Loto Fakaaue ki a Iesu—Ko Tavita ne Mua Atu mo Solomona ne Mua Atu

“Kitiala, ha hinai taha kua mua kia Solomona.”—MATA. 12:42.

1, 2. Mai he onoonoaga he tagata, ko e ha ne matakehe ai kua poaki ki a Samuela ke fakauku a Tavita mo patuiki?

NE NAKAI hagahaga a ia ke tuga e patuiki. Ka ke he perofeta ko Samuela, kua tuga ni e tama taane leveki mamoe. Lafi ki ai, ko Petelehema, ko e maaga ne fanau a ia kua nakai talahaua lahi. Ne fakamaama ai ‘kua tote ke he tau afe a Iuta.’ (Mika 5:2) Pete ia, ko e fuata taane fakateaga nei mai he taone tote ne kua amanaki ke fakauku he perofeta ko Samuela mo patuiki ha Isaraela a mui.

² Ne nakai ko e fuata ko Tavita e tama taane ne age mua he matua taane haana, ko Iese, ki a Samuela ke fakauku; ti nakai ko e tama taane ke ua po ke tolu foki. Ko Tavita e tama fakahiku he tau tama taane tokovalu ha Iese, ne nakai ha ha i ai he magaaho ne fina atu a Samuela ke he magafaoa ha Iese ke fakauku taha he tau tama taane he tagata tua fakamooli ia ke eke mo patuiki he magaaho fakamui he motu. Ka ko Tavita ne fifili e Iehova, ti ko e mena ia ne mua e aoga.—1 Samu. 16:1-10.

3. (a) Ko e heigoa ne mua atu e aoga he onoonoaga a Iehova ka kumikumi a ia ke he tagata? (e) He magaaho ne fakauku a Tavita, ko e heigoa ne tupu ki a ia?

³ Ne kitia e Iehova e mena ne nakai kitia e Samuela. Maeke e Atua ke fioia e tuaga he loto a Tavita, ti mitaki ai ki a ia. Ke he Atua, kua nakai aoga e tino; ka ko e tuaga mooli he loto he tagata. (Totou 1 Samuela 16:7.) He mailoga e Samuela kua nakai fifili e Iehova e tau tama tokofitu fakamua ha Iese, ti fekau e ia ke tamai e tama fakahiku he fonua. Pehē e tala: “Ti fakafano atu e [Iese] kia [Tavita], mo e ta mai ai a ia; ko ia foki ne kula hana lau ulu, ti mitaki hana mata, mo e mitaki ni hana tino. Ti pehe mai a Iehova, Matike ā ti fakauku ā e koe a ia; ha ko ia hanā. Ti toto ai e Samuela e lupo hoe manu ne toka ai e puke lolo, ti fakauku e ia a ia ki mua hana tau matakainaga; ti hoko ai e [a]gaga a Iehova kia Tavita, ne kamata mai he aho ia ni.”—1 Samu. 16:12, 13.

Fakakite Tuai e Tavita e Keriso

4, 5. (a) Fakamaama falu fakatataiaga ki a Tavita mo Iesu. (e) Liga fakahigoa he ha a Iesu ko Tavita ne Mua Atu?

⁴ Ke tuga a Tavita, ko Iesu ne fanau i Petelehema kavi ke he 1,100 tau he mole e fanau a Tavita. Ke he onoonoaga he tokologa, ne nakai hagahaga a Iesu ke tuga e patuiki. Kakano ai, nakai ko e vahega patuiki a ia ne amaamanaki ki ai e tokologa he tau Isaraela. Ka e, he tuga a Tavita, ne fifili e Iehova a ia. Ko ia, ne tuga a Tavita, ne fakahele ai e Iehova.a (Luka 3:22) Ki a Iesu foki, ne ‘hoko ai e agaaga a Iehova ki ia.’

⁵ Ko e fakatataiaga ki a laua tokoua nei kua matutaki atu. Tuga anei, ne afo e Aitofele ko e tagata fakatonutonu ha Tavita a ia, ti afo e Iuta Isakariota ko e aposetolo ha Iesu a ia. (Sala. 41:9; Ioane 13:18) Kua manako malolō tokoua a Tavita mo Iesu ke he fale he tapuaki a Iehova. (Sala. 27:4; 69:9; Ioane 2:17) Ko Iesu ko e hakega foki ha Tavita. Ato fanau a Iesu, ne tala age e agelu ke he matua fifine haana: “To foaki atu [e Iehova] ko e Atua kia ia e nofoaiki a Tavita hana matua.” (Luka 1:32; Mata. 1:1) Pete ia, ha ko e tau maveheaga oti hagaao ke he Mesia to fakamooli ne Iesu, kua mua atu a ia ki a Tavita. Ko ia ko Tavita ne Mua Atu, ko e Patuiki faka-Mesia ne leva e amanaki ki ai.—Ioane 7:42.

