Kif Tistaʼ Turi l-​Ħniena?

“Ħa nagħmlu t-​tajjeb maʼ kulħadd, imma speċjalment maʼ min jiġi minna fil-​fidi.”—GALATIN 6:10.

1, 2. Il-​parabbola dwar is-​Samaritan it-​tajjeb x’tgħallimna dwar il-​ħniena?

WAQT li kien qed ikellem lil Ġesù, raġel li kien jaf il-​Liġi sew staqsieh: “Min tassew hu l-​proxxmu tiegħi?” Biex iwieġbu, Ġesù qal din il-​parabbola: “Wieħed raġel kien nieżel minn Ġerusalemm lejn Ġeriko u waqaʼ f’idejn il-​ħallelin, li neżżgħuh, sawtuh u telqu, u ħallewh nofsu mejjet. Issa, b’kumbinazzjoni, minn dik it-​triq kien nieżel qassis, imma, meta rah, qasam għan-​naħa l-​oħra. Bl-​istess mod, wieħed Levita wkoll, meta wasal fuq il-​post u rah, qasam għan-​naħa l-​oħra. Imma wieħed Samaritan li kien għaddej minn dik it-​triq wasal ħdejh u, malli rah, tħassru. Għalhekk, resaq lejh u nfaxxalu l-​ġrieħi, wara li ferraʼ ż-​żejt u l-​inbid fuqhom. Imbagħad tellgħu fuq il-​bhima tiegħu, ħadu f’lukanda, u ħa ħsiebu. U l-​għada ħareġ żewġ dinari, tahom lil tal-​lukanda, u qallu, ‘Ħu ħsiebu, u dak li tonfoq minbarra dan, irroddhulek meta nerġaʼ niġi hawnhekk.’” Imbagħad Ġesù qal lis-​semmiegħ tiegħu: “Minn dawn it-​tlieta, min jidhirlek int li għamilha taʼ proxxmu għar-​raġel li waqaʼ f’idejn il-​ħallelin?” Ir-​raġel wieġbu: “Dak li aġixxa bil-​ħniena miegħu.”—Luqa 10:​25, 29-37a.

² Kemm naraw ċar x’inhi l-​ħniena vera mill-​mod kif is-​Samaritan ittratta lir-​raġel imweġġaʼ! Imqanqal minn sentiment taʼ ħasra, jew mogħdrija, is-​Samaritan aġixxa b’tali mod li ġab serħan lill-​vittma. Iktar minn hekk, ir-​raġel fil-​bżonn kien stranġier għas-​Samaritan. Il-​ħniena m’għandhiex ostakli min-​nazzjonalità, ir-​reliġjon, jew il-​kultura. Wara li qal it-​tixbiha rigward is-​Samaritan it-​tajjeb, Ġesù ta dan il-​parir lis-​semmiegħ tiegħu: “Mur u agħmel l-​istess int ukoll.” (Luqa 10:37b) Aħna nistgħu nagħtu kas din it-​twissija u nistinkaw biex nuru l-​ħniena lejn oħrajn. Imma kif? B’liema modi nistgħu aħna nipprattikaw il-​ħniena fil-​ħajja tagħna taʼ kuljum?

‘Jekk Ħu M’Għandux X’Jilbes’

3, 4. Għala għandna nkunu speċjalment konċernati dwar li nuru l-​ħniena fil-​kongregazzjoni Kristjana?

³ L-​appostlu Pawlu qal: “Dment li għandna ż-​żmien favorevoli għal dan, ħa nagħmlu t-​tajjeb maʼ kulħadd, imma speċjalment maʼ min jiġi minna fil-​fidi.” (Galatin 6:10) Mela ejja l-​ewwel nikkunsidraw kif nistgħu nwettqu ħafna għemejjel taʼ ħniena lejn dawk li jiġu minna fil-​fidi.

