Totoko e ‘Agaaga he Lalolagi’

“Kua moua e tautolu nakai ko e [agaaga] he lalolagi nai, ka ko e [a]gaga mai he Atua”—1 KORI. 2:12.

1, 2. (a) He vahā ia, ko e ha ne tuku e tau manu lele ikiiki i loto he tau keliaga kolu i Peritania? (e) Ko e heigoa e hagahagakelea ne fehagai mo e tau Kerisiano?

HE TAU 1911, ne talia he tau tui ne mua i Peritania e matafakatufono ne fakatū ke fakahao e tau momoui he tau tagata keli kolu. Kua igatia e tagata gahua mo e ua tumau e manu lele ikiiki. Ko e heigoa e kakano? Ha ko e mena ka vela e keliaga kolu he afi, to tahifo he tau tagata fakahao e tau manu lele ikiiki mo lautolu. Kua mukamuka e tau manu lele ikiiki ke hufia he tau kese kona. Ka kona e matagi, to kitia ai he lolelole lahi e tau manu lele, ti mokulu hifo he tau mena ne tutū ai. Ko e kitiaaga tuai nei kua aoga lahi. Ko e taha he tau kese kona, ne nakai fai lanu ti nakai namu foki, ne tamate he taofi e tau tegatega toto kula he utafano e okesitene i loto he tino. Ato fakailoa e hagahagakelea, to liga mamatefua e tau tagata fakahao ti mamate ai tuai ka e nakai mailoga kua kona a lautolu he kese.

² He puhala fakaagaaga, kua fehagai foki e tau Kerisiano mo e tuaga pihia he tau tagata keli kolu. Fēfē? He age e Iesu e kotofaaga ke he tau tutaki haana ke fakamatala e tala mitaki ke he lalolagi katoa, ne iloa e ia kua fakafano atu a lautolu ke he tau takatakaiaga hagahagakelea ne pule a Satani mo e agaaga he lalolagi ki ai. (Mata. 10:16; 1 Ioa. 5:19) Ne tupetupe lahi a Iesu ke he tau tutaki haana ti ko e pō ato mate a ia, ne liogi a ia ke he Matua haana: “Nakai liogi au kia uta kehe e koe a lautolu he lalolagi, ka kia leveki atu e koe a lautolu mai ia ia ne mahani kelea.”—Ioane 17:15.

3, 4. Ko e heigoa e hataki ne age e Iesu ke he tau tutaki haana, ti ko e ha kua lata ke aoga ai ki a tautolu?

³ Ne hataki e Iesu e tau tutaki haana ke he hagahagakelea ka tupu mai e mate he momohe fakaagaaga. Kua fai kakano pauaki e tau kupu haana ma tautolu ne nonofo he vahā he fakahikuaga he fakatokaaga nei. Ne fakamalolō e ia e tau tutaki haana: “Kia mataala . . . kia talahaua a mutolu kua aoga ke hao mai ke he tau mena oti ia ka hohoko mai, ke tutu foki ki mua he Tama he tagata.” (Luka 21:34-36) Fiafia ai, kua mavehe foki a Iesu to foaki he Matua haana e agaaga tapu ke liu fakamata e tau manamanatuaga ha lautolu mo e lagomatai a lautolu ke mataala mo e malolō.—Ioane 14:26.

⁴ Ka e kua a tautolu he vahā nei? Kua ha ha ai agaia nakai e agaaga tapu ia ke lagomatai a tautolu? Ka pihia, ko e heigoa kua lata ke taute e tautolu ke moua aki? Ko e heigoa e agaaga he lalolagi, ti gahuahua fēfē ai? Ti maeke fēfē ia tautolu ke kautū he totoko ke he agaaga nei he lalolagi?—Totou 1 Korinito 2:12.

Agaaga Tapu po ke Agaaga he Lalolagi?

5, 6. Ko e heigoa kua maeke he agaaga tapu ke taute ma tautolu, ka ko e heigoa ha tautolu kua lata ke taute ke moua ai?

⁵ Kua nakai fakakaupā e foakiaga he agaaga tapu ke he senetenari fakamua. Ka kua mukamuka ke moua he vahā nei, ti maeke he agaaga he Atua ke foaki ki a tautolu e malolō ke taute e mena kua hako pihia foki ke fakamalolō a tautolu ke he fekafekauaga haana. (Roma 12:11, NW; Filipi 4:13, NW) Kua maeke foki ke fakatupu ia tautolu e tau mahani fakaalofa hofihofi, tuga e fakaalofa, totonu, mo e mitaki, ko e tau vala he ‘tau fua he agaaga.’ (Kala. 5:22, 23) Ka e nakai peehi e Iehova ko e Atua e agaaga tapu haana ki a lautolu ne nakai manako.

