Muitua e Fifitakiaga ha Iesu he Mataala Tumau
“Kia mataala a mutolu mo e liogi.”—MATA. 26:41.
TO TALI FĒFĒ E KOE?
Maeke fēfē e tau liogi ha tautolu ke fakakite kua mataala a tautolu?
Ke he tau puhala fe ka fakakite e tautolu kua mataala a tautolu ke he fekafekauaga ha tautolu?
Ko e ha kua aoga ke mataala tumau a tautolu ka kamatamata, ti maeke fēfē a tautolu ke taute pihia?
1, 2. (a) Ko e heigoa e tau hūhū kua liga tutupu hagaao ke he fifitakiaga a Iesu he mataala tumau? (e) Aoga kia e fifitakiaga mitaki katoatoa a Iesu ma e tau tagata agahala? Fakatai.
LIGA manatu a koe: ‘Na maeke mooli kia ke muitua e fifitakiaga ha Iesu he mataala tumau? Ka e, na mitaki katoatoa a Iesu! Mua atu ai, ne maeke a Iesu he falu mogo ke kitia mitaki e vahā anoiha—ti pihia foki ke he tau afe tau i mua haana! Lata mooli kia a ia ke mataala?’ (Mata. 24:37-39; Hepe. 4:15) Kia onoono mua la tautolu ke he tau hūhū ia ke maeke ia tautolu ke kitia e puhala kua aoga lahi mo e mafiti e vala tala nei.
2 Lagomatai nakai he fifitakiaga mitaki katoatoa e tau tagata agahala? E, ha kua maeke ke fakaako mai he faiaoga mitaki mo e haana a fifitakiaga. Tuga anei, manamanatu ke he tagata taane ne taute e ia e fakaakoaga fanafiti fakamua haana. Nakai maeke a ia ke fana fakamitaki e matatao ke he mena ne fakakivi ki ai, ka e uta e ia loga e vahega fakaakoaga mo e fakatumau e lali. Ke fakaholo ki mua, ne fakaako fakamatafeiga e ia e fifitakiaga he faiaoga haana ko e tagata fanafiti makaka. Kua mataala e tagata fakaako ke he haana faiaoga he puhala ne tū, tokaaga he tau lima haana, mo e fakaaoga he tau matalima haana ke he filo he kaufana. Fano ni fakahaga, ko e tagata fakaako kua eketaha ke iloa e laulahi he totoho e filo; manamanatu foki a ia ke he matagi, ti fakatumau a ia ke lali. He fifitaki e mena ne kitia e ia ne taute he faiaoga haana, ne fakahiku ai kua fakakivi e ia e tau matatao haana ke maeke ai ke tui tata fakahaga ke he lotouho ne foli ki ai. Pihia foki, kia eketaha a tautolu ke fakaholo ki mua ko e tau Kerisiano he muitua e tau fakaakoaga a Iesu mo e muitua e fifitakiaga mitaki katoatoa haana.
3. (a) Fakakite fēfē e Iesu kua lata a ia mo e mahani he mataala tumau? (e) Ko e heigoa ha tautolu ka fakatutala ki ai he vala tala nei?
3 Ka e kua e mataala tumau? Lata mooli kia a Iesu ke moua e mahani nei? Lata mooli a ia. Tuga anei, he pō fakahiku haana he moui he lalolagi, ne tomatoma e Iesu e tau aposetolo tua fakamooli haana: “[Kia] mataala a mutolu fakalataha mo au.” Ne lafi e ia: “Kia mataala a mutolu mo e [fakatumau ke] liogi, neke hoko mai e kamatamata kia mutolu.” (Mata. 26:38, 41) Pete ni he fakakite e ia e mataala tumau, mua atu he tau tulā matematekelea ia ne manako lahi a Iesu ke mataala mo e fakatata atu ke he haana a Matua he lagi. Ne iloa e ia na lata foki he tau tutaki haana ke matakite—nakai ni he magaaho ia ka e he vahā anoiha. Ti fakatutala a tautolu mogonei ke he kakano ne manako a Iesu ki a tautolu ke mataala tumau. Mole ia, to kumikumi a tautolu ke he tolu e puhala ka fifitaki e tautolu e mataala tumau a Iesu he tau momoui ha tautolu he tau aho takitaha.