⁴ Meta kien qed iħeġġeġ lill-​Kristjani veri biex juru l-​ħniena lejn xulxin, id-​dixxiplu Ġakbu kiteb: “Min ma jipprattikax il-​ħniena se jiġi ġudikat mingħajr ħniena.” (Ġakbu 2:13) Il-​kuntest taʼ dan il-​kliem ispirat jurina xi modi kif nistgħu nuru l-​ħniena regolarment. Per eżempju, f’Ġakbu 1:27 naqraw: “Ir-​reliġjon li hi nadifa u bla tinġis mill-​ħarsa t’Alla tagħna u Missierna hi din: li tieħu ħsieb l-​iltiema u r-​romol fit-​tribulazzjoni tagħhom, u li żżomm ruħek mingħajr tebgħa mid-​dinja.” Ġakbu 2:​15, 16 jgħid: “Jekk ħu jew oħt m’għandhomx x’jilbsu u huma neqsin mill-​ikel taʼ kuljum, u madankollu wieħed minnkom jgħidilhom: ‘Morru fil-​paċi, isħnu u ixbgħu,’ imma ma tagħtuhomx il-​bżonnijiet għal ġisimhom, x’jiswa?”

5, 6. Kif nistgħu nwettqu ħafna għemejjel taʼ ħniena fis-​sħubija tagħna mal-​kongregazzjoni lokali?

⁵ Il-​fatt li nieħdu ħsieb u ngħinu lil dawk fil-​bżonn hija karatteristika tar-​reliġjon vera. Minħabba r-​reliġjon li nħaddnu ma nistgħux sempliċement nixtiequ lil ħaddieħor bil-​kliem li kollox imurlu sew. Minflok, sentiment teneru taʼ mogħdrija jqanqalna biex naġixxu għan-​nom taʼ dawk li jinsabu tassew fil-​bżonn. (1 Ġwanni 3:​17, 18) Iva, fost il-​ħafna għemejjel taʼ ħniena li għandna nwettqu hemm li nippreparaw ikla għal xi ħadd marid, ngħinu lil xi ħadd imdaħħal fiż-​żmien fil-​qadi tiegħu, nipprovdu trasport għal-​laqgħat Kristjani meta jkun neċessarju, u ma nkunux xħaħ maʼ min jistħoqqlu l-​ħniena.—Dewteronomju 15:​7-10.

⁶ Għalkemm huwa importanti li nagħtu għajnuna materjali lill-​membri tal-​kongregazzjoni Kristjana li dejjem tikber, huwa saħansitra iktar importanti li ngħinuhom spiritwalment. Aħna niġu mħeġġin biex ‘nikkonslaw lid-​dipressi, inwieżnu lid-​dgħajfin.’ (1 Tessalonikin 5:14) “In-​nisa mdaħħlin fiż-​żmien” huma inkuraġġiti biex “ikunu għalliema taʼ dak li hu tajjeb.” (Titu 2:3) Rigward l-​indokraturi Kristjani, il-​Bibbja tgħid: “Kull wieħed ikun bħal post taʼ kenn mir-​riħ u lqugħ mill-​maltempata tax-​xita.”—Isaija 32:2.

