõt ir ñan kabũñalñale bõran ro rettã; im kajettokjen abañ ko an ro ettã burueir.’”
13 Rar wiakake ro rewãnik ñan “bõk wõt silver,” bõlen ear melelen bwe armij ro rar wiaik buruen ri ekajet ro ñan ekajete ro ejelok rueir. Ro rar bõk muri jen ro jet rar wiakake ri jeramel ro ñan kamakoko kin “wõnãn jodi wõt,” bõlen kinke rar aikwij kõllã kin wõnãn juõn muri edik. Armij ro ejelok air tiriamo im eñjake rar ‘kate wõt ir,’ ak kijoror in bukõt kilen air kajorrãn “ro rettã” ñan joñan eo ri jeramel rein rar kabũñalñale bõrair einwõt juõn kakõllan inebata, liãjlol, jañ, ak jook. Ankeke ear lukkun lap bwe “ri ettã burueir” rar jab maroñ lo ekajet jimwe.
14. Wõn ro rar bed ilo bwij ko joñoul ilo Israel?
14 Lale wõn ro rar jorrãn. Kar armij ro rewãnik, rejeramel, rettã, im ro ettã burueir rej jokwe ilo ene eo. Bujen Kien eo an Jehovah ibben Ri Israel ro kar kaiñi ir bwe ren tiriamokake ro remõjno im jeramel. Bõtab, ñan ro rar bed ilo ailiñ eo an bwij ko joñoul in Israel, wãwen ko kar lukkun nana.
“Bojak in Wõnmaik Anij eo Ami”
15, 16. (a) Etke Ri Israel ro rar bõk nan in kakkõl eo: “Komin bojak in wõnmaik Anij eo ami”? (b) Ewi wãwen an Amos 9:1, 2 (NW) kwalok bwe ri nana ro rejjab maroñ ko jen ekajet eo an Anij? (c) Ta eo ear walok ñan bwij ko joñoul an ailiñ in Israel ilo 740 B.C.E.?
15 Kinke mour in ejej im jerawiwi ko jet rar orlok ilo Israel, kin juõn un emõn Amos ear kakkõl ailiñ eo ejumae: “Komin bojak in wõnmaik Anij eo ami.” (Amos 4:12, NW) Israel eo ejjab tiljek ear jab maroñ ko jen ekajet eo an Anij kinke Jehovah ear ba alen eo kein karalitõk: “Ijamin oktaklok.” (Amos 2:6, NW) Jekdon elañe ri nana ro rar kajeoñ in tilekek, Anij ear ba: “Ejelok juõn iair renaj maroñ ko, im ejelok juõn iair enaj rõlok. Elañe rej kũbijlallok ñan loan Sheol, peiõ enaj jibwe ir; im elañe rej wanliñlok ñan lañ, inaj jollaltak ir.”—Amos 9:1, 2, NW.
16 Ri nana ro rar jab maroñ ko jen ien an Jehovah kajejjet kitien nan in ekajet ko an ioir ilo air “kũbijlallok ñan Sheol,” ilo kõkkar ilo air tilekek ilo roñ ko iumin lal. Bareinwõt rar jab maroñ ko jen ekajet eo ilo air “wanliñlok ñan lañ,” melelen, kajeoñ in bukõt jikin kone ilo roñ ko ion tol ko. Nan in kakkõl eo an Jehovah ear alikar: Ejelok juõn jikin etolok ejjab maroñ tõbare. Ekajet jimwe jen Anij ear tellokin bwe ailiñ in Israel en jutak iman Anij im uak kin kõmman ko an renana. Im ien in ear itok. Ilo 740 B.C.E.—enañin 60 yiõ ko elikin an Amos je nan in kanan ko an—Ri Assyria ro rar nitbwili ailiñ in Israel.
Ekajet jen Anij Ewõr Jokãlet Ie
17, 18. Ta eo Amos chapter 9 ej kwalok kin tiriamo eo an Anij?
