“സ്വർണ​ത്തി​നു​പ​കരം ഞാൻ രത്‌നങ്ങൾ കണ്ടെത്തി”

മിഖാലിസ്‌ കാമി​നാ​റിസ്‌ പറഞ്ഞ​പ്ര​കാ​രം

സ്വർണം തേടി ദക്ഷിണാ​ഫ്രി​ക്ക​യി​ലെ​ത്തിയ ഞാൻ അഞ്ചു വർഷം അവിടെ ചെലവ​ഴിച്ച ശേഷം അതി​നെ​ക്കാൾ വളരെ​യേറെ അമൂല്യ​മായ ഒന്നുമാ​യി സ്വന്തനാ​ട്ടി​ലേക്കു മടങ്ങു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. എനിക്കി​പ്പോൾ ലഭിച്ച​തും പങ്കു​വെ​ക്കാ​നാ​ഗ്ര​ഹി​ച്ച​തു​മായ ആ ധനത്തെ​പ്പറ്റി ഞാൻ നിങ്ങ​ളോ​ടു പറയാം.

അയോ​ണി​യൻ കടലിലെ സെഫ​ലോ​ണിയ എന്ന ഗ്രീക്ക്‌ ദ്വീപിൽ 1904-ലാണ്‌ ഞാൻ ജനിച്ചത്‌. എന്റെ മാതാ​വും പിതാ​വും അധികം താമസി​യാ​തെ മരിച്ചു​പോ​യ​തി​നാൽ ഞാൻ ഒരു അനാഥ​നാ​യാ​ണു വളർന്നത്‌. ഞാൻ സഹായ​ത്തി​നാ​യി കൊതി​ക്കു​ക​യും, മിക്ക​പ്പോ​ഴും ദൈവ​ത്തോ​ടു പ്രാർഥി​ക്കു​ക​യും ചെയ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു. ഗ്രീക്ക്‌ ഓർത്ത​ഡോ​ക്‌സ്‌ പള്ളിയിൽ ഞാൻ ക്രമമാ​യി പോകു​മാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും ബൈബി​ളി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ എനിക്കു യാതൊ​ന്നു​മ​റി​യി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. എനിക്കു യാതൊ​രു സാന്ത്വ​ന​വും ലഭിച്ചില്ല.

1929-ൽ, മറ്റൊരു ദേശത്തു കുടി​യേ​റി​പ്പാർത്തു​കൊ​ണ്ടു മെച്ചപ്പെട്ട ജീവി​ത​മ​ന്വേ​ഷി​ക്കു​ന്ന​തി​നു ഞാൻ തീരു​മാ​നി​ച്ചു. എന്റെ തരിശായ ദ്വീപ്‌ ഉപേക്ഷിച്ച്‌, കപ്പലിൽ ഞാൻ ഇംഗ്ലണ്ടു വഴി ദക്ഷിണാ​ഫ്രി​ക്ക​യ്‌ക്കു തിരിച്ചു. 17 ദിവസങ്ങൾ കടലിൽ ചെലവ​ഴി​ച്ച​ശേഷം ഞാൻ ദക്ഷിണാ​ഫ്രി​ക്ക​യി​ലെ കേപ്‌ ടൗണി​ലെത്തി. അവി​ടെ​ച്ചെന്ന്‌ ഏറെത്താ​മ​സി​യാ​തെ എന്റെ നാട്ടു​കാ​ര​നായ ഒരാൾതന്നെ എന്നെ ജോലി​ക്കു വിളിച്ചു. എന്നാൽ, ഭൗതിക ധനമു​ണ്ടാ​യി​ട്ടും എനിക്ക്‌ ആശ്വാസം ലഭിച്ചില്ല.

വില​യേ​റിയ ഒന്ന്‌

ദക്ഷിണാ​ഫ്രി​ക്ക​യി​ലെത്തി എകദേശം രണ്ടു വർഷം കഴിഞ്ഞ​പ്പോ​ഴാണ്‌ ഒരു യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി ജോലി​സ്ഥ​ലത്ത്‌ എന്നെ സന്ദർശിച്ച്‌ എനിക്കു ഗ്രീക്കു ഭാഷയി​ലുള്ള ബൈബിൾ സാഹി​ത്യ​ങ്ങൾ തന്നത്‌. അതിൽ മരിച്ചവർ എവിടെ?, അടിച്ച​മർത്തൽ, അതെ​പ്പോൾ അവസാ​നി​ക്കും? (ഇംഗ്ലീഷ്‌) എന്നീ ചെറു​പു​സ്‌ത​കങ്ങൾ ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. അതു വായി​ച്ചു​തീർക്കാൻ എനിക്കു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന ആകാംക്ഷ ഞാൻ ശരിക്കും ഓർമി​ക്കു​ന്നു, അതിലു​ദ്ധ​രിച്ച എല്ലാ വാക്യ​ങ്ങ​ളും ഞാൻ മനപ്പാ​ഠ​മാ​ക്കു​ക​പോ​ലും ചെയ്‌തു. ഒരു ദിവസം ഞാനെന്റെ സഹപ്ര​വർത്ത​ക​നോട്‌ ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞു: “വർഷങ്ങ​ളി​ലു​ട​നീ​ളം ഞാൻ എന്തിനു വേണ്ടി​യാ​ണോ തിരഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നത്‌, അതെനി​ക്കു ലഭിച്ചു. ഞാൻ സ്വർണ​ത്തി​നു വേണ്ടി ആഫ്രി​ക്ക​യി​ലേക്കു വന്നു. എന്നാൽ സ്വർണ​ത്തി​നു പകരം ലഭിച്ച​തോ രത്‌നങ്ങൾ.”

ദൈവ​ത്തി​നു യഹോവ എന്ന വ്യക്തി​പ​ര​മായ നാമമു​ണ്ടെ​ന്നും അവന്റെ രാജ്യം സ്വർഗ​ത്തിൽ സ്ഥാപി​ത​മാ​യി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു​വെ​ന്നും നമ്മൾ ഈ വ്യവസ്ഥി​തി​യു​ടെ അവസാന നാളു​ക​ളി​ലാ​ണു ജീവി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്നും ഞാൻ വളരെ​യ​ധി​കം ആനന്ദ​ത്തോ​ടെ​യാ​ണു മനസ്സി​ലാ​ക്കി​യത്‌. (സങ്കീർത്തനം 83:18; ദാനീ​യേൽ 2:44; മത്തായി 6:9, 10; 24:3-12; 2 തിമൊ​ഥെ​യൊസ്‌ 3:1-5; വെളി​പ്പാ​ടു 12:7-12) യഹോ​വ​യു​ടെ രാജ്യം മുഴു മനുഷ്യ​വർഗ​ത്തി​നും അവസാ​നി​ക്കാത്ത അനു​ഗ്ര​ഹങ്ങൾ കൈവ​രു​ത്തു​മെന്ന അറിവ്‌ എത്ര രോമാ​ഞ്ച​ജ​ന​ക​മാ​യി​രു​ന്നു! എന്നെ ആകർഷിച്ച മറ്റൊരു സംഗതി, ഈ വില​യേ​റിയ സത്യങ്ങൾ ലോക​വ്യാ​പ​ക​മാ​യി പ്രസം​ഗി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു എന്നതാണ്‌.—യെശയ്യാ​വു 9:6, 7; 11:6-9; മത്തായി 24:14; വെളി​പ്പാ​ടു 21: 3, 4.

ഞാൻ വേഗം​തന്നെ വാച്ച്‌ ടവർ സൊ​സൈ​റ്റി​യു​ടെ കേപ്‌ ടൗണിലെ ബ്രാഞ്ച്‌ ഓഫീ​സി​ന്റെ മേൽവി​ലാ​സം തേടി​പ്പി​ടി​ച്ചു കൂടുതൽ ബൈബിൾ സാഹി​ത്യ​ങ്ങൾ സമ്പാദി​ച്ചു. ഒരു ബൈബിൾ സ്വന്തമാ​ക്കാൻ സാധി​ച്ച​തിൽ എനിക്കു പ്രത്യേ​കി​ച്ചും സന്തോഷം തോന്നി. ഞാൻ വായിച്ച കാര്യങ്ങൾ, സാക്ഷീ​ക​രി​ക്കാൻ എനിക്കു പ്രചോ​ദ​ന​മേകി. എന്റെ സ്വന്തപ​ട്ട​ണ​മായ ലിക്‌സൂ​റി​യ​നി​ലെ എന്റെ ബന്ധുക്കൾക്കും സുഹൃ​ത്തു​ക്കൾക്കും പരിച​യ​ക്കാർക്കു​മൊ​ക്കെ ഞാൻ ബൈബിൾ സാഹി​ത്യ​ങ്ങൾ അയയ്‌ക്കാൻ തുടങ്ങി. യഹോ​വയെ പ്രീതി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തിന്‌ ഒരുവൻ തന്റെ ജീവിതം അവനു സമർപ്പി​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു​വെന്ന്‌ എന്റെ പഠനത്തി​ലൂ​ടെ ക്രമേണ ഞാൻ മനസ്സി​ലാ​ക്കി. അതു​കൊണ്ട്‌ ഞാൻ ഉടനെ​തന്നെ പ്രാർഥ​ന​യിൽ സമർപ്പണം നടത്തി.

ഒരവസ​ര​ത്തിൽ, ഞാൻ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ ഒരു യോഗ​ത്തിൽ സംബന്ധി​ച്ചു. പക്ഷേ, ഇംഗ്ലീഷ്‌ അറിഞ്ഞു​കൂ​ടാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാൽ എനിക്ക്‌ ഒന്നും മനസ്സി​ലാ​യില്ല. പോർട്ട്‌ എലിസ​ബെ​ത്തിൽ ഒരുപാ​ടു ഗ്രീക്കു​കാർ ഉണ്ടെന്ന​റി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ ഞാൻ അവി​ടേക്കു താമസം​മാ​റ്റി​യെ​ങ്കി​ലും ഗ്രീക്കു സംസാ​രി​ക്കുന്ന സാക്ഷി​കളെ കണ്ടെത്താൻ എനിക്കു സാധി​ച്ചില്ല. അതു​കൊണ്ട്‌, ഞാൻ ഗ്രീസി​ലേക്കു മടങ്ങി ഒരു മുഴു​സമയ സുവി​ശേ​ഷ​ക​നാ​കാൻ തീരു​മാ​നി​ച്ചു. ഞാനി​ങ്ങനെ ആത്മഗതം ചെയ്‌ത​താ​യി ഓർക്കു​ന്നു, ‘അർധന​ഗ്ന​നാ​യി​ട്ടേ എത്തൂ എന്നുവ​ന്നാ​ലും ഞാൻ ഗ്രീസി​ലേക്കു മടങ്ങും.’

ഗ്രീസി​ലെ മുഴു​സമയ ശുശ്രൂഷ

ഇറ്റാലി​യൻ കപ്പലായ ഡ്യൂലി​യോ​യിൽ 1934-ലെ വസന്തകാ​ലത്ത്‌ ഞാൻ യാത്ര തിരിച്ചു. ഫ്രാൻസി​ലെ മാർസീ​ല്ലെ​സി​ലെ​ത്തി​ച്ചേർന്ന ഞാൻ, അവിടെ പത്തു ദിവസം താമസി​ച്ച​ശേഷം പാട്രിസ്‌ എന്ന യാത്ര​ക്ക​പ്പ​ലിൽ ഗ്രീസി​ലേക്കു തിരിച്ചു. ഞങ്ങൾ കടലി​ലാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ, കപ്പലിനു യന്ത്രത്ത​ക​രാ​റു സംഭവി​ച്ചു, അതിനാൽ രാത്രി​യിൽ ലൈഫ്‌ബോ​ട്ടു​കൾ കടലി​ലി​റ​ക്കാൻ നിർദേശം ലഭിച്ചു. അപ്പോൾ ഗ്രീസി​ലേക്ക്‌ അർധന​ഗ്ന​നാ​യി എത്തേണ്ടി​വ​രു​ന്ന​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു ചിന്തി​ച്ചതു ഞാനോർമി​ച്ചു. എന്നിരു​ന്നാ​ലും, കപ്പലുകൾ വലിച്ചു നീക്കാ​നു​പ​യോ​ഗി​ക്കുന്ന ഒരു ഇറ്റാലി​യൻ ബോട്ട്‌ ഒടുവിൽ വന്നെത്തി ഞങ്ങളുടെ കപ്പൽ ഇറ്റലി​യി​ലെ നേപ്പിൾസി​ലേക്കു വലിച്ചു​കൊ​ണ്ടു​പോ​യി. ഒടുക്കം, കുറച്ചു നാളു​കൾക്കു ശേഷം ഞങ്ങൾ ഗ്രീസി​ലെ പിറേ​യ​സിൽ എത്തി​ച്ചേർന്നു.

അവി​ടെ​നിന്ന്‌ ഏഥൻസി​ലേക്കു തിരിച്ച ഞാൻ അവി​ടെ​യുള്ള സൊ​സൈ​റ്റി​യു​ടെ ബ്രാഞ്ച്‌ ഓഫീസ്‌ സന്ദർശി​ച്ചു. ബ്രാഞ്ച്‌ മേൽവി​ചാ​ര​ക​നായ അത്തനാ​സ്യോസ്‌ കാരാ​നാ​സ്യോ​സു​മാ​യി നടത്തിയ സംഭാ​ഷ​ണ​ത്തി​നി​ട​യിൽ ഞാൻ അദ്ദേഹ​ത്തോ​ടു മുഴു​സമയ പ്രസം​ഗ​ക​നാ​യി നിയമനം തരാമോ എന്നു ചോദി​ച്ചു. പിറ്റേ ദിവസം ഞാൻ ഗ്രീസ്‌ വൻകര​യു​ടെ തെക്കൻ ഭാഗത്തുള്ള പെലൊ​പ്പൊ​നി​സ​സി​ലേക്കു യാത്ര തിരിച്ചു. ഈ മുഴു ജില്ലയും എനിക്കു പ്രവർത്തന പ്രദേ​ശ​മാ​യി നിയമി​ച്ചു​കി​ട്ടി!

അതിരറ്റ ഉത്സാഹ​ത്തോ​ടെ പട്ടണം​തോ​റും ഗ്രാമം​തോ​റും കൃഷി​യി​ടം​തോ​റും ഒറ്റപ്പെട്ട വീടു​കൾതോ​റും ഞാൻ പ്രസം​ഗ​വേല ആരംഭി​ച്ചു. പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ മൈക്കിൾ ട്രിയാൻഡാ​ഫി​ലൊ​പൂ​ലൊ​സും എന്നോ​ടൊ​പ്പം ചേർന്നു. 1935-ലെ വേനൽക്കാ​ലത്ത്‌ അദ്ദേഹം എന്നെ സ്‌നാ​പ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തി—എന്റെ മുഴു​സമയ ശുശ്രൂഷ ആരംഭിച്ച്‌ ഒരു വർഷത്തി​ലേറെ കഴിഞ്ഞ്‌! അന്നൊക്കെ, പൊതു വാഹന​സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങൾ ലഭ്യമാ​യി​രു​ന്നില്ല. അതു​കൊ​ണ്ടു ഞങ്ങൾ നടന്നാ​യി​രു​ന്നു എല്ലായി​ട​ത്തും പോയി​രു​ന്നത്‌. ഞങ്ങളുടെ ഏറ്റവും വലിയ പ്രശ്‌നം ഞങ്ങളെ തടയാൻ എന്തു​ചെ​യ്യാ​നും ഒരുക്ക​മാ​യി​രുന്ന വൈദി​ക​വൃ​ന്ദ​ത്തിൽനി​ന്നു​ണ്ടായ എതിർപ്പാ​യി​രു​ന്നു. ഇതു നിമിത്തം ഞങ്ങൾക്കു വളരെ​യ​ധി​കം മുൻവി​ധി നേരി​ടേണ്ടി വന്നു. എന്നിരു​ന്നാ​ലും, പ്രതി​ബ​ന്ധ​ങ്ങൾക്കി​ട​യി​ലും സാക്ഷീ​ക​ര​ണ​വേല മുന്നേ​റു​ക​യും യഹോ​വ​യു​ടെ നാമം എല്ലായി​ട​ത്തും പ്രസി​ദ്ധ​മാ​കു​ക​യും ചെയ്‌തു.

എതിർപ്പു​കൾ സഹിച്ചു​നിൽക്കൽ

അർകേ​ഡിയ മലമ്പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളിൽ പ്രസം​ഗി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രുന്ന നാളു​ക​ളിൽ, ഒരു പ്രഭാ​ത​ത്തിൽ, ഞാൻ മാഗൂ​ല്യാ​നാ എന്ന ഒരു ഗ്രാമ​ത്തിൽ എത്തി​ച്ചേർന്നു. ഒരു മണിക്കൂ​റോ​ളം സാക്ഷീ​ക​രണം നടത്തി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ പള്ളിമ​ണി​കൾ അടിക്കുന്ന ശബ്ദം കേട്ടു, എന്നെ​പ്ര​തി​യാണ്‌ അവർ മണി മുഴക്കു​ന്ന​തെന്ന്‌ എനിക്കു മനസ്സി​ലാ​യി! ഗ്രീക്ക്‌ ഓർത്ത​ഡോ​ക്‌സ്‌ സഭയിലെ ഒരു ആർക്കി​മാൻ​ഡ്രൈ​റ്റി​ന്റെ (ബിഷപ്പു കഴിഞ്ഞാൽ അടുത്ത സ്ഥാനമുള്ള പള്ളിയ​ധി​കാ​രി) നേതൃ​ത്വ​ത്തിൽ വളരെ ആളുകൾ കൂടി​വന്നു. ഞാൻ സാക്ഷീ​ക​ര​ണ​ത്തി​നു​പ​യോ​ഗി​ക്കുന്ന ബാഗ്‌ പെട്ടെ​ന്ന​ടച്ചു നിശബ്ദ​നാ​യി യഹോ​വ​യോ​ടു പ്രാർഥി​ച്ചു. ആർക്കി​മാൻ​ഡ്രൈ​റ്റും അയാളെ പിന്തു​ടർന്ന ഒരു പറ്റം കുട്ടി​ക​ളും എന്റെ നേർക്ക്‌ അടുത്തു. അയാൾ “അതാ അവൻ! അതാ അവൻ!” എന്നു വിളിച്ചു പറയാൻ തുടങ്ങി.

കുട്ടികൾ എന്നെ പൊതി​ഞ്ഞു. പുരോ​ഹി​ത​നാ​ണെ​ങ്കിൽ മുന്നോ​ട്ടു​വന്ന്‌ താൻ ‘അശുദ്ധ​നാ​യി​ത്തീ​രും എന്നതി​നാൽ’ എന്നെ തൊടാൻ തോന്നു​ന്നില്ല എന്നു പറഞ്ഞു​കൊണ്ട്‌ തന്റെ വലിയ കുടവ​യ​റു​കൊണ്ട്‌ എന്നെ തള്ളാൻ തുടങ്ങി. “അവനെ അടിക്ക്‌! അവനെ അടിക്ക്‌!” എന്നയാൾ ആക്രോ​ശി​ച്ചു. എന്നാൽ, ആ സമയത്ത്‌ ഒരു പൊലീസ്‌ ഉദ്യോ​ഗസ്ഥൻ അവി​ടെ​വന്നു ഞങ്ങളെ ഇരുവ​രെ​യും പൊലീസ്‌ സ്റ്റേഷനി​ലേക്കു കൊണ്ടു​പോ​യി. ഒരു ആൾക്കൂ​ട്ടത്തെ ഇളക്കി​വി​ട്ട​തി​ന്റെ പേരിൽ പുരോ​ഹി​തനെ വിചാരണ ചെയ്‌ത്‌ 300 ദ്രാക്‌മ​യും പുറമേ കോട​തി​ച്ചെ​ല​വു​ക​ളും അയാൾക്കു പിഴയി​ട്ടു. എന്നെ വെറുതെ വിട്ടു.