Muitua e Patuiki-Leveki Mamoe

6. Ko e tau puhala fe ne eke a Tavita mo leveki mamoe mitaki?

⁶ Ko e leveki mamoe foki a Iesu. Ko e heigoa e tau aga he leveki mamoe mitaki? Ko ia ko e tagata ne fakamooli mo e loto malolō he leveki, fagai, mo e puipui e fuifui haana. (Sala. 23:2-4) He vahā fuata a Tavita, ko e leveki mamoe a ia, ti leveki fakamitaki e ia e tau mamoe he matua taane haana. Ne loto malolō a ia ka kunuene ke he fuifui mamoe ti foaki e moui haana ke puipui e tau mamoe mai he leona mo e urosa.—1 Samu. 17:34, 35.

7. (a) Ko e heigoa ne tauteute a Tavita ma e matagahua haana ko e patuiki? (e) Puhala fe ne eke a Iesu mo Leveki Mamoe Mitaki?

⁷ Ko e tau tau ne ha ha ai a Tavita he fonua mo e tau mouga ke leveki e tau mamoe ne tauteute a ia ke lata mo e tau gahua mo e tau kotofaaga mamafa he leveki e motu ha Isaraela.b (Sala. 78:70, 71) Kua eke foki a Iesu mo leveki mamoe mitaki. Ne moua mai e ia e malolō mo e takitakiaga ia Iehova he leveki e ia e “fuifui mamoe gahoa” mo e ‘tau mamoe kehe.’ (Luka 12:32; Ioane 10:16) Ati eke a Iesu mo Leveki Mamoe Mitaki. Iloa mitaki e ia e fuifui haana ti ui e ia e tau mamoe takitaha haana ke he tau higoa. Ne ofania e ia haana tau mamoe, ti ko e magaaho ne nofo a ia he lalolagi ne foaki fakamakai e ia a ia ke lata mo lautolu. (Ioane 10:3, 11, 14, 15) Ha ko e Leveki Mamoe Mitaki, kua taute e Iesu e mena ne nakai maeke ia Tavita ke taute. Ne hafagi he poa lukutoto haana e puhala ke fakahao e tau tagata mai he mate. To nakai fai mena ke taofi aki a ia he takitaki e “fuifui mamoe gahoa” haana ke moua e moui fakaagaaga he lagi mo e takitaki e ‘tau mamoe kehe’ ke he moui tukulagi he lalolagi foou tututonu ne atāina mai he tau luko vale.—Totou Ioane 10:27-29.

Muitua e Patuiki kua Kautū

8. Puhala fe ne eke a Tavita mo patuiki kua kautū?

⁸ Ko e patuiki ko Tavita, ko e toa malolō he puipui e motu he tau tagata he Atua, ti “fakamoui e Iehova a Tavita ke he tau mena oti ne fano a ia ki ai.” I lalo he takitakiaga ha Tavita, ne fakalaulahi atu e motuaga he motu mai he vailele ha Aikupito ke he vailele Eufirate. (2 Samu. 8:1-14) He malolō a Iehova, ne eke a Tavita mo patuiki ne mua atu e malolō. Pehē e Tohi Tapu: “Kua hoko atu e ogo kia Tavita ke he tau motu oti; kua tuku foki e Iehova e matakutaku kia ia ke he tau motu oti.”—1 Nofo. 14:17.

9. Fakamaama e puhala kua kautū a Iesu ko e Patuiki-Fifili.

⁹ Tuga e Patuiki ko Tavita, ne nakai matakutaku foki e tagata ko Iesu. Ha ko e Patuiki-Fifili, ne fakakite e ia e pule haana ki luga he tau temoni, fakahao e tau tagata ne hufia he tau fakaohoohoaga ha lautolu. (Mare. 5:2, 6-13; Luka 4:36) Pihia foki e matapatu fī, ko Satani ko e Tiapolo, ne nakai fai malolō ki a Iesu. Mo e lalagoaga ha Iehova, ne kautū a Iesu ke he lalolagi, ne ha he pule a Satani.—Ioane 14:30; 16:33; 1 Ioa. 5:19.