⁶ Ti kua lata mogoia ia tautolu ke hūhū hifo, ‘Ko e heigoa haaku ka taute ke moua e agaaga tapu?’ Kua fakakite mai he Tohi Tapu e tau mena loga ne maeke ia tautolu ke taute. Ko e lakaaga aoga kua mukamuka lahi ko e ole ke he Atua ma e agaaga tapu. (Totou Luka 11:13.) Taha lakaaga aoga foki ko e fakaako mo e fakagahua e fakatonuaga i loto he Kupu omoomoi he agaaga he Atua. (2 Timo. 3:16) Mooli, nakai moua he tau tagata oti ne totou ke he Tohi Tapu e agaaga he Atua. Ka e, ka fakaako he Kerisiano fakamooli e Kupu he Atua, kua maeke a ia ke maama e tau logonaaga mo e tau onoonoaga ne fakakite i loto he Kupu omoomoi. Kua aoga foki ke talia e tautolu kua kotofa e Iehova a Iesu mo hukui Haana ti ko ia ne puhala mai he Atua e agaaga haana. (Kolo. 2:6) Kua manako foki a tautolu ke fakatatai e tau momoui ha tautolu ke he tau fakafifitakiaga mo e tau fakaakoaga a Iesu. (1 Pete. 2:21) Ka eketaha a tautolu ke tuga e Keriso, to lahi foki e agaaga tapu ka moua e tautolu.

7. Fakaohooho fēfē he agaaga he lalolagi e tau tagata takitaha?

⁷ Kehe ai, kua fakaohooho he agaaga he lalolagi e tau tagata ke fakaata e aga a Satani. (Totou Efeso 2:1-3.) Kua kehekehe e tau puhala ne gahua ai e agaaga he lalolagi. He kitia ai ke he takatakaiaga ne agaagai a tautolu he vahā nei, kua fakaohooho ai ke totoko ke he tau tutūaga he Atua. Kua omoomoi foki e “manako lahi he tino, mo e manako lahi he tau mata, katoa mo e tau mena he mouiaga nai ke hula ki ai.” (1 Ioa. 2:16) Kua tupu mai e tau gahua he tino, tuga e feuaki, hufeilo ke he tau tupua, taulatua, ita tafuā, vale, mo e konahia. (Kala. 5:19-21) Mo e feaki ai e tau talahauaga he tagata tiaki taofiaga ne holia e tau mena tapu. (2 Timo. 2:14-18) Ti ka fakaatā fakalahi he tagata a ia ke fakaohooho he agaaga he lalolagi, to eke mooli a ia ke tuga a Satani.

8. Ko e heigoa e fifiliaga ne fehagai mo tautolu oti?

⁸ Kua nakai maeke a tautolu ke nonofo kehe mai he tau fakaohoohoaga he lalolagi. Igatia e tagata mo e lata ke fifili e mena ka takitaki aki e moui haana—ko e agaaga tapu po ke agaaga he lalolagi. Ko lautolu kua pehia mogonei he agaaga he lalolagi kua maeke ke vevehe kehe mai he fakaohoohoaga ia mo e fakaatā e agaaga tapu ke takitaki e tau momoui ha lautolu. Ka kua maeke foki ke he taha faahi. Ko lautolu kua fai magaaho he takitaki he agaaga tapu kua maeke ke kototia he agaaga he lalolagi. (Filipi 3:18, 19) Kia fakatutala ai a tautolu ke he puhala kua maeke ia tautolu ke totoko e agaaga he lalolagi.

Kitia Tuai e Tau Fakamailoga Hataki

9-11. Ko e heigoa falu fakamailoga hataki kua liga mahala a tautolu ke he agaaga he lalolagi?

⁹ Ko e tau tagata keli kolu Peritania ne totoku fakamua, ne fakaaoga e tau manu lele ikiiki ke hataki tuai kua fai kese kona. Ka kitia he tagata gahua e manu lele kua tō hifo he mena ne tū ai, ne iloa e ia kua lata a ia ke taute fakamafiti taha mena ke hao. He puhala fakaagaaga, ko e heigoa falu he tau fakamailoga hataki tuai ne fakakite kua fakaohooho he agaaga he lalolagi a tautolu?

