ചലച്ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ 100 വർഷം

ഫ്രാൻസിലെ ഉണരുക! ലേഖകൻ

സിനിമ ഒരു പ്രത്യേക കണ്ടുപി​ടി​ത്ത​ത്തി​ന്റെ ഉത്‌പ​ന്ന​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​ക്കാള​ധി​കം 75 വർഷ​ത്തോ​ളം നടത്തിയ അന്തർദേ​ശീയ ഗവേഷ​ണ​ത്തി​ന്റെ​യും പരീക്ഷ​ണ​ത്തി​ന്റെ​യും പരിസ​മാ​പ്‌തി​യാണ്‌. 1832-ൽ ബൽജിയൻ ജോസഫ്‌ പ്ലാറ്റോ കണ്ടുപി​ടിച്ച ഫിനകി​സ്റ്റോ​സ്‌കോപ്പ്‌ ചിത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ ഒരു പരമ്പര​യിൽനി​ന്നു വിജയ​ക​ര​മാ​യി ചലനം പുനരാ​വി​ഷ്‌ക​രി​ച്ചു. ഫ്രാൻസിൽ ജോസഫ്‌ ന്യെപ്പ്‌സി​ന്റെ​യും ലൂയി ഡാഗ്യെ​റി​യു​ടെ​യും സഹായ​ത്താൽ വാസ്‌ത​വിക സംഗതി​കളെ പ്രതി​രൂ​പ​ങ്ങ​ളാ​ക്കി മാറ്റുന്ന ഒരു ഛായാ​ഗ്രഹണ പ്രക്രിയ 1839 ആയതോ​ടെ സാധ്യ​മാ​യി​ത്തീർന്നു. ചലിക്കുന്ന സുതാര്യ ചിത്രങ്ങൾ തിരയിൽ വീഴ്‌ത്തി​ക്കൊണ്ട്‌ ഫ്രഞ്ചു​കാ​ര​നായ ഏമിൽ റെയ്‌നോഡ്‌ ഈ ആശയം കൂടു​ത​ലാ​യി വികസി​പ്പി​ച്ചു. 1892-നും 1900-ത്തിനും ഇടയ്‌ക്കു ലക്ഷക്കണ​ക്കിന്‌ ആളുകൾ അവ കണ്ടു.

ചലച്ചി​ത്ര​ങ്ങൾക്കു ശ്രദ്ധേ​യ​മായ മുന്നേറ്റം സംഭവി​ച്ചിട്ട്‌ 100-ലധികം വർഷമേ ആയിട്ടു​ള്ളൂ. 1890-ൽ പ്രസിദ്ധ അമേരി​ക്കൻ ഉപജ്ഞാ​താ​വായ തോമസ്‌ എഡിസ​ണും അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ ഇംഗ്ലീ​ഷു​കാ​ര​നായ സഹകാരി വില്യം ഡിക്ക്‌സ​ണും, കുത്ത​നെ​യുള്ള ഒരു പിയാ​നോ​യു​ടെ​യ​ത്ര​യും വലിപ്പ​വും ഭാരവു​മുള്ള ഒരു ക്യാമറ രൂപകൽപ്പന ചെയ്‌തു. ഒരാൾക്കു വീക്ഷി​ക്കാൻ കഴിയുന്ന, കൈന​റ്റോ​സ്‌കോ​പ്പി​ന്റെ നിർമാ​ണാ​വ​കാ​ശ​ത്തി​നു​വേണ്ടി പിറ്റേ വർഷം എഡിസൺ അപേക്ഷി​ച്ചു. 35 മില്ലി​മീ​റ്റർ നീളമു​ള്ള​തും സുഷി​ര​ങ്ങ​ളോ​ടു​കൂ​ടി​യ​തു​മായ സെല്ലു​ലോ​യ്‌ഡ്‌ നാടക​ളിൽ ആലേഖനം ചെയ്‌ത ചലച്ചി​ത്രങ്ങൾ ലോക​ത്തി​ലെ ആദ്യത്തെ ചലച്ചിത്ര സ്റ്റുഡി​യോ​യായ ന്യൂ ജേഴ്‌സി​യി​ലെ വെസ്റ്റ്‌ ഓറഞ്ചി​ലുള്ള ബ്ലാക്ക്‌ മരിയ​യി​ലാണ്‌ ഷൂട്ട്‌ ചെയ്‌തത്‌. ഈ ചലച്ചി​ത്രങ്ങൾ വ്യത്യസ്‌ത കലാപ​രി​പാ​ടി​കൾ, സർക്കസ്സ്‌, കോമാ​ളി രംഗങ്ങൾ, വിജയ​ക​ര​മായ ന്യൂ​യോർക്ക്‌ നാടക​ങ്ങ​ളി​ലെ രംഗങ്ങൾ എന്നിവ വിശേ​ഷ​വ​ത്‌ക​രി​ച്ചു. ആദ്യത്തെ കൈന​റ്റോ​സ്‌കോപ്പ്‌ പാർലർ 1894-ൽ ന്യൂ​യോർക്കിൽ തുറന്നു. അതേവർഷം​തന്നെ അനേകം യന്ത്രങ്ങൾ യൂറോ​പ്പി​ലേക്കു കയറ്റു​മ​തി​ചെ​യ്യു​ക​യും ചെയ്‌തു.

ചിത്രങ്ങൾ തിരയിൽ വീഴ്‌ത്തു​ന്ന​തിൽ തുടക്ക​ത്തിൽ താത്‌പ​ര്യ​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും മത്സരം ഒഴിവാ​ക്കാ​നാ​യി ഒരു പ്രൊ​ജക്ടർ ഉത്‌പാ​ദി​പ്പി​ക്കാൻ എഡിസൺ നിർബ​ന്ധി​ത​നാ​യി​ത്തീർന്നു. 1896 ഏപ്രി​ലി​ലാണ്‌ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ വൈറ്റാ​സ്‌കോപ്പ്‌ ന്യൂ​യോർക്കിൽ ആദ്യമാ​യി രംഗ​പ്ര​വേശം ചെയ്‌തത്‌. അദ്ദേഹം തുടർന്ന്‌ ആരംഭിച്ച നിർമാ​ണാ​വ​കാശ പോരാ​ട്ടം വ്യവസാ​യ​ത്തി​ന്മേൽ സമ്പൂർണ കുത്തക നേടു​ന്ന​തി​നുള്ള ഒരു ട്രസ്റ്റിന്റെ രൂപീ​ക​ര​ണ​ത്തിൽ കലാശി​ച്ചു.

ഛായാ​ഗ്ര​ഹ​ണം നടത്താ​നും ചലച്ചി​ത്രങ്ങൾ തിരയിൽ വീഴ്‌ത്താ​നും കഴിവുള്ള കൈ​കൊ​ണ്ടു തിരി​ക്കാ​വുന്ന ഒരു ക്യാമറ കണ്ടുപി​ടി​ക്കാൻ ഫ്രാൻസി​ലെ ല്യോൺസി​ലുള്ള വ്യവസാ​യി​ക​ളായ ഓഗ്യൂ​സ്റ്റി​നെ​യും ലൂയി ല്യൂമ്യ​റി​നെ​യും പ്രേരി​പ്പി​ച്ചത്‌ എഡിസന്റെ കൈന​റ്റോ​സ്‌കോ​പ്പി​ന്റെ ഒരു പകർപ്പാണ്‌. അവരുടെ സിനി​മാ​ട്ടോ​ഗ്രാ​ഫിന്‌ (“ചലനം” എന്നർഥ​മുള്ള കിനെമ എന്ന ഗ്രീക്ക്‌ പദത്തിൽനി​ന്നും “ചിത്രീ​ക​രി​ക്കുക” എന്നർഥ​മുള്ള ഗ്രാഫീ​നിൽനി​ന്നും) 1895 ഫെബ്രു​വ​രി​യിൽ നിർമാ​ണാ​വ​കാ​ശം ലഭിക്കു​ക​യും ഡിസംബർ 28-ന്‌ “സിനി​മ​യു​ടെ പ്രഥമ ഔദ്യോ​ഗിക ലോക​പ്ര​ദർശനം” പാരീ​സി​ലെ 14 ബൂൾവാർ ദെ കാപു​സി​നി​ലെ ഗ്രാൻ കഫേയിൽവച്ച്‌ “നടക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു.” പിറ്റേന്ന്‌, പാരീ​സി​ലെ 2,000 ആളുകൾ ശാസ്‌ത്ര​ത്തി​ന്റെ ഈ അത്യാ​ധു​നിക അത്ഭുതം കാണാൻ ഗ്രാൻ കാഫേ​യിൽ തടിച്ചു​കൂ​ടി.

താമസി​യാ​തെ ലൂമിയർ സഹോ​ദ​രൻമാർ സിനിമാ തിയേ​റ്റ​റു​കൾ തുറക്കു​ക​യും ലോക​മെ​മ്പാ​ടും ഛായാ​ഗ്രാ​ഹി​കളെ അയയ്‌ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. ഏതാനും ചില വർഷങ്ങൾക്കൊണ്ട്‌ അവർ ലോക​പ്ര​സിദ്ധ സ്ഥലങ്ങളു​ടെ​യോ റഷ്യയി​ലെ സാർ നിക്കോ​ളാസ്‌ II-ന്റെ കിരീ​ട​ധാ​രണം പോ​ലെ​യുള്ള സംഭവ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യോ 1,500-ഓളം ചലച്ചി​ത്രങ്ങൾ നിർമി​ച്ചു.

നിശ്ശബ്ദ യുഗം

ഒരു കൺകെ​ട്ടു​വി​ദ്യ​ക്കാ​ര​നും പാരീസ്‌ തിയേ​റ്റ​റി​ന്റെ ഉടമയു​മായ ഷോർഷെ മേൽയെസ്‌ താൻ കണ്ട കാര്യ​ങ്ങ​ളാൽ ആകൃഷ്ട​നാ​യി​ത്തീർന്നു. അദ്ദേഹം സിനി​മാ​ട്ടോ​ഗ്രാഫ്‌ വാങ്ങാ​മെന്ന്‌ വാഗ്‌ദാ​നം ചെയ്‌തു. പ്രത്യ​ക്ഷ​ത്തിൽ മറുപടി ഇപ്രകാ​ര​മാ​യി​രു​ന്നു: “ഇല്ല, സിനി​മാ​ട്ടോ​ഗ്രാഫ്‌ വിൽക്കാ​നില്ല. യുവാ​വായ നിങ്ങൾ എന്നോട്‌ നന്ദി പറയുക; ഈ കണ്ടുപി​ടി​ത്ത​ത്തിന്‌ ഭാവി​യില്ല.” എന്നിരു​ന്നാ​ലും, മേൽയെസ്‌ ഭയപ്പെ​ടാ​തെ ഇംഗ്ലണ്ടിൽനി​ന്നു വാങ്ങിയ സജ്ജീക​ര​ണ​മു​പ​യോ​ഗിച്ച്‌ ചലച്ചി​ത്ര​നിർമാ​ണം തുടങ്ങി. തന്റെ ദൃശ്യ-ശ്രവണ ഫലങ്ങളും തിരക്ക​ഥ​യും ഉപയോ​ഗിച്ച്‌ മേൽയെസ്‌ സിനി​മാ​ട്ടോ​ഗ്രാ​ഫി​യെ ഒരു കലാരൂ​പ​മാ​ക്കി മാറ്റി. അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ ചലച്ചി​ത്ര​മായ ലെ വായാഷ്‌ ഡാൻ ലാ ല്യൂൻ (ചന്ദ്രനി​ലേ​ക്കുള്ള യാത്ര) 1902-ൽ അന്തർദേ​ശീയ വിജയം നേടി. പാരീ​സി​ന്റെ പ്രാന്ത​പ്ര​ദേ​ശ​ത്തുള്ള മോൺട്രി​യു​വി​ലെ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ സ്റ്റുഡി​യോ​യിൽ അദ്ദേഹം 500-ലേറെ ചലച്ചി​ത്രങ്ങൾ നിർമി​ച്ചു—അവയിൽ പലതും കൈ​കൊ​ണ്ടു നിറം​പി​ടി​പ്പി​ച്ച​വ​യാ​യി​രു​ന്നു.

ഏതാണ്ട്‌ 1910 ആയപ്പോ​ഴേ​ക്കും, ലോക​വ്യാ​പ​ക​മാ​യി കയറ്റു​മ​തി​ചെ​യ്യ​പ്പെട്ട ചലച്ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ 70 ശതമാനം ഫ്രഞ്ച്‌ ഉത്ഭവം ഉള്ളവയാ​യി​രു​ന്നു. ഇത്‌ മുഖ്യ​മാ​യും പാറ്റേ സഹോ​ദ​രൻമാ​രാ​ലുള്ള സിനി​മ​യു​ടെ വ്യവസാ​യ​വ​ത്‌ക​രണം നിമി​ത്ത​മാ​യി​രു​ന്നു. സിനിമ “നാളെ​യു​ടെ തിയേ​റ്റ​റും പത്രവും സ്‌കൂ​ളും” ആയിത്തീ​ര​ണ​മെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു അവരുടെ ലക്ഷ്യം.

1919-ൽ ചാർലി ചാപ്‌ളിൻ, ഡഗ്‌ളസ്‌ ഫെയർബാ​ങ്ക്‌സ്‌, ഡേവിഡ്‌ ഡബ്ലിയു. ഗ്രിഫിത്ത്‌, മേരി പിക്‌ഫോർഡ്‌ എന്നിവർ ട്രസ്റ്റിന്റെ വാണി​ജ്യാ​ധി​പ​ത്യം അവസാ​നി​പ്പി​ക്കാ​നാ​യി യു​ണൈ​റ്റഡ്‌ ആർട്ടി​സ്റ്റ്‌സ്‌ സ്ഥാപിച്ചു. ഗ്രിഫി​ത്തി​ന്റെ 1915-ലെ ബെർത്ത്‌ ഓഫ്‌ എ നേഷൻ ഹോളി​വു​ഡി​ന്റെ ആദ്യത്തെ മഹത്തായ ചിത്ര​മാ​യി​രു​ന്നു. അമേരി​ക്ക​യി​ലെ ആഭ്യന്തര യുദ്ധ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള അത്യന്തം വിവാ​ദ​പ​ര​മായ ഈ ചലച്ചി​ത്ര​ത്തി​ന്റെ വർഗീയ ഉള്ളടക്കം നിമിത്തം അതു പുറത്തി​റ​ങ്ങി​യ​പ്പോൾ കലാപ​ങ്ങ​ളും ചില മരണങ്ങൾ പോലും സംഭവി​ച്ചു. എന്നിരു​ന്നാ​ലും, പത്തു കോടി​യി​ല​ധി​കം കാണികൾ ദർശിച്ച ആ ചലച്ചി​ത്രം ഒരു വൻ വിജയ​മാ​യി​രു​ന്നു, അങ്ങനെ അത്‌ ചരി​ത്ര​ത്തി​ലെ ഏറ്റവും ലാഭക​ര​മായ ചലച്ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നാ​യി​ത്തീർന്നു.

ഒന്നാം ലോക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധ​ത്തി​നു ശേഷമുള്ള ചലച്ചി​ത്രങ്ങൾ “നിശാ​ക്ല​ബ്ബു​കൾ, നഗര​പ്രാന്ത ക്ലബ്ബുകൾ, നിയമ​വി​രുദ്ധ മദ്യവിൽപ്പന സ്ഥലങ്ങൾ, ഇവയ്‌ക്കെ​ല്ലാ​മൊ​പ്പ​മു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന ധാർമിക ചാപല്യം ഇവയട​ങ്ങിയ ഒരു ലോകത്തെ മുഴു അമേരി​ക്ക​യ്‌ക്കും പരിച​യ​പ്പെ​ടു​ത്തി​ക്കൊ​ടു​ത്തു.” ലോക​ത്തി​ന്റെ മറ്റുഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലെ പരിപാ​ടി​ക​ളു​ടെ 60 മുതൽ 90 ശതമാനം അമേരി​ക്കൻ ചലച്ചി​ത്രങ്ങൾ ആയിരു​ന്ന​പ്പോൾ, അമേരി​ക്ക​യു​ടെ ചലച്ചിത്ര യവനി​ക​ക​ളിൽനിന്ന്‌ വിദേശ ചലച്ചി​ത്രങ്ങൾ മിക്കവാ​റും അപ്രത്യ​ക്ഷ​മാ​യി. സിനിമ അമേരി​ക്കൻ ജീവി​ത​രീ​തി​യെ​യും അമേരി​ക്കൻ ഉത്‌പ​ന്ന​ങ്ങ​ളെ​യും മഹത്ത്വ​പ്പെ​ടു​ത്താ​നുള്ള ഒരു മാർഗ​മാ​യി ഉപയോ​ഗി​ക്ക​പ്പെട്ടു. അതേസ​മ​യം​തന്നെ, പുതു​താ​യി സൃഷ്ടി​ക്ക​പ്പെട്ട “താര സമ്പ്രദാ​യം” റൂഡോൾഫ്‌ വലെൻറി​നോ, മേരി പിക്‌ഫോർഡ്‌, ഡഗ്ലസ്‌ ഫെയർബാ​ങ്ക്‌സ്‌ എന്നിവ​രെ​പ്പോ​ലെ​യു​ള്ള​വരെ ഫലത്തിൽ ദൈവ​ങ്ങ​ളാ​ക്കി​മാ​റ്റി.

ശബ്ദവും വർണവും

“ഹേ, മമ്മീ, ഇതു കേൾക്കൂ!” ഈ വാക്കു​ക​ളി​ലൂ​ടെ, അൽ ജോൾസൺ 1927-ലെ ദ ജാസ്സ്‌ സിങ്ങർ എന്ന ചലച്ചി​ത്ര​ത്തിൽ നിശബ്ദ ചലച്ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ സുവർണ യുഗത്തി​നു വിരാ​മ​മി​ടു​ക​യും സംസാ​രി​ക്കുന്ന ചലച്ചി​ത്രങ്ങൾ ലോക​ത്തി​നു പരിച​യ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും ചെയ്‌തു. ദൃശ്യാ​നു​സൃ​ത​മാ​യി ശബ്ദം പുറ​പ്പെ​ടു​വി​ക്കുന്ന ഫോ​ണോ​ഗ്രാഫ്‌ റെക്കാർഡു​കൾക്കൊ​ണ്ടുള്ള പരീക്ഷ​ണങ്ങൾ സിനി​മ​യു​ടെ തുടക്കം​മു​തൽത്തന്നെ നടത്തി​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ ’20-കളിൽ വൈദ്യു​ത റെക്കാർഡി​ങ്ങും വാൽവ്‌ ആപ്ലിഫ​യ​റു​ക​ളും കണ്ടുപി​ടി​ക്കു​ന്ന​തു​വരെ ശബ്ദം പ്രാ​യോ​ഗി​ക​മാ​യില്ല. അതിന്റെ അവതരണം പ്രശ്‌ന​വി​മു​ക്ത​മാ​യി​രു​ന്നില്ല.

കൈ​കൊ​ണ്ടു നിറം​പി​ടി​പ്പിച്ച ചലച്ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ​യാണ്‌ വർണം ആദ്യമാ​യി സിനി​മ​യിൽ പ്രവേ​ശി​ച്ചത്‌. പിന്നീട്‌, സ്റ്റെൻസി​ലു​കൾ ഉപയോ​ഗി​ച്ചു തുടങ്ങി. ഒരു ഫലപ്ര​ദ​മായ കളർ-ഫിലിം സമ്പ്രദാ​യ​ത്തി​ന്റെ അഭാവം നിമി​ത്ത​മാണ്‌ ചലച്ചി​ത്ര​ങ്ങൾക്ക്‌ നിറം​പി​ടി​പ്പി​ക്കേണ്ടി വന്നത്‌. ത്രിവർണ സമ്പ്രദാ​യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടിയ ടെക്‌നി​ക്കളർ 1935-ൽ വിജയി​ക്കു​ന്ന​തു​വരെ വിവിധ രീതികൾ ഉപയോ​ഗ​പ്പെ​ടു​ത്തി നോക്കി. എന്നിരു​ന്നാ​ലും, 1939-ൽ ഗോൺ വിത്ത്‌ ദ വിൻഡ്‌ വൻ ജനപ്രീ​തി​യാർജി​ച്ച​തി​നു​ശേഷം മാത്ര​മാണ്‌ ടിക്കറ്റ്‌ വാങ്ങു​ന്ന​വരെ ആകർഷി​ക്കാ​നുള്ള ഒരു പ്രമുഖ മാർഗ​മാ​യി വർണത്തെ വീക്ഷി​ക്കാൻ തുടങ്ങി​യത്‌.

യുദ്ധകാല പ്രചാ​ര​ണം

’30-കളിലെ സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യ​ത്തി​ന്റെ സമയത്ത്‌ സിനിമ “സാധാരണ ജനങ്ങളു​ടെ കറുപ്പ്‌” ആയി സേവിച്ചു. എന്നാൽ ലോകം യുദ്ധത്തി​ലേക്ക്‌ ക്രമേണ നീങ്ങി​യ​പ്പോൾ സിനി​മ​യു​ടെ ദൗത്യം കൃത്രി​മോ​പാ​യ​ത്തി​ന്റെ​യും പ്രചാ​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ​യും ഒന്നായി​ത്തീർന്നു. സിനിമ, ഹിറ്റ്‌ല​റി​ന്റെ കീഴിൽ മുഖ്യ​മാ​യും യുവജ​ന​ങ്ങളെ സിദ്ധാന്തം പഠിപ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​നുള്ള ദേശീയ സോഷ്യ​ലി​സ​ത്തി​ന്റെ വക്താവാ​യി​ത്തീർന്ന​പ്പോൾ മുസ്സോ​ളി​നി അതിനെ “ലാർമാ പ്യൂ ഫോർട്ടെ” അല്ലെങ്കിൽ “ഏറ്റവും ശക്തി​യേ​റിയ ആയുധം” എന്നു വിളിച്ചു. ഡെർ ട്രിയുംഫ്‌ ഡെസ്‌ വില്ലെൻസ്‌ (ഇച്ഛാശ​ക്തി​യു​ടെ വിജയം), ഒളൂമ്പ്യാ തുടങ്ങിയ ചലച്ചി​ത്രങ്ങൾ നാസി നേതാ​ക്കൻമാർക്ക്‌ ഫലപ്ര​ദ​മായ വിധത്തിൽ ദിവ്യ​ത്വം കൽപ്പിച്ചു. അതേസ​മയം, യൂഡ്‌ സ്യൂസ്‌ (Jew Süss) ശേമ്യ വിരോ​ധത്തെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ച്ചു. ബ്രിട്ട​നിൽ, ലോ​റെൻസ്‌ ഒളിവി​യെ​റി​ന്റെ ഹെൻറി വി, ഡി ദിനത്തി​നും അതിനെ തുടർന്നു​ണ്ടാ​കുന്ന അത്യാ​ഹി​ത​ങ്ങൾക്കും തയ്യാ​റെ​ടു​ക്കവേ മനോ​വീ​ര്യം വർധി​പ്പി​ക്കുന്ന ഒന്നായി ഉതകി.