10, 11. Ko e heigoa e matagahua ha Iesu ko e Patuiki-Toa he lagi?

¹⁰ Kavi ke he 60 e tau he mole e mate ha Iesu mo e liu tu mai ke he lagi, ne moua he aposetolo ko Ioane e fakakiteaga fakaperofeta ki a Iesu he Haana matagahua ko e Patuiki-Toa he lagi. Kua tohi e Ioane: “Kitiala, ko e solofanua hina, ha ia ia foki kua heke ai e kaufana; kua ta age foki ki ai e foufou, ti fina atu ai a ia kua kautu, to kautu ni a ia.” (Fakakite. 6:2) Ko e tagata ne heke he solofanua hina ko Iesu. “Kua ta age foki ki ai e foufou” he 1914 he magaaho ne eke a ia mo Patuiki ke he Kautu he lagi. Mole ia, “ti fina atu ai a ia kua kautu.” E, tuga a Tavita, ko Iesu ko e patuiki kua kautū. Nakai leva ti eke a ia mo Patuiki he Kautu he Atua, ne kautū a ia ki a Satani he tau ti liti hifo a ia mo e tau temoni haana ke he lalolagi. (Fakakite. 12:7-9) To matutaki e heke po ke fina atu haana ne kautū ato “kautu ni a ia,” he moumou katoa e fakatokaaga kelea ha Satani.—Totou Fakakiteaga 19:11, 19-21.

¹¹ Ke tuga a Tavita, ko Iesu ko e patuiki fakaalofa hofihofi noa, mo e to puipui e ia e “moto tagata tokologa” ke mole atu a Amaketo. (Fakakite. 7:9, 14) Lafi ki ai, i lalo he pule a Iesu mo lautolu kua pule fakalataha mo ia, ko lautolu e 144,000 ne kua liu tutu mai, to ha ha ai e “liu foki tutu mai a lautolu kua mamate, ko lautolu ne tututonu katoa mo lautolu ne hepehepe.” (Gahua 24:15) Ko lautolu ka liu tutu mai ke he lalolagi to moua e moui tukulagi. Ko e vahā homo ue atu mooli anoiha hane fakatali ma lautolu! Kia eketaha a tautolu mo e fakatumau ke “eke e mahani mitaki,” ke momoui ai a tautolu he magaaho ka puke e lalolagi he tau tagata ha Tavita ne Mua Atu, ke he tututonu mo e fiafia.—Sala. 37:27-29.

Tali e Liogi ha Solomona ma e Iloilo

12. Ko e heigoa ha Solomona ne liogi ke moua?

¹² Ne fakakite tuai foki he tama ha Tavita ko Solomona a Iesu.c Magaaho ne patuiki a Solomona, ne fakakite mai a Iehova ki a ia he miti mo e pehē to foaki age e Ia ha mena ka ole atu e Solomona. Maeke ia Solomona ke ole ke lahi atu foki e monuina, pule, po ke moui loa. Ka e ole fakamakutu a ia ki a Iehova: “Hanai, kia foaki mai e koe kia au e iloilo mo e lotomatala, kia hu atu au ki fafo, mo e hu mai ki fale ki mua he motu nai, ha ko hai kia kua maeke, ke fakafili hau a motu nai kua lahi pihia?” (2 Nofo. 1:7-10) Ne tali e Iehova e liogi ha Solomona.—Totou 2 Nofoaga he Tau Patuiki 1:11, 12.

13. Puhala fe ne mua atu e iloilo a Solomona, ti ko e heigoa e Punaaga?

¹³ He tua fakamooli tumau a Solomona kua mua atu e iloilo haana ke he tau tagata haana he magahala ia. Ne talahau e Solomona e ‘tau fakatai ne tolu e afe.’ (1 Patu. 4:30, 32, 34) Loga he tau fakatai nei ne tohi hifo ai ti tokiofa agaia e lautolu ne kumi ke he iloilo. Ne fenoga atu e patuiki fifine a Sihipa ke 2,400 e kilomita ke kamatamata e iloilo a Solomona aki e “tau kupu galo.” Ne nava lahi a ia he tau talahauaga ha Solomona mo e monuina he kautu haana. (1 Patu. 10:1-9) Ne fakakite he Tohi Tapu e Punaaga he iloilo a Solomona he pehē: “Ne kumi atu kia Solomona he lalolagi oti kua fanogonogo a lautolu ke he hana pulotu kua tuku ai he Atua ke he hana loto.”—1 Patu. 10:24.