¹⁰ He magaaho fakamua ne iloa e tautolu e tau mena mooli i loto he Kupu he Atua, ti kua tukulele e tau momoui ha tautolu ki a Iehova, ne liga totou fakamakutu e tautolu e Tohi Tapu. Kua liga liogi tumau mo e fakamakamaka a tautolu. Ti kua fiafia a tautolu ke ō ke he tau feleveiaaga he fakapotopotoaga, he mailoga kua moua i ai e hauhauaga fakaagaaga, tuga e magavai momoko ma e tagata ne mate he fia inu. Kua lagomatai he puhala ia a tautolu ke mumutu kehe mo e atāina mai he agaaga he lalolagi.

¹¹ Kua lali agaia nakai a tautolu ke totou e Tohi Tapu he tau aho takitaha? (Sala. 1:2) Kua taute tumau nakai e tau liogi ha tautolu mo e mai he loto? Fiafia nakai a tautolu ke he tau feleveiaaga he fakapotopotoaga, ti fakalataha ke he tau feleveiaaga oti he tau faahi tapu takitaha? (Sala. 84:10) Po kua galo e tautolu e falu aga mitaki nei? Mooli, kua liga loga e tau gahua ne lata mo e tau magaaho mo e tau malolō ha tautolu, ati paleko ai ke fakatumau e puhala fakaagaaga mitaki. Kaeke kua fai magaaho ne nakai taute e tautolu falu he tau aga mitaki, liga kia kua mokulu a tautolu ke he agaaga he lalolagi? To lali fakamalolō nakai a tautolu mogonei ke liu taute e tau aga mitaki ne moua e tautolu fakamua?

“A Mutolu Neke Pehia”

12. Ko e heigoa e tomatomaaga ne talahau e Iesu ke he tau tutaki haana, mo e ko e ha?

¹² Ko e heigoa foki taha mena ka taute e tautolu ke totoko e agaaga he lalolagi? He tomatoma e Iesu e tau tutaki haana “kia mataala,” ko e mole laia e hataki e ia a lautolu ke he falu hagahagakelea pauaki. Ti pehē a ia: “A mutolu neke pehia ha mutolu a tau loto, he fakaniniko [“kai lahi,” NW], mo e konahia, mo e fakaatukehe he tau mena he mouiaga nai; neke fakaofo mai e aho ia kia mutolu. Ha ko e mena tuga ne matahele, ke hoko mai ai kia lautolu oti kana.”—Luka 21:34, 35.

13, 14. Ko e heigoa e tau hūhū kua latatonu ia tautolu ke hūhū hifo hagaao ke he kai mo e inu?

¹³ Manamanatu ke he hatakiaga ia. Fakahala kia e Iesu e fiafia ke he tau mena kai mo e tau mena inu? Nakai! Ne iloa e ia e tau kupu a Solomona: “Kua iloa e au nakai fai mena kua mitaki kia lautolu, ka kia olioli e tau tagata, mo e eke e tau mena mitaki he momoui ai a lautolu. Hanai foki, kia takitaha e tagata mo e kai, mo e inu, mo e fiafia ai ke he tau mena mitaki he hana tau gahua oti; ko e mena kua foaki mai he Atua haia.” (Fakama. 3:12, 13) Ka e iloa e Iesu ko e agaaga he lalolagi kua fakatupu ki mua e nakai mahani fakalatalata ke he tau mena ia.

¹⁴ Maeke fēfē ia tautolu ke iloa mooli kua nakai takiva he agaaga he lalolagi e tau manamanatuaga ha tautolu ke he tau hagahagakelea he kai lahi po ke konahia? Liga hūhū hifo a tautolu: ‘Tali atu fēfē au he totou e fakatonuaga he Tohi Tapu po ke tau tohi ha tautolu hagaao ke he kai lotokai? Hihiga nakai au ke fakamole noa e tomatomaaga nei ko e mena fakateaga po ke nakai aoga, he liga piu ki ai po ke taute e tau hikihikiaga ke lata mo e tau puhala haaku?a Ko e heigoa e onoonoaga haaku ke he fakatonuaga hagaao ke he kava, kaeke kua fakaaoga ai po ke nakai, ke he puhala fakalatalata ti kalo mai mooli he “konahia”? Kua uta fakamāmā kia e au e fakatonuaga pihia, he logona hifo kua nakai lata mo au? Ka talahau he falu e tupetupe hagaao ke he puhala inu kava haaku, kua totoko po ke vale kia a au? Ti fakalolelole kia e au falu ke fakateaga ke he fakatonuaga pihia he Tohi Tapu?’ E, kua fakakite he aga he tagata po kua mahala a ia ke he agaaga he lalolagi.—Fakatatai Roma 13:11-14.

