‘മതിൽ ഇടിഞ്ഞു​വീ​ണു’

“അത്‌ ആർ വിശ്വ​സി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു?” “എന്റെ ജീവി​ത​കാ​ലത്ത്‌ ഞാൻ അതു കാണു​മെന്ന്‌ ഞാൻ ഒരിക്ക​ലും വിചാ​രി​ച്ചില്ല!” ഈ പ്രസ്‌താ​വ​ന​കൾക്കി​ട​യാ​ക്കി​യ​തെ​ന്താണ്‌? 1989a നവംബ​റിൽ തുടങ്ങിയ കുപ്ര​സി​ദ്ധ​മായ ബർലിൻമ​തി​ലി​ന്റെ​യും അതു പ്രതി​നി​ധാ​നം​ചെയ്‌ത സകലത്തി​ന്റെ​യും നാശം. ഈസ്‌ററ്‌ ബർലിൻനി​വാ​സി​കൾ വെസ്‌റ​റ്‌ബർലി​നി​ലേക്കു പ്രവഹി​ച്ചു, ചിലർ മുതലാ​ളി​ത്ത​ത്തി​ന്റെ ചെല​വേ​റിയ ഉല്ലാസങ്ങൾ ആസ്വദി​ക്കു​ന്ന​തി​നും മററു ചിലർ കുടും​ബ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി വീണ്ടും കൂടി​ച്ചേ​രു​ന്ന​തി​നും.

ചിറയി​ലെ വിള്ളൽ ജലകവാ​ടങ്ങൾ തുറന്നു​വി​ട്ടു. പൂർവ യൂറോപ്പ്‌ ഇനി​യൊ​രി​ക്ക​ലും പഴയതു​പോ​ലെ​യാ​യി​രി​ക്കു​കയി​ല്ലെന്ന്‌ വിചാ​രി​ക്ക​പ്പെട്ടു.

ശീതസ​മരം അവസാ​നി​ച്ചു?

ബർലിൻമ​തി​ലി​ന്റെ പതന​ത്തെ​ക്കാൾ വളരെ​യ​ധി​കം പ്രാധാ​ന്യ​മർഹി​ക്കു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു കിഴക്കി​നെ​യും പടിഞ്ഞാ​റി​നെ​യും തമ്മിൽ വേർപെ​ടു​ത്തിയ പ്രത്യ​യ​ശാ​സ്‌ത്ര​പ​ര​മായ മതിലി​ന്റെ തകർച്ച. പെട്ടെന്ന്‌ ഫലത്തിൽ ശീതസ​മ​ര​മി​ല്ലാ​താ​യി. റിട്ടയർചെയ്‌ത യു.എസ്‌. ആർമി കേണൽ ഡേവിഡ്‌ ഹാക്ക്‌വേർത്ത്‌ ന്യൂസ്‌വീ​ക്കിൽ എഴുതി​യ​തു​പോ​ലെ: “ശീതസ​മരം തീർന്നു. കമ്യൂ​ണി​സ്‌ററ്‌ വിരോ​ധി​കൾ പോലും അത്‌ തീർന്നെന്ന്‌ ഇപ്പോൾ സമ്മതി​ക്കു​ന്നു.”