7. X’nitgħallmu dwar kif nuru l-​ħniena mid-​dixxipli f’Antjokja tas-​Sirja?

⁷ Minbarra li ħadu ħsieb ir-​romol, l-​orfni, u lil dawk li għandhom bżonn l-​għajnuna u l-​inkuraġġiment lokalment, il-​kongregazzjonijiet taʼ l-​ewwel seklu kultant bagħtu provvisti biex tingħata għajnuna lil dawk li kienu jemmnu f’postijiet oħrajn. Per eżempju, meta l-​profeta Agabu bassar “li dalwaqt kien se jaqaʼ ġuħ kbir fuq l-​art abitata kollha,” id-​dixxipli f’Antjokja tas-​Sirja “ddeċidew li jibagħtu l-​għajnuna, kull wieħed skond ma kien jistaʼ, lill-​aħwa li kienu joqogħdu l-​Lhudija.” Din intbagħtet lill-​anzjani f’dan il-​post “permezz taʼ Barnaba u Sawlu.” (Atti 11:​28-30) Xi ngħidu għalina llum? “L-​ilsir leali u għaqli” organizza kumitati li jagħtu l-​għajnuna u jieħdu ħsieb lil ħutna li forsi ġew effettwati minn diżastri naturali, bħal uragani, terremoti, jew xi tsunami. (Mattew 24:45) Il-​fatt li nagħtu mill-​ħin, l-​isforzi, u r-​riżorsi tagħna minn jeddna biex nikkooperaw maʼ dan l-​arranġament hu mod mill-​aqwa kif nuru l-​ħniena.

“Jekk Tkomplu Tħarsu Lejn l-​Uċuħ”

8. Il-​favoritiżmu kif jaħdem kontra l-​ħniena?

⁸ Meta kien qed iwissi dwar karatteristika li taħdem kontra l-​ħniena u “l-​liġi sovrana” taʼ l-​imħabba, Ġakbu kiteb: “Jekk tkomplu tħarsu lejn l-​uċuħ, tkunu qed tidinbu, għax qed tiġu mwiddbin mil-​liġi talli qed tiksruha.” (Ġakbu 2:​8, 9) Jekk nuru l-​preferenzi lejn dawk li huma għonja materjalment jew lejn dawk li huma prominenti nistgħu nsiru inqas sensittivi “għall-​għajta tal-​fqir.” (Proverbji 21:13) Il-​favoritiżmu jtellef l-​ispirtu taʼ ħniena. Aħna nipprattikaw il-​ħniena billi nittrattaw lil oħrajn b’mod imparzjali.

9. Għala m’huwiex ħażin li nuru konsiderazzjoni speċjali lejn min jistħoqqlu?

⁹ Ifisser il-​fatt li nkunu imparzjali li qatt m’għandna nuru konsiderazzjoni speċjali lejn xi ħadd? Dażgur li le! Rigward sieħbu fil-​ħidma Epafroditu, l-​appostlu Pawlu kiteb lill-​Kristjani ġewwa Filippi: “Nies bħalu ibqgħu għożżuhom.” Għala? “Għax minħabba x-​xogħol tal-​Mulej hu kien għoddu miet, billi poġġa ruħu fil-​periklu, sabiex ipatti bis-​sħiħ għalikom għax m’intomx hawn biex taqduni.” (Filippin 2:​25, 29, 30) Is-​servizz leali li ta Epafroditu kien jistħoqqlu konsiderazzjoni speċjali. Iktar minn hekk, fl-​1 Timotju 5:​17, naqraw: “L-​anzjani li jippresiedu bl-​aħjar mod ħa jitqiesu li huma denji t’unur doppju, speċjalment dawk li jaħdmu iebes biex jitkellmu u jgħallmu.” Kwalitajiet spiritwali tajbin ukoll jistħoqqilhom jiġu rikonoxxuti. Konsiderazzjoni bħal din m’hijiex favoritiżmu.

“L-​Għerf li Ġej minn Fuq Hu . . . Mimli Ħniena”

10. Għala għandna nikkontrollaw ilsienna?

¹⁰ Rigward l-​ilsien, Ġakbu qal: “Ma jitrażżanx, u mimli velenu li jġib il-​mewt. Bih inbierku lil Ġeħova, il-​Missier, u madankollu bih nisħtu lill-​bnedmin li nħolqu ‘fix-​xebh t’Alla.’ Mill-​istess fomm joħorġu l-​barka u s-​saħta.” F’dan il-​kuntest, Ġakbu żied: “Jekk fi qlubkom għandkom għira kollha mrar u spirtu ġellied, tiftaħrux u tigdbux kontra l-​verità. Dan m’huwiex l-​għerf li ġej minn fuq, imma hu taʼ l-​art, taʼ l-​annimali, tad-​demonji. Għax fejn hemm l-​għira u l-​ġlied, hemm id-​diżordni u kull ħaġa vili. Imma l-​għerf li ġej minn fuq hu l-​ewwelnett safi, imbagħad iġib il-​paċi, hu raġunevoli, lest li jobdi, mimli ħniena u frott tajjeb, ma jagħmilx distinzjonijiet parzjali, mhux ipokrita.”—Ġakbu 3:​8-10a, 14-17.