Kalo Mai Neke Apitia he Fakaatukehe

15. Ko e heigoa e hihiga fakatagata ne hataki mai e Iesu?

¹⁵ Ko e taha lakaaga aoga he totoko e agaaga he lalolagi kua lata foki ke fahia ke he fakaatukehe. Ne iloa e Iesu ko e tau tagata nakai mitaki katoatoa, kua hihiga a tautolu ke fakaatukehe hagaao ke he tau mena fa mahani. Mo e fakaalofa ne tala age a ia ke he tau tutaki haana: “Aua neke fakaatukehe.” (Mata. 6:25) Kua maama ai e tupetupe ha tautolu ke he tau matakupu aoga, tuga e fakafiafia e Atua, leveki e tau matagahua Kerisiano, mo e foaki e tau mena kua lata he moui ma e magafaoa ha tautolu. (1 Kori. 7:32-34) Ko e heigoa mogoia ka ako e tautolu mai he hatakiaga ha Iesu?

16. Lauia fēfē e tau tagata tokologa he agaaga he lalolagi?

¹⁶ Ko e agaaga he lalolagi, mo e tau mena ne peehi he moui ke hula ki ai, ati lauia e tau tagata tokologa he fakaatukehe ne nakai atihake. Kua manako a lautolu ke talia e tautolu kua tatai e tupe mo e haohao mitaki, ti kua fuafua e aoga he tagata ke he tau koloa loga mo e mitaki lahi, nakai ke he tau mahani fakaagaaga haana. Ko lautolu ne fakahehē he tau talahauaga nei to fakatupa ke moua e tau koloa loga ti kua fakaatukehe tumau ke moua e tau mena foou, ti lalahi, mo e mua e mitaki. (Fakatai 18:11) Ko e onoonoaga hehē pihia ke he tau koloa he tino kua fakatupu e tau fakaatukehe ati apitia ai e tupu fakaagaaga he tagata.—Totou Mataio 13:18, 22.

17. Kalo mai fēfē a tautolu neke apitia he fakaatukehe?

¹⁷ Maeke ia tautolu ke kalo mai neke apitia he fakaatukehe kaeke ke omaoma a tautolu ke he poaki a Iesu: “Ka kia kumikumi fakamua a mutolu ke he kautu he Atua mo e hana tututonu.” Ne fakamafana mai e Iesu kaeke ke taute pihia e tautolu, to lafi mai e tau mena ne manako mooli a tautolu ki ai. (Mata. 6:33) Fakakite fēfē kua talitonu a tautolu ke he maveheaga nei? Taha puhala ke kumi fakamua e tututonu he Atua—ko e muitua ke he tuaga hako haana he hagaao ke he tau mena fakatupe. Tuga anei, he nakai talia a tautolu ke fakapuke fakavai e tau tupe ne liuaki mai he tukuhau po ke talahau e tau pikopiko “ikiiki” he tau gahua fakapisinisi ha tautolu. Kua eketaha a tautolu ke fakalilifu e tau maveheaga fakatupe ha tautolu, ka pehē haau a kupu, “E,” ti lata ke fakamooli ai ka totogi e tau kaitalofa. (Mata. 5:37; Sala. 37:21) Kua liga nakai taute he mahani fakamooli ia e tagata ke muhukoloa, ka e moua ai e taliaaga he Atua, fakatupu e manamanatuaga meā, ti fakatote hifo mooli e fakaatukehe.