സ്‌ററ​ട്ട്‌ഗാർട്ടർ സീററംഗ്‌ എന്ന ജർമ്മൻപ​ത്രം പറയു​ന്ന​ത​നു​സ​രിച്ച്‌ നേറേറാ (നോർത്ത്‌ അററ്‌ലാൻറിക്ക്‌ ട്രീററി ഓർഗ​നൈ​സേഷൻ) പോലും 1990 ജൂ​ലൈ​യിൽ ലണ്ടനിൽ നടന്ന ഒരു മീററിം​ഗിൽ ശീതസ​മ​ര​ത്തി​ന്റെ അവസാ​നത്തെ അംഗീ​ക​രി​ച്ചു. “അററ്‌ലാൻറിക്‌ സഖ്യം ശീതസ​മ​ര​യു​ഗ​ത്തോട്‌ അന്തിമ​മാ​യി വിടപ​റ​യു​ന്നു” എന്ന ശീർഷ​ക​ത്തിൽ ദി ജർമ്മൻ ട്രിബ്യൂൺ സ്‌ററ​ട്ട്‌ഗാർട്ട്‌ പത്രം ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞതാ​യി ഉദ്ധരി​ക്കു​ന്നു: “[സോവ്യ​ററ്‌ ചേരി​യി​ലുള്ള രാഷ്‌ട്ര​ങ്ങ​ളു​മാ​യുള്ള] 41 വർഷത്തെ ഏററു​മു​ട്ട​ലി​നു​ശേഷം 16 നേറേറാ നേതാ​ക്കൻമാർ ഒരു പുതിയ നയത്തിന്‌ വഴി​യൊ​രു​ക്കു​ക​യും ശീതസ​മ​ര​യു​ഗ​ത്തോട്‌ അവസാ​ന​മാ​യി വിടപ​റ​യു​ക​യും​ചെ​യ്‌തു. . . . ശത്രു​ത​യു​ടെ സ്ഥാനത്ത്‌ പങ്കാളി​ത്തം വരണമാ​യി​രു​ന്നു. . . . സുരക്ഷി​ത​ത്വ​ത്തി​നും സ്ഥിരത​ക്കും ഉറപ്പു​ല​ഭി​ക്കേ​ണ്ടത്‌ മേലാൽ മുഖ്യ​മാ​യി സൈനി​ക​മു​ഖാ​ന്ത​ര​ങ്ങ​ളാ​ലല്ല, പിന്നെ​യോ സമനി​ല​യു​ടെ​യും സംഭാ​ഷ​ണ​ത്തി​ന്റെ​യും അഖില യൂറോ​പ്യൻ സഹകര​ണ​ത്തി​ന്റെ​യും നയത്തി​ലൂ​ടെ​യാ​യി​രു​ന്നു.” സമാധാ​ന​ഭീ​ഷ​ണി​യു​യർത്തുന്ന പോരാ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ വേദി യൂറോ​പ്പിൽനിന്ന്‌ ഇപ്പോൾ മദ്ധ്യപൂർവ​ദേ​ശ​ത്തേക്കു മാറി.

ജനാധി​പ​ത്യ​ത്തിന്‌ അതിന്റെ വിലയുണ്ട്‌

ജനങ്ങളു​ടെ സ്വതന്ത്ര തെര​ഞ്ഞെ​ടുപ്പ്‌ എന്നു വിളി​ക്ക​പ്പെ​ടുന്ന ജനാധി​പ​ത്യ​മാണ്‌ ഏററവു​മൊ​ടു​വി​ലത്തെ രാഷ്‌ട്രീയ ഫാഷ്യൻ. മിക്കവാ​റും എല്ലാവ​രും​തന്നെ അതിനു​വേണ്ടി നില​കൊ​ള്ളു​ക​യാണ്‌. എന്നാൽ അതിന്‌ ഒരു വില കൊടു​ക്കേ​ണ്ട​തുണ്ട്‌. കിഴക്കും പടിഞ്ഞാ​റും അതിന്റെ മുതലാ​ളിത്ത ജനാധി​പ​ത്യ​വും തമ്മിലുള്ള ഊഷ്‌മ​ള​ത​യേ​റിയ ബന്ധങ്ങൾ കുറഞ്ഞ വിലക്ക്‌ ലഭിക്കു​ന്നില്ല. ഏഷ്യാ​വീ​ക്കി​ലെ ഒരു മുഖ​പ്ര​സം​ഗം ഇങ്ങനെ അഭി​പ്രാ​യ​പ്പെട്ടു: “മേലാൽ സോവ്യ​ററ്‌ ചേരി​യെന്ന്‌ വിളി​ക്കാൻക​ഴി​യാത്ത രാജ്യങ്ങൾ സാമ്പത്തി​ക​കു​ഴ​പ്പ​ത്തി​ലാണ്‌ . . . ജനാധി​പ​ത്യ​ത്തിന്‌ ഒരു വില കൊടു​ക്കണം. ജനാധി​പ​ത്യ​ത്തിന്‌ അനേകം ഗുണങ്ങ​ളുണ്ട്‌, എന്നാൽ പൂർണ്ണ​മായ സ്ഥിരത അവയി​ലൊ​ന്നല്ല.” ഏറെ സ്വാത​ന്ത്ര്യ​മുള്ള ജനാധി​പ​ത്യ​സ​മു​ദാ​യ​ത്തി​ലേ​ക്കുള്ള—അങ്ങനെ​യാണ്‌ അത്‌ വിളി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നത്‌—ഈ മാററ​ങ്ങ​ളു​ടെ വില കൊടു​ക്കു​ന്നത്‌ ആരാണ്‌?