KAKANO NE MANAKO A IESU KE MATAALA TUMAU A TAUTOLU
4. Ko e heigoa e matutakiaga he nakai iloa e tautolu e vahā anoiha mo e lata ha tautolu ke mataala tumau?
4 Fakakū ai, ne manako a Iesu ki a tautolu ke fakatumau e mataala ha ko e mena ne nakai iloa e tautolu mo e mena kua iloa e tautolu. He nofo a Iesu he lalolagi, na iloa oti kia e ia e tau mena ke he vahā anoiha? Nakai, ha kua talahau fakatokolalo e ia: “Ka ko e aho ia mo e magaaho ia nakai iloa he taha tagata, nakai iloa foki he tau agelu he lagi [“po ke ko e Tama,” NW], ka ko e haku a Matua hokoia ni.” (Mata. 24:36) He magaaho ia, ko Iesu “ko e Tama,” ne nakai iloa tonu e magaaho ka moumou e lalolagi kelea nei. Ka e kua a tautolu he vahā nei? Fakakaupā ni kia e lotomatala ha tautolu ke he vahā anoiha? E mooli! Nakai iloa tonu e tautolu e magaaho ka fakafano mai e Iehova e Tama haana ke moumou e fakatokaaga kelea nei. Ka iloa e tautolu, to nakai kia mataala tumau mooli a tautolu? He fakamaama e Iesu, ko e moumouaga to hoko mai fakaofo ka e nakai pulega ai; ti kua lata ia tautolu ke mataala tumau.—Totou Mataio 24:43.
5, 6. (a) Maeke fēfē he maamaaga ha tautolu ke he vahā anoiha mo e tau finagalo he Atua ke lauia e tau manako ha tautolu ke mataala tumau? (e) Ko e ha kua lata e maamaaga ha tautolu hagaao ki a Satani ke taute a tautolu ke eketaha ke mataala?
5 He taha faahi, ne iloa e Iesu e tau mena homo ue atu loga hagaao ke he vahā anoiha—ko e kupu mooli ne nakai iloa he laulahi he tau tagata ne takatakai ia ia. Ko e iloilo ha tautolu ne nakai felauaki mo e ha Iesu, ka e fakaaue ki a ia, kua iloa e tautolu e laulahi he tau mena hagaao ke he Kautu he Atua mo e mena ka fakahoko ai he vahā tata anoiha. He onoono viko a tautolu, he ha ha he aoga, he gahua, po ke fonua hane taute e tautolu e gahua fakamatala, nakai kia mailoga e tautolu kua laulahi he tau tagata ne nonofo he pouligia ne manamanatu hagaao ke he tau kupu mooli nei ne mua ue atu? Ti moua e tautolu he mena nei foki e taha kakano ke mataala tumau. Tuga a Iesu, kua lata ia tautolu ke matakite tumau, he kumi e tau magaaho ke folafola e mena ne iloa e tautolu hagaao ke he Kautu he Atua. Ko e tau magaaho takitaha pihia kua uho lahi, ti nakai manako a tautolu ke moumou ai. Kua hagahaga kelea e tau momoui!—1 Timo. 4:16.