18. Ko e heigoa e fakafifitakiaga mitaki ne fakatoka e Iesu ma tautolu, ti aoga fēfē a tautolu he muitua ki a ia?

¹⁸ He kumi fakamua e Kautu kua putoia e tuku mua he tau mena ne aoga. Manamanatu ke he fakafifitakiaga ha Iesu. He falu magaaho, ne tui e ia e tapulu mitaki lahi. (Ioane 19:23) Ne olioli e ia e tau mena kai mo e uaina he fakalataha mo e tau kapitiga mitaki haana. (Mata. 11:18, 19) Ka ko e tau koloa mo e fakafiafiaaga kua tuga e tau mena ke fakamanogi aki e kai po ke tau mena ke fiofio aki e moui haana, ka e nakai ko e matapatu he kai. Ko e mena kai ha Iesu ke eke e finagalo a Iehova. (Ioane 4:34-36) Ko e fiafia ha ia e moui ka muitua e tautolu e fakafifitakiaga a Iesu! Moua e tautolu e olioli he lagomatai e tau tagata ne matematekelea ke moua e mafanatia mai he tau Tohiaga Tapu. Moua e tautolu e fakaalofa mo e lagomatai he fakapotopotoaga. Ti fakafiafia e tautolu e loto a Iehova. Ka tuku fakamua e tautolu e tau mena kua lata, to nakai toka e tautolu e tau koloa mo e tau fakafiafia ke pule ki a tautolu. Ka ko e tau mena ia, ko e tau fekafekau, po ke tau kanavaakau, ka lagomatai a tautolu ke tapuaki ki a Iehova. Ti, he fakamakamaka a tautolu ke lalago e Kautu he Atua, to nakai mukamuka a tautolu ke hufia he agaaga he lalolagi.

Fakatumau ke “Loto ke he Tau Mena he Agaga”

19-21. Maeke fēfē ia tautolu ke fakatumau ke “loto ke he tau mena he [a]gaga,” ti ko e ha kua lata ke taute pihia e tautolu?

¹⁹ Manamanatu fakamua to taute taha mena. Ko e tau mena ne pehē falu ke eke mo tau mena fakahanoa kua fa fakalagalaga he tau manamanatuaga fakatino. Ati fakamanatu mai he aposetolo ko Paulo kua lata a tautolu ke puipui e manamanatuaga. Ne tohi e ia: “Ko lautolu kua oma ke he tino kua loto a lautolu ke he tau mena he tino; ka ko lautolu kua oma ke he [a]gaga kua loto a lautolu ke he tau mena he [a]gaga.”—Roma 8:5.

²⁰ Maeke fēfē a tautolu ke puipui e manamanatuaga mo e tau mena taute neke hufia katoatoa he agaaga he lalolagi? Lata a tautolu ke fai hakahaka ke he tau loto manamanatu ha tautolu, he lali ke fakaheu e tau fakaakoaga he lalolagi ke he mena kua fahia. Fakatai ki ai, ka fifili e fakafiafiaaga, ne nakai talia e tautolu ke toka e tau loto manamanatu ke takiva he tau polokalama ne fakamatalahi e mahani feuaki mo e favale. Mailoga e tautolu kua nakai nofo e agaaga tapu, po ke meā, he Atua i loto he manamanatuaga kelea. (Sala. 11:5; 2 Kori. 6:15-18) Lafi ki ai, kua uiina e tautolu e agaaga he Atua ke he tau loto manamanatu ha tautolu puhala he totou tumau e Tohi Tapu, liogi, manamanatu hokulo, mo e fakalataha ke he feleveiaaga. Ti gahua fakalataha a tautolu mo e agaaga ia he taute tumau e tautolu e gahua fakamatala faka-Kerisiano.

²¹ Kua lata mooli a tautolu ke totoko e agaaga he lalolagi mo e tau manako fakatino ne tupu ai. Ka kua aoga e lali fakamakamaka ha tautolu ke taute pihia, ha kua pehē a Paulo, “ko e loto ke he tau mena he tino ko e mate haia; ka ko e loto ke he tau mena he [a]gaga, ko e moui haia mo e mafola.”—Roma 8:6.

[Matahui Tala]

Manatu Nakai e Koe?

• Ke moua e agaaga tapu ko e heigoa kua lata ia tautolu ke taute?

• Ko e heigoa falu puhala ka liga lauia a tautolu he agaaga he lalolagi?

• Maeke fēfē ia tautolu ke totoko e agaaga he lalolagi?

[Fakatino he lau 21]

Ato fano ke gahua po ke aoga, liogi ma e agaaga tapu

[Tau Fakatino he lau 23]

Lata ia tautolu ke fakameā e tau loto manamanatu, fakatumau e gahua pisinisi mitaki, mo e mahani fakalatalata