Il-Familji tar-​Rispett Jistaʼ Jkollhom Suċċess

HUWA POSSIBBLI LI FAMILJI TAR-​RISPETT IKOLLHOM SUĊĊESS? IVA, SPEĊJALMENT JEKK DAWK kollha involuti jiftakru li “l-​Iskrittura kollha hija mnebbħa minn Alla, u tiswa biex wieħed jgħallem, iċanfar, iwiddeb u jrawwem fis-​sewwa.” (2 Timotju 3:16) Meta kulħadd japplika l-​prinċipji tal-​Bibbja, is-​suċċess ikun kważi assigurat.

Il-​Kwalità Bażika

Il-​Bibbja tagħti biss ftit liġijiet attwali biex jiggvernaw ir-​relazzjonijiet umani. L-​iktar li tinkuraġġixxi huwa li jiġu kkultivati kwalitajiet u attitudnijiet tajbin li jiggwidawna biex naġixxu b’mod għaqli. Attitudnijiet u kwalitajiet tajbin bħal dawn huma l-​bażi taʼ ħajja tal-​familja ferħana.

Dan jistaʼ jkun ovvju, imma minkejja dan, tajjeb ngħidu li l-​kwalità bażika meħtieġa biex kwalunkwe familja jkollha suċċess hija l-​imħabba. L-​appostlu Pawlu qal: “Qisu li l-​imħabba tagħkom ma tkunx wiċċ b’ieħor; . . . Ħobbu lil xulxin bħal aħwa.” (Rumani 12:9, 10) Il-​kelma “mħabba” tintuża ħafna drabi b’mod ħażin, imma l-​kwalità li Pawlu rrefera għaliha hawnhekk hija partikulari. Hija l-​imħabba t’Alla, u din “ma tintemm qatt.” (1 Korintin 13:8) Il-​Bibbja tiddeskriviha bħala mhix egoista u lesta li taqdi. Taħdem b’mod attiv għall-​ġid taʼ l-​oħrajn. Hija paċenzjuża u ħanina, qatt ma tgħir, tiftaħar, jew titkabbar. Ma tfittixx dak li jaqblilha. Dejjem lesta li tagħder, tafda, tittama, tissaporti kollox.—1 Korintin 13:4-7.

L-imħabba ġenwina tgħin biex iċċekken id-​differenzi u tgħaqqad lin-​nies taʼ trobbija u personalitajiet ferm differenti. U tgħin ukoll biex iġġib fix-​xejn l-​effetti devastanti tad-​divorzju jew tal-​mewt taʼ ġenitur naturali. Wieħed raġel li sar missier tar-​rispett jiddeskrivi l-​problemi tassew reali tiegħu: “Taʼ spiss tant kont inkun ikkonċernat dwar is-​sentimenti tiegħi stess li ma kontx nanalizza l-​emozzjonijiet t’uliedi tar-​rispett jew saħansitra taʼ marti. Kelli nitgħallem inkun inqas sensittiv. L-​iktar ħaġa importanti, kelli nitgħallem inkun umli.” L-​imħabba għenitu jagħmel il-​bidliet meħtiġin.

Il-​Ġenitur Naturali

L-​imħabba tistaʼ tgħin biex tittratta r-​relazzjoni tat-​tfal mal-​ġenitur naturali tagħhom li issa m’għadux magħhom. Wieħed missier tar-​rispett jgħid: “Ridt inkun l-​ewwel post fl-​affezzjoni t’uliedi tar-​rispett. Meta kienu jżuru lil missierhom naturali, kont insibha diffiċli biex nirreżisti t-​tentazzjoni li nikkritikah. Meta kienu jiġu lura wara ġurnata pjaċevoli miegħu, kont inħossni mdejjaq ħafna. Meta kien ikollhom ġurnata ħażina, kont nifraħ. Tassew, kont nibżaʼ li se nitlef l-​affezzjoni tagħhom. Waħda mill-​iktar affarijiet diffiċli kienet li naċċetta l-​importanza taʼ l-​irwol tal-​missier naturali fil-​ħajjiet t’uliedi tar-​rispett.”

