Kia Fakamalolo ke Taute e Tau Liu Ahi Atu
1 Fiafia nakai a koe he taute e tau liu ahi atu? Tokologa e tau tagata fakailoa ne fiafia. Liga fakauaua a koe he mogo fakapa, mua atu ka liu atu ke he tau tagata ne tote e fiafia he ahi atu fakamua. Ka e he ‘fakamalolo [a koe] ha ko e Atua ha tautolu ke vagavagahau atu e vagahau mitaki’ he taute e tau ahi atu, to liga ofo a koe ke moua e mukamuka mo e fua mitaki he gahua nei. (1 Tesa. 2:2) Pihia fefe?
2 Na fai kehekeheaga aoga e liu ahi atu mo e ahi atu fakamua. Ko e liu ahi atu ne taute ke he taha ne mahani, nakai fou, mo e fa mukamuka lahi ke tutala mo e tagata mahani mai he tagata fou. Ma e tau fua loga he taute e gahua nei, kua takitaki e tau liu ahi atu ke he loga he tau fakaakoaga Tohi Tapu he kaina.
3 Ka gahua a tautolu he taha fale ke he taha fale, ne fakatumau a tautolu ke ahi atu ke he tau tagata ne nakai fiafia he ahi atu fakamua ha tautolu ki a lautolu. Ti ko e ha kua fakatumau a tautolu ke ahi atu? Mailoga e tautolu na hikihiki e tau tutuaga he tau tagata mo e kua hagahaga kehe e tagata ia po ke totoko foki he ahi atu fakamua ka e liga fiafia ka liu ahi atu. He tokaloto e mena ia, kia tauteute fakamitaki a tautolu mo e liogi ma e fakamonuina a Iehova ke maeke he mena ka talahau e tautolu he magaaho nei ke talia fiafia.
4 Kaeke ko e gahua he taha fale ke he taha fale a tautolu, to makai a tautolu he fakamatala ke he tau tagata ne nakai fiafia he magaaho fakamua, nakai kia makai a tautolu ke liu ahi atu ke he ha tagata kua fakakite e fiafia ke he fekau he Kautu?—Gahua 10:34, 35.
5 Tokologa ia tautolu he kupu moli he vaha nei ha ko e fakauka he tagata fakailoa ne liu ahi mai ki a tautolu. Kaeke ko koe taha ia lautolu nei, kia huhu hifo ki a koe ni: ‘Ko e heigoa e tuaga fakapa haku ke he tagata fakailoa ia? Mafiti nakai au ke kuku e fekau he Kautu he logona fakapa e au?’ Hagahaga kehe kia a au? Kua lata ia tautolu ke fiafia ha ko e tagata fakailoa ne liu ahi atu kua fifili tonu he taute e liu ahi atu he ‘fakamalolo ha ko e Atua’ mo e fakaako a tautolu ke he kupu moli. Ka e kua a lautolu ia kua fakakite e fiafia he magaaho fakamua ka e hoko ke he mogo fakamui kua kalo ia tautolu? Kua aoga lahi e aga fakamalolo, he fakakite mai he fakatataaga nei.
6 He fakamatala ai ke he puhala tu he taha pogipogi ki, ua e tagata fakailoa ne feleveia mo e fifine fuata ne toho e tama i loto he peleo. Ne talia he fifine e mekasini mo e uiina e tau matakainaga fifine ke he kaina hana he Aho Tapu hake. Ne o mai a laua he magaaho fafati, ka e tala age e tagata he kaina ki a laua nakai fai magaaho a ia ke tutala. Ne mavehe moli a ia, to ata ke he tapu hake. Kua fakauaua e tau matakainaga fifine to taofi mau a ia ke he fakatokaaga, ka e fakatali e fifine he liliu atu a laua. Ne kamata e fakaakoaga, mo e kua tupu lahi ki mua e fifine. He magaaho ku, ne kamata a ia ke fina atu tumau ke he tau feleveiaaga mo e fakalataha ke he fekafekauaga he fonua. Ne papatiso a ia mogonei.
7 Fakatoka e Fakaveaga ke he Ahi Atu Fakapa: Ko e fakaveaga he kautuaga ke he liu ahi atu kua fa fakave ke he ahi atu fakapa. Fanogonogo fakamitaki ke he tau manatu he tagata he kaina. Ko e heigoa kua moua mai e koe i ai? Ko e tagata fakalotu nakai a ia? Tupetupe nakai a ia ke he tau fakalatahaaga? Fiafia nakai a ia ke he saiene? fakamauaga tuai? ke he matagi? He fakaotiaga he ahi atu, kia huhu e koe e huhu fakalagalaga mo e mavehe ke fakatutala e tali mai he Tohi Tapu ka liu atu a koe.
8 Ma e fakatai, ka talia he tagata he kaina e maveheaga he Tohi Tapu ke he lalolagi parataiso, kua lautonu ke fakalaulahi atu e fakatutala ke he tala ia. Ato fano kehe a koe, liga huhu a koe: “Iloa moli fefe e tautolu to fakamoli he Atua e maveheaga nei?” Ti lafi: “Liga mitaki ke liu mai au ka nonofo oti e magafaoa i kaina, ti fakakite atu e au e tali he Tohi Tapu ke he huhu nei.”
9 Ka nakai fiafia e tagata he kaina ke he ha vala tala pauaki, maeke ia koe ke talahau taha he tau huhu kua fakakite he tau fakataitaiaga he lau i tua he Ha Tautolu a Fekafekauaga he Kautu ti fakaaoga ai mo fakaveaga he hau a fakatutalaaga hake.
10 Tohi Fakahako e Tau Fakamauaga: Ko e fakamauaga hau he taha fale ke he taha fale kua lata ke tonu mo e katoatoa. Tohi hifo e higoa mo e kaina he tagata ne oti la ia he gahua e koe. Ua tali manatu ha numera he fale po ke higoa he puhala tu—kumi e vala tala ke iloa moli kua tonu. Tohi e talahauaga ku ke he tagata. Tohi e fakaakoaga ne fakatutala a koe ki ai, tau kupu tohi ne totou e koe, ha tohi ne toka e koe, mo e huhu ka tali e koe ka liu atu. Tohi foki e aho mo e magaaho he ahi atu fakapa mo e magaaho ne talahau ka liu atu a koe. Mogonei kua katoatoa tuai e fakamauaga hau, ti aua neke fakagalo! Tuku he mena mau ke liu a koe hagaao ki ai he magaaho fakamui. Manamanatu ke he tagata mo e puhala ke fehagai a koