Ħarsa Lejn id-​Dinja

Il-​Konsegwenza tax-​Xogħol wara l-​Ħin taʼ l-​Iskola

Għadd li dejjem jikber taʼ żgħażagħ Ġermaniżi mhux biss jaħdmu waqt il-​vaganzi imma wkoll matul is-​sena skolastika. “Fil-​pajjiż kollu, mill-​inqas terz mit-​tfal li għandhom 13-il sena u iktar bejn wieħed u ieħor jaħdmu medja taʼ iktar minn tliet sigħat fil-​ġimgħa,” tirrapporta r-​rivista Der Spiegel. Ġo l-​istat taʼ Hesse, fil-​Ġermanja, bejn 50 sa 80 fil-​mija miż-​żgħażagħ fl-​aħħar sena taʼ l-​iskola sekondarja jsibu xogħlijiet ’l hemm u ’l hawn. Dawn iż-​żgħażagħ rari jkollhom bżonn jgħinu lill-​familji tagħhom biex ilaħħqu mal-​ħajja. Minflok, huma jkunu jridu affarijiet bħalma huma l-​aħħar telefon ċellulari li ħareġ, ħwejjeġ tad-​ditta, u karozzi, kif ukoll is-​sens taʼ indipendenza li jagħtihom ix-​xogħol. Imma għal dan kollu hemm konsegwenza. “Mhux l-​ewwel darba li tara student jongħos b’rasu fuq il-​mejda minħabba li l-​ġurnata taʼ qabel jew kmieni fil-​għodu jkun ħadem sigħat twal,” jinnota l-​edukatur Thomas Müller. “Huma jridu l-​lussu issa minflok l-​edukazzjoni għal għada.” Knud Dittmann, edukatur ieħor, ikompli: “Hekk kif it-​tfal ikollhom il-​mentalità tax-​xiri minsuġa fihom, huma jaċċettaw il-​konsegwenza taʼ li jkollhom marki baxxi jew anki li jirrepetu s-​sena.”

Ix-​Xadini Kbar fil-​Periklu

“Il-​ġungli fejn jgħixu x-​xadini kbar se jkunu kważi spiċċaw sa 30 sena oħra jekk il-​bniedem ma jiħux passi drastiċi,” jirrapporta servizz taʼ l-​aħbarijiet taʼ Reuters. F’konferenza dwar l-​ekoloġija taʼ l-​art li saret reċentement ġewwa Johannesburg, fl-​Afrika t’Isfel, l-​uffiċjali tal-​Ġnus Magħquda stqarrew: “Inqas minn 10 fil-​mija mill-​ambjent naturali tax-​xadini kbar taʼ l-​Afrika se jibqaʼ ftit jew wisq bla mittiefes sa l-​2030 jekk il-​bini tat-​toroq, kampijiet tal-​minjieri u żviluppi oħrajn taʼ l-​infrastruttura jibqgħu għaddejjin bir-​rata li sejrin.” L-​ambjent tagħhom li dejjem jiċkien diġà kkaġuna tnaqqis kbir fil-​popolazzjoni tax-​xadini kbar. Bħalissa l-​popolazzjoni tax-​ximpanzì hija taʼ madwar 200,000, meta mqabbla maż-​2,000,000 taʼ seklu ilu, u fadal biss xi ftit eluf taʼ gurilli li jgħixu fil-​baxx u xi ftit mijiet taʼ gurilli tal-​muntanji. Skond Reuters, “il-​Ġ.M. qed taħdem flimkien mar-​riċerkaturi, il-​konservazzjonisti, il-​gvernijiet u n-​nies lokali biex tipprepara għal pjanijiet taʼ rkuprar f’madwar 24 pajjiż li fihom ix-​xadini kbar.”

It-​TV Jinfluwenza l-​Opinjoni tan-​Nies dwar l-​Istorja

“Il-​Britanniċi jikkunsidraw il-​mewt taʼ Diana, il-​Prinċipessa taʼ Wales, bħala l-​iktar avveniment sinifikanti fl-​istorja tal-​pajjiż f’dawn l-​aħħar 100 sena, saħansitra iktar minn meta faqqgħet it-​Tieni Gwerra Dinjija jew minn meta n-​nisa rebħu d-​dritt li jivvotaw,” tirrapporta The Times taʼ Londra. Fi stħarriġ li sar għall-​istazzjon televiżiv History Channel, iktar minn 1,000 persuna ġew mistoqsijin jagħżlu minn għaxar avvenimenti li kienu l-​iktar sinifikanti għalihom fl-​istorja tal-​Britannja matul il-​100 sena li għaddew. Il-​mewt tal-​prinċipessa Diana ġiet ivvotata l-​iktar sinifikanti minn 22 fil-​mija, il-​bidu tat-​tieni gwerra dinjija minn 21 fil-​mija, u d-​dritt tan-​nisa biex jivvotaw minn 15 fil-​mija. Meta ġew mistoqsijin dwar ġrajjiet dinjin, 41 fil-​mija għażlu l-​attakki tal-​11 taʼ Settembru, 19 fil-​mija għażlu l-​bomba atomika li twaddbet fuq Ħiroxima, u 11 fil-​mija l-​waqgħa tal-​Ħajt taʼ Berlin. The Times tikkummenta li għall-​maġġuranza tan-​nies “l-​istorja ħafna drabi hija dak li huma raw dan l-​aħħar fuq it-​televixin.”

Meta l-​Pilloli Jqabbduk Iktar Uġigħ taʼ Ras

“In-​newrologu Michael Anthony jikkalkula li sa 10 fil-​mija minn dawk li jbatu bl-​uġigħ taʼ ras ibatu minn uġigħ taʼ ras kawżat minn ‘abbuż analġeżiku’ [użu ħażin taʼ pilloli li jtaffu l-​uġigħ],” tistqarr The Daily Telegraph taʼ Sydney, l-​Awstralja. “Minflok uġigħ taʼ ras taʼ darba f’ġimgħa, meta tiddependi żżejjed fuq pilloli li tistaʼ tixtrihom mingħajr riċetta jistaʼ jaqbdek uġigħ taʼ ras kuljum.” Il-​professur Anthony, assoċjat maʼ l-​Università taʼ New South Wales, sab li “pazjenti li jieħdu żżejjed pilloli kontra l-​uġigħ taʼ ras għandhom nuqqas taʼ serotonin,” sustanza li ma tħallix il-​vini jitwessgħu. “Livelli baxxi tas-​serotonin jikkawżaw li l-​arterji jitwessgħu, u dan iqabbad l-​uġigħ taʼ ras,” jinnota hu. Anthony jirrikkmanda lil dawk li jbatu bil-​migranja biex jużaw mediċini speċjalizzati ordnati mit-​tabib minflok ma jixtru pilloli taʼ mingħajr riċetta, u jżid: “Jekk [il-pazjenti] jieħdu pilloli [li jtaffu l-​uġigħ] iktar minn tliet darbiet fil-​ġimgħa, anki doża waħda tliet darbiet fil-​ġimgħa, imbagħad fi ftit xhur se jkollhom iktar uġigħ taʼ ras.”