L-imħabba ġenwina għenet lil dan il-​missier tar-​rispett biex jiffaċċja l-​fatt li ma kinitx xi ħaġa realistika li jippretendi mħabba “fil-​pront.” Ma kellux għalfejn iħossu miċħud meta t-​tfal m’aċċettawhx mill-​ewwel. Hu beda jirrealizza li qatt ma setaʼ jieħu kompletament post il-​missier naturali fi qlub uliedu. It-​tfal kienu ilhom jafu lil missierhom naturali mindu twieldu, waqt li l-​missier tar-​rispett kien għadu ġdid u jkollu jistinka biex jakkwista l-​imħabba tat-​tfal. Ir-​riċerkatriċi Elizabeth Einstein tirrifletti l-​esperjenza taʼ ħafna meta tgħid: “Lill-​ġenitur naturali qatt ma jistgħu jiħdulu postu​—qatt. Anki ġenitur li hu mejjet jew dak li jkun abbanduna lil uliedu jżomm post importanti fil-​ħajjiet tat-​tfal.”

Id-​Dixxiplina​—Suġġett Delikat

Il-​Bibbja tindika li dixxiplina bl-​imħabba hija essenzjali għaż-​żgħażagħ, u dan jinkludi lit-​tfal tar-​rispett. (Proverbji 8:33) Numru taʼ professjonisti qed jibdew jaqblu maʼ dak li tgħid il-​Bibbja dwar dan. Il-​professur Ceres Alves de Araújo stqarr: “Min-​natura, ħadd ma jieħu gost bil-​limiti, imma huma neċessarji. ‘Le’ hija kelma protettiva.”

Madankollu, ġewwa familja tar-​rispett, l-​opinjonijiet dwar dixxiplina jistgħu jwasslu għal firdiet serji. It-​tfal tar-​rispett kienu diġà xi ftit ifformati minn adult li issa m’għadux magħhom. X’aktarx li għandhom imġiba jew drawwiet li jistgħu jirritaw lill-​ġenitur tar-​rispett. U huma probabbilment ma jifhmux għala l-​ġenitur tar-​rispett huwa daqshekk deċiż dwar ċerti kwistjonijiet. Kif tistaʼ tittratta b’suċċess mas-​sitwazzjoni? Pawlu jħeġġeġ lill-​Kristjani: ‘Fittxu l-​imħabba, is-​sabar, il-​ħlewwa.’ (1 Timotju 6:11) L-​imħabba Kristjana tgħin kemm lill-​ġenitur tar-​rispett u kemm lit-​tfal biex ikunu ħelwin u paċenzjużi hekk kif jitgħallmu jifhmu lil xulxin. Jekk il-​ġenitur tar-​rispett ma jkollux paċenzja, is-​‘saħna, il-​korla, u l-​għajat’ jistgħu malajr jirrovinaw kwalunkwe relazzjoni li setgħet żviluppat.—Efesin 4:31.

Id-dehen li jistaʼ jgħin f’din il-​kwistjoni ġie pprovdut mill-​profeta Mikea. Hu qal: “X’jistenna minnek il-​Mulej: li tagħmel dak li hu ġust, li tħobb u tkun ħanin, u li tkun umli fl-​imġiba tiegħek maʼ Alla tiegħek.” (Mikea 6:8) Il-​ġustizzja hija vitali meta wieħed jamministra d-​dixxiplina. Imma xi ngħidu dwar il-​qalb tajba? Anzjan Kristjan jirrakkonta li taʼ spiss kien ikun diffiċli biex iqajjem lit-​tfal tiegħu tar-​rispett il-​Ħadd fil-​għodu ħalli jieħdu sehem fil-​qima fil-​kongregazzjoni. Minflok ma kien iċanfarhom, hu pprova juri l-​qalb tajba. Kien iqum kmieni, jipprepara l-​kolazzjon, u mbagħad lil kull wieħed minnhom kien jiħdilhom xarba sħuna. B’riżultat taʼ dan, kienu jkunu iktar inklinati li jagħtu kas l-​appell tiegħu biex iqumu.

