MAKOHO A ALIPA WAALAKHANYA
Tiheeni Yeremiya aachuneiye oloca vaavaa aalonceiye sa Rakele owunlela anamwane awe?
▪ Mu Yeremiya 31:15, (BNM), ninnaalakhanya: “Apwiya anni: ‘Nohiweya nsu mukuma wo Rama, wikhupanyerya ni okhuwela otokwene: Rakele onawinlela anàwe nave hanatxhuna omàlihiwa ntakhara àkhwa.’”
Anamwane apiili a Rakele hiyaakhwile Rakele ari mukumi. Mwawiihiiha, yeeyo Yeremiya aarempeiye ivinre iyaakha 1.000 Rakele amanle okhwa enakhala ntoko tahi yawaakhwanela.
Mwaana oopacerya a Rakele aari Yoosefe. (Map. 30:22-24) Ohoolo waya, aakhalano mwaana mukina, iichaniwa Penyamini. Nto Rakele aakhwile amuyaraka mwanawe anaawiili. Mwawiihiiha, ninnakhumelela nikoho: Ntakhara heeni Yeremiya 31:15 onaloca wi owo aananla ntakhara anamwane awe “àkhwa”?
Ti woophwanela othokororya wi mwaana oopacerya, Yoosefe, mweelukuluku awe aamuyara Manaase ni Efarayimu. (Map. 41:50-52; 48:13-20) Ohoolo waya, Efarayimu naakhala nihimo nooya vahoolo ni noovuwa na omwene wa Isarayeli woomoko nave aaneemelela mahimo khumi. Mmakupa makina, nihimo nenlo naarwenle wa mwaana anaawiili a Rakele, Penyamini, naakhala makupa a omwene woohico, vamoha ni Yuuta. Mmukhalelo yoowo, Rakele anwerya olociwa ntoko yoosiphela ya asimai oothene a Isarayeli, a omwene woomoko ni woohico.
Mweelukuluku yeeyo liivuru a Yeremiya aarempwaleiye, omwene woomoko wa mahimo khumi weera ovoothiwe ni Asiiriya nave achu aya ancipale yaaphariwa. Nyenya anamwane akina a Efarayimu akhweya yaachawela mu elapo ya Yuuta. Mu 607 E.E.K., achu o Paapulu yaavootha omwene woohico wa mahimo meeli a Yuuta. Enakhala wi, ntoko makupa a ovootha weiwo, akapuro ancipale yaathukumanyiwa o Raama, ikilomeeturu 8 omoko orakamela o Yerusalemu. (Yer. 40:1) Akhweya akina yaahiiphiwa mu elapo ya Penyamini weiwo Rakele aavithiweiyewo. (1 Sam. 10:2) Mwa yeeyo Rakele owunlela anamwane awe weemelela wunla wawe woosiphela ntakhara nihimo noothene na Penyamini naari yaale o Raama. Echu ekina ti yawi eyo akhweya yooniherya wi asimai oothene a achu a Muluku yaahinla okhwa naari ophariwa wa Aisarayeli.
Moohipwacha mukhalelo ene, masu a Yeremiya vooloca sa Rakele owunlela anamwane awe yaari yooloherya ya yeeyo yeeren’ye iyaakha masana ohoolo waya vaavaa okumi wa mwaana Yesu waaryaaya va yawoopiha. Mwene Herote aalamulela wi anamwane oothene aasilopwana ophiyerya iyaakha piili sa oyariwa o Petelehemu, yoowo aakhala ohico wa Yerusalemu, yiiphiwe. Hiiha, anamwane yaale hiyaakhanle tho; awo yaahiiphiwa. Nkaanyiheryani wunla woothanana wa asimai ntakhara anaaya! Eyo yaari ntoko wunla owo waaniiwiwa ophiyerya o Raama, makupa oomoko a Yerusalemu.—Mat. 2:16-18.
Mwawiihiiha, mweelukuluku ya Yeremiya ni mu elukuluku ya Yesu, Rakele owunlela anamwane awe yaari masu oosiphela wi yooniherye othanana wa asimai a Yuuta ntakhara wiiphiwa wa anamwane aya. Chiryene, yaale yaakhwile ni yaale yaakele o “elapo ya amwitxana” ekhwa, anahaala otaphuwa wa mwiicani vaavaa alipa ookhwa anaviihiwaaya.—Yer. 31:16; 1 Akor. 15:26.