6 Ne iloa e Iesu e taha mena foki ne takitaki a ia ke fakatumau e mataala. Na iloa e ia kua eketaha a Satani ke kamatamata a ia, ke favale ki a ia, mo e moumou e mahani fakamooli haana. Ko e fī vale lahi ia ne mataala tumau “ato hoko ke he taha [maga]aho” ke kamatamata ai a Iesu. (Luka 4:13) Nakai fakatalofe a Iesu. Ne manako a ia ke mautali ke he ha kamatamata, tuga e totokoaga, po ke favaleaga. Nakai kia talahau pihia foki hagaao ki a tautolu? Iloa e tautolu ko Satani agaia kua “tuga ne leona tagi, kua kumi kia falu ke faiola ai e ia.” Kakano haia ne tomatoma he Kupu he Atua e tau Kerisiano oti: “Kia nonofo fakalatalata a mutolu, kia mataala a mutolu.” (1 Pete. 5:8) Maeke fēfē a tautolu ke taute pihia?
PUHALA KE MATAALA TUMAU HE LIOGI
7, 8. Ko e heigoa e fakatonuaga ne foaki e Iesu hagaao ke he liogi, ti ko e heigoa e fifitakiaga ne fakatoka e ia?
7 Kua taaki mai he Tohi Tapu e matutakiaga malolō he matakite, po ke mataala fakaagaaga mo e liogi. (Kolo. 4:2; 1 Pete. 4:7) Nakai leva e ole a Iesu ke he tau tutaki haana ke mataala tumau mo ia, ne pehē a ia: ‘Kia mataala a mutolu mo e fakatumau ke liogi, neke hoko mai e kamatamata kia mutolu.’ (Mata. 26:41) Kakano kia a ia ke fakakaupā e fakatonuaga pihia ke he tuaga hagahaga kelea ne fehagai mo lautolu he mogo tonu ia? Nakai, ko e haana a fakatonuaga ko e matapatu fakaakoaga kua momoui ki ai a tautolu he tau aho takitaha.
8 Ne fakatoka e Iesu e fifitakiaga homo ue atu he liogi. Maeke ia koe ke manatu na lagataha e fakaaoga e ia e pō katoa ke liogi ke he haana Matua. Lali la tautolu ke manamanatu ke he mena ne tupu. (Totou Luka 6:12, 13.) Ko e vahā tau tupu, liga tata ke he taone takafaga ika ha Kapanaumi, ko e matakavi ne tupu hake ai a Iesu. He hoko ke he magaaho afiafi, ne hake a Iesu ke he taha he tau mouga ne ono hifo ke he Tahi ko Kalilaia. He onoono a ia ke he takatakaiaga kua pouli, liga kitia e ia e puho he tau molī i Kapanaumi mo e falu he tau maaga tata atu ki ai. He liogi a Iesu ki a Iehova, ne hagaaki fakamakutu a ia ke he liogi haana. Totou minuti ti totou tulā he mole. Ne nakai mailoga lahi e ia e tau molī kua mamate takitaha po ke holoaga he mahina he lagi po ke tau manu he pō kua kai he vao. Kua liga heleaki e liogi haana ke he fifiliaga lahi kua fakatoka i mua haana—ko e fifili he haana a tau aposetolo 12. Maeke ia tautolu ke manamanatu he tala age katoatoa e Iesu haana tau manatu mo e tau tupetupe oti kana ke he haana Matua hagaao ke he tau tutaki takitaha ne olelalo fakamakamaka a ia ma e takitakiaga mo e pulotu.