11. Kif nistgħu nuru l-​ħniena fil-​mod kif nużaw ilsienna?

¹¹ Għalhekk, il-​mod kif nużaw ilsienna huwa indikazzjoni taʼ jekk għandniex l-​għerf li hu “mimli ħniena.” Xi ngħidu jekk minħabba l-​għira jew il-​ġlied kellna niftaħru, nigdbu, jew inxerrdu seksik li jagħmel il-​ħsara? Salm 94:4 jgħid: “Kull min jagħmel il-​ħażen jiftaħar.” U l-​kliem ġellied kemm jistaʼ jagħmel ħsara malajr lir-​reputazzjoni tajba taʼ xi ħadd innoċenti! (Salm 64:​3-5 [64:​2-4, NW]) Iktar minn hekk, aħseb dwar il-​ħsara li tistaʼ ssir minn ‘xhud qarrieq li jgħid il-​gideb.’ (Proverbji 14:5; 1 Slaten 21:​7-13) Wara li jiddiskuti l-​użu ħażin taʼ l-​ilsien, Ġakbu jgħid: “Mhux xieraq, ħuti, li dawn l-​affarijiet ikomplu sejrin hekk.” (Ġakbu 3:10b) Il-​ħniena vera teħtieġ li nużaw ilsienna b’mod safi, li jġib il-​paċi, u raġunevoli. Ġesù qal: “Ngħidilkom li kull ħaġa bla siwi li jgħidu l-​bnedmin iridu jagħtu kont tagħha f’Jum il-​Ġudizzju.” (Mattew 12:36) Kemm hu importanti li nuru l-​ħniena fil-​mod kif nużaw ilsienna!

“Aħfru lill-​Bnedmin in-​Nuqqasijiet Tagħhom”

12, 13. (a) X’nitgħallmu dwar il-​ħniena mill-​parabbola taʼ l-​ilsir li kellu somma flus kbira bħala dejn maʼ sidu? (b) Xi jfisser li naħfru lil ħuna “sa sebgħa u sebgħin darba”?

¹² Il-​parabbola taʼ Ġesù dwar l-​ilsir li kellu dejn taʼ 60,000,000 dinar maʼ sidu, li kien sultan, turina mod ieħor kif nistgħu nuru l-​ħniena. Minħabba li ma kellu ebda mezz kif iħallas id-​dejn, l-​ilsir talbu bil-​ħrara biex iħenn għalih. Minħabba li “tħassru,” is-​sid taʼ l-​ilsir ħafirlu d-​dejn. Imma l-​ilsir ħareġ u sab lil ilsir sieħbu li kellu dejn miegħu taʼ mitt dinar biss u bla ħniena tefgħu l-​ħabs. Meta s-​sid semaʼ b’dak li kien ġara, hu sejjaħ lill-​ilsir li lilu ħafirlu d-​dejn u qallu: “Ilsir mill-​agħar, jien ħfirtlek dak id-​dejn kollu meta tlabtni bil-​ħrara. Ma messikx int, mill-​banda l-​oħra, ġietek ħniena mill-​ilsir sieħbek, bħalma jien ukoll ġietni ħniena minnek?” U mbagħad is-​sid bagħtu għand il-​kalzriera. Ġesù kkonkluda din il-​parabbola billi qal: “Hekk ukoll jagħmlilkom Missieri tas-​sema jekk ma taħfrux minn qalbkom kull wieħed lil ħuh.”—Mattew 18:​23-35.

