သင့် တယ်လီဖုန်း အမူအကျင့်များကား မည်သို့နည်း

“မိသားစုတွယ်တာမှု၊ ကျန်းမာမှု၊ အလုပ်ခင်တွယ်မှုအပြင် နူးညံ့သိမ်မွေ့သော ပြောဆိုမှုဖြင့် အပြန်အလှန်ဆက်သွယ်ခြင်းကဲ့သို့ ဘဝ၏ပျော်ရွှင်မှု၊ မိမိဂုဏ်သိက္ခာမိမိထိန်းသိမ်းမြှင့်တင်ပေးမှုတို့ကိုအလွန်ပင်ဖြစ်စေသည့်အခြားတစ်စုံတစ်ရာရှိသလော။”

ထိုမေးခွန်းကိုမေးရာတွင် ကွယ်လွန်သူအမေရိကန်စာရေးဆရာနှင့်ပညာပေးသူ လူစီအက်လ်အီးအာဒ်ကီးလာက ဘုရားသခင်ဖန်ဆင်းခဲ့ချိန်တွင် လူကိုပေးခဲ့သည့်နှစ်သက်ဖွယ်စွမ်းရည်တည်းဟူသော စကားအားဖြင့် အပြန်အလှန်ပြောဆိုဆက်သွယ်ခြင်းမှတစ်ဆင့်ရနိုင်သည့် ကိုယ်ပိုင်ပျော်ရွှင်မှုနှင့်ကျေနပ်မှုတို့ကို အလွန်တန်ဖိုးထားခဲ့သည်။—ထွက်မြောက်ရာ ၄:၁၁၊ ၁၂။

လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း ၁၂၀ ကျော်တွင် လူသားတို့စကားပြောဆိုမှုကို တိုးတက်စေရန် ကြီးမားစွာအထောက်အကူဖြစ်စေသည့်အရာမှာ အလက်ဇန္ဒားဂရေဟမ်ဘဲလ်၏ တယ်လီဖုန်းတီထွင်မှုဖြစ်သည်။ ယနေ့ ကမ္ဘာပေါ်နေထိုင်ကြသော ဘီလီယံပေါင်းများစွာအတွက် တယ်လီဖုန်းသည် စီးပွားရေးအတွက်ဖြစ်စေ၊ ပျော်ရွှင်မှုအတွက်ဖြစ်စေ လူသားများအကြား အရေးပါသောဆက်သွယ်မှုတစ်ခုဖြစ်စေသည်။

တယ်လီဖုန်းနှင့်သင်

တယ်လီဖုန်းအသုံးပြုခြင်းသည် သင့်ဘဝ၏အရည်အသွေးကို မည်သည့်အတိုင်းအတာထိ မြှင့်တင်ပေးသနည်း။ ထိုမေးခွန်းနှင့်ပတ်သက်၍ သင့်အဖြေက ကိရိယာကိုယ်နှိုက်ထက် လူတို့အသုံးပြုပုံအပေါ် ပို၍မူတည်ကြောင်း သင်သဘောမတူပေလော။ အမှန်ပင်၊ သင့်တယ်လီဖုန်း အမူအကျင့်များကားမည်သို့နည်း ဟူသည့်မေးခွန်းကို ကျွန်ုပ်တို့မေးရန် အချိန်ကိုက်ပင်ဖြစ်သလော။

တယ်လီဖုန်းအမူအကျင့်များတွင် သဘောထား၊ စကားပြောအရည်အသွေး၊ နားထောင်မှုစွမ်းရည်စသော အပိုင်းများပါဝင်သည်။ တယ်လီဖုန်းအသုံးပြုပုံနှင့် ဖုန်းသူရဲတို့နှင့်ဆက်ဆံရေးနည်းလမ်းများလည်းပါဝင်သည်။