Taffi d-​Dardir taʼ fil-​Għodu

“Huwa maħsub li bejn 70 u 80 fil-​mija min-​nisa tqal ibatu mid-​dardir taʼ fil-​għodu,” tgħid il-​gazzetta Sun-Herald taʼ l-​Awstralja. Meta jqumu fil-​għodu, dawn in-​nisa li ma jkunux ilhom li nqabdu tqal ibatu minn taqligħ taʼ l-​istonku, u ħafna drabi jirremettu wkoll. Fost l-​affarijiet maħsubin li jikkawżaw din il-​kundizzjoni hemm livell għoli taʼ l-​ormon proġesteron waqt it-​tqala, li jistaʼ jipproduċi ħafna aċidi fl-​istonku. Ukoll, “sens taʼ xamm iktar sensittiv jistaʼ jagħmel lin-​nisa tqal iktar suġġetti għad-​dardir.” Filwaqt li m’hemm l-​ebda kura tajba għal kull każ taʼ dardir taʼ fil-​għodu, il-​gazzetta tirrikkmanda li tevita postijiet sħan ladarba s-​sħana tistaʼ tikkaġuna d-​dardir, li tieħu xi nagħsa u torqod biżżejjed, u li xxomm lumija maqsuma. “Ipprova kul crackers jew ċereali b’xejn qabel toħroġ mis-​sodda. Dejjem qum mis-​sodda bil-​mod,” tkompli l-​gazzetta. “Minn ħin għall-​ieħor ħu xi ħaġa żgħira x’tiekol li jkun fiha l-​proteini.” Il-​gazzetta tgħid “li hemm xi ħaġa pożittiva fid-​dardir taʼ fil-​għodu. Studji reċenti wrew li l-​ommijiet li jaqbadhom dan id-​dardir ikollhom inqas ċans għal korriment.”

Ibbuljar bil-​Messaġġi Elettroniċi

“Wieħed minn kull erbaʼ adolexxenti safa vittma taʼ bbuljar permezz tal-​kompjuter jew tat-​telefon ċellulari,” tgħid The Guardian taʼ Londra. Rapport mill-​għaqda tal-​karità National Children’s Home (NCH) wera li 16 fil-​mija miż-​żgħażagħ bejn il-​11 u 19-il sena “rċivew messaġġi taʼ theddid fuq it-​telefons ċellulari tagħhom,” filwaqt li 11 fil-​mija oħra rċivew messaġġi bħal dawn minn chat rooms fuq l-​Internet jew fl-​E-mails. L-​NCH tgħid li t-​tfal “jew m’huma jgħidu lil ħadd u qegħdin ibatu fis-​skiet, jew qed jiftħu qalbhom maʼ nies li lanqas biss jafu kif jittrattaw tajjeb mas-​sitwazzjoni huma stess.” Hi tagħti l-​parir liż-​żgħażagħ biex ma jittollerawx l-​ibbuljar imma jgħidu lil persuna responsabbli u li jistgħu jafdawha b’dak li qed jiġri; biex joqogħdu attenti ħafna lil min jagħtu n-​numru tat-​telefon ċellulari tagħhom u l-​indirizz taʼ l-​E-mail; u biex anki jbiddluhom jekk ikun hemm bżonn. L-​NCH tagħti l-​parir li “jekk tirċievi messaġġi li jinkwetawk, niżżel il-​ħinijiet u d-​dati u irrapportahom lill-​pulizija,” tgħid The Guardian.

Kultura “Erotika” Popolari

Permezz tal-​moda, ir-​reklamar, ix-​xandir, u l-​industrija tad-​divertiment, “il-​kultura popolari taʼ issa b’mod aggressiv qed tieħu vantaġġ mill-​ġibda tal-​bniedem lejn is-​sess,” tgħid il-​gazzetta Pollakka taʼ kull ġimgħa, Polityka. Skond l-​istilisti, “il-​moda tħeġġeġ l-​erotiżmu, u l-​erotiżmu jħeġġeġ il-​moda.” L-​idea bażika li hemm hija, ‘Iktar ma tikxef, iktar se tiġi notat malajr.’ Bl-​istess mod, is-​sess u l-​erotiżmu fir-​reklamar “jagħmlu reklam iktar memorabbli,” u b’hekk jgħinu biex ikun hemm iktar bejgħ, tgħid Dr. Ewa Szczęsna, esperta mill-​Università taʼ Warsaw fuq is-​semjotika (sinjali u simboli) fil-​kulturi. “Il-​limiti taʼ dak li huwa kunsidrat bħala li jistimula erotikament ġew mibdula b’mod sinifikanti,” tkompli tgħid hi. Skond Polityka, l-​esperjenza wriet li dawk li jirreklamaw lesti jaqbżu kull limitu għall-​flus.