¹³ Kemm turi b’mod ċar din il-​parabbola li semmejna li l-​ħniena tinkludi li nkunu lesti li naħfru! Ġeħova ħafrilna dejn kbir tad-​dnub. M’għandniex aħna wkoll ‘naħfru lill-​bnedmin in-​nuqqasijiet tagħhom’? (Mattew 6:​14, 15) Qabel ma Ġesù qal il-​parabbola dwar l-​ilsir bla ħniena, Pietru staqsieh: “Mulej, kemm-il darba jistaʼ ħija jidneb kontrija u naħfirlu? Sa sebaʼ darbiet?” Ġesù wieġbu: “Ma ngħidlikx, Sa sebaʼ darbiet, imma, Sa sebgħa u sebgħin darba.” (Mattew 18:​21, 22) Iva, individwu ħanin hu lest li jaħfer “sa sebgħa u sebgħin darba,” jiġifieri, bla limitu.

14. Skond Mattew 7:​1-4, kif nistgħu nipprattikaw il-​ħniena kuljum?

¹⁴ Billi wriena mod ieħor kif nuru l-​ħniena, Ġesù qal fil-​Priedka taʼ fuq il-​Muntanja: “Tibqgħux tiġġudikaw biex ma tiġux ġudikati; għax bl-​istess ġudizzju li tiġġudikaw, tiġu ġudikati . . . Għala, mela, tħares lejn it-​tibna f’għajn ħuk, imma ma tqisx it-​travu li għandek f’għajnek? Jew kif tistaʼ tgħid lil ħuk, ‘Ħallini nneħħilek it-​tibna minn għajnek’; meta, ara, int għandek travu f’għajnek?” (Mattew 7:​1-4) Għalhekk, nistgħu nipprattikaw il-​ħniena billi nittolleraw id-​dgħjufijiet t’oħrajn mingħajr ma niġġudikawhom jew nikkritikawhom iżżejjed.

‘Agħmlu t-​Tajjeb maʼ Kulħadd’

15. L-​għemejjel taʼ ħniena għala m’humiex limitati għal sħabna fit-​twemmin biss?

¹⁵ Waqt li l-​ktieb Bibliku taʼ Ġakbu jenfasizza l-​ħniena fost dawk li jemmnu, dan ma jfissirx li l-​għemejjel taʼ ħniena huma limitati għal dawk li jinsabu fil-​kongregazzjoni Kristjana. “Twajjeb maʼ kulħadd il-​Mulej, [“ħnientu,” NW] fuq kull ma għamel,” jgħid Salm 145:9. Aħna niġu mħeġġin biex ‘nimitaw lil Alla’ u biex “nagħmlu t-​tajjeb maʼ kulħadd.” (Efesin 5;1; Galatin 6:10) Waqt li ma nħobbux “id-​dinja u lanqas dak li hemm fid-​dinja,” aħna m’aħniex indifferenti għall-​bżonnijiet taʼ dawk li huma fid-​dinja.—1 Ġwanni 2:15.

16. Liema fatturi jeffettwaw il-​mod kif nuru l-​ħniena lejn oħrajn?

¹⁶ Bħala Kristjani, aħna ma noqogħdux lura milli nipprovdu kwalunkwe għajnuna li nistgħu lil vittmi taż-​“żmien u ċ-​ċirkustanzi” jew lil dawk li jinsabu f’sitwazzjonijiet diffiċli ħafna. (Koħèlet 9:11) M’għandniex xi ngħidu, jiddependi miċ-​ċirkustanzi tagħna x’nistgħu u kemm nistgħu nagħmlu. (Proverbji 3:27) Meta nipprovdu għajnuna materjali lil oħrajn, aħna rridu noqogħdu attenti li għemil li jidher li hu tajjeb ma jinkuraġġixxix l-​għażż. (Proverbji 20:​1, 4; 2 Tessalonikin 3:​10-12) Għalhekk, għemil taʼ ħniena vera jiġbor flimkien sentiment teneru taʼ mogħdrija jew simpatija flimkien maʼ rraġunar f’loku.