အခြားသူများကို ထောက်ထားစာနာခြင်း

လူသားဆက်သွယ်မှုအားလုံးမှာကဲ့သို့ ကောင်းသောတယ်လီဖုန်းအမူအကျင့်များသည် စာနာစိတ်မှ ထွက်ပေါ်လာသည်။ တမန်တော်ပေါလုက ဤသို့ရေးသားခဲ့သည်– “မိမိ၏အကျိုးကိုမရှာဘဲ အချင်းချင်း တစ်ယောက်၏အကျိုးကို တစ်ယောက်ရှာကြလော့။”—ဖိလိပ္ပိ ၂:၄၊ သတင်းကောင်းကျမ်း။

“ရိုးနေသည့် ညံ့ဖျင်းသောတယ်လီဖုန်းအမူအကျင့်များသည် မည်သည့်အရာဖြစ်ကြောင်း သင်တွေ့ရှိပါသနည်း” ဟူသောမေးခွန်းကိုမေးသောအခါ အတွေ့အကြုံရှိတယ်လီဖုန်းအော်ပရေတာက သူမအများဆုံးကြုံရသည့် ပြောပုံများကို ပြန်ပြောခဲ့သည်၊ “ဖုန်းပြောသူကဆိုသည်၊ ‘သီတာပဲ’ (သီတာဘယ်နှစ်ယောက်ကိုသင်သိသနည်း)၊ ပိုဆိုးသည်မှာ ‘ငါပဲ’ သို့မဟုတ် ‘ဘယ်သူလို့ထင်သလဲ။’ ” ရည်ရွယ်ချက်ကောင်းဖြင့် စပြောသော်လည်း ဤကဲ့သို့မဆင်မခြင်မှုကြောင့်၊ စိတ်တိုမှုနှင့်နှောင့်ယှက်မှုတို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ အော်ပရေတာက ဆက်လက်ပြီး– “မိမိကိုယ်ကိုမည်သူဖြစ်ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာပြောကာ ဖုန်းစခေါ်ခြင်းကို နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်စေကာ ထပ်ဆင့်၍ စကားပြောဖို့ အဆင်ပြေနိုင်၊ မပြေနိုင်မေးခြင်းဖြင့် တစ်ဖက်လူကို စာနာမှုပြလျှင်မကောင်းပေလော။”

သတိရပါ၊ သင့်မျက်နှာအမူအရာမတွေ့နိုင်သော်လည်း သင့်သဘောထားထင်ရှားလိမ့်မည်။ မည်သို့အားဖြင့်နည်း။ သင့်အသံနေအသံထားအားဖြင့်ဖြစ်သည်။ စိတ်တိုခြင်း၊ ငြီးငွေ့ ခြင်း၊ စိတ်ဆိုးခြင်း၊ လျစ်လျူရှုခြင်း၊ ရိုးသားခြင်း၊ ရွှင်လန်းခြင်း၊ ကူညီခြင်း၊ လှိုက်လှဲခြင်း—အားလုံးသိသာထင်ရှားသည်။ မှန်ပါသည်၊ ဖုန်းသံဝင်စွက်ခံရလျှင် စိတ်ဆိုးမှုဖြစ်ခြင်းသည် သဘာဝဖြစ်နိုင်သည်။ အမူအကျင့်ကောင်း တင်ပြရန်အလို့ငှာ ယင်းအခြေအနေတွင် ခေတ္တရပ်နားပြီး အဖြေမပေးခင် သင့်အသံထဲ “အပြုံး” ထည့်လိုက်ပါ။ သဘောမတူသောအသံကို အသုံးမပြုဘဲ သဘောမတူရန်ဖြစ်နိုင်သည်။

စာနာထောက်ထားသောစကားများနှင့် နှစ်သက်ဖွယ်သောအသံနေအသံထားတို့၏ ပေါင်းစပ်မှုသည် “ကြားနာသောသူတို့၏ အကျိုးကိုပြုစုစေခြင်းငှာ၊ တည်ဆောက်စရာဖို့ ကောင်းသောစကား” ကိုပြောဆိုရန်အတွက်ဖြစ်စေသည်။—ဧဖက် ၄:၂၉။