Muitua e Patuiki Iloilo

14. Ke he tau puhala fe ha Iesu “kua mua [atu] kia Solomona”?

¹⁴ Taha maka ni e tagata ne mua hake e iloilo ia Solomona. Ko Iesu Keriso a ia, ne talahau hagaao ki a ia “kua mua [atu] kia Solomona.” (Mata. 12:42) Ne talahau e Iesu e “tau kupu he moui tukulagi.” (Ioane 6:68) Ma e fakatai, ne fakalaulahi atu he Lauga he Mouga e tau matapatu fakaakoaga he falu fakatai ha Solomona. Ne loga e mena ne fakamaama e Solomona kua tamai e fiafia ke he tagata tapuaki ha Iehova. (Fakatai 3:13; 8:32, 33; 14:21; 16:20) Ne fakamaama e Iesu kua puna mai e fiafia mooli he tau mena ne matutaki mo e tapuakiaga ha Iehova mo e fakamooliaga he tau maveheaga he Atua. Pehē a ia: “Uhoaki a lautolu ne [“manamanatu ke he tau mena fakaagaaga kua lata ma lautolu,” NW]; ha ko e mena eke ma lautolu e kautu he lagi.” (Mata. 5:3) Ko lautolu ne fakagahua e tau matapatu fakaakoaga ne moua he tau mena ne fakaako e Iesu kua fakatata lahi atu a lautolu ki a Iehova, ko e “puna he moui.” (Sala. 36:9; Fakatai 22:11; Mata. 5:8) Ha ha ia Keriso e “iloilo he Atua.” (1 Kori. 1:24, 30) Ko e Patuiki faka-Mesia, kua moua e Iesu Keriso “e [a]gaga he iloilo.”—Isaia 11:2.

15. Aoga fēfē a tautolu mai he iloilo mahani Atua?

¹⁵ Maeke fēfē ia tautolu, ko e tau tutaki he Solomona ne Mua Atu ke aoga mai he iloilo mahani Atua? Ha kua fakakite mai e iloilo ha Iehova he haana Kupu, kua lata ia tautolu ke eketaha ke kumi ai he fakaako fakamitaki e Tohi Tapu, mua atu ke he tau kupu ha Iesu ne kua fakamau, ti manamanatu fakahokulo ke he tau mena ne totou e tautolu. (Fakatai 2:1-5) Lafi ki ai, kua lata ia tautolu ke fakamakamaka he ole ke he Atua ma e iloilo. Kua fakamafana he Kupu he Atua a tautolu to tali e tau liogi fakamooli ha tautolu ma e lagomatai. (Iako. 1:5) Mo e lagomatai he agaaga tapu, to moua e tautolu e iloilo uho he Kupu he Atua ka lagomatai a tautolu ke fehagai mo e tau paleko ti taute e tau fifiliaga iloilo. (Luka 11:13) Ne fakahigoa foki a Solomona ko e “fakamatala kupu” he “fakaako atu ke he tau tagata ke iloilo ai.” (Fakama. 12:9, 10) Ko Iesu, ko e Ulu he fakapotopotoaga Kerisiano, ko ia foki ko e fakamatala kupu he tau tagata haana. (Ioane 10:16; Kolo. 1:18) Ti kua mitaki lahi ma tautolu ke ō ke he tau feleveiaaga he fakapotopotoaga, ka ‘fakaako tumau ai’ a tautolu.

16. Ko e heigoa e tataiaga ha Solomona mo Iesu?

¹⁶ Ko Solomona ko e patuiki makutu lahi. Ne fakatokatoka e ia e gahua talaga, takitaki po ke leveki he talagaaga he tau fale patuiki, tau puhalatū, tau tokaaga he vai, tau maaga tuku koloa, tau maaga ma e tau kariota, mo e tau maaga ma e tau tagata heke solofanua.(1 Patu. 9:17-19) Ne aoga e motu katoa mai he tau gahua talaga haana. Ko e tagata kamuta foki a Iesu. Ne fakatū e ia e fakapotopotoaga haana ki luga he “maka nai,” ko ia ni. (Mata. 16:18) To leveki foki e ia e gahua talaga he lalolagi foou.—Isaia 65:21, 22.