ഞങ്ങൾ ഒരു പുതിയ പ്രദേ​ശ​ത്തെത്തി വലി​യൊ​രു പട്ടണം കേന്ദ്ര​മാ​ക്കി പ്രവർത്ത​ന​മാ​രം​ഭിച്ച്‌, അവി​ടെ​നി​ന്നു നാലു മണിക്കൂർകൊ​ണ്ടു നടന്നെ​ത്താ​വുന്ന ചുറ്റു​വ​ട്ട​ത്തുള്ള പ്രദേശം മുഴുവൻ പ്രവർത്തി​ച്ചു തീർത്തു. അതിന്റെ അർഥം ഞങ്ങൾ വെളു​പ്പിന്‌ ഇരുട്ടു​ള്ള​പ്പോൾ തന്നെ പുറ​പ്പെ​ടു​ക​യും ഇരുട്ടു​വീണ ശേഷം മാത്രം മടങ്ങു​ക​യും ചെയ്‌തി​രു​ന്നു​വെ​ന്നാണ്‌. സാധാ​ര​ണ​ഗ​തി​യിൽ ദിവസം ഒന്നോ രണ്ടോ ഗ്രാമങ്ങൾ ഞങ്ങൾ സന്ദർശി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. ചുറ്റു​വ​ട്ട​ത്തുള്ള ഗ്രാമ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം പ്രവർത്തി​ച്ചു തീർന്ന​ശേഷം ഞങ്ങൾ കേന്ദ്ര​മാ​ക്കി​യി​രുന്ന പട്ടണത്തിൽ പ്രവർത്തി​ച്ചി​ട്ടു മറ്റൊരു സ്ഥലത്തേക്കു നീങ്ങി. വൈദി​കർ ഞങ്ങൾക്കെ​തി​രെ ജനങ്ങളെ ഇളക്കി​വി​ടു​ന്നതു നിമിത്തം മിക്ക​പ്പോ​ഴും ഞങ്ങളെ അറസ്റ്റു ചെയ്‌തി​രു​ന്നു. മധ്യ ഗ്രീസി​ലെ പാർനാ​സ​സിൽ പൊലീസ്‌ എനിക്കു​വേണ്ടി മാസങ്ങ​ളോ​ളം തിരച്ചിൽ നടത്തി​യി​രു​ന്നു. എന്നുവ​രി​കി​ലും, അവർക്കൊ​രി​ക്ക​ലും എന്നെ പിടി​കൂ​ടാൻ സാധി​ച്ചില്ല.

ഒരു ദിവസം, ട്രിയാൻഡാ​ഫി​ലൊ​പൂ​ലൊസ്‌ സഹോ​ദ​ര​നും ഞാനും ബിയോ​ഷിയ പ്രദേ​ശ​ത്തുള്ള മൂറിക്കി ഗ്രാമ​ത്തിൽ പ്രസം​ഗ​വേ​ല​യിൽ എർപ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഞങ്ങൾ ഗ്രാമത്തെ രണ്ടു ഭാഗമാ​യി തിരിച്ചു. കൂട്ടത്തിൽ പ്രായ​ക്കു​റവ്‌ എനിക്കാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാൽ കുത്ത​നെ​യുള്ള ചരിവു​ക​ളിൽ ഞാൻ പ്രവർത്ത​ന​മാ​രം​ഭി​ച്ചു. പെട്ടെന്ന്‌ ഞാൻ താഴെ​നി​ന്നും നിലവി​ളി​കൾ കേട്ടു. താഴേക്ക്‌ ഓടി​യി​റ​ങ്ങു​മ്പോൾ ഞാൻ വിചാ​രി​ച്ചു, ‘ട്രിയാൻഡാ​ഫി​ലൊ​പൂ​ലൊസ്‌ സഹോ​ദ​രനെ ആരോ അടിക്കു​ക​യാണ്‌.’ സ്ഥലത്തെ ഒരു കാപ്പി​ക്ക​ട​യിൽ ഗ്രാമീ​ണർ കൂട്ടം​കൂ​ടി നിൽക്കു​ക​യും ഒരു പുരോ​ഹി​തൻ അമർത്തി​ച്ച​വി​ട്ടി വെട്ടു​പോ​ത്തി​നെ​പ്പോ​ലെ അങ്ങോ​ട്ടു​മി​ങ്ങോ​ട്ടും നടക്കു​ക​യും ചെയ്യു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. “ഇവർ ഞങ്ങളെ ‘സർപ്പത്തി​ന്റെ സന്തതി’ എന്നാണു വിളി​ക്കു​ന്നത്‌” അയാൾ ആക്രോ​ശി​ച്ചു.

അയാൾ ഊന്നു​വടി ഒടിഞ്ഞു​പോ​കാൻപാ​ക​ത്തി​നു ട്രിയാൻഡാ​ഫി​ലൊ​പൂ​ലൊസ്‌ സഹോ​ദ​രന്റെ തലയ്‌ക്കിട്ട്‌ അടിച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ മുഖത്തു​കൂ​ടെ രക്തം ധാരധാ​ര​യാ​യി ഒഴുകു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഞാൻ ചോര തുടച്ചു​ക​ളഞ്ഞു. എന്നിട്ട്‌ ഒരുവി​ധ​ത്തിൽ അവിടം വിട്ടു​പോ​ന്നു. മൂന്നു മണിക്കൂർ നടന്നു ഞങ്ങൾ തിബ്‌സ്‌ പട്ടണത്തിൽ എത്തി. അവിടെ, ഒരു ആശുപ​ത്രി​യിൽ ചെന്ന്‌ മുറി​വു​കെട്ടി. ഞങ്ങൾ സംഭവം പൊലീ​സിൽ റിപ്പോർട്ടു​ചെ​യ്‌ത്‌ ഒരു കേസും കൊടു​ത്തു. എന്നിരു​ന്നാ​ലും, പുരോ​ഹി​തന്‌ ഉന്നതത​ല​ങ്ങ​ളിൽ പിടി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാൽ അയാളെ വെറുതെ വിട്ടു.

ഞങ്ങൾ ല്യൂക്കാസ്‌ എന്ന പട്ടണത്തിൽ പ്രവർത്തി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന​പ്പോൾ, ആ പ്രദേ​ശത്തെ രാഷ്‌ട്രീയ നേതാ​ക്ക​ന്മാ​രി​ലൊ​രാ​ളു​ടെ അനുയാ​യി​കൾ ഞങ്ങളെ “അറസ്റ്റു​ചെ​യ്‌ത്‌” ഗ്രാമ​ത്തി​ലെ കാപ്പി​ക്ക​ട​യിൽ കൊണ്ടു​വന്നു. അവിടെ, ഞങ്ങളിൽ കുറ്റം ചുമത്തി​ക്കൊണ്ട്‌ ഒരു വിചാരണ പ്രഹസനം നടന്നു. രാഷ്‌ട്രീയ നേതാ​വും അയാളു​ടെ ആളുക​ളും ഞങ്ങളുടെ മുമ്പിൽ അങ്ങോ​ട്ടു​മി​ങ്ങോ​ട്ടും നടന്നു മാറി​മാ​റി ഞങ്ങളോ​ടു പ്രസം​ഗി​ച്ചു, കൂടെ​ക്കൂ​ടെ പൊട്ടി​ത്തെ​റി​ച്ചു, മുഷ്ടി​ചു​രു​ട്ടി ഞങ്ങളെ ഭീഷണി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും ചെയ്‌തു. അവരെ​ല്ലാ​വ​രും മദ്യപി​ച്ചി​രു​ന്നു. ഉച്ചമുതൽ സൂര്യ​സ്‌ത​മ​യം​വരെ ഞങ്ങൾക്കെ​തി​രെ അവർ നിന്ദാ​വാ​ക്കു​ക​ളു​തിർത്തു. എങ്കിലും ഞങ്ങൾ ശാന്തരാ​യി നില​കൊ​ള്ളു​ക​യും പുഞ്ചി​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു ഞങ്ങളുടെ നിരപ​രാ​ധി​ത്വം അറിയി​ക്കു​ക​യും സഹായ​ത്തി​നാ​യി നിശബ്ദം യഹോ​വ​യോ​ടു പ്രാർഥി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു.