စကားပြောအရည်အသွေး

မှန်ပါသည်၊ ကျွန်ုပ်တို့ပြောဆိုသည့် စကားအမျိုးအစားသည် အရေးကြီးသည်။ အောက်ပါစည်းကမ်းများကို သင်သဘောတူ၍ လိုက်လျှောက်ပါသလော။ သဘာဝအတိုင်း၊ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း၊ ပြတ်ပြတ်သားသားပြောပါ။ မပွင့်တပွင့်မပြောပါနှင့်။ မအော်ပါနှင့်—အဝေးပြောဖုန်း၌ပင်လျှင်။ သင့်စကားလုံးများကို လုံးထွေးမပြောပါနှင့်။ ဝဏ္ဏသံများကို ဖြတ်ခြင်း သို့မဟုတ် ကျော်ခြင်းဖြစ်သည့်ဖြစ်ကတတ်ဆန်း ပြောဆိုခြင်းကိုရှောင်ပါ၊ “အပိုစကားလုံးများ” ပြောဆိုခြင်းနှင့် စကားနောက်ပြန်ခါ ထပ်ပြောဆိုခြင်းများကိုလည်းရှောင်ပါ၊ ထိုအရာတို့သည် စိတ်ရှုပ်ထွေးမှုနှင့်စိတ်တိုမှုတို့ကို ဖြစ်နိုင်သည်။ ငြီးငွေ့ ဖွယ်တစ်သံတည်းပြောဆိုခြင်းကိုရှောင်ပါ။ လျောက်ပတ်စွာအဓိပ္ပာယ်ပေါ်လွင်စေခြင်းနှင့် အသံနေအသံထားတို့သည် အဓိပ္ပာယ်ပါသော၊ အရောင်စုံသော၊ လန်းဆန်းသောပြောဆိုမှုတို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ တယ်လီဖုန်းစကားပြောဆိုနေစဉ် အစာစားခြင်းသည် စကားပြောအရည်အသွေး မြင့်မားမှုမရှိ သို့မဟုတ် အမူအကျင့်ကောင်း မဟုတ်ကြောင်းတို့ကိုလည်း စိတ်ထဲထားပါလေ။

စကားလုံးရွေးချယ်မှုကိုလည်း စဉ်းစားထိုက်သည်။ ထိုးထွင်းဉာဏ်လိုအပ်သည်။ နားလည်လွယ်သည့် ရိုးရှင်းသောစကားလုံးများကို အသုံးပြုပါ။ စကားလုံးတိုင်းတွင် ဆိုလိုချက်များရှိသည်။ ထိုစကားတို့သည် ကြင်နာခြင်း သို့မဟုတ် ရက်စက်ခြင်း၊ အေးငြိမ်းခြင်း သို့မဟုတ် ကြမ်းတမ်းခြင်း၊ အားပေးခြင်း သို့မဟုတ် စိတ်ပျက်စေခြင်းဖြစ်နိုင်သည်။ ထို့အပြင် လူတစ်ဦးသည် မကြမ်းဘဲ ဟာသနှောနိုင်သည်၊ တုံးတိမဟုတ် သို့မဟုတ် မရိုင်းစိုင်းဘဲ ပွင့်လင်းနိုင်သည်၊ ဝေ့လည်ကြောင်ပတ်မဟုတ်ဘဲ လိမ္မာပါးနပ်နိုင်သည်။ “ကျေးဇူးပြု၍” နှင့် “ကျေးဇူးတင်ပါသည်” ကဲ့သို့သော ယဉ်ကျေးဖွယ်အသုံးအနှုန်းများကို အမြဲကြိုဆိုကြသည်။ ကြင်နာသော၊ စာနာသော၊ နာပျော်ဖွယ်ဖြစ်သော စကားလုံးများကို တမန်တော်ပေါလု စာရေးသားခဲ့ချိန်က စိတ်ထဲရှိခဲ့သည်– “လူအသီးသီးတို့အား အဘယ်သို့ပြန်ပြောရမည်ကို သိနိုင်မည်အကြောင်း၊ သင်တို့စကားသည် ဆားအားဖြင့် ငန်သောအရသာနှင့်ပြည့်စုံလျက်၊ အစဉ်မပြတ် တင့်တယ်လျောက်ပတ်ပါစေ။”—ကောလောသဲ ၄:၆။