Il-professoressa Ana Luisa Vieira de Mattos għamlet dan il-​kumment interessanti: “L-​importanti m’huwiex it-​tip taʼ familja imma l-​kwalità tar-​relazzjoni. Fl-​istħarriġ tiegħi, jien osservajt li ż-​żgħażagħ li għandhom problemi fl-​imġiba kważi dejjem kienu minn familji fejn hemm superviżjoni dgħajfa mill-​ġenituri, nuqqas taʼ regoli u komunikazzjoni.” Hi qalet ukoll: “Qatt ma nistgħu nenfasizzaw biżżejjed il-​fatt li t-​trobbija tat-​tfal timplika l-​bżonn li tgħid le.” Iktar minn hekk, Dr. Emily u Dr. John Visher stqarrew: “Bażikament, id-​dixxiplina taħdem biss meta min jirċievi d-​dixxiplina jimpurtah mir-​reazzjonijiet taʼ dak li jkun qed jagħtih id-​dixxiplina u mir-​relazzjoni tiegħu miegħu.”

Dawn ir-​rimarki jalludu ħafif ħafif għall-​mistoqsija dwar min għandu jamministra d-​dixxiplina fil-​familji tar-​rispett. Min għandu jkun dak li jgħid le? Wara li ddiskutew bejniethom, xi ġenituri ddeċidew li jibdew billi l-​ġenitur naturali jkun dak li prinċipalment jiddixxiplina, biex b’hekk jagħti żmien biżżejjed lill-​ġenitur tar-​rispett jibni relazzjoni eqreb mat-​tfal. Ħalli lit-​tfal jitgħallmu jkollhom fiduċja fl-​imħabba li l-​ġenitur tar-​rispett għandu għalihom qabel ma hu jew hi jibdew jiddixxiplinaw.

Xi ngħidu jekk il-​ġenitur tar-​rispett huwa l-​missier? Il-​Bibbja ma tgħidx li l-​missier hu l-​kap tal-​familja? Iva. (Efesin 5:22, 23; 6:1, 2) Madankollu, missier tar-​rispett forsi jkun jixtieq li għal xi żmien ma jiħux f’idejh il-​kwistjoni tad-​dixxiplina, speċjalment jekk din tinvolvi xi kastig. Hu għandu mnejn jippermetti li t-​tfal jobdu ‘tagħlim ommhom’ waqt li hu jlesti pedament għalihom biex ‘jisimgħu kliem missierhom [il-ġdid].’ (Proverbji 1:8; 6:20; 31:1) L-​evidenza turi li, fl-​aħħar mill-​aħħar, dan ma jmurx kontra l-​prinċipju taʼ min għandu jkun il-​kap. Iktar minn hekk, wieħed missier tar-​rispett jgħid: “Jien ftakart li d-​dixxiplina tinkludi twissija, korrezzjoni, u twiddiba. Meta din tingħata b’mod ġust, bl-​imħabba, u bil-​mogħdrija u tkun appoġġata mill-​eżempju tal-​ġenituri, normalment din tirnexxi.”

Il-​Ġenituri Għandhom Bżonn Jikkomunikaw

Proverbji 15:22 jgħid: “Tifsil taʼ xogħol bla ħsieb jisfaʼ fix-​xejn.” Ġewwa familja tar-​rispett, diskors kunfidenzjali bil-​miftuħ u b’mod kalm huwa vitali bejn il-​ġenituri. Waħda li tikteb fil-​gazzetta O Estado de S. Paulo osservat: “It-​tfal dejjem għandhom it-​tendenza li jittestjaw il-​limiti stabbiliti mill-​ġenituri.” Dan jistaʼ jkun veru d-​doppju ġewwa familji tar-​rispett. Għaldaqstant, il-​ġenituri għandhom bżonn jaqblu dwar kwistjonijiet differenti sabiex it-​tfal jaraw li huma magħqudin. Iżda, xi ngħidu jekk ġenitur tar-​rispett jaġixxi b’mod li l-​ġenitur naturali jħoss li m’huwiex ġust? Imbagħad, huma t-​tnejn għandhom jissetiljaw il-​kwistjoni fil-​privat, u mhux quddiem it-​tfal.

Waħda omm li reġgħet iżżewġet tirrakkonta: “L-​iktar ħaġa diffiċli għal omm hi dik li tara lill-​missier tar-​rispett jiddixxiplina lil uliedha, speċjalment jekk tħoss li hu qed jaġixxi bl-​għaġla jew li m’huwiex qed ikun tassew ġust. Tħoss qalbha tinqasam, u tkun trid tiddefendi lil uliedha. F’mumenti bħal dawn, ikun diffiċli li tibqaʼ sottomessa lejn ir-​raġel u tappoġġah.

