Tafepoi Fakauka ke he Poitufi
“Ka e tafepoi fakauka a tautolu ke he poitufi kua toka ki mua ha tautolu.”—HEPE. 12:1.
1, 2. Ko e heigoa ne fakatatai he aposetolo ko Paulo e puhala moui Kerisiano ki ai?
KE HE tau tau takitaha, ne fakahoko e tau malafoni he tau matakavi loga. Ko e tau tagata tafepoi mafiti ne o atu ke he poitufi mo e taha e foliaga—ke mua. Laulahi he falu ne tafepoi i ai kua tote hifo e foliaga. Ma lautolu, ko e hohoko ke he laini he poitufi ko e mena ke matalahi ai.
2 I loto he Tohi Tapu, ko e puhala moui he Kerisiano ne fakatatai ke he poitufi. Ne fakakite he aposetolo ko Paulo e manatu nei ke mailoga he tau matakainaga Kerisiano i Korinito i tuai he tohi fakamua haana ki a lautolu. Tohi e ia: “Nakai kia iloa e mutolu ko lautolu kua poitufi ke he male, kua poitufi oti ni, ka e tokotaha ni kua moua e palepale? Kia pihia ha mutolu a tafepoi, kia moua e mutolu.”—1 Kori. 9:24.
3. Ko e ha ne pehē a Paulo tokotaha ni e tagata ka mua?
3 Pehē kia a Paulo ko e taha ni ia lautolu e tau Kerisiano ka moua e palepale he moui ti ko lautolu ne toe to tafepoi teao? Nakai pihia! Ko e tau tagata ne poitufi kua fakamahani ti eketaha mo e kokono a lautolu ke he foliaga ke mua. Manako a Paulo ke he tau matakainaga Kerisiano haana ke eketaha he puhala ia ke he foliaga ha lautolu ma e moui tukulagi. He taute pihia, amanaki a lautolu ke moua e palepale he moui. E, he poitufi faka-Kerisiano, ko lautolu oti ne hohoko ke he fakaotiaga kua moua e palepale ia.
4. Ko e heigoa kua lata ia tautolu ke manamanatu hagaao ke he poitufi kua fakatoka i mua ha tautolu?
4 Kua mafanatia e tau kupu ia, ka e kakano lahi ki a lautolu oti kua tafepoi he poitufi ma e moui he vahā nei. Ko e ha? Ha ko e palepale—ke he moui he lagi po ke moui he Parataiso he lalolagi—kua nakai fai mena ke fakatatai ki ai. Mooli, ko e poitufi kua loa mo e uka; ti loga e tau fakalavelave, tau fakatauhele, mo e tau mena hagahaga kelea he puhala. (Mata. 7:13, 14) Momoko ai, falu ne fakamanou, fiu, po ke veveli foki he magahehala. Ko e heigoa e tau matahele mo e tau mena hagahaga kelea he poitufi ma e moui? Maeke fēfē a koe ke kalo kehe mai ai? Ko e heigoa haau ka taute ke hoko ke he fakaotiaga mo e ke mua he poitufi ia?
Fakauka ke Moua e Palepale
5. He fakamau ia Heperu 12:1, ko e heigoa ne hagaaki a Paulo ki ai ke he poitufi?
5 He tohi ha Paulo ke he tau Kerisiano Heperu i Ierusalema mo Iutaia, ne liu a ia hagaao foki ke he tau puhala he tau feua sipote po ke poitufi. (Totou Heperu 12:1.) Nakai ni hagaaki a ia ke he kakano he fakalataha ke he poitufi ka e talahau foki e mena kua lata he tagata ke taute ke mua. Ato kumikumi e tautolu e fakatonuaga omoomoi a Paulo ke he tau Kerisiano Heperu ke kitia e tau fakaakoaga kua ha ha i ai ma tautolu, kia fakatutala a tautolu ke he mena ne omoomoi a Paulo ke tohia e tohi mo e mena ne lali a ia ke fakamalolō e tau tagata totou haana ke taute.