17 Kanan eo an Amos ear jibañ kij ñan lo bwe ekajet jen Anij ej juõn men in aikwij ilo ien ekkar im jejjab maroñ ko jen e. Ak book in Amos ej bareinwõt kalikar bwe ekajet eo an Jehovah ewõr jokãlet ie. Anij emaroñ lo ri nana ro im ekajete ir jekdon ia eo rej ettõr ñan e im tilekek jen Anij. Bareinwõt emaroñ lo ro rej ukwelok im emol burueir—ro ej tiriamokake ir. Ilo juõn wãwen eaibujuij chapter eo eliktata ilo book in Amos ej kalikar men in.
18 Ekkar ñan Amos chapter 9, 8 eon (NW), Jehovah ear ba: “Ijamin kajeebeplok mweo imõn Jacob bwe en lukkun jako.” Einwõt an 13 ñan 15 eon (NW) ba, Jehovah ear kallimur bwe enaj “aine im kajeblaktok ri kamakoko ro” an. Enaj tiriamokake ir im renaj bed ilo jokane im mweie. Jehovah ear kallimur bwe “Jerbal eo an ri kallip eo enaj ellã jen ri madmõd eo.” Emenin kabwilõñlõñ in bwe—joñan an lap leen ko ilo ien jonikõn eo bwen leen ko renaj bedwõt ñe ri kallip eo ej bar kallip!
19. Ta eo ear walok ñan bwen armij ro jen Israel im Judah?
19 Jemaroñ ba bwe ekajet eo an Jehovah nae ri nana ro ilo Judah im Israel kar juõn ekajet ewõr jokãlet ie kinke ro rar ukwelok im emol burueir rar bõk tiriamo. Ke kanan eo ilo Amos chapter 9 ear jejjet kitien, bwen armij ro rej ukwelok ilo Israel im Judah rar jeblak jen air bed ilo kamakoko eo an Babylon ilo 537 B.C.E. Ke rar bed ilo ene eo eneir, rar bar jinoe kabuñ eo emol. Ilo jokane, rar bareinwõt kalek moko imwiir im kallip grape im jikin kallip ko.
Ekajet eo an Jehovah Nae Ri Nana Ro Enaj Itok!
20. Ñe jej etale nan in ekajet ko Amos ear kwaloki, ta eo rej kalikar kake ñan kij?
20 Nan in kakkõl ko kin ekajet eo jen Anij me Amos ear kwalok kaki ren kamol ñan kij bwe Jehovah enaj kajemlok nana ilo ran kein ad. Etke jemaroñ tõmak men in? Moktata, wanjoñok ko kin men ko Anij ear kõmmani mokta ñan ri nana ro rej kalikar kin ewi wãwen enaj emmakit ilo ran kein ad. Kein ka ruo, ekajet eo an Anij nae ailiñ in Israel eo ear buñ jen tõmak im jumae ej kamol bwe Anij enaj kokkure Christendom, mõttan eo elaptata an “Babylon eo Elap,” ak dolul in kabuñ wan eo elaptata ibelakin lal.—Reveles̃õn 18:2.
21. Etke ej tellokin bwe Anij en ekajete Christendom bwe en jako?
21 Ejelok bere bwe Anij ej aikwij ekajete Christendom bwe en jako. Manit ko renana im wãwen mour etton an kabuñ ko an rej kalikar aikwij in. Ej tellokin bwe Christendom—im lal eo an Satan—en bõk nan in ekajet eo an Jehovah nae ir. Rejjab maroñ ko jen e, kinke ñe emottok ien ekajet in, nan ko ilo Amos chapter 9, 1 eon (NW), enaj jejjet kitien: “Ejelok juõn iair enaj maroñ ko, im ejelok juõn iair enaj rõlok.” Aet, jekdon ia eo ri nana ro rej tilekek ie, Jehovah enaj lo ir.
