Hija r-Reliġjon Verament Neċessarja?
HIJA r-reliġjon importanti għalik? Qiegħed int, forsi, membru f’xi grupp reliġjuż jew knisja? Jekk inhu hekk, int tixbah ħafna lil nies li kienu jgħixu lura fl-1844, is-sena meta l-filosfu Ġermaniż Karlu Marx kiteb: “Ir-reliġjon . . . hija l-oppju tan-nies.” F’dak iż-żmien kważi kulħadd kien imur il-knisja u r-reliġjon kellha influwenza qawwija fuq il-livelli kollha tas-soċjetà. Illum, dan inbidel b’mod drastiku, u r-reliġjon għandha ftit li xejn effett fuq il-ħajjiet taʼ mijiet taʼ miljuni taʼ nies. Jekk inti tmur il-knisja, int x’aktarx wieħed mill-ftit fil-komunità tiegħek.
X’kien li kkaġuna l-bidla? Raġuni minnhom kienet li Karlu Marx żviluppa filosofija antireliġjuża li bdiet tinfluwenza lil ħafna nies. Marx milli jidher ikkunsidra r-reliġjon bħala ostaklu għall-progress uman. Hu sostna li l-ħtiġijiet umani setgħu jinkisbu l-aħjar permezz tal-materjaliżmu, filosofija li ma ħalliet ebda post għal Alla jew għar-reliġjon tradizzjonali. Dan wasslu biex jistqarr: “L-ewwel ħtieġa għall-hena tan-nies hija t-tneħħija għalkollox tar-reliġjon.”
Il-filosofija taʼ Marx tal-materjaliżmu ġiet żviluppata iktar mis-soċjalista Ġermaniż Friedrich Engels u mill-mexxej Komunista Russu Vladimir Lenin. Bdiet tissejjaħ Marxiżmu-Leniniżmu. Sa ftit ilu, ’il fuq minn terz tal-umanità kienu jgħixu taħt reġimi politiċi li segwew xi ftit jew wisq lil din il-filosofija atea. Ħafna rġiel u nisa għadhom jagħmlu hekk.
Iż-Żjieda fis-Sekulariżmu
Imma t-tixrid tal-filosofija Komunista ma kienx l-uniku ħaġa li dgħajfet il-qabda tar-reliġjon fuq l-umanità. Żviluppi fil-qasam tax-xjenza kellhom sehem ukoll. Per eżempju, il-popolarità li kisbet it-teorija tal-evoluzzjoni ġiegħlet lil ħafna wħud biex jiddubitaw l-eżistenza taʼ Ħallieq. U kien hemm fatturi oħrajn.
L-Encyclopoedia Britannica ssemmi “l-iskoperta taʼ spjegazzjonijiet xjentifiċi għal fenomeni li qabel kienu attribwiti lil kawżi sopranaturali” u “l-eliminar tal-influwenza tar-reliġjon organizzata minn sferi taʼ attività bħalma huma l-mediċina, l-edukazzjoni u l-arti.” Żviluppi bħal dawn wasslu għaż-żjidiet fis-sekulariżmu. X’inhu s-sekulariżmu? Huwa definit bħala “ħarsa tal-ħajja . . . ibbażata fuq l-istqarrija li r-reliġjon u l-konsiderazzjonijiet reliġjużi għandhom jiġu injorati jew imħollijin barra apposta.” Is-sekulariżmu għandu influwenza kbira f’artijiet Komunisti u f’dawk li m’humiex Komunisti.
Imma s-sekulariżmu u l-Marxiżmu-Leniniżmu ma kinux l-uniċi f’li jdgħajfu l-influwenza tar-reliġjon. Il-knejjes tal-Kristjaneżmu jridu jaqsmu fil-ħtija. Għala? Għaliex għal sekli sħaħ huma abbużaw bl-awtorità tagħhom. U huma għallmu duttrini bbażati fuq tradizzjonijiet mhux skritturali u filosofiji umani minflok il-Bibbja. B’hekk, ħafna ġewwa l-merħliet tagħhom saru wisq dgħajfin spiritwalment biex jikkumbattu l-attakk vjolenti mis-sekulariżmu.
Barra minn hekk, il-knejjes infushom fil-parti l-kbira tagħhom fl-aħħar ċedew għas-sekulariżmu. Fis-seklu 19, studjużi reliġjużi fil-Kristjaneżmu ħarġu bl-idea taʼ forma taʼ kritika iktar għolja li qerdet, fil-ħafna, il-kredibilità tal-Bibbja bħala l-Kelma mnebbħa t’Alla. Il-knejjes, inkluża l-Knisja Kattolika Rumana, aċċettaw it-teorija tal-evoluzzjoni. Iva, huma baqgħu jsostnu li jemmnu fil-ħolqien. Imma ħallew lok għal possibiltà li l-ġisem tal-bniedem evolva, waqt li r-ruħ biss ġiet maħluqa minn Alla. Matul is-snin sittin, il-Protestantiżmu ħareġ b’teoloġija li pproklamat il-“mewt t’Alla.” Ħafna mill-kleru Protestanti ma dejjaqhomx il-mod taʼ ħajja materjalistiku. Huma ttolleraw is-sess qabel iż-żwieġ u saħansitra l-omosesswalità. Xi teoloġi Kattoliċi żviluppaw it-teoloġija tal-liberazzjoni, billi ħalltu l-Kattoliċiżmu mal-Marxiżmu revoluzzjonarju.