ကောင်းသောနားထောင်သူဖြစ်ပါ

စကားပြောကောင်းသူတစ်ယောက်ဖြစ်ရန် လျှို့ဝှက်ချက်ကို မိမိကိုပြောပြဖို့ အဖေကိုမေးခဲ့သည့် လူငယ်လေးတစ်ယောက်အကြောင်း ဖြစ်ပါသည်။ “နားထောင်ပါ၊ ငါ့သား၊” ဟူ၍ပြန်ဖြေခဲ့သည်။ “ကျွန်တော်နားထောင်နေပါတယ်၊” ဟူ၍လူငယ်ပြောခဲ့သည်။ “ကျွန်တော်ကိုထပ်ပြောပါဦး” “ဒီထက်ပြောစရာမရှိတော့ဘူး” ဆိုပြီး အဖေကပြန်ဖြေခဲ့သည်။ စိတ်ဝင်စားသော၊ စာနာသော နားထောင်သူတစ်ယောက်ဖြစ်ခြင်းသည် တယ်လီဖုန်းအမူအကျင့်ကောင်းများအတွက် အမှန်ပင်အရေးပါသော နည်းတစ်ခုဖြစ်သည်။

ရိုးရှင်းသောစည်းမျဉ်းတစ်ခုကို လိုက်နာဖို့ပျက်ကွတ်လျှင် ငြီးငွေ့ဖွယ်ပြောဆိုမှုတစ်ခုကဲ့သို့ သင့်အားရှုမှတ်နိုင်သည်။ ယင်းသည်အဘယ်နည်း။ တစ်ဖက်သတ်တစ်ဦးတည်း စကားပြောဆိုခြင်းမလုပ်ပါနှင့်။ ဥပမာ၊ အသေးအမွှားကိစ္စနှင့်ပတ်သတ်ပြီး ရှည်လျားစွာ လုံးစေ့ပတ်စေ့ပြန်ပြောပြခြင်း သို့မဟုတ် အသေးအမွှားကိုက်ခဲခြင်းနှင့် နာကျင်ခြင်းဖြစ်သည့် ကိုယ်ရေးကိုယ်တာအကြောင်းကို ပြောဆိုလေရှည်ခြင်းတို့တွင် မနစ်မွန်းပါနှင့်။ တစ်ဖန် ဤတွင်လည်း တပည့်တော်ယာကုပ်ထံမှ ကျင့်သုံးနိုင်သော လိုရင်းတိုရှင်းကျမ်းစာစည်းမျဉ်းတစ်ခု ကျွန်ုပ်တို့ရရှိထားသည်။ “နားကြားခြင်းငှာ လျင်မြန်ကြစေ။ စကားပြောခြင်းငှာ . . . နှေးကြစေ။”—ယာကုပ် ၁:၁၉။

စာနာမှုဖြင့်အဆုံးသတ်ခြင်း

တယ်လီဖုန်းအမူအကျင့်နှင့် ပတ်သက်နေသော နောက်ဆုံးမေးခွန်းနှစ်ခုကို ကျွန်ုပ်တို့အာရုံစိုက်ကြစို့။ တယ်လီဖုန်းအသုံးပြုနည်းများနှင့်ပတ်သက်၍ မည်သို့ပြောနိုင်သနည်း။ မလိုလားအပ်သော ဖုန်းခေါ်သူများနှင့်ပတ်သတ်၍ အကြံဉာဏ်လမ်းညွှန်ချက်များရှိသလော။

ဖုန်းပြောနေစဉ် ပြတ်တောင်းပြတ်တောင်းနှင့် တစ်ဖက်လိုင်းမှအသံတိုးသွားပြီး ပျောက်သွားခြင်းကို သင်ကြုံဖူးသလော။ ယင်းက စကားပြောခွက်ကို နှုတ်ခမ်းမှ တစ်လက်မခန့်အကွာတွင်ထားပြီး စကားပြောရန် သတိထားစေသင့်သည်။ ထို့အပြင် နောက်ခံဆူညံသံများထိန်းခြင်းသည်လည်း စာနာမှုဖြစ်သည်။ သင်ဖုန်းခေါ်သောအခါ နံပါတ်မမှားရန် ဂရုစိုက်လှည့်ပါ၊ သင့်ဖုန်းခေါ်မှု ပြီးဆုံးသောအခါ စကားပြောခွက်ကို ယင်း၏နေရာတွင် ညင်သာစွာ ထားပါ။