17. Liema hu l-​aqwa mod kif nuru l-​ħniena lejn dawk li huma barra l-​kongregazzjoni?

¹⁷ Mod mill-​aqwa kif nuru l-​ħniena lejn dawk li huma barra l-​kongregazzjoni Kristjana hu billi naqsmu magħhom il-​verità tal-​Bibbja. Għala? Għaliex il-​maġġuranza taʼ l-​umanità llum qed itteftef fi dlam spiritwali. Minħabba li m’għandhomx mod kif ikampaw mal-​problemi li jiffaċċjaw u lanqas m’għandhom tama vera għall-​futur, ħafna nies huma “mqaxxrin u mferrxin bħal nagħaġ mingħajr ragħaj.” (Mattew 9:36) Il-​messaġġ tal-​Kelma t’Alla jistaʼ jkun ‘fanal għal riġlejhom,’ billi jgħinhom ikampaw mal-​problemi tal-​ħajja. Jistaʼ jipprovdilhom ukoll ‘dawl fil-​mogħdija tagħhom’ minħabba li l-​Bibbja tbassar l-​iskop t’Alla għall-​futur, billi tagħtihom bażi għal tama sabiħa. (Salm 119:105) Xi privileġġ għandna li nġorru l-​messaġġ meraviljuż taʼ verità lil dawk li tassew għandhom bżonnu! Minħabba li t-​“tribulazzjoni kbira” tinsab fil-​qrib, issa huwa ż-​żmien li nieħdu sehem biż-​żelu fix-​xogħol taʼ l-​ippridkar tas-​Saltna u taʼ li nagħmlu dixxipli. (Mattew 24:​3-8, 21, 22, 36-41; 28:​19, 20) Ebda għemil ieħor taʼ ħniena ma hu daqshekk importanti.

Agħtu “Dak li Hu minn Ġewwa”

18, 19. Għala għandna naħdmu biex inżidu l-​influwenza li l-​ħniena għandha f’ħajjitna?

¹⁸ “Agħtu bħala għotjiet taʼ ħniena dak li hu minn ġewwa,” qal Ġesù. (Luqa 11:41) Biex għemil tajjeb ikun att taʼ ħniena vera, dan irid ikun għotja li tiġi minn ġewwa—minn qalb li tħobb u li trid tagħti. (2 Korintin 9:7) F’dinja fejn il-​ħruxija, l-​egoiżmu, u n-​nuqqas taʼ interess fit-​tbatija u l-​problemi t’oħrajn huma komuni, kemm iġġib serħan ħniena bħal din!

¹⁹ Mela, ejja naħdmu biex inħallu l-​ħniena tinfluwenza iktar lil ħajjitna. Iktar ma nuru l-​ħniena, iktar insiru bħal Alla. Dan jgħinna biex ikollna ħajja tassew mimlija skop u sodisfaċenti.—Mattew 5:7.

X’Tgħallimt?

• Għala huwa speċjalment importanti li nuru l-​ħniena lejn sħabna fit-​twemmin?

• Kif nistgħu nipprattikaw il-​ħniena fil-​kongregazzjoni Kristjana?

• Kif nistgħu nagħmlu t-​tajjeb maʼ dawk barra l-​kongregazzjoni?

[Stampa f’paġna 26]

Is-​Samaritan aġixxa bil-​ħniena

[Stampi f’paġna 27]

Il-​Kristjani jagħmlu ħafna għemejjel taʼ ħniena

[Stampa f’paġna 30]

L-​aqwa mod kif turi l-​ħniena lejn dawk barra l-​kongregazzjoni hu billi taqsam magħhom il-​verità tal-​Bibbja