ഒരു കേന്ദ്ര​നി​യ​ന്ത്രിത സമ്പദ്‌ഘ​ട​ന​യിൽനിന്ന്‌ സ്വതന്ത്ര കമ്പോ​ള​ത്തി​ലേ​ക്കുള്ള നീക്കം പ്രാരം​ഭ​ത്തിൽ തൊഴി​ലി​ല്ലാ​യ്‌മ​യും വിപത്തും കൈവ​രു​ത്തു​ന്നു​വെന്ന്‌ പോള​ണ്ടി​ലും കിഴക്കൻ ജർമ്മനി​യി​ലും മററു ചിലട​ങ്ങ​ളി​ലു​മുള്ള ദശലക്ഷങ്ങൾ കണ്ടെത്തി​ക്കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ക​യാണ്‌. വ്യവസാ​യങ്ങൾ ക്രമവൽകൃ​ത​മാ​ക്കാ​നും കൂടുതൽ മത്‌സ​രാ​ത്‌മ​ക​മാ​ക്കാ​നും ശ്രമി​ക്കു​മ്പോൾ അതിസ​മൃ​ദ്ധി ഉണ്ടാകു​ന്നു. സമുദാ​യ​ത്തി​ന്റെ മററു മേഖല​ക​ളും—സൈനി​ക​വും ആയുധ​നിർമ്മാ​ണ​പ​ര​വു​മായ വ്യവസാ​യം—ബാധി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു. എങ്ങനെ?

കിഴക്കും പടിഞ്ഞാ​റും തമ്മിലുള്ള പരസ്‌പ​ര​ഭ​യ​വും ശത്രു​ത​യും ഇല്ലാതാ​കു​മ്പോൾ വമ്പിച്ച സൈന്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ ആവശ്യ​വും ഇല്ലാതാ​കു​ന്നു. ശതസഹ​സ്ര​ക്ക​ണ​ക്കിന്‌ പടയാ​ളി​ക​ളും അവരുടെ കുടും​ബ​ങ്ങ​ളും പൗരജീ​വി​ത​ത്തോ​ടും അതിന്റെ സമ്മർദ്ദ​ങ്ങ​ളോ​ടും പൊരു​ത്ത​പ്പെ​ടേ​ണ്ടി​വ​രും. പ്രതി​രോധ ബജററു​കൾ കുറയ്‌ക്ക​പ്പെ​ട്ടേ​ക്കാം. ആയുധ​നിർമ്മാ​ണ​ഫാ​ക്‌റ​റ​റി​കൾക്കുള്ള ഓർഡ​റു​കൾ മന്ദഗതി​യി​ലാ​യേ​ക്കാം. വ്യവസാ​യി​കൾ വൈവി​ധ്യ​വൽക്ക​രി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നേ​ക്കാം. തൊഴി​ലാ​ളി​കൾ മററു മണ്ഡലങ്ങ​ളി​ലേക്കു നീങ്ങു​ക​യും പുതിയ തൊഴിൽ​വൈ​ദ​ഗ്‌ദ്ധ്യ​ങ്ങൾ നേടു​ക​യും ചെയ്യേ​ണ്ട​തു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കാം.

കിഴക്കൻ യൂറോ​പ്പി​ലെ അവിശ്വ​സ​നീ​യ​വും പ്രക്ഷു​ബ്ധ​വു​മായ ഈ തിരിയൽ അടിസ്ഥാ​ന​പ​ര​മാ​യി പുതിയ ഒരു അന്താരാ​ഷ്‌ട്ര സാഹച​ര്യം സൃഷ്‌ടി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ഇതെല്ലാം എങ്ങനെ സംഭവി​ച്ചു?