“Darba minnhom, iż-​żewġ uliedi subjien, li għandhom 12 u 14-il sena, talbu permess lil missierhom tar-​rispett biex jagħmlu xi ħaġa. Hu immedjatament irrifjuta u telaq mill-​kamra mingħajr lanqas biss tahom opportunità biex jispjegaw għala t-​talba li għamlu kienet importanti għalihom. Is-​subjien kienu se jinfaqgħu jibku, u jien bqajt imbellha. It-​tifel il-​kbir ħares lejja u qalli: ‘Ma, rajtu x’għamel?’ Jien weġibtu: ‘Iva, rajtu. Imma hu xorta jibqaʼ l-​kap tad-​dar, u l-​Bibbja tgħidilna biex nirrispettaw l-​istat taʼ kap.’ Huma kienu tfal bravi u qablu miegħi, u kkalmaw ftit. Dik il-​lejla stess, spjegajt l-​affarijiet lil żewġi, u hu rrealizza li kien awtorevoli żżejjed. Hu kien pront u mar fil-​kamra tas-​subjien u talabhom skuża.

“Aħna tgħallimna ħafna minn dak l-​inċident. Żewġi tgħallem jismaʼ qabel ma jieħu xi deċiżjoni. Jien tgħallimt nappoġġa l-​prinċipju taʼ l-​istat taʼ kap, saħansitra meta dan iweġġagħni. Is-​subjien tgħallmu l-​importanza taʼ li jkunu sottomessi. (Kolossin 3:18, 19) U l-​apoloġija mill-​qalb taʼ żewġi għallmitna lkoll lezzjoni importanti fl-​umiltà. (Proverbji 29:23) Illum, iż-​żewġ uliedi jaqdu bħala anzjani Kristjani.”

Żbalji se jsiru. It-​tfal se jgħidu jew jagħmlu affarijiet li jweġġgħu. Il-​pressjonijiet taʼ dak il-​mument se jġagħlu lill-​ġenituri tar-​rispett jaġixxu b’mod irraġunevoli. Madankollu, dawk il-​kelmiet sempliċi, “Jiddispjaċini, jekk jogħġbok aħfirli,” jistgħu jiswew ħafna biex ifejqu l-​feriti.

Insaħħu l-​Unità tal-​Familja

Jeħtieġ iż-​żmien biex tibni relazzjoni kordjali ġewwa familja tar-​rispett. Jekk int ġenitur tar-​rispett, għandek bżonn turi l-​empatija. Kun komprensiv, lest li tqattaʼ ħin mat-​tfal. Ilgħab mat-​tfal iż-​żgħar. Kun ippreparat li titkellem mat-​tfal il-​kbar. Fittex opportunitajiet biex tqattgħu ħin flimkien​—per eżempju, stieden lit-​tfal biex jgħinu fix-​xogħol tad-​dar, bħal li jippreparaw l-​ikel jew jaħslu l-​karozza. Stedinhom jiġu miegħek u jgħinuk meta tmur is-​supermarkit. Barra minn hekk, ġesti żgħar bl-​affezzjoni jistgħu juru l-​imħabba li int għandek għalihom. (M’għandniex xi ngħidu, missirijiet tar-​rispett għandhom joqogħdu attenti li josservaw sew il-​limiti fejn jidħlu wliedhom il-​bniet tar-​rispett u ma jġagħluhomx iħossuhom skomdi. U l-​ommijiet tar-​rispett għandhom jiftakru li s-​subjien ukoll għandhom il-​limiti tagħhom.)

Il-familji tar-​rispett jistaʼ jkollhom suċċess. Ħafna qed ikollhom. L-​iktar li għandhom suċċess huma l-​familji fejn dawk kollha involuti, speċjalment il-​ġenituri, jikkultivaw attitudnijiet xierqa u stennijiet realistiċi. L-​appostlu Ġwanni kiteb: “Għeżież, ejjew inħobbu ’l xulxin, għax l-​imħabba ġejja minn Alla.” (1 Ġwann 4:7) Iva, l-​imħabba mill-​qalb hija l-​vera sigriet taʼ l-​hena fil-​familja tar-​rispett.

[Stampi f’paġna 7]

FAMILJI TAR-​RISPETT FERĦANIN

iqattgħu ħin flimkien. . .

jistudjaw il-​Kelma t’Alla flimkien. . .

jitkellmu flimkien. . .

jaħdmu flimkien. . .