ဖုန်းသူရဲများ၏နှောင့်ယှက်မှုကို သင်ခံခဲ့ရသလော။ ဤကဲ့သို့သော နှောင့်ယှက်မှုများ တိုးများလာသည်ကို ဝမ်းနည်းစွာတွေ့ရသည်။ မဖွယ်ရာသောစကား၊ ထိကပါးရိကပါးပြောဆိုသောစကား၊ ညစ်ညမ်းသောစကားပြောလာလျှင် တုံ့ ပြန်မှုတစ်ခုသာလုပ်ထိုက်သည်—ဖုန်းချလိုက်ပါ။ (ဧဖက် ၅:၃၊ ၄ နှိုင်းယှဉ်။) ဖုန်းခေါ်သူက မိမိကိုယ်ကို မည်သူဖြစ်ကြောင်းပြောဆိုရန် ငြင်းပယ်လျှင် အလားတူပင်ဖြစ်သည်။ ဖုန်းခေါ်သူကို သံသယဖြစ်စရာအကြောင်းရှိလျှင် ပို၍ကောင်းစွာ ရေးသား၍ ပြောဆိုနည်း စာအုပ်က “‘ဘယ်သူပြောနေတာလဲ’ ဟုမေးသောသူစိမ်းတစ်ယောက်၏အသံကို အဖြေမပေးပါနှင့်”၊ သင့်အစီအစဉ်များကို မဆွေးနွေးပါနှင့်ဟုအကြံပြုထားသည်။

အပြီးသတ်သုံးသပ်ရာတွင်၊ တယ်လီဖုန်းအမူအကျင့်ကောင်းကျင့်သုံးရာ၌ များပြားသောစည်းမျဉ်းများ သို့မဟုတ် နည်းစနစ်များမလိုအပ်ကြောင်းသိရခြင်းသည် မည်မျှကောင်းလိုက်သည်ဖြစ်ခြင်း! လူတို့အကြားဆက်ဆံရေးအားလုံးတွင် ချမ်းမြေ့၍ ကျေနပ်မှုရရှိသောဆက်ဆံရေးသည် အများအခေါ်ရွှေပညတ်ကို ကျင့်သုံးခြင်းဖြင့်ရရှိသည်။ ယေရှုခရစ်က ဤသို့မိန့်တော်မူခဲ့သည်– “သင်တို့သည် ကိုယ်၌သူတစ်ပါးပြုစေလိုသမျှအတိုင်း သူတစ်ပါး၌ပြုကြလော့။ ဤပညတ်ကား ပညတ္တိကျမ်းနှင့်အနာဂတ္တိကျမ်းတို့၏ အချုပ်အခြာပင်ဖြစ်သတည်း။” (မဿဲ ၇:၁၂) ခရစ်ယာန်တစ်ဦးအတွက်မူ စကားပြောနိုင်သောဆုကျေးဇူးကို လူသားအားပေးခဲ့သူ ပုဂ္ဂိုလ်၏စိတ်တော်နှင့်တွေ့ရန်ပြုဖို့လည်း ဆန္ဒရှိသည်။ ဆာလံဆရာက ဤသို့ဆုတောင်းခဲ့သည်– “အကျွန်ုပ်ပြောသောစကားနှင့် စိတ်နှလုံး၏အကြံအစည်သည် ရှေ့တော်၌ နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်ပါစေသော။ အို ထာဝရဘုရား [“ယေဟောဝါ၊” ကဘ] အကျွန်ုပ်၏ကျောက်၊ အကျွန်ုပ်ကို ရွေးနုတ်တော်မူသောဘုရား။”—ဆာလံ ၁၉:၁၄။