9. Ko e heigoa ha tautolu ka fakaako mai he fifitakiaga ha Iesu he liogi he pō katoa?
9 Ko e heigoa ka fakaako e tautolu mai he fifitakiaga a Iesu? Lata kia ia tautolu ke loa e magaaho liogi? Nakai, ha kua talahau fakamitaki e ia hagaao ke he tau tutaki haana: “Kua makai ni e loto, ka ko e tino kua lolelole.” (Mata. 26:41) Ti kua maeke ia tautolu ke fifitaki a Iesu. Tuga anei, tutala fakamua nakai a tautolu ke he ha tautolu a Matua he lagi ato taute ha fifiliaga ne liga lauia a tautolu, ha tautolu a magafaoa, po ke ha tautolu a tau matakainaga fakaagaaga? Putoia nakai he tau liogi ha tautolu e tau tupetupe hagaao ke he tau matakainaga taane mo e tau matakainaga fifine he tua? Liogi nakai a tautolu mai he tau loto ka e nakai fatiaki he tau talahauaga? Mailoga foki, kua uho ki a Iesu e fakafetuiaga he tutala tokoua mo e haana Matua. He lalolagi lavelave ne miha mogonei, kua mukamuka lahi mahaki ke hufia he moui lavelave ti nimo e tau mena kua mua e aoga ki a tautolu. Ka lahi e magaaho ha tautolu ma e fakafetuiaga hokulo he liogi, to mataala fakaagaaga lahi a tautolu. (Mata. 6:6, 7) To fakatata lahi a tautolu ki a Iehova, makai ke fakamalolō e fakafetuiaga ha tautolu mo ia mo e fehola kehe he taute ha mena kua liga fakalolelole ai.—Sala. 25:14.
PUHALA KE MATAALA HE GAHUA FAKAMATALA
10. Ko e heigoa e fifitakiaga kua fakakite ki a tautolu e puhala kua matakite tumau a Iesu ke he tau magaaho ke fakamatala?
10 Ne mataala a Iesu ke he gahua ne kotofa e Iehova ki a ia ke taute. Liga fai gahua kua fakaatā e manatu he tagata gahua ke fano holo ka e nakai fai fua hagahaga kelea. Ka e loga e gahua kua latatonu ke hagaaki fakatonu mo e matakite, ti tatai mooli e fekafekauaga faka-Kerisiano ke he mena ia. Kua mataala tumau a Iesu ke he haana a gahua, he kumi magaaho ke folafola e tala mitaki. Ma e fakatai, he mogo ne hohoko atu a ia mo e tau tutaki haana ke he taone i Sikara he mole e o hui he pogipogi, ne o atu e tau tutaki ke fakatau mena kai. Ne nofo a Iesu tata ke he vaikeli he taone ke okioki, ka e matakite tumau a ia, ti kitia e ia e magaaho ke fakamatala. Ne fina atu e fifine Samaria ke utu vai. Na maeke a Iesu ke fifili ke mohe fakakū. Liga manatu a ia ke ua fai fakatutalaaga. Ka e vagahau atu a ia, ti fakalataha e fifine ke he tutalaaga ti fakamatala malolō ne lauia e tokologa he tau momoui he motu ia. (Ioane 4:4-26, 39-42) Maeke nakai a tautolu ke muitua fakalahi ke he fifitakiaga ha Iesu he mataala, liga he eketaha ke matakite fakalahi ke he tau magaaho ke folafola e tala mitaki ke he tau tagata kua feleveia e tautolu he moui he tau aho takitaha?
11, 12. (a) Tali atu fēfē a Iesu ki a lautolu ne lali ke fakatauhele a ia mai he gahua haana? (e) Ko e heigoa e lagotatai ne fakakite e Iesu hagaao ke he gahua haana?
11 He falu magaaho, kua eketaha e tau tagata manamanatu mitaki ke tauhele a Iesu mai he gahua haana. I Kapanaumi, ko e moto tagata ne omoomoi ha ko e tau mana ha Iesu he fakamaulu ti manako a lautolu ke nofo a ia mo lautolu. Maama e mena ia. Ka ko e matagahua ha Iesu ke fakamatala ki a lautolu oti “ko e tau mamoe ni hokoia he faoa a Isaraela ne galo.” (Mata. 15:24) Ti tala age a ia ki a lautolu nā: “Ko e mena lata ke fakamatala e au e vagahau mitaki he kautu he Atua ke he falu a māga foki; ha ko e mena ia ne fakafano mai ai au.” (Luka 4:40-44) Maaliali ai, ne hagaaki e moui ha Iesu ke he fekafekauaga haana. Nakai fakaatā e ia ha mena ke fakatauhele aki a ia.