22. Ta nan ko ilo 2 Thessalonians 1:6-8 rej kalikar kin ekajet eo jen Anij?
22 Ekajet eo jen Anij ej ien otemjej tellokin ro renana, reban ko jen e, im ewõr jokãlet kin wõn eo enaj jako ak mour. Men in ej alikar ilo nan ko an ri jilek Paul: “Ejimwe an Anij nawõnãn ro rej kaeñtan kom, ak komeo, komij bed ilo eñtan, kom naj rõlok ibbam ñe jej lo Iroij Jesus jen lañ im enjel ro rekajur an itok ilo kijeek eurur, ñe ej lelok idenwõne ñan ro rejjab jelã Anij im ro rejjab bokake gospel eo an ad Iroij Jesus Christ.” (2 Thessalonians 1:6-8, NW) “Ejimwe an Anij” nawõnãn ro ej tellokin air bõk ekajet kin air kaeñtan ri kabit ro an. Ekajet in ejelok enaj ko jene, im ri nana ro rejamin ellã im mour jen ien an ‘Jesus itok, ibben enjel ro an ilo kijeek.’ Ekajet eo jen Anij enaj bareinwõt wõr jokãlet kinke Jesus enaj lelok idenwõne ñan ro rejjab jelã Anij im “ro re jab bokake gospel” eo. Im ekajet eo jen Anij enaj bõktok ainemõn ñan ro rej eñtan kin air mijak Anij.
Kejatdikdik ñan Ro Remõn
23. Ta nan in kejatdikdik im kainemõn ko jemaroñ bõk jen book in Amos?
23 Kanan eo an Amos ewõr juõn ennan eaibujuij kin kejatdikdik im kainemõn ñan ro emol burueir. Einwõt an kar book in Amos kanan kake, Jehovah ear jab kokkure aolep armij ro an ilo ien ko etto. Tokelik ear kajeblaktok ri kamakoko ro ilo Israel im Judah ñan ijo kabijukneir im kajerammõn ir kin elap jokane im mweie. Ta melelen men in ñan ran kein ad? Ej kamol ñan kij bwe ilo ien ekajet eo jen lañ, Jehovah enaj bukõt ri nana ro ijo jabdewõt rej tilekek ie im enaj kejbãrok ro ej tiriamokake, jekdon ia eo rej jokwe ie ijin ion lal in.
24. Ilo wãwen et ko ri Karejar ro an Jehovah ilo ran kein rej bõk jerammõn?
24 Ke jej kõttar ien an Jehovah naj ekajete ri nana ro, ta bwebwenato eo ad einwõt ri karejar ro an Jehovah? Eñin bwe, Jehovah ej kajerammõn kij bwe jen mweie ilo jitõb! Jej lañliñ kin wãwen kabuñ eo ad eo ejelok riap im jelã mon rej itok jen katak ko rewan an Christendom. Bareinwõt Jehovah ear kajerammõn kin kin elap ekan ko lor jitõb. Bõtab, kememej, bwe ibben jerammõn ko remõn jen Jehovah ebar wõr juõn eddo elap. Jekõnan kõmman joñan wõt ad maroñ ñan bukõt ro “ar likit ir bwe ren mour indrio.” (Jerbal 13:48) Anij ekõnan bwe jen kakkõl armij ro jet kin ekajet eo ej itok. Ej kõnan eo ad in bwe jen kate kij ñan jibañ elõñ armij joñan wõt ad maroñ bwe ren bõk jerammõn ko ilo jitõb jej bõki kiõ. Im jekõnan bwe ren ellã im mour jen ekajet eo jen Anij enaj itok ion aolep ro renana. Emol, ñan bõk jerammõn kein, jej aikwij bõk juõn buru emõn. Einwõt ilo katak eo tok ilal, kanan eo an Amos enaj kalikar aikwij in.
Ewi Wãwen Am Naj Uak?
• Ewi wãwen an kanan eo an Amos kwalok bwe ej aikwij wõr ekajet ko an Jehovah nae ri nana ro?
• Ta kamol eo Amos ej letok ñan kwalok bwe ejelok ad maroñ ñan ko jen ekajet eo jen Anij?
• Ewi wãwen an book in Amos kwalok bwe ekajet eo jen Anij ej nae ri nana ro wõt?
[Pija eo ilo peij 13]
Ailiñ in Israel ear jab maroñ ko jen ekajet eo jen Anij