നിർണ്ണാ​യ​ക​മായ വാക്കുകൾ, നിർണ്ണാ​യ​ക​മായ മാററങ്ങൾ

സോവ്യ​ററ്‌ യൂണിയൻ പ്രകട​മാ​ക്കിയ, ഇടപെ​ടാ​തെ മാറി​നിൽക്കുന്ന പരിഷ്‌കൃ​ത​മ​നോ​ഭാ​വം ഈ മാററ​ങ്ങ​ളിൽ നിർണ്ണാ​യ​ക​മാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടുണ്ട്‌. കഴിഞ്ഞ കാലത്തെ ഹംഗറി​യു​ടെ​യും (1956) ചെക്കോ​സ്ലൊ​വേ​ക്യ​യു​ടെ​യും (1968) സോവ്യ​ററ്‌ ആക്രമ​ണ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭൂതം കിഴക്കൻ യൂറോ​പ്പി​ലെ നവീക​ര​ണ​ശ​ക്തി​കളെ തടഞ്ഞു​നിർത്തി. എന്നാൽ സോളി​ഡാ​രി​ററി പ്രസ്ഥാ​ന​ത്തി​ന്റെ വെല്ലു​വി​ളി​യോ​ടെ​യും കൂടുതൽ ജനാധി​പ​ത്യ​പ​ര​മായ ഭരണകൂ​ട​ത്തി​ലേ​ക്കുള്ള ജനതയു​ടെ ക്രമേ​ണ​യുള്ള നീക്ക​ത്തോ​ടെ​യും 1980കളിൽ പോള​ണ്ടി​നു​ണ്ടായ അനുഭവം സൈനി​ക​മായ ഇടപെ​ട​ലി​ന്റെ മുൻ സോവ്യ​ററ്‌ നയത്തിന്‌ മാററ​മു​ണ്ടാ​യി​ട്ടു​ണ്ടെന്ന്‌ പ്രകട​മാ​ക്കി. കമ്മ്യൂ​ണി​സ്‌ററ്‌ ഏകരൂ​പ​ഘ​ട​ന​യിൽ വിള്ളലു​കൾ സ്ഥിതി​ചെ​യ്യു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്നും സമാധാ​ന​പ​ര​വും ക്രമാ​നു​ഗ​ത​വു​മായ മാററം നേടി​യെ​ടു​ക്കാൻ കഴിയു​മെ​ന്നും പോള​ണ്ടി​ന്റെ അനുഭവം സൂചി​പ്പി​ച്ചു. അതിന്‌ ഒരു വില കൊടു​ക്കണം. എന്നാൽ ഇതെല്ലാം സാദ്ധ്യ​മാ​ക്കി​യ​തെ​ന്താ​യി​രു​ന്നു?

ചില ഭാഷ്യ​കാ​രൻമാർ പറയു​ന്ന​ത​നു​സ​രിച്ച്‌, കിഴക്കൻ യൂറോ​പ്പി​ലെ മാററ​ങ്ങൾക്കെ​ല്ലാം അടിസ്ഥാ​ന​പ​ര​മാ​യി​ട്ടു​ള്ളത്‌ യു.എസ്‌.എസ്‌.ആർ പ്രസി​ഡ​ണ്ടായ മിഖാ​യേൽ ഗോർബ​ച്ചേ​വി​ന്റെ മാർഗ്ഗ​നിർദ്ദേ​ശ​ത്തിൻകീ​ഴി​ലുള്ള സോവ്യ​ററ്‌ യൂണി​യ​നി​ലെ നേതൃ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ പ്രാ​യോ​ഗിക നയമാണ്‌. 1990 ഫെബ്രു​വ​രി​യിൽ അദ്ദേഹം ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞു: “സോവ്യ​ററ്‌ കമ്മ്യൂ​ണി​സ്‌ററ്‌ പാർട്ടി പെരി​സ്‌​ട്രോ​യി​ക്കാ​യിക്ക്‌ [സാമു​ദാ​യി​ക​പു​നഃ​സം​ഘടന] തുടക്ക​മി​ടു​ക​യും അതിന്റെ ആശയവും നയവും ഉളവാ​ക്കു​ക​യും​ചെ​യ്‌തു. ഇതിന്റെ അടിസ്ഥാ​ന​ത്തിൽ രാജ്യത്ത്‌ സകല ജീവി​ത​മ​ണ്ഡ​ല​ങ്ങ​ളെ​യും ജനതതി​യു​ടെ സകല വിഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളെ​യും ഉൾക്കൊ​ള്ളുന്ന വിപ്ലവ​ക​ര​മായ ഗംഭീര മാററങ്ങൾ സമാരം​ഭി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. . . . അസാധാ​ര​ണ​വ്യാ​പ്‌തി​യും തൻമയ​ത്വ​വു​മുള്ള സത്വര മാററങ്ങൾ പെരി​സ്‌​ട്രോ​യി​ക്ക​യു​ടെ ചട്ടക്കൂ​ടി​നു​ള്ളിൽ നടന്നു​കൊ​ണ്ടാ​ണി​രി​ക്കു​ന്നത്‌.”