6. Ko e heigoa e peehiaga mai he tau takitaki lotu ke he tau Kerisiano?
6 Ko e tau Kerisiano he senetenari fakamua, mua atu ki a lautolu ne nonofo i Ierusalema mo Iutaia, kua fehagai mo e tau kamatamata mo e tau mena uka loga. Ko lautolu i lalo he pehiaaga lahi mai he tau takitaki lotu Iutaia, ne omoi agaia e peehiaga malolō ke he tau tagata. Magaaho fakamua, ne kautū e tau takitaki lotu he fakavihia a Iesu Keriso ko e tagata hūhū totoko mo e tamate a ia ko e tagata kolokolovao. Ti nakai amanaki a lautolu ke taofi e totokoaga ha lautolu. He tohi a Gahua, totou e tautolu e tau tala loga he ha lautolu a tau fakamatakutaku mo e keliaga ke he tau Kerisiano, kamata he nakaila leva e mole he tau mena tutupu ofoofogia he Penetekoso 33 V.N. Ko e mena nei kua taute mooli e moui ke uka ma lautolu ne tua fakamooli.—Gahua 4:1-3; 5:17, 18; 6:8-12; 7:59; 8:1, 3.
7. Ko e heigoa e tau magaaho uka ke he tau Kerisiano ne tohi ki ai a Paulo?
7 Ko e tau Kerisiano ia ne momoui foki he magahala ia to fakaoti e fakatokaaga Iutaia. Ne tala age a Iesu ki a lautolu hagaao ke he moumouaga kua amanaki ke hoko ke he motu Iutaia nakai tua fakamooli. Ne tala age foki a ia ke he tau tutaki haana hagaao ke he tau mena tutupu ato hoko e fakaotiaga, he foaki ki a lautolu e tau fakaakoaga pauaki ke he mena ke taute e lautolu ke hao ai. (Totou Luka 21:20-22.) Ko e heigoa mogoia ha lautolu ka taute? Ne hataki e Iesu: “A mutolu neke pehia ha mutolu a tau loto, he fakaniniko, mo e konahia, mo e fakaatukehe he tau mena he mouiaga nai; neke fakaofo mai e aho ia kia mutolu.”—Luka 21:34.
8. Ko e heigoa ne liga fakatupu e falu Kerisiano ke fakamanou po ke fiu?
8 He magaaho ne tohia e Paulo e tohi haana ke he tau Heperu, teitei 30 e tau he mole tali mai he foaki e Iesu e hatakiaga ia. Maeke fēfē e vala magaaho na ke lauia e tau Kerisiano ia? Ne mahala falu ke he tau pehiaaga mo e tau fakatauhele he moui he tau aho takitaha ti kaumahala ke holo ki mua fakaagaaga ka fakamalolō a lautolu. (Hepe. 5:11-14) Ne logona hifo he falu to mukamuka lahi e moui ka fakatatau a lautolu mo e laulahi he tau Iutaia ne takatakai ia lautolu. Ko e tau Iutaia na mogoia ne nakai tiaki katoatoa e Atua; kua mumui agaia a lautolu ke he falu a mena he Fakatufono. Falu Kerisiano ne fakaohooho po ke fakamatakutaku he tau tagata he fakapotopotoaga ne matalahi he pipiki ke he Fakatufono faka-Mose mo e aga tuai. Ko e heigoa kua liga talahau e Paulo ka lagomatai haana tau matakainaga Kerisiano ke tumau e mataala fakaagaaga mo e fakauka ke he poitufi?
9, 10. (a) Tata atu ke he fakaotiaga ia Heperu veveheaga 10, ko e heigoa e fakamalolōaga ne totou e tautolu mai ia Paulo? (e) Ko e ha ne tohi e Paulo hagaao ke he tau gahua tua fakamooli he fakapotopotoaga i tuai?
9 Kua fuluola ai ke mailoga e puhala ha Paulo, i lalo he omoomoi faka-Atua ne kumi e fakamalolōaga ma e tau Kerisiano Heperu. He veveheaga 10 he tohi ha Paulo, ne fakakite e ia e Fakatufono ko e “ata he tau mena mitaki ne tatali” mo e fakakite fakamaali e uho he poa lukutoto he Keriso. Ke hoko atu ke he fakaotiaga he veveheaga ia, ne tomatoma e Paulo e tau tagata totou haana: “Nukua aoga kia mutolu e fakauka, kia moua ai e mutolu e tau mena kua talahaua mai, ka oti he eke e mutolu e finagalo he Atua. Ha ko e toe tote ni to hoko mai a ia ha ne haele mai mo e nakai mule mai.”—Hepe. 10:1, 36, 37.