സന്ധ്യയാ​യ​പ്പോൾ രണ്ടു പോലീ​സു​കാർ വന്നു ഞങ്ങളെ രക്ഷിച്ചു. അവർ ഞങ്ങളെ പൊലീസ്‌ സ്റ്റേഷനി​ലേക്കു കൊണ്ടു​പോ​യി നന്നായി ഉപചരി​ച്ച​യച്ചു. തന്റെ പ്രവൃ​ത്തി​യെ ന്യായീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നാ​യി രാഷ്‌ട്രീയ നേതാവു പിറ്റേ​ദി​വസം അവിടെ വന്ന്‌, ഞങ്ങൾ ഗ്രീസി​ലെ രാജാ​വി​നെ​തി​രെ ദുഷ്‌പ്ര​ച​രണം നടത്തു​ന്നു​വെന്നു ഞങ്ങളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ആരോ​പ​ണ​മു​ന്ന​യി​ച്ചു. അതു​കൊ​ണ്ടു പൊലീസ്‌ ഞങ്ങളെ ലാമിയ പട്ടണത്തിൽ കൂടുതൽ പരി​ശോ​ധ​ന​യ്‌ക്കാ​യി രണ്ട്‌ ആളുക​ളു​ടെ അകമ്പടി​യോ​ടെ അയച്ചു. ഞങ്ങളെ ഏഴു ദിവസം കസ്റ്റഡി​യിൽ വെക്കു​ക​യും പിന്നീട്‌ ലാറിസ്സാ എന്ന പട്ടണത്തിൽ വിചാ​ര​ണ​യ്‌ക്കാ​യി കൈവി​ല​ങ്ങു​വെച്ചു കൊണ്ടു​പോ​കു​ക​യും ചെയ്‌തു.

കാലേ​കൂ​ട്ടി വിവര​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം അറിഞ്ഞി​രുന്ന ലാറി​സ്സാ​യി​ലെ ക്രിസ്‌തീയ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ അവിടെ ഞങ്ങളുടെ ആഗമന​ത്തി​നാ​യി കാത്തു​നി​ന്നി​രു​ന്നു. അവർ ഞങ്ങളോ​ടു കാട്ടിയ വലിയ സ്‌നേഹം കാവൽക്കാർക്ക്‌ ഒരു നല്ല സാക്ഷ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു. ഒരു മുൻ ലെഫ്‌റ്റ​നൻറ്‌ കേണലും ഒരു യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​യു​മായ ഞങ്ങളുടെ വക്കീൽ പട്ടണത്തി​ലെ ഒരു പ്രശസ്‌ത വ്യക്തി​യാ​യി​രു​ന്നു. അദ്ദേഹം കോട​തി​യിൽ ഹാജരാ​യി ഞങ്ങളുടെ കേസു വാദി​ച്ച​പ്പോൾ, ഞങ്ങൾക്കെ​തി​രെ​യുള്ള ആരോ​പ​ണ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം കെട്ടി​ച്ച​മ​ച്ച​താ​യി​രു​ന്നു​വെന്നു തെളി​യു​ക​യും ഞങ്ങളെ വെറുതെ വിടു​ക​യും ചെയ്‌തു.

പ്രസം​ഗ​വേ​ല​യിൽ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​കൾക്കു പൊതു​വേ ലഭിച്ച വിജയം എതിർപ്പു കൂടാൻ കാരണ​മാ​യി. 1938-ലും 1939-ലും മതപരി​വർത്ത​നത്തെ നിയമ​വി​രു​ദ്ധ​മാ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടുള്ള നിയമങ്ങൾ പാസ്സാക്കി, മൈക്കി​ളും ഞാനും ഈ പ്രശ്‌ന​ത്തിൽ നിരവധി കോടതി കേസു​ക​ളിൽ ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. പിന്നീട്‌, ഞങ്ങളുടെ പ്രവർത്ത​ന​ത്തിൽ ഏറെ ജനശ്രദ്ധ പതിയാ​തി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നാ​യി വേറിട്ടു പ്രവർത്തി​ക്കാൻ ബ്രാഞ്ച്‌ ഓഫീസ്‌ ഞങ്ങളോ​ടാ​വ​ശ്യ​പ്പെട്ടു. ഒരു കൂട്ടാ​ളി​യി​ല്ലാ​ഞ്ഞ​തിൽ എനിക്കു ബുദ്ധി​മു​ട്ടു തോന്നി. എങ്കിലും യഹോ​വ​യി​ലാ​ശ്ര​യി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു ഞാൻ ആറ്റിക്ക, ബിയോ​ഷിയ, തിയോ​റ്റെസ്‌, യുബിയ, ഈറ്റോ​ലിയ, അകർനേ​നിയ, യുറി​റ്റേ​നിയ തുടങ്ങിയ ജില്ലക​ളും പെലൊ​പ്പൊ​നി​സസ്‌ ജില്ലയും കാൽന​ട​യാ​യി​ത്തന്നെ പ്രവർത്തി​ച്ചു​തീർത്തു.

ഈ കാലയ​ള​വിൽ എന്നെ സഹായി​ച്ചതു യഹോ​വ​യി​ലാ​ശ്ര​യി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള സങ്കീർത്ത​ന​ക്കാ​രന്റെ മനോ​ഹ​ര​മായ വാക്കു​ക​ളാണ്‌: “നിന്നാൽ ഞാൻ പടക്കൂ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ നേരെ പാഞ്ഞു​ചെ​ല്ലും; എന്റെ ദൈവ​ത്താൽ ഞാൻ മതിൽ ചാടി​ക്ക​ട​ക്കും. എന്നെ ശക്തി​കൊ​ണ്ടു അരമു​റു​ക്കു​ക​യും എന്റെ വഴി കുറവു​തീർക്കു​ക​യും ചെയ്യുന്ന ദൈവം തന്നേ. അവൻ എന്റെ കാലു​കളെ മാൻപേ​ട​ക്കാ​ല്‌ക്കു തുല്യ​മാ​ക്കി, എന്റെ ഗിരി​ക​ളിൽ എന്നെ നില്‌ക്കു​മാ​റാ​ക്കു​ന്നു.”—സങ്കീർത്തനം 18:29, 32, 33.