ഏഷ്യാ​വീക്ക്‌ അഭി​പ്രാ​യ​പ്പെട്ട പ്രകാരം, “ചില പരാജ​യങ്ങൾ ഉണ്ടായി​ട്ടും [ഗോർബ​ച്ചേ​വി​ന്റെ] ഗ്ലാസ്‌നോ​സ്‌റ​റി​നും (തുറന്ന ഇടപെടൽ) പെരി​സ്‌​ട്രോ​യി​ക്കാ​യി​ക്കും (പുനഃ​സം​ഘടന) വേണ്ടി​യുള്ള പ്രസ്ഥാ​നങ്ങൾ ഹംഗറി​യി​ലും പോള​ണ്ടി​ലും സോവ്യ​ററ്‌ ചേരി​യി​ലു​ട​നീ​ള​വു​മുള്ള നവീക​ര​ണ​പ്ര​വർത്ത​കരെ പ്രോൽസാ​ഹി​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.” ഗോർബ​ച്ചേവ്‌ 1985-ൽ ഭരണ​മേ​റെ​റ​ടു​ത്ത​ശേഷം ഗ്ലാസ്‌നോ​സ്‌ററ്‌ എന്നും പെരി​സ്‌​ട്രോ​യി​ക്കാ എന്നുമുള്ള ഈ രണ്ട്‌ നിർണ്ണാ​യക റഷ്യൻപ​ദങ്ങൾ ലോക​ത്തി​ന്റെ പദസം​ഹി​ത​യിൽ കടന്നു​കൂ​ടി​യി​രി​ക്കു​ക​യാണ്‌. അവ കമ്മ്യൂ​ണി​സ്‌റ​റ്‌ലോ​ക​ത്തിൽ ഭരണകൂ​ട​ത്തോ​ടുള്ള ഒരു പുതിയ മനോ​ഭാ​വത്തെ പ്രതി​നി​ധാ​നം​ചെ​യ്‌തി​രി​ക്കു​ന്നു.

രാഷ്‌ട്രീ​യ​വ്യാ​ഖ്യാ​താ​വായ ഫിലിപ്പ്‌ മാർക്കോ​വി​ക്കി യാഥാ​സ്ഥി​തിക ഫ്രഞ്ച്‌ പത്രി​ക​യായ ലേ ക്വോ​റ​റി​ഡി​യൻ ഡെ പാരീ​സൽ എഴുതി​ക്കൊണ്ട്‌ ചെക്കോ​സ്ലൊ​വേ​ക്യ​യി​ലെ മാററങ്ങൾ “മോസ്‌ക്കോ​യു​ടെ സഹായ​ത്താ​ലാണ്‌” ഉണ്ടായ​തെന്ന്‌ പറഞ്ഞു, “എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ ഒരു സംഗതി വ്യക്തമാണ്‌: സോവ്യ​റ​റു​കൾ അതു വെറുതെ സംഭവി​ക്കാൻ അനുവ​ദി​ച്ചതല്ല; മററു ജനകീയ ജനാധി​പ​ത്യ​ങ്ങൾപോ​ലെ ചെക്കോ​സ്ലൊ​വേക്യ അത്‌ ബന്ധിത​മാ​യി​രുന്ന ഞെരു​ക്കാ​വ​സ്ഥ​യിൽനിന്ന്‌ കുതറി​മാ​റു​മെന്ന്‌ അവർ ഉറപ്പു​വ​രു​ത്തി. . . . പ്രേഗി​ലും ഈസ്‌റ​റ്‌ബർലി​നി​ലും ബഹുജ​ന​പ്ര​ക​ട​നങ്ങൾ മാററ​ങ്ങൾക്കു പ്രേരി​പ്പി​ച്ചു; തെരു​വു​ക​ളി​ലേ​ക്കി​റ​ങ്ങിയ ജനങ്ങൾ കീഴട​ങ്ങാ​നും വിട്ടു​പോ​കാ​നും അധികാ​രി​കളെ പ്രേരി​പ്പി​ച്ചു.”

