Мора ли традицијата да ѝ противречи на вистината?

МАРТИН ЛУТЕР бил убеден дека е во право. Верувал дека Библијата го поддржува. Од друга страна, пак, полскиот астроном Коперник сметал дека традиционалното верување од тоа време е погрешно.

Кое верување? Тоа дека Земјата е центар на универзумот и дека сѐ се врти околу неа. Според Коперник, вистината била дека самата Земја се врти околу Сонцето. Лутер го отфрлил тоа, велејќи: „Луѓето слушаат еден вообразен астролог кој се обидува да докаже дека не се вртат небото и небесниот свод ниту, пак, Сонцето и Месечината, туку Земјата“ (History of Western Philosophy — Историја на западната филозофија).

ТРАДИЦИОНАЛНИТЕ верувања честопати им противречат на фактите, односно на вистината. Тие би можеле да ги наведат луѓето да направат дури и некои штетни работи.

Се разбира, ова не значи дека традицијата секогаш ѝ противречи на вистината. Всушност, апостол Павле ги охрабрил христијаните од негово време да продолжат да ги следат традициите што им ги пренел тој: „Ве пофалувам, браќа, дека . . . ги држите заповедите [традициите, НС] така, како што сум ви ги предал“ (1. Коринтјаните 11:2; види и 2. Солунјаните 2:15; 3:6).

Што мислел Павле со зборот „традиции“? Делото Insight on the Scriptures, том II, страница 1118, објаснува дека грчкиот збор што тој го употребил за „традиција“, парадосис, означува нешто што е „пренесено усно или писмено“. Англискиот збор значи „информации, доктрини или обичаи кои се предавале од родителите на децата или станале утврден начин на размислување или на постапување“.a Со оглед на тоа што традициите кои ги предал апостол Павле доаѓале од добар извор, христијаните постапиле добро со тоа што се придржувале за нив.

Значи, очигледно е дека традицијата може да биде вистинита или невистинита, добра или штетна. На пример, британскиот филозоф Бертранд Расел ги пофалува луѓето како што бил Коперник во XVI век, кои имаат чесност и храброст да ги доведат во прашање традиционалните верувања. Тие „согледале дека она што се верува уште од стари времиња, би можело да биде и невистинито“. Дали и ти увидуваш дека е мудро да не се следи слепо традицијата? (Спореди Матеј 15:1-9, 14.)

Тогаш, што е со религиозните верувања и обичаи? Можеме ли да се ослониме на тоа дека тие се исправни и безопасни? Како можеме да го знаеме тоа? Што треба да сториме ако дознаеме дека религиозните традиции навистина ѝ противречат на вистината? Овие прашања ќе бидат разгледани во следната статија.

[Фуснота]

[Извор на слика на страница 2]

Насловна страница: Жан-Леон Нјен © National Geographic Society

[Извор на слика на страница 3]

Универзитетот Лајпциг