പ്രതി​സ​ന്ധി

രണ്ടാം ലോക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധത്തെ തുടർന്ന്‌ ടെലി​വി​ഷൻ സെറ്റുകൾ കൂടുതൽ വ്യാപ​ക​മാ​യി ലഭ്യമാ​യ​തോ​ടെ ആളുകൾ സിനി​മ​യ്‌ക്കു പോകാ​തെ വീട്ടിൽത്തന്നെ ഇരിപ്പാ​യി. ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളി​ലെ ഹാജരു​കൾ കുത്തനെ താഴ്‌ന്നു, വെറും പത്തു വർഷം​കൊണ്ട്‌ അവ പകുതി​യാ​യി​ത്തീർന്നു. ’50-കളിൽ വിശാ​ല​മായ വെള്ളി​ത്തി​ര​യി​ലുള്ള ചലച്ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളും ദിശാത്മക സ്റ്റീരി​യോ ശബ്ദവും അവതരി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടും ആയിര​ക്ക​ണ​ക്കി​നു സിനിമാ തിയേ​റ്റ​റു​കൾ അടയ്‌ക്കാൻ നിർബ​ന്ധി​ത​മാ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും ചലച്ചിത്ര നിർമാ​ണം മൂന്നി​ലൊ​ന്നാ​യി കുറയു​ക​യും ചെയ്‌തു. സെസിൽ ബി. ഡെ മില്ലിന്റെ പത്തു കൽപ്പനകൾ (ഇംഗ്ലീഷ്‌) (1956) പോ​ലെ​യുള്ള, അനേക കോടി ഡോള​റി​ന്റെ മഹത്തായ നിർമാ​ണങ്ങൾ ഈ മത്സരത്തെ നേരി​ടാ​നുള്ള ശ്രമത്തിൽ നിർമി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വ​യാണ്‌. യൂറോ​പ്പി​ലെ സിനി​മ​യു​ടെ ഹാജരും ഭയങ്കര​മാ​യി താഴ്‌ന്നു.

സാമൂ​ഹിക സ്വാധീ​നം

സിനി​മയെ സമൂഹ​ത്തി​ന്റെ ദർപ്പണം എന്നു വിളി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ’70-കളിലെ പല ചലച്ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളും ഫലത്തിൽ അക്കാലത്തെ “അസ്വാ​സ്ഥ്യം, അതൃപ്‌തി, യാഥാർഥ്യ​ബോ​ധം, ഉത്‌കണ്‌ഠ, ചിത്ത​ഭ്രമം” എന്നിവയെ പ്രതി​ഫ​ലി​പ്പി​ച്ചു, ഭീകര ചിത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ പുനരു​ദ്ധാ​ര​ണ​ത്തി​ലും “സാത്താ​നി​ക​ത​യോ​ടും മന്ത്രവാ​ദ​ത്തോ​ടു​മുള്ള അഭൂത​പൂർവ​മായ വശ്യത”യിലും ഈ വസ്‌തുത പ്രകട​മാണ്‌. വിപത്തു​കളെ വിശേ​ഷ​വ​ത്‌ക​രി​ക്കുന്ന ചലച്ചി​ത്രങ്ങൾ “യഥാർഥ ജീവി​ത​ത്തി​ലെ വിപത്തു​ക​ളിൽനിന്ന്‌ ശ്രദ്ധ അകറ്റാൻ” സഹായി​ച്ചു. (ലോക സിനിമ—ഒരു ഹ്രസ്വ ചരിത്രം) അതേസ​മയം, ’80-കൾ “ലൈം​ഗി​ക​വൈ​കൃ​തത്തെ സാധാ​ര​ണ​മാ​ക്കാ​നുള്ള ഒരു മനഃപൂർവ ശ്രമം” എന്ന്‌ ഒരു ഫ്രഞ്ച്‌ എഴുത്തു​കാ​രൻ വിളി​ച്ചതു ദർശിച്ചു. 1983-ലെ കാനെസ്‌ ചലച്ചി​ത്രോ​ത്സ​വ​ത്തി​ലെ ചലച്ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളിൽ പകുതി​യു​ടെ​യും വിഷയം സ്വവർഗ​സം​ഭോ​ഗ​മോ നിഷിദ്ധ ബന്ധു​വേ​ഴ്‌ച​യോ ആയിരു​ന്നു. ആനുകാ​ലിക ചലച്ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ വീണ്ടും വീണ്ടും പ്രത്യ​ക്ഷ​പ്പെ​ടുന്ന ആശയം അല്ലെങ്കിൽ ആവർത്തി​ക്ക​പ്പെ​ടുന്ന വിഷയം അക്രമ​മാ​യി​ത്തീർന്നി​രി​ക്കു​ക​യാണ്‌. 1992-ലെ ഹോളി​വുഡ്‌ ചലച്ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ 66 ശതമാ​ന​ത്തിൽ അക്രമ രംഗങ്ങൾ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. കഴിഞ്ഞ കാലത്തെ അക്രമ​ത്തിന്‌ സാധാ​ര​ണ​ഗ​തി​യിൽ ഒരു ഉദ്ദേശ്യ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ ഇപ്പോൾ അത്‌ തീർത്തും അനാവ​ശ്യ​മാണ്‌.