ഒരു രാഷ്‌ട്രീയ സെൻറ്‌ ഹെലൻസ്‌ മല സ്‌ഫോ​ട​നം​ചെ​യ്യു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, ചുരുക്കം ചില മാസങ്ങൾക്കു​ള്ളിൽ പൂർവ യൂറോ​പ്പി​ലെ​ല്ലാം ജനാധി​പ​ത്യ​വും സ്വാത​ന്ത്ര്യ​വും ഇരച്ചു​ക​യറി—പോള​ണ്ടി​ലും കിഴക്കൻ ജർമ്മനി​യി​ലും ഹംഗറി​യി​ലും ചെക്കോ​സ്ലൊ​വോ​ക്യ​യി​ലും ബൽഗേ​റി​യാ​യി​ലും റുമേ​നി​യാ​യി​ലും.

ജർമ്മൻ പുന​രേ​കീ​ക​രണം—അനു​ഗ്ര​ഹ​മോ ശാപമോ

ഇത്‌ യൂറോ​പ്പി​ലെ അനേക​രും ഇപ്പോൾ തൂക്കി​നോ​ക്കുന്ന ഒരു പ്രശ്‌ന​മാണ്‌. രണ്ട്‌ ജർമ്മനി​ക​ളും 1990 ജൂ​ലൈ​യിൽ നാണയ​സം​ബ​ന്ധ​മായ ഐക്യം സ്ഥാപി​ക്ക​യും ഒക്‌ടോ​ബ​റിൽ രാഷ്‌ട്രീയ ഐക്യം നേടു​ക​യും​ചെ​യ്‌തു. ഇത്‌ ദശലക്ഷ​ങ്ങളെ സന്തോ​ഷി​പ്പി​ക്കു​ന്നു​വെ​ന്നി​രി​ക്കെ, അത്‌ യൂറോ​പ്പി​ലെ അനേകരെ വിറ​കൊ​ള്ളി​ക്കു​ക​യും ചെയ്യുന്നു. അതിൽ പശ്ചിമ ജർമ്മനി​യി​ലെ മുൻ ഉടമസ്ഥർക്ക്‌ തങ്ങളുടെ വീടുകൾ വിട്ടു​കൊ​ടു​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നേ​ക്കാ​വുന്ന പൂർവ​ജർമ്മ​നി​യി​ലെ ചിലർ ഉൾപ്പെ​ടു​ന്നു. ചില ബ്രിട്ടീ​ഷ്‌നേ​താ​ക്കൾ വൈമ​ന​സ്യം പ്രകട​മാ​ക്കി​യെ​ങ്കി​ലും “നാം നവജാത ജർമ്മനി​യെ വിശ്വ​സി​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു”വെന്ന്‌ ഒരു ബ്രിട്ടീഷ്‌ പത്ര ശീർഷകം പ്രസ്‌താ​വി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി.