1940-ൽ ഇറ്റലി ഗ്രീസി​നെ​തി​രെ യുദ്ധം പ്രഖ്യാ​പി​ച്ചു, അധികം താമസി​യാ​തെ ജർമൻ പട രാജ്യ​ത്തേക്ക്‌ ആക്രമി​ച്ചു​ക​യറി. പട്ടാള​നി​യമം പ്രഖ്യാ​പി​ക്കു​ക​യും വാച്ച്‌ ടവർ സൊ​സൈ​റ്റി​യു​ടെ പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണങ്ങൾ നിരോ​ധി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. ഗ്രീസി​ലുള്ള യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​കൾക്കു കഷ്ടപ്പാ​ടി​ന്റെ നാളു​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു അവ; എന്നുവ​രി​കി​ലും, അവരുടെ എണ്ണത്തിൽ വലിയ വർധന​വു​ണ്ടാ​യി—1940-ൽ 178 സാക്ഷികൾ മാത്ര​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നത്‌ 1945-ൽ രണ്ടാം ലോക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധ​ത്തി​ന്റെ അവസാ​ന​മാ​യ​പ്പോ​ഴേ​ക്കും 1,770 പേരായി വർധിച്ചു!

ബെഥേൽ സേവനം

1945-ൽ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ ഏഥൻസി​ലെ ബ്രാഞ്ച്‌ ഓഫീ​സിൽ സേവി​ക്കാൻ എനിക്കു ക്ഷണം ലഭിച്ചു. “ദൈവ​ത്തി​ന്റെ ഭവനം” എന്നർഥ​മുള്ള ബെഥേൽ അപ്പോൾ ലൊം​ബാർഡൂ എന്ന തെരു​വി​ലെ വാടക​യ്‌ക്കെ​ടുത്ത ഒരു വീട്ടി​ലാ​യി​രു​ന്നു. ഓഫീ​സു​കൾ ഒന്നാം നിലയി​ലും അച്ചടി സംവി​ധാ​നങ്ങൾ താഴെ​യു​മാ​യി​രു​ന്നു. അതിൽ ഒരു ചെറിയ പ്രസ്സും ട്രിമ്മിങ്ങ്‌ യന്ത്രവും ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. ആദ്യം പ്രസ്സിൽ ജോലി​യി​ലേർപ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നത്‌ ആകെ രണ്ടു​പേ​രാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ പുറത്തു​നി​ന്നുള്ള സഹോ​ദ​രങ്ങൾ ദിവസ​വും വന്നു ജോലി​യിൽ സഹായി​ക്കാൻ തുടങ്ങി.

1945-ൽ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ ന്യൂ​യോർക്കി​ലെ, ബ്രുക്ലി​നി​ലുള്ള ലോക ആസ്ഥാന​വു​മാ​യി ബന്ധം പുനഃ​സ്ഥാ​പി​ക്കു​ക​യും അതേ വർഷം​തന്നെ ഞങ്ങൾ വീക്ഷാ​ഗോ​പു​രം ക്രമമാ​യി ഗ്രീസിൽ വീണ്ടും അച്ചടിച്ചു തുടങ്ങു​ക​യും ചെയ്‌തു. 1947-ൽ, ഞങ്ങൾ ബ്രാഞ്ച്‌ 16 ടെനെഡൂ തെരു​വി​ലേക്കു മാറ്റി. പക്ഷേ അച്ചടി സംവി​ധാ​നങ്ങൾ ലൊം​ബാർഡൂ തെരു​വിൽത്ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു. പിന്നീട്‌ അച്ചടി സംവി​ധാ​നങ്ങൾ ലൊം​ബാർഡൂ തെരു​വിൽനിന്ന്‌ ഏകദേശം അഞ്ചു കിലോ​മീ​റ്റർ അകലെ​യുള്ള, ഒരു സാക്ഷി​യു​ടെ ഫാക്ടറി​യി​ലേക്കു മാറ്റി. ഇതുനി​മി​ത്തം, കുറച്ചു കാലം ഞങ്ങൾ മൂന്നു സ്ഥലങ്ങൾക്കി​ട​യിൽ അങ്ങോ​ട്ടു​മി​ങ്ങോ​ട്ടും സഞ്ചരി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു.

നന്നേ വെളു​പ്പിന്‌ എഴു​ന്നേറ്റു ഞങ്ങളുടെ താമസ​സ്ഥ​ല​ത്തു​നിന്ന്‌ അച്ചടി സൗകര്യ​മുള്ള സ്ഥലത്തേക്കു പോകു​ന്നത്‌ എനി​ക്കോർമ​യുണ്ട്‌. ഉച്ചകഴിഞ്ഞ്‌ 1:00 മണിവരെ അവിടെ ജോലി​ചെ​യ്‌ത​ശേഷം ഞാൻ, അച്ചടിച്ചു കഴിഞ്ഞ പേപ്പർ സൂക്ഷി​ച്ചി​രുന്ന ലൊം​ബാർഡൂ തെരു​വി​ലേക്കു പോകു​മാ​യി​രു​ന്നു. അവിടെ അവ കൈ​കൊ​ണ്ടു തന്നെ മടക്കി, തയ്‌ച്ച്‌, അരികു​കൾ കത്രിച്ചു മാസി​ക​ക​ളാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു. പിന്നീട്‌, ഞങ്ങൾ ഈ മാസി​കകൾ പോ​സ്റ്റോ​ഫീ​സിൽ കൊണ്ടു​പോ​യി, മൂന്നാം നിലയിൽ കയറ്റി അവി​ടെ​യുള്ള ജോലി​ക്കാ​രെ അതു തരംതി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നു സഹായി​ക്കു​ക​യും അയയ്‌ക്കു​ന്ന​തി​നാ​യി കവറു​ക​ളിൽ സ്റ്റാമ്പ്‌ ഒട്ടിക്കു​ക​യും ചെയ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു.

1954 ആയപ്പോ​ഴേ​ക്കും ഗ്രീസി​ലെ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ എണ്ണം 4,000-ത്തിലേ​റെ​യാ​യി വർധിച്ചു കഴിഞ്ഞി​രു​ന്ന​തി​നാൽ കൂടുതൽ സൗകര്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ ആവശ്യം നേരിട്ടു. അതു​കൊ​ണ്ടു ഞങ്ങൾ ഏഥൻസ്‌ പട്ടണത്തി​ന്റെ തെക്ക്‌ കാർടാ​ലി തെരു​വിൽ മൂന്നു​നി​ല​യുള്ള ഒരു പുതിയ ബെഥേൽ കെട്ടി​ട​ത്തി​ലേക്കു മാറി. 1958-ൽ എന്നോട്‌ അടുക്ക​ള​യു​ടെ മേൽനോ​ട്ടം ഏറ്റെടു​ക്കാ​നാ​വ​ശ്യ​പ്പെട്ടു. 1983 വരെ എന്റെ ജോലി അതായി​രു​ന്നു. അതി​നോ​ടകം, 1959-ൽ, യഹോ​വ​യു​ടെ സേവന​ത്തിൽ ഒരു വിശ്വസ്‌ത സഹായി​യാ​ണെന്നു തെളിഞ്ഞ എലെഫ്‌താ​റി​യയെ ഞാൻ വിവാഹം ചെയ്‌തു.