12 Kua hagaaki lahi kia a Iesu ke he gahua haana ti pāpā maō po ke fakakikiha a ia? Kua eketaha lahi kia a ia he fekafekauaga haana ti nakai leveki e ia e tau manako aoga he tau magafaoa? Nakai, ne fakatoka e Iesu e fifitakiaga mitaki katoatoa he lagotatai. Ne olioli e ia e moui, ti fakalataha ke he tau magaaho fiafia mo e tau kapitiga haana. Ne uho lahi e tau magafaoa ki a ia, ti fakakite e fakaalofa lahi ke he tau manako mo e tau lekua ha lautolu, ti fakakite e ia mai he loto e fakaalofa hofihofi haana ke he tau fanau.—Totou Mareko 10:13-16.
13. Maeke fēfē a tautolu ke muitua e fifitakiaga a Iesu he mataala tumau mo e lagotatai he taute e tautolu e gahua fakamatala he Kautu?
13 He muitua e tautolu e fifitakiaga ha Iesu he mataala tumau, eketaha fēfē a tautolu ke lagotatai pihia? Nakai fakaatā e tautolu e lalolagi nei ke fakatauhele a tautolu mai he gahua ha tautolu. Ko e tau kapitiga mo e tau magafaoa manatu mitaki foki ha tautolu kua liga tomatoma mai ke fakatote hifo e fekafekauaga ha tautolu po ke kumi e mena ne kitia e lautolu ko e moui fa mahani. Ka fifitaki e tautolu a Iesu, kua onoono a tautolu ke he fekafekauaga ha tautolu ke tuga e mena kai. (Ioane 4:34) Ko e gahua ha tautolu kua fagai fakaagaaga a tautolu mo e fakafiafia foki a tautolu. Ka e nakai manako a tautolu ke eke mo tau tagata kua molea lahi, he fakakite e aga fia tututonu po ke fakataputapu lahi. Tuga a Iesu, manako a tautolu ke eke mo tau fekafekau fiafia mo e lagotatai he ‘Atua fiafia.’—1 Timo. 1:11.
PUHALA KE MATAALA HE TAU MAGAAHO KAMATAMATA
14. He tau magaaho kamatamata, ko e heigoa e hihiga kua lata ia tautolu ke totoko, mo e ko e ha?
14 Kua fitā he kitia e tautolu, ko e falu he tau tomatomaaga mafiti lahi a Iesu ke mataala tumau he magaaho ne kamatamata lahi ai a ia. (Totou Mareko 14:37.) Ka fehagai a tautolu mo e tau mena uka, kua lata lahi ia tautolu ke moua e fifitakiaga haana. I lalo he kamatamata, tokologa ne fa nimo e kupu mooli kua latatonu, taha ne aoga lahi ti totoku lagaua ai he tohi he Tau Fakatai: “Ha ha i ai e puhala kua tonu ke he manatu he tagata; ka ko e hana fakahikuaga, ko e tau puhala ke mate ai haia.” (Fakatai 14:12; 16:25) Ka falanaki a tautolu ke he manamanatuaga ni ha tautolu, mua atu ka fehagai a tautolu mo e tau lekua mamahaki, liga to fakahagahaga kelea e tautolu a tautolu mo lautolu ne ofania e tautolu.
15. Ko e heigoa e kamatamata ne liga fehagai e ulu magafaoa he tau magahala uka fakatupe?
15 Ma e fakatai, ko e ulu he magafaoa ne liga pehia lahi mahaki he leveki fakatino e “hana faoa.” (1 Timo. 5:8) Liga kamatamata a ia ke uta e gahua tupe ne taute tumau a ia ke tonoa e fina atu ke he tau feleveiaaga faka-Kerisiano, po ke takitaki e tapuakiaga fakamagafaoa, po ke fakalataha ke he gahua he fonua. Ka falanaki katoatoa a ia ke he manatu fakatagata, to liga tonu ti hako foki e puhala ia. Ka e liga to fua mai ai e gagao po ke mate fakaagaaga. Ti kua mitaki mooli ke muitua e fakatonuaga he Tau Fakatai 3:5, 6! Pehē a Solomona: “Kia tua [falanaki] a koe kia Iehova mo e hāu a loto katoa; ka e aua neke falanaki a koe ke he hāu a pulotu. Kia manatu e koe a ia ke he hāu a tau puhala oti, ti fakahakohako ai e ia hāu a tau puhala.”