അത്തരം പ്രദർശ​ന​ത്തി​ന്റെ ഫലമെ​ന്താ​യി​രു​ന്നു? 1994 ഒക്ടോ​ബ​റിൽ, മുമ്പ്‌ യാതൊ​രു കുറ്റകൃ​ത്യ പശ്ചാത്ത​ല​വു​മി​ല്ലാ​തി​രുന്ന ഒരു യുവ ദമ്പതി​മാർ 4 പേരെ കൊന്നു​കൊണ്ട്‌ പാരീ​സിൽ അക്രമാ​സ​ക്ത​മാ​യി പെരു​മാ​റി​യ​പ്പോൾ, ഒരു ദമ്പതി​മാർ 52 പേരെ കൊല്ലുന്ന, നാച്ചുറൽ ബോൺ കില്ലേ​ഴ്‌സ്‌ എന്ന ചലച്ചി​ത്ര​ത്തി​ന്മേൽ നേരിട്ടു കുറ്റമാ​രോ​പി​ക്ക​പ്പെട്ടു. അക്രമ​ത്തി​ന്റെ—പ്രത്യേ​കിച്ച്‌ അത്തരം രംഗങ്ങൾ സ്വഭാവ മാതൃ​ക​ക​ളാ​യി​രി​ക്കുന്ന കുട്ടി​ക​ളി​ലുള്ള അതിന്റെ—സ്വാധീ​ന​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ സാമൂ​ഹി​ക​ശാ​സ്‌ത്ര​ജ്ഞൻമാർ കൂടു​തൽക്കൂ​ടു​ത​ലാ​യി ഉത്‌കണ്‌ഠ പ്രകടി​പ്പി​ച്ചു കൊണ്ടി​രി​ക്കു​ക​യാണ്‌. തീർച്ച​യാ​യും, എല്ലാ ചലച്ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളും അക്രമ​ത്തെ​യോ അധാർമി​ക​ത​യെ​യോ മഹത്ത്വീ​ക​രി​ക്കു​ന്നില്ല. ദ ലയൺ കിംഗ്‌ പോ​ലെ​യുള്ള അടുത്ത​കാ​ലത്തെ ചലച്ചി​ത്രങ്ങൾ ടിക്കറ്റ്‌ വാങ്ങു​ന്ന​വരെ ആകർഷി​ക്കു​ന്ന​തിൽ സ്ഥാപിച്ച മുൻ റെക്കാർഡു​കളെ കടത്തി​വെട്ടി.

സിനിമ കഴിഞ്ഞ 100-ലേറെ വർഷമാ​യി സമൂഹത്തെ എങ്ങനെ​യാ​ണു സ്വാധീ​നി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തെന്ന്‌ ലി മോൺഡ്‌ എന്ന പാരീസ്‌ പത്രം ചോദി​ച്ച​പ്പോൾ, ചലച്ചി​ത്ര​നിർമാ​താ​വും നടനു​മായ ഒരു പ്രമുഖ വ്യക്തി ഉത്തരം പറഞ്ഞത്‌, അത്‌ “യുദ്ധത്തെ മഹത്ത്വ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും കൊള്ള​സം​ഘ​ങ്ങളെ വീരൻമാ​രാ​യി ചിത്രീ​ക​രി​ക്കു​ക​യും തീരെ ലളിത​മായ പരിഹാ​ര​ങ്ങ​ളും ഭക്തി​പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ളും നിർദേ​ശി​ക്കു​ക​യും തെറ്റായ പ്രതീ​ക്ഷകൾ സൃഷ്ടി​ക്കു​ക​യും ധനം, സ്വത്തുക്കൾ, വിരസ​മായ ശാരീ​രിക സൗന്ദര്യം, അയഥാർഥ​വും മൂല്യ​മി​ല്ലാ​ത്ത​തു​മായ മറ്റനേകം ലക്ഷ്യങ്ങൾ ഇവയെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ക്കു​ക​യും” ചെയ്‌തി​ട്ടു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും കോടി​ക്ക​ണ​ക്കി​നാ​ളു​കളെ ദൈനം​ദിന ജീവി​ത​ത്തി​ന്റെ ദാരുണ യാഥാർഥ്യ​ങ്ങ​ളിൽനിന്ന്‌ സ്വാഗ​താർഹ​മാ​യി മോചി​പ്പി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌ എന്നാണ്‌.

