Magaaho mo e Vaha Tukulagi—Ko e Heigoa ne Iloa Moli e Tautolu Hagaao ki Ai?
“KO E magaaho, kua liga ke eke mo taha mena ne nakai maama ke he tau tagata,” he talahau he taha enesaikolopetia. E, ke fakakakano e magaaho ke he tau kupu mukamuka kua nakai fakai. Liga pehe a tautolu ko e magaaho kua “mole,” “fano,” “lele,” mo e kua hane holo foki a tautolu he “tafea he magaaho.” Ka kua nakai iloa moli e tautolu e mena ne tala a tautolu ki ai.
Kua fakakakano e magaaho ko e “magahala he vahaloto he tau mena ne ua.” Ka e tuga kua fakakite mai he mena ne iloa ki a tautolu ko e magaaho ko e mena tutokotaha mai he tau mena tutupu; tuga kua holo noa pete he fai mena ne tupu po ke nakai. Taha e tagata pulotu ne talahau na nakai fai magaaho ka ko e manatu noa ni ha tautolu. Ti kua eke kia e mena ia ne ati hake aki e mena ne iloa e tautolu mo mena noa he ha tautolu a manamanatuaga?
Ko e Onoonoaga he Tohi Tapu ke he Magaaho
Kua nakai fakakite mai he Tohi Tapu ha kakano ke he magaaho, he talahau ai kua liga nakai fakai e lotomatala he tagata ke maama katoatoa ai. Kua tuga ni e pulagi likoliko ne nakai fai fakaotiaga, ne uka lahi ia tautolu ke maama. Kitia maali ai, ko e magaaho, ko e taha mai he tau mena ia ne ko e Atua ni ka maama katoatoa, ha ko ia hokoia “mai i tuai tigahau, to hoko ke he tukulagi.”—Salamo 90:2.
Pete ni kua nakai fakakakano mai he Tohi Tapu e magaaho, ka kua vagahau ai hagaao ke he magaaho mo mena moli. Ke kamata aki, ne tala mai e Tohi Tapu ki a tautolu nukua tufuga he Atua e “tau mena ke fakamaama aki”—ko e la, mahina, mo e tau fetu—ke maaka aki e magaaho, ke “eke foki mo tau fakamailoga, mo tau vaha, mo tau aho, mo tau tau.” Loga e tau mena tutupu ne fakamau he Tohi Tapu kua tutupu ni he magaaho. (Kenese 1:14; 5:3-32; 7:11, 12; 11:10-32; Esoto 12:40, 41) Kua vagahau foki e Tohi Tapu hagaao ke he magaaho ko e taha mena ne kua lata ke fakaaoga fakapulotu ke ta mai aki e fakamonuina he Atua ma e magaaho tukulagi—ko e amaamanakiaga he moui tukulagi.—Efeso 5:15, 16.
Moui Tukulagi—Kua Kakano Mitaki Kia?
Pete ni kua fakagogoa he lali ke maama ko e magaaho fe anei, ke he tau tagata tokologa ko e manatu he moui tukulagi kua halahu lahi. Liga ko e kakano foki he mena nei ko e ha tautolu a maamaaga ke he magaaho ne kua matutaki tumau mo e fakaholoaga he fanauaga, tupu hake, motua fakahaga, mo e mate. Ko e mena ia, ati kitia e tautolu e holoaga he magaaho mo e motua fakahaga. Ke he tokologa, ke manamanatu ke he ha puhala foki ka eke ke tuga kua holitu tuai e maamaaga ke he magaaho. ‘Ko e ha ne kua fakakehe ai e tau tagata mai he falu mena momoui foki ka hagaao ke he tau mena tutupu?’ ka huhu e lautolu.
Ko e mena ne fa mahala ke nakai mailoga he manatu pehenei, ko e tau tagata kua fita e kehe mai he falu tufugatia ke he tau mena loga. Ke fakatai ki ai, ko e tau manu kua nakai ha ha ai e lotomatala ne moua he tau tagata. Pete ni kua talahau ke pihia, kua nakai lahi foki e iloilo ha lautolu ke he aga pauaki ne ha ha ia lautolu ke taute taha mena. Kua nakai ha ha ia lautolu e tau taleni kehekehe po ke lotomatala ke fakakite e fakaalofa mo e fakaaue ne moua he tau tagata. Kaeke kua mua atu e tau mahani mo e lotomatala ne foaki ke he tau tagata ke fakafiafia aki e moui, ko e ha ne nakai maeke ai ke foaki ki a lautolu foki e magaaho lahi hagaao ke he moui?
Ke he taha fahi, nakai kia kehe e mena nei ha ko e tau akau, ne nakai maeke ke manamanatu, kua moui ke he tau afe e tau tau, ka ko e tau tagata iloilo kua moui ni ke 70 ke he 80 e tau tau? Ti nakai kia kua fekehekeheaki foki e mena ia ha kua maeke he tau fonu, ne nakai fai manamanatuaga po ke tau taleni kehekehe, ke moui ke molea e 200 e tau tau, ka ko e tau tagata, ne puke ke he tau lotomatala nei, kua nakai teitei ke moui loa pihia?
Pete ni kua nakai maeke he tagata ke maama katoatoa e magaaho mo e vaha tukulagi, ko e maveheaga he moui tukulagi kua eke agaia mo amaamanakiaga ne moua he Tohi Tapu. I loto, ko e talahauaga “moui tukulagi” kua kitia ai ke teitei ke laga 40. Ka e kaeke ko e finagalo he Atua ke moui tukulagi e tau tagata, ko e ha ne nakala fakamoli ai? To onoono ke he huhu nei he vala tala ka mui mai.