10 Ia Heperu veveheaga 11, kua fakamaama fakailoilo e Paulo e kakano he tua mooli ke he Atua. Ti fakamaama ai e ia ke he tau fifitakiaga i tuai he tau tagata taane mo e tau fifine he tua. Aoga nakai e hikiaga? Nakai pihia. Ne iloa he aposetolo kua lata e tau matakainaga tapuaki haana ke mailoga ko e tua kua latatonu ma e loto malolō mo e fakauka. Ko e fifitakiaga mooli ne fakatoka e lautolu ko e tau fekafekau fakamooli a Iehova i tuai to fakamalolō e tau Heperu ke fehagai mo e tau kamatamata mo e tau mena uka ne fehagai mo lautolu. He mole e tohi he tau gahua he tua ha lautolu ne mahani fakamooli i tuai, maeke ia Paulo ke pehē: “Ha ko tautolu foki kua agaagai a tautolu ke he fakapotopotoaga [lahi] ha lautolu kua kitekite mai kua tokologa pihia, kia tuku kehe e tautolu e tau mena mamafa oti kana, mo e hala kua moua vave mai, ka e tafepoi fakauka a tautolu ke he poitufi kua toka ki mua ha tautolu.”—Hepe. 12:1.
‘Fakapotopotoaga ha Lautolu kua Kitekite Mai’
11. He manamanatu ke he ‘fakapotopotoaga ha lautolu kua kitekite mai’ ka lauia fēfē ki a tautolu?
11 Ko e ‘fakapotopotoaga lahi ha lautolu kua kitekite mai’ ne nakai ko e tau tagata kitekite noa po ke tau tuā, tuga ia, ne ha ha i ai ke kitekite ke he poitufi po ke kitia e sipote ne fiafia a lautolu ki ai po ke matakau ne mua. Ka ko lautolu kua fakalataha ki ai, ne tuga ko e tau tagata ne tafepoi he poitufi. Ti kautū a lautolu he tafepoi he poitufi mo e hoko ai ke he fakaotiaga. Pete kua mamate a lautolu mogonei, to manatu a lautolu ko e tau tagata kua leva e tafepoi ne fakamalolō a lautolu ne tafepoi foou he poitufi. Manamanatu la ke he logonaaga he tagata poitufi ka iloa e ia kua fai tagata tafepoi makaka he takatakaiaga ne kitekite ki a ia. To nakai kia fakaohooho a ia ke eketaha po ke fakamakamaka foki ke mua atu? Ko lautolu ne kitekite i tuai kua fakamooli ke he poitufi ia, pete ne aaka ke mua. Ti ko e tokaloto tumau e fifitakiaga he ‘fakapotopotoaga ha lautolu kua kitekite mai,’ maeke he tau Kerisiano Heperu he senetenari fakamua ke moua e loto malolō mo e ‘tafepoi fakauka ke he poitufi’—tuga foki ki a tautolu he vahā nei.
12. Aoga fēfē ki a tautolu e tau fifitakiaga ne tohi e Paulo?
12 Tokologa a lautolu ne tua fakamooli ne talahau e Paulo ne tatai e tau tutūaga ke he ha tautolu. Ma e fakatai, ne moui a Noa he magahala ia he Fakapukeaga he lalolagi. Kua nonofo a tautolu tata atu ke he fakaotiaga he fakatokaaga nei. Ne tala age ki a Aperahamo mo Sara ke toka hifo e motu ha laua ke kumi e tapuakiaga mooli mo e tatali ke he fakamooliaga he maveheaga a Iehova. Kua tomatoma ki a tautolu ke foaki ha tautolu a tau momoui mo e moua e taliaaga a Iehova mo e tau monuina ne fakatoka mai e ia ma tautolu. Ne fina atu a Mose he tutakale matakutakuina, gutu atu ke he Motu he Maveheaga. Ko tautolu he puhala he fakatokaaga kelea nei, gutu atu ai ke he lalolagi foou ne mavehe. Ko e tau mena ne tutupu ke he tau tagata nei, ha lautolu a tau kautūaga mo e tau kaumahala, pihia mo e ha lautolu a tau malolō mo e tau lolelole, kua uho lahi mooli ke manamanatu a tautolu ki ai.—Roma 15:4; 1 Kori. 10:11.