നെപ്പോ​ളി​യ​ന്റെ​യും (1812) ഹിററ്‌ല​റു​ടെ​യും (1941) ഭയങ്കര​വും നഷ്ടം വരുത്തി​യ​തു​മായ ആക്രമ​ണങ്ങൾ അനുഭ​വി​ച്ച​ശേഷം സോവ്യ​ററ്‌ യൂണിയൻ രണ്ടാം ലോക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധ​ത്തി​ന്റെ അവസാ​ന​ത്തിൽ കിഴക്കൻ യൂറോ​പ്പിൽ ഒരു സുരക്ഷിത മദ്ധ്യ​മേ​ഖ​ല​യാൽ അതിന്റെ ഭദ്രത ഉറപ്പവ​രു​ത്താൻ ആഗ്രഹി​ച്ചു. അങ്ങനെ, എട്ട്‌ പൂർവ യൂറോ​പ്യൻ കമ്മ്യൂ​ണി​സ്‌ററ്‌ രാജ്യങ്ങൾ 1945നു ശേഷം ചുരുക്കം ചില വർഷങ്ങൾക്കകം രൂപവൽക്ക​രി​ക്ക​പ്പെട്ടു.b ഇപ്പോൾ സോവ്യ​ററ്‌ യൂണി​യന്‌ ജർമ്മനി​യിൽനി​ന്നോ ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളിൽനി​ന്നോ കുറഞ്ഞ ഭീഷണി​യാ​ണ​നു​ഭ​വ​പ്പെ​ടു​ന്നത്‌. അവളുടെ മുൻ ഉപഗ്ര​ഹ​ങ്ങ​ളു​ടെ​മേ​ലുള്ള അവളുടെ ഇറുകിയ പിടുത്തം അയഞ്ഞി​രി​ക്കു​ക​യാണ്‌. ചർച്ചിൽ 1946-ൽ പ്രഖ്യാ​പിച്ച ഇരുമ്പു​മറ ഉരുകി പുതിയ വെളിച്ചം പ്രവേ​ശി​ക്കാൻ അനുവ​ദി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​താ​യി തോന്നു​ന്നു.

ഈ മാററ​ങ്ങൾക്ക്‌ നിങ്ങളെ ബാധി​ക്കാൻ കഴിയുന്ന വിധം

ഈ മാററ​ങ്ങൾക്ക്‌ അനേകം രാജ്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ​മേ​ലുള്ള സാമ്പത്തിക സ്വാധീ​നങ്ങൾ നാം ശ്രദ്ധി​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞു—പുതിയ ജോലി​കൾ, പുതിയ രംഗവി​ധാ​നങ്ങൾ, ചിലർക്ക്‌ പുതിയ തൊഴിൽ​വൈ​ദ​ഗ്‌ദ്ധ്യ​ങ്ങൾ. മററ​നേ​കർക്ക്‌ തൊഴി​ലി​ല്ലാ​യ്‌മ​യും പോരാ​ട്ട​വും ഉണ്ടായി​രി​ക്കും. അത്‌ സ്വതന്ത്ര കമ്പോള തത്വശാ​സ്‌ത്ര​ത്തി​ന്റെ ഒരു ഉപോൽപ്പ​ന്ന​മാണ്‌—അർഹത​മാ​യ​തി​ന്റെ അതിജീ​വനം.

നേരെ​മ​റിച്ച്‌, ജനാധി​പ​ത്യ​വൽക്ക​ര​ണ​ത്തി​ലേ​ക്കുള്ള മാററം ആളുക​ളു​ടെ കൂടുതൽ സ്വത​ന്ത്ര​മായ ചലനം അനുവ​ദി​ക്കു​ന്നു. അതിന്റെ അർത്ഥം അന്താരാ​ഷ്‌ട്ര വിനോ​ദ​സ​ഞ്ചാ​ര​മെ​ന്നാണ്‌. മററു രാജ്യങ്ങൾ (ദൃഷ്‌ടാ​ന്ത​ത്തിന്‌, സ്‌പെ​യി​നും ഇററലി​യും) കഴിഞ്ഞ 30 വർഷക്കാ​ലത്ത്‌ കണ്ടുപി​ടി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​തു​പോ​ലെ, വിദേശ ട്യൂറി​സ​ത്തിന്‌ ഏതു ഗവൺമെൻറി​ലും അടവു​മി​ച്ച​ത്തി​ന്റെ പ്രശ്‌ന​ത്തിൽ ഒരു വലിയ വ്യത്യാ​സ​മു​ള​വാ​ക്കാൻ കഴിയും. പടിഞ്ഞാ​റുള്ള ദശലക്ഷങ്ങൾ പൂർവ​യൂ​റോ​പ്പി​ലെ ചരി​ത്ര​പ്ര​ധാ​ന​മായ നഗരങ്ങൾ, കഴിഞ്ഞു​പോയ പ്രതാ​പ​കാ​ല​ത്തി​ന്റെ ഓർമ്മ ഉണർത്തുന്ന നഗരങ്ങൾ, സന്ദർശി​ക്കാൻ ആകാം​ക്ഷ​യു​ള്ള​വ​രാണ്‌.—ബുഡാ​പെ​സ്‌ററ്‌, പ്രേഗ്‌, ബുക്കാ​റ​സ്‌ററ്‌, വാഴ്‌സോ, ലീപ്‌സിഗ്‌, എന്നിവ ചുരുക്കം മാത്രം. ലെനിൻഗ്രാ​ഡും മോസ്‌ക്കോ​യും ഒഡേസ്സാ​യും യഥേഷ്‌ടം സന്ദർശി​ക്കാ​നും ആളുകൾ ആഗ്രഹി​ക്കു​ന്നു. അതു​പോ​ലെ​തന്നെ, പൂർവ​യൂ​റോ​പ്പി​ലെ ആളുകൾ പടിഞ്ഞാ​റൻ രാജ്യങ്ങൾ സന്ദർശി​ക്കാ​നാ​ഗ്ര​ഹി​ക്കു​ന്നു. തീർച്ച​യാ​യും, അന്താരാ​ഷ്‌ട്ര വിനോ​ദ​സ​ഞ്ചാ​രം മുൻവി​ധി​യു​ടെ​യും അജ്ഞതയു​ടെ​യും ചില പ്രതി​ബ​ന്ധ​ങ്ങളെ തകർക്കാൻ പ്രയോ​ജ​കീ​ഭ​വി​ക്കു​ന്നു. ഒട്ടനവധി വിനോ​ദ​പ​ര്യാ​ടകർ കണ്ടുപി​ടി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​തു​പോ​ലെ, മുൻശ​ത്രു​ക്ക​ളെന്നു വിളി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​വ​രു​മാ​യുള്ള ഒരു ബീച്ചിലെ സഹവാ​സ​ത്തിന്‌ പെട്ടെന്ന്‌ ശത്രു​തയെ ഉരുക്കി​ക്ക​ള​യാൻ കഴിയും.

ദശലക്ഷ​ക്ക​ണ​ക്കി​നാ​ളു​കളെ ആകർഷി​ക്കു​ന്ന​താ​യി വീണു​പോയ മതിലി​ന്റെ മറെറാ​രു വശമുണ്ട്‌—മററു രാഷ്‌ട്ര​ങ്ങ​ളി​ലെ തങ്ങളുടെ സഹ മതവി​ശ്വാ​സി​ക​ളു​മാ​യുള്ള സ്വത​ന്ത്ര​സ​ഹ​വാ​സ​ത്തി​ന്റെ സാദ്ധ്യത. ഇത്‌ എത്ര​ത്തോ​ളം സാദ്ധ്യ​മാ​യി​രി​ക്കും? പൂർവ യൂറോ​പ്പിൽ മതമണ്ഡ​ല​ത്തിൽ എന്ത്‌ മാററ​ങ്ങ​ളാണ്‌ നടന്നു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നത്‌? അടുത്ത ലേഖനം ഇവയും മററു പ്രശ്‌ന​ങ്ങ​ളും പരിചി​ന്തി​ക്കും. (g91 1⁄8)

[അടിക്കു​റി​പ്പു​കൾ]

[5-ാം പേജിലെ ഭൂപടം]

(പൂർണ​രൂ​പ​ത്തിൽ കാണു​ന്ന​തി​നു പ്രസി​ദ്ധീ​ക​രണം നോക്കുക.)

ജർമ്മനി

ബർലിൻ

പോളണ്ട്‌

യു.എസ്‌.എസ്‌.ആർ

ചെക്കോസ്ലൊവേക്യ

ഹംഗറി

റുമേനിയാ

യൂഗോസേവ്‌ള്യ

ബൾഗേറിയാ

അൽബേനിയാ