Muitua e Patuiki he Mafola

17. (a) Ko e heigoa e aga kehe lahi he pule ha Solomona? (e) Ko e heigoa ne nakai maeke ia Solomona ke taute?

¹⁷ Ne moua e higoa ha Solomona mai he kupu “mafola.” Ne pule e Patuiki ko Solomona mai i Ierusalema, ne kakano e higoa ko e “Koloa he Mafola Fakalahi Ua.” He 40 e tau ne pule ai a ia ne kitia ke he mafola ne mua atu he motu a Isaraela. Ne pehē e Tohi Tapu hagaao ke he tau tau ia: “Ti nonofo mo e mafola a Iuta mo Isaraela; ko e takitaha mo e nofo ki lalo hana vine, mo e nofo ki lalo hana mati, ke kamata mai i Tano ke hoko ki Peresepa ke he tau aho oti a Solomona.” (1 Patu. 4:25) Pete ko e iloilo oti kana a Solomona, kua nakai maeke agaia ke fakatokanoa e tau tagata haana mai he līlīaga he gagao, agahala, mo e mate. Ka to fakatokanoa e Solomona ne Mua Atu e haana tau tagata mai he tau mena oti ia.—Totou Roma 8:19-21.

18. He fakapotopotoaga Kerisiano, ko e heigoa e tau tuaga kua olioli e tautolu?

¹⁸ Pihia foki he fakapotopotoaga Kerisiano mogonei, kua ha ha ia tautolu e tuaga mafola. Hane olioli e tautolu e parataiso fakaagaaga mooli. Moua e tautolu e mafola mo e Atua mo e tau matakainaga ha tautolu. Mailoga e perofetaaga ha Isaia hagaao ke he tau tuaga kua lauia a tautolu he vahā nei: “Ti tukituki e lautolu ha lautolu a tau pelu ke eke mo tau koho, ko e ha lautolu a tau tao foki ke eke mo tau titipi ke taute aki e tau vine; to nakai nikiti atu he taha motu e pelu ke he taha motu, to nakai liu ako tau foki e lautolu.” (Isaia 2:3, 4) He gahua fakatatau mo e agaaga he Atua, kua lafi e tautolu ke he fulufuluola he parataiso fakaagaaga.

19, 20. Ko e heigoa e tau kakano kua olioli a tautolu ki ai?

¹⁹ Pete ia, to mua atu e vahā anoiha. Ne olioli he tau tagata omaoma e mafola lahi mahaki i lalo he pule ha Iesu, to fakahiku a lautolu ke “toka noa . . . mai he tupaaga ke he mena popo vave” ato hokotia a lautolu ke he mitaki katoatoa. (Roma 8:21) He mole e kautū ha lautolu ke he kamatamata fakahiku he fakaotiaga he Pule Afe Tau, “ko e tau tagata mahani molu, to eke ma lautolu e motu; ti fakafiafia foki e lautolu a lautolu ha ko e monuina [po ke, mafola] kua lahi.” (Sala. 37:11; Fakakite. 20:7-10) Mooli, to mua ue atu e pule ha Keriso Iesu ke he pule ha Solomona ke he tau puhala ne nakaila manatu a tautolu ki ai!

²⁰ Ne olioli a Isaraela i lalo he levekiaga ha Mose, Tavita, mo Solomona, ka to mua atu e olioli ha tautolu i lalo he pule he Keriso. (1 Patu. 8:66) Tuku atu e tau fakaaue oti kana ki a Iehova he foaki ma tautolu e Tama fuataha haana—ko Mose ne Mua Atu, Tavita ne Mua Atu, mo Solomona ne Mua Atu!

[Tau Matahui Tala]

Maeke Nakai a Koe ke Fakamaama?

• Puhala fe ne eke a Iesu mo Tavita ne Mua Atu?

• Puhala fe ne eke a Iesu mo Solomona ne Mua Atu?

• Ko e heigoa haau ne loto fakaaue hagaao ki a Tavita ne Mua Atu, ne eke foki mo Solomona ne Mua Atu?

[Fakatino he lau 31]

Fakaata tuai he iloilo ne foaki he Atua ki a Solomona e iloilo ha Solomona ne Mua Atu

[Fakatino he lau 32]

To mua atu e pule a Iesu ki a Solomona mo Tavita he tau puhala ne nakaila manatu a tautolu ki ai!