Kautū a Lautolu—Fēfē?
13. Ko e heigoa e tau paleko ne fehagai mo Noa, ti ko e heigoa ne fakamalolō a ia ke kautū ki ai?
13 Ko e heigoa ne fakamalolō e tau fekafekau nei ha Iehova ke fakauka mo e kautū ke he poitufi? Mailoga e mena ne tohi e Paulo hagaao ki a Noa. (Totou Heperu 11:7.) Ko e “fakapuke ki luga he kelekele, to fakaoti ai e tau mena oti kana” ko e “tau mena nakaila kitia” e Noa. (Kene. 6:17) Ko e mena ne nakaila tupu fakamua, ko e mena fakamua laia kua hoko. Ka e nakai manatu a Noa to nakai mooli po ke nakai tupu e mena ia. Ko e ha? Ha kua tua a ia ko e ha mena ne talahau e Iehova, to taute e Iehova. Ne nakai logona e Noa ko e mena ne ole ki a ia ke taute kua uka lahi. Ka kua “eke pihia ai e ia.” (Kene. 6:22) Pete ne tau mena oti ne taute e Noa—ko e ta e vaka, fakapotopoto e tau manu, fakaputu e vaka aki e tau mena kai ma e tau tagata mo e tau manu, fakamatala e ogo hataki, mo e fakatumau e magafaoa haana ke malolō fakaagaaga—nakai ko e gahua mukamuka ke “eke pihia.” Ka ko e tua mo e fakauka ha Noa ne fua mai ko e moui mo e tau monuina ma haana mo e magafaoa haana.
14. Ko e heigoa e tau kamatamata ne fakauka ki ai a Aperahamo mo Sara, ti ko e heigoa e fakaakoaga ma tautolu?
14 Ko Aperahamo mo Sara ne ha i ai mogonei ke he tohi a Paulo kua ‘agaagai a tautolu ke he fakapotopotoaga kua kitekite mai.’ Kua o kehe a laua mai he ha laua a moui fa mahani i Uro, ti tuga kua fakauaua e vahā anoiha ha laua. Kua eke a laua mo tau fifitakiaga mauokafua he tua mo e omaoma he tau magaaho kamatamata. He matutaki mo e tau poa oti ne makai a Aperahamo ke taute ma e tapuakiaga mooli, ne latatonu a ia ke fakahigoa ko e “matua kia lautolu oti kana kua tua.” (Roma 4:11) Ko e falu manatu aoga ni a ia ne talahau e Paulo, ka e iloa mitaki he tau tagata totou haana e tau vala tala ke he moui a Aperahamo. Ti kua malolō lahi e fakaakoaga ne moua mai ia Paulo: “Kua mamate a lautolu oti kana na mo e tau, kua nakai moua e tau mena ne talahaua mai, ka kua iloa ai ka e mamao, ne tua foki ki ai, ti talia mo e fiafia e lautolu, mo e talahau mai ko e tau tagata kehe a lautolu mo e tau tagata o fano ke he lalolagi.” (Hepe. 11:13) Maaliali ai, ko e ha lautolu a tua ke he Atua mo e fakafetuiaga fakatagata mo ia ne lagomatai a lautolu ke tafepoi he poitufi mo e fakauka.