L-Irtirar tas-Sekulariżmu
B’hekk, is-sekulariżmu wasal biex ikun predominanti, b’mod partikulari matul is-snin sittin u sa madwar nofs is-snin sebgħin. Imbagħad l-affarijiet reġgħu nbidlu. Ir-reliġjon, għalkemm mhux, fil-parti l-kbira, il-knejjes popolari, dehret li reġgħet ħadet spinta. Madwar id-dinja kollha, fl-aħħar tas-snin sebgħin u fis-snin tmenin bdew jitfaċċaw gruppi reliġjużi ġodda.
Għala l-qawmien mill-ġdid tar-reliġjon? Is-soċjologu Franċiż Gilles Kepel stqarr li “nies lajċi edukati b’mod sekulari . . . isostnu li l-kultura sekulari ma wasslithom imkien u li billi jinsistu għal-liberazzjoni tagħhom minn Alla, il-bnedmin qed jaħsdu dak li huma żergħu bis-suppervja u l-vanità tagħhom, jiġifieri, id-delinkwenza, id-divorzju, l-AIDS, l-abbuż tad-drogi, [u] s-suwiċidju.”
L-irtirar tas-sekulariżmu ġab qawwa ġdida mill-isfaxxar riċenti li deher fil-Marxiżmu-Leniniżmu. Għal ħafna nies din il-filosofija atea kienet verament saret reliġjon. Immaġina, allura, l-istagħġib taʼ dawk li poġġew il-fiduċja tagħhom fiha! Rapport tal-Washington Post minn Moska kkwota lil dak li qabel kien rettur tal-Iskola Għolja tal-Partit Komunista li qal: “Pajjiż igħix mhux biss fuq l-ekonomija u l-istituzzjonijiet tiegħu, imma wkoll fuq il-mitoloġija u l-missirijiet fundaturi tiegħu. Hija ħaġa devastanti għal kwalunkwe soċjetà li tiskopri li l-ħrejjef kbar tagħhom ma humiex ibbażati fuq il-verità imma fuq il-propaganda u l-fantasija. Imma dan hu dak li qed naraw issa fil-każ taʼ Lenin u r-revoluzzjoni.”
Billi tkellem kemm dwar id-dinja Komunista u dik kapitalista, is-soċjologu u filosfu Franċiż Edgar Morin ammetta: “Mhux biss rajna l-isfaxxar tal-futur brillanti li ġie offrut lill-proletarjat imma rajna wkoll l-isfaxxar tal-progress awtomatiku u naturali tas-soċjetà sekulari, li fiha x-xjenza, ir-raġuni, u d-demokrazija kellhom suppost javvanzaw b’mod awtomatiku. . . . L-ebda progress ma hu issa assigurat. Il-futur li ttamajna fih sfaxxa fix-xejn.” Hekk iħossuhom vojta dawk il-ħafna li poġġew il-fiduċja tagħhom fl-isforzi tal-bniedem biex joħloq dinja aħjar mingħajr Alla.
Interess mill-Ġdid fir-Reliġjon
Dan is-sens taʼ diżappunt madwar id-dinja kollha qed jikkaġuna lil numru taʼ individwi sinċieri biex jagħrfu l-ħtieġa għal aspett spiritwali fil-ħajjiet tagħhom. Huma jaraw il-ħtieġa għal reliġjon. Imma huma m’humiex sodisfatti bil-knejjes popolari, u xi wħud għandhom ukoll dubji dwar ir-reliġjonijiet il-ġodda —inklużi l-kulti taʼ fejqan, gruppi kariżmatiċi, setet esoteriċi, u saħansitra gruppi taʼ adoraturi taʼ Satana. Il-fanatiċiżmu reliġjuż ukoll qed jixref dik ir-ras kerha tiegħu. Mela, iva, ir-reliġjon qed terġaʼ tieħu spinta b’xi mod. Imma huwa ritorn bħal dan tar-reliġjon xi ħaġa tajba għall-umanità? Tassew, kwalunkwe reliġjon tilħaq verament il-ħtiġijiet spiritwali tal-umanità?
[Stampa f’paġna 3]
“Ir-reliġjon hija t-tnehida tal-ħlejqa mgħakksa, is-sentiment taʼ dinja bla qalb, u r-ruħ taʼ kundizzjoni bla ruħ. Hija l-oppju tan-nies”
[Sors]
Ritratt: New York Times, Berlin—33225115