ലൈറ്റു​കൾ അണയു​ക​യും വെള്ളി​ത്തിര പ്രവർത്ത​നോ​ത്മു​ഖ​മാ​കു​ക​യും ചെയ്യു​മ്പോൾ 100-ലേറെ വർഷമാ​യി ആളുകളെ വശീക​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കുന്ന ആ ഇന്ദ്രജാ​ലം ചില​പ്പോൾ നമുക്കും അനുഭ​വ​വേ​ദ്യ​മാ​കു​ന്നു.

[21-ാം പേജിലെ ചതുരം/ചിത്രം]

“സൃഷ്ടി​പ്പിൻ ഫോട്ടോ നാടകം”

1914 ഒടുവിൽ, ഓസ്‌​ട്രേ​ലിയ, ന്യൂസി​ലൻഡ്‌, യൂറോപ്പ്‌, വടക്കേ അമേരിക്ക എന്നിവി​ട​ങ്ങ​ളി​ലുള്ള ഏതാണ്ട്‌ 90 ലക്ഷം ആളുകൾ വാച്ച്‌ ടവർ സൊ​സൈ​റ്റി​യു​ടെ “സൃഷ്ടി​പ്പിൻ ഫോട്ടോ നാടകം” എന്ന അവതരണം യാതൊ​രു പണച്ചെ​ല​വു​മി​ല്ലാ​തെ കണ്ടു. എട്ടു മണിക്കൂർ നീണ്ടു​നിൽക്കുന്ന നാലു ഭാഗങ്ങ​ളുള്ള ആ പരിപാ​ടി​യിൽ ചലച്ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളും സ്ലൈഡു​ക​ളും അവയോ​ടൊ​ത്തു പോകുന്ന ശബ്ദവും സംഗീ​ത​വും ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. സ്ലൈഡു​ക​ളും ചലച്ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളും കൈ​കൊ​ണ്ടു നിറം​പി​ടി​പ്പി​ച്ച​വ​യാ​യി​രു​ന്നു. “ഫോട്ടോ നാടകം”, “ബൈബി​ളി​നോ​ടും ബൈബി​ളിൽ പ്രതി​പാ​ദി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന ദൈ​വോ​ദ്ദേ​ശ്യ​ത്തോ​ടു​മുള്ള വിലമ​തി​പ്പു കെട്ടു​പ​ണി​ചെ​യ്യാൻ” സംവി​ധാ​നം ചെയ്‌ത​താ​യി​രു​ന്നു. ഒരു പുഷ്‌പം വിരി​ഞ്ഞു​വ​രു​ന്ന​തും പക്ഷിക്കുഞ്ഞ്‌ മുട്ടവി​രി​ഞ്ഞു പുറത്തു​വ​രു​ന്ന​തും അതിലെ സവിശേഷ ചിത്ര​ങ്ങ​ളിൽ ഉൾപ്പെ​ടു​ന്നു. ടൈം-ലാപ്‌സ്‌ ഛായാ​ഗ്ര​ഹണം ഉപയോ​ഗിച്ച്‌ ഫിലി​മിൽ പകർത്തി​യ​താണ്‌ ഈ രംഗങ്ങൾ.

[19-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

1895 ഫെബ്രു​വ​രി​യിൽ നിർമാ​ണാ​വ​കാ​ശം ലഭിച്ച “സിനി​മാ​ട്ടോ​ഗ്രാഫ്‌ ലൂമിയർ”

[കടപ്പാട്‌]

© Héritiers Lumière. Collection Institut Lumière-Lyon

[19-ാം പേജിലെ ചിത്ര​ത്തിന്‌ കടപ്പാട്‌]

© Héritiers Lumière. Collection Institut Lumière-Lyon