16. (a) Ko e heigoa e fifitakiaga ne fakatoka e Iesu he falanaki ke he pulotu a Iehova ka e nakai ke he haana ni? (e) Muitua fēfē e tokologa he tau ulu magafaoa ke he fifitakiaga a Iesu he falanaki ki a Iehova he tau magahala uka?
16 He hoko e kamatamata ki a Iesu, ne fakaheu mauokafua a ia ke falanaki ke he maamaaga ni haana. Manamanatu la ki ai! Ko e tagata pulotu ue atu ne nofo ke he lalolagi nei ne fifili ke nakai moua e tau tali mai he pulotu ni haana. Tuga anei, he kamatamata e Satani a Iesu, ne tali tumau atu a ia he pehē: “Kua tohi.” (Mata. 4:4, 7, 10) Ne falanaki a ia ke he pulotu he Matua haana ke totoko e kamatamata he fakakite e loto fakatokolalo ne vihiatia mo e toe malaefi ai a Satani. Taute pihia nakai e tautolu? Ko e ulu magafaoa ne fifitaki e mataala tumau ha Iesu kua fakaatā e Kupu he Atua ke takitaki a ia, mua atu ke he tau magaaho kamatamata. He lalolagi katoa, totou afe he tau ulu magafaoa hane taute e mena tonu ia. Kua mauokafua a lautolu he tuku fakamua e Kautu he Atua mo e tapuakiaga meā he tau momoui ha lautolu, ki mua foki he tau tupetupe fakatino ha lautolu. Ati leveki fakamitaki e lautolu e tau magafaoa ha lautolu. Ne tali e Iehova he fakamonuina e tau laliaga ha lautolu ke foaki e levekiaga fakatino, tuga ni he mavehe he Kupu haana.—Mata. 6:33.
17. Ko e heigoa ne fakalagalaga a koe ke fifitaki e mataala ha Iesu?
17 Nakai fakauaua ai, ne fakatoka e Iesu e fifitakiaga mitaki lahi mahaki he mataala tumau. Ko e fifitakiaga haana kua felauaki, aoga, mo e fakamoui foki. Manatu, kua makai a Satani ke fakataki a koe ke mohe fakaagaaga, he tuaga lolelole e tua, fakateaga ke he tapuakiaga, mo e fakahui e mahani fakamooli. (1 Tesa. 5:6) Ua fakaatā a ia ke kautū! Kia fakatumau ke mataala tuga ne taute e Iesu—mataala ke he haau a tau liogi, haau a fekafekauaga, mo e he fehagai mo e tau kamatamata. He muitua ke he puhala ia, to moua e koe e moui monuina kua fiafia mooli ti pihia foki mogonei he teitei hoko atu e fakatokaaga kelea nei ke he moumouaga. Ko e puhala mataala to fakamooli foki ka hau e Iki haau ke moumou e fakatokaaga nei, to moua e ia a koe kua matakite mo e gahuahua he taute e finagalo he haana Matua. To fiafia mooli a Iehova ke palepale a koe ma e puhala tua fakamooli haau!—Fakakite. 16:15.
[Fakatino he lau 6]
Fakamatala a Iesu ke he fifine he vaikeli. Ko e heigoa e tau magaaho kua taute e koe ke fakamatala he aho?
[Fakatino he lau 7]
Ko e leveki e tuaga fakaagaaga he magafaoa haau kua fakakite kua mataala a koe