15. Ko e heigoa ne fakaohooho a Mose ke moui tuga ne moui e ia?
15 Ko Mose taha fekafekau fakafifitaki mitaki a Iehova he ‘fakapotopotoaga kua kitekite mai.’ Ne toka hifo e Mose e moui monuina mo e lilifu lahi, “fifili e ia e matematekelea fakalataha mo e tau tagata he Atua.” Ko e heigoa ne fakalagalaga a ia ke taute pihia? Ne tali e Paulo: “Ha kua amaamanaki a ia ke he t[aui] . . . ha kua fakauka a ia tuga ne mena kua kitia e ia a ia nakai kitia.” (Totou Heperu 11:24-27.) Nakai tauhele a Mose he “fiafia ke he hala kua mole vave.” Ko e Atua mo e haana tau maveheaga kua mooli lahi ki a Mose ti fakakite e ia e loto malolō mo e fakauka kua mua ue atu. Ne eketaha a ia mo e nakai fiu he takitaki e tau Isaraela mai i Aikupito ke he Motu he Maveheaga.
16. Ko e ha ne nakai fakaatukehe a Mose he magaaho ne nakai fakaatā a ia ke hū atu ke he Motu he Maveheaga?
16 Tuga a Aperahamo, ne nakai kitia e Mose e fakamooliaga he maveheaga he Atua he moui katoa haana. He fakatali e tau Isaraela ke huhū atu ke he Motu he Maveheaga, ne tala age ki a Mose: “To kitekite a koe ke he motu ha i mua hau, ka e nakai hoko atu a koe ke he motu kua foaki atu ai e au ke he fanau a Isaraela.” Tupu e mena nei ha kua hogohogo manava a ia mo Arona he magaaho fakamua ke he totokoaga he tau tagata, he “hala [ke he Atua] ki mua he fanau a Isaraela ke he vai ko Meripa-katesa.” (Teu. 32:51, 52) Fakaatukehe po ke ita kia a Mose? Nakai. Ne fakailoa e ia e fakamonuinaaga ke he tau tagata mo e fakaoti aki e tau kupu nei: “Isaraela na e, kia monuina a koe! ko hai kia e motu ke tuga na koe? ko e motu kua fakamoui e Iehova? ko ia ko e akau punuti ke lagomatai kia koe, ko ia foki ko e pelu ke lilifu ai a koe!”—Teu. 33:29.
Tau Fakaakoaga ma Tautolu
17, 18. (a) Ke lata mo e poitufi ha tautolu ke he moui, ko e heigoa ka fakaako e tautolu mai he ‘fakapotopotoaga kua kitekite mai’? (e) Ko e heigoa ka fakatutala ki ai he vala tala ka mui mai?
17 Mai he kitekiteaga ha tautolu ke he moui he falu kua “agaagai a tautolu ke he fakapotopotoaga ha lautolu kua kitekite mai,” kua maaliali ki a tautolu ke tafepoi he poitufi ke hoko ke he fakaotiaga, kua lata ia tautolu ke tua katoatoa ke he Atua mo e haana tau maveheaga. (Hepe. 11:6) Nakai lata ke haia he matapotu e tua he tau momoui ha tautolu; ka kua lata ai ke haia he lotouho. Nakai tuga a lautolu ne nakai tua, ko e tau fekafekau a Iehova to kitia muatua atu ke he vahā anoiha. Maeke ia tautolu ke kitia ‘a Ia nakai kitia’ ti tafepoi ke he poitufi mo e fakauka.—2 Kori. 5:7.
18 Ko e poitufi he Kerisiano kua nakai mukamuka. Ka e, maeke ia tautolu ke fakaoti e poitufi mo e kautū. He vala tala ka mui mai, to fakatutala a tautolu ke he falu lagomatai foki ka moua e tautolu.
Maeke Nakai a Koe ke Fakamaama?
• Ko e ha ne loa e tohi ha Paulo hagaao ke he fakapotopotoaga tua fakamooli i tuai?
• Maeke fēfē he kitia e ‘fakapotopotoaga kua kitekite mai ne agaagai ia tautolu’ ke fakamalolō a tautolu ke tafepoi mo e fakauka?
• Ko e heigoa haau kua fakaako mai he fakatutala ke he fakapotopotoaga tua fakamooli tuga a Noa, Aperahamo, Sara, mo Mose?
[Fakatino he lau 19]
Makai a Aperahamo mo Sara ke toka hifo e moui mitaki i Uro