വീണ്ടും എതിർപ്പു​കൾ സഹിച്ചു​നിൽക്കൽ

1967-ൽ ഒരു പട്ടാള​വി​പ്ലവ സംഘം അധികാ​ര​ത്തി​ലേ​റു​ക​യും ഞങ്ങളുടെ പ്രസം​ഗ​വേ​ല​യിൽ വീണ്ടും നിയ​ന്ത്ര​ണ​ങ്ങ​ളേർപ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും ചെയ്‌തു. എന്നിരു​ന്നാ​ലും, പ്രവർത്ത​ന​ത്തി​ന്മേ​ലുള്ള നിരോ​ധ​ന​ങ്ങളെ തരണം ചെയ്യു​ന്ന​തി​ലുള്ള ഞങ്ങളുടെ മുൻപ​രി​ചയം നിമിത്തം ഞങ്ങൾ പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ അതി​നോട്‌ അനുരൂ​പ​പ്പെ​ടു​ക​യും വിജയ​ക​ര​മാ​യി രഹസ്യ പ്രവർത്ത​ന​ങ്ങ​ളി​ലേർപ്പെ​ടു​ക​യും ചെയ്‌തു.

ഞങ്ങൾ സ്വകാര്യ ഭവനങ്ങ​ളിൽ യോഗങ്ങൾ നടത്തു​ക​യും ഞങ്ങളുടെ വീടു​തോ​റു​മുള്ള ശുശ്രൂ​ഷ​യിൽ മുൻക​രു​ത​ലോ​ടെ പ്രവർത്തി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. എന്നിരു​ന്നാ​ലും, നമ്മുടെ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ മിക്ക​പ്പോ​ഴും അറസ്റ്റു​ചെ​യ്യ​പ്പെ​ടു​ക​യും കോട​തി​ക്കേ​സു​കൾ പെരു​കു​ക​യും ചെയ്‌തു. ഞങ്ങളുടെ വക്കീല​ന്മാർ രാജ്യ​ത്തി​ന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങ​ളിൽ നടന്നു​കൊ​ണ്ടി​രുന്ന വ്യത്യസ്‌ത വിചാ​ര​ണ​ക​ളിൽ പങ്കെടു​ക്കു​ന്ന​തി​നാ​യി ഓടി​ന​ടന്നു. എതിർപ്പു​ക​ളെ​ല്ലാ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടും, സാക്ഷി​ക​ളിൽ ഭൂരി​ഭാ​ഗ​വും തങ്ങളുടെ പ്രസംഗ പ്രവർത്ത​ന​ത്തിൽ ക്രമമാ​യി പങ്കുപറ്റി, പ്രത്യേ​കിച്ച്‌ വാരാ​ന്ത​ങ്ങ​ളിൽ.

ശനിയാ​ഴ്‌ച​ത്തെ അല്ലെങ്കിൽ ഞായറാ​ഴ്‌ചത്തെ പതിവു പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്ത​ന​ത്തി​നു​ശേഷം ഞങ്ങളുടെ ഗ്രൂപ്പി​ലുള്ള എല്ലാവ​രും മടങ്ങി​യെ​ത്തി​യോ എന്നു നോക്കുക പതിവാ​യി​രു​ന്നു. സാധാ​ര​ണ​ഗ​തി​യിൽ, കാണാ​താ​കു​ന്ന​വരെ അടുത്തുള്ള പൊലീസ്‌ സ്റ്റേഷനിൽ പിടി​ച്ചു​വെ​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടാ​കും. അതു​കൊണ്ട്‌ ഞങ്ങൾ അവർക്കു പുതപ്പു​ക​ളും ഭക്ഷണവും കൊണ്ടു​പോ​യി കൊടു​ക്കു​ക​യും പ്രോ​ത്സാ​ഹ​ന​മേ​കു​ക​യും ചെയ്യും. കൂടാതെ, ഞങ്ങൾ ഞങ്ങളുടെ വക്കീല​ന്മാ​രെ​യും വിവരം അറിയി​ക്കും. അവർ കസ്റ്റഡി​യിൽ ഉള്ളവർക്കു​വേണ്ടി വാദി​ക്കാൻ തിങ്കളാഴ്‌ച പ്രോ​സി​ക്യൂ​ട്ടർക്കു മുമ്പാകെ ഹാജരാ​കും. ഞങ്ങൾ കഷ്ടം സഹിച്ചതു സത്യ​ത്തെ​പ്ര​തി​യാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാൽ ഈ അവസ്ഥക​ളെ​യെ​ല്ലാം സന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടെ അഭിമു​ഖീ​ക​രി​ച്ചു!

നിരോ​ധ​ന​കാ​ലത്തു ബെഥേ​ലി​ലുള്ള ഞങ്ങളുടെ അച്ചടി പ്രവർത്ത​നങ്ങൾ നിലച്ചു. അതു​കൊണ്ട്‌ ഞാനും എലെഫ്‌താ​റി​യ​യും താമസി​ച്ചി​രുന്ന ഏഥൻസ്‌ നഗര​പ്രാ​ന്ത​ത്തി​ലുള്ള ഭവനം ഒരുതരം അച്ചടി​ശാ​ല​യാ​യി മാറി. എലെഫ്‌താ​റിയ ഒരു കനമുള്ള ടൈപ്പ്‌​റൈറ്റർ ഉപയോ​ഗിച്ച്‌ വീക്ഷാ​ഗോ​പുര ലേഖന​ത്തി​ന്റെ കോപ്പി​കൾ ടൈപ്പു​ചെ​യ്‌തു​ണ്ടാ​ക്കി. അവൾ ഒരു സമയത്ത്‌ 10 ഷീറ്റ്‌ കടലാസ്‌ ടൈപ്പ്‌​റൈ​റ്റ​റിൽ കയറ്റു​മാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാൽ ശക്തിയാ​യി അടിച്ചാൽ മാത്രമേ അക്ഷരങ്ങൾ പതിയു​മാ​യി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. പിന്നീട്‌ ഞാൻ കടലാ​സു​കൾ ഒരുമി​ച്ചു ചേർത്തു തുന്നും. എന്നും വൈകിട്ട്‌ അർധരാ​ത്രി​വരെ ഇതു തുടരു​മാ​യി​രു​ന്നു. ഞങ്ങൾ താമസി​ച്ചി​രു​ന്ന​തി​നു തൊട്ടു​താ​ഴ​ത്തെ​നി​ല​യിൽ ഒരു പൊലീ​സു​കാ​രൻ താമസി​ച്ചി​രു​ന്നു. അയാൾക്കു സംശയം തോന്നാ​ഞ്ഞ​തെ​ന്തെന്നു ഞങ്ങളി​പ്പോ​ഴും അത്ഭുത​പ്പെ​ടു​ന്നു.

തുടർച്ച​യായ വികസ​ന​ത്തിൽ ആനന്ദി​ക്കു​ന്നു

1974-ൽ വീണ്ടും ഗ്രീസിൽ ജനകീയ ഭരണം പുനഃ​സ്ഥാ​പി​ത​മാ​യി, ഞങ്ങൾ പ്രസംഗ പ്രവർത്തനം കൂടുതൽ സ്വാത​ന്ത്ര്യ​ത്തോ​ടെ തുടരു​ക​യും ചെയ്‌തു. വിലക്കു​കൾ ഉണ്ടായി​രു​ന്നി​ട്ടും ഞങ്ങളുടെ ഏഴു വർഷത്തെ പ്രവർത്ത​ന​ത്തി​നി​ട​യിൽ 6,000-ത്തിലേറെ പുതിയ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ ഒരു വിസ്‌മ​യ​ക​ര​മായ വർധനവു ഞങ്ങൾ ആസ്വദി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. മൊത്തം രാജ്യ പ്രഘോ​ഷ​ക​രു​ടെ എണ്ണം 17,000-ത്തിലധി​ക​മാ​യി.

ബ്രാഞ്ച്‌ പരിസ​ര​ങ്ങ​ളിൽ ഞങ്ങളുടെ ക്രമമായ അച്ചടി പ്രവർത്ത​ന​ങ്ങ​ളും ഞങ്ങൾ പുനരാ​രം​ഭി​ച്ചു. ഇതു നിമിത്തം പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ കർതാലി തെരു​വി​ലെ ബ്രാഞ്ച്‌ സൗകര്യ​ങ്ങൾ തികയാ​തെ​വന്നു. അതിനാൽ ഏഥൻസ്‌ നഗര​പ്രാ​ന്ത​ത്തി​ലെ മാറൂ​സീ​യിൽ ഒരു 2.5 ഏക്കർ സ്ഥലം വിലയ്‌ക്കു​വാ​ങ്ങി, 27 കിടപ്പു​മു​റി​ക​ളും ഒരു ഫാക്ടറി​യും ഓഫീ​സു​ക​ളും മറ്റു സൗകര്യ​ങ്ങ​ളു​മുള്ള പുതിയ ബേഥേൽ ഭവനം പണിതു. ഇവയുടെ സമർപ്പണം 1979 ഒക്ടോ​ബ​റിൽ നടന്നു.

കാലാ​ന്ത​ര​ത്തിൽ ഞങ്ങൾക്കു കൂടുതൽ സ്ഥലം ആവശ്യ​മാ​യി വന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌, ഏഥൻസിന്‌ ഏകദേശം 60 കിലോ​മീ​റ്റർ വടക്കായി 54 ഏക്കർ സ്ഥലം വിലയ്‌ക്കു വാങ്ങി. ഈ സ്ഥലം എല്യോ​നാ​യി​ലെ ഒരു കുന്നിൻച​രി​വി​ലാണ്‌. ഇവിടെ നിന്നാൽ മലകളും ധാരാളം വെള്ളമുള്ള താഴ്‌വാ​ര​ങ്ങ​ളും നന്നായി കാണാം. അവിടെ, ഓരോ​ന്നി​ലും എട്ടു പേരെ വീതം താമസി​പ്പി​ക്കാ​വുന്ന 22 കെട്ടി​ടങ്ങൾ സഹിതം വളരെ​യേറെ സൗകര്യ​ങ്ങ​ളുള്ള ബെഥേ​ലി​ന്റെ സമർപ്പണം 1991 ഏപ്രി​ലിൽ നിർവ​ഹി​ച്ചു.

60 വർഷത്തി​ലേറെ മുഴു​സമയ ശുശ്രൂ​ഷ​യി​ലാ​യി​രുന്ന ഞാൻ ഇപ്പോ​ഴും നല്ല ആരോ​ഗ്യ​ത്താൽ അനു​ഗ്ര​ഹി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. സന്തോ​ഷ​ക​ര​മെന്നു പറയട്ടെ, “വാർദ്ധ​ക്യ​ത്തി​ലും” ഞാൻ “ഫലം കായി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു”ന്നു. (സങ്കീർത്തനം 92:14) യഹോ​വ​യാം ദൈവം തന്റെ സത്യാ​രാ​ധ​ക​രു​ടെ എണ്ണത്തി​ലുള്ള മഹത്തായ വർധനവ്‌ എന്റെ സ്വന്തം കണ്ണുകൾ കൊണ്ടു കാണാൻ എന്നെ അനുവ​ദി​ച്ച​തിൽ ഞാൻ പ്രത്യേ​കി​ച്ചും നന്ദിയു​ള്ള​വ​നാണ്‌. യെശയ്യാ പ്രവാ​ചകൻ അത്തര​മൊ​രു വർധന​വി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു മുൻകൂ​ട്ടി​പ്പ​റ​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു: “ജാതി​ക​ളു​ടെ സമ്പത്തി​നേ​യും യാത്രാ​സം​ഘ​ത്തിൽ അവരുടെ രാജാ​ക്ക​ന്മാ​രെ​യും നിന്റെ അടുക്കൽ കൊണ്ടു​വ​രേ​ണ്ട​തി​നു നിന്റെ വാതി​ലു​കൾ രാവും പകലും അടെക്ക​പ്പെ​ടാ​തെ എല്ലായ്‌പോ​ഴും തുറന്നി​രി​ക്കും.”—യെശയ്യാ​വു 60:11.

സകല ജനതക​ളിൽനി​ന്നും ലക്ഷക്കണ​ക്കി​നാ​ളു​കൾ യഹോ​വ​യു​ടെ സ്ഥാപന​ത്തി​ലേക്കു കൂട്ടി​ച്ചേർക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തും മഹോ​പ​ദ്ര​വത്തെ അതിജീ​വി​ച്ചു ദൈവ​ത്തി​ന്റെ പുതിയ ലോക​ത്തി​ലേക്കു പ്രവേ​ശി​ക്കു​ന്ന​തി​നു പഠിപ്പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തും കാണു​ന്നത്‌ എത്ര വിസ്‌മ​യ​ജ​ന​ക​മാണ്‌! (2 പത്രൊസ്‌ 3:13) എന്നെ സംബന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം മുഴു​സമയ ശുശ്രൂഷ ഈ ലോക​ത്തി​നു വാഗ്‌ദാ​നം ചെയ്യാൻ കഴിയുന്ന എന്തി​നെ​ക്കാ​ളും വില​യേ​റി​യ​താ​ണെന്നു തെളി​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു​വെന്ന്‌ ആത്മാർഥ​മാ​യും പറയാൻ സാധി​ക്കും. അതേ, ഞാൻ സ്വർണ നിക്ഷേ​പ​ങ്ങൾക്കു പകരം എന്റെ ജീവി​തത്തെ അളവറ്റ​വി​ധം സമ്പുഷ്ട​മാ​ക്കിയ ആത്മീയ രത്‌ന​ങ്ങൾതന്നെ കണ്ടെത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

[23-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

മിഖാലിസും എലെഫ്‌താ​റിയ കാമി​നാ​റി​സും

(വലത്ത്‌) ലൊം​ബാർഡൂ തെരു​വി​ലുള്ള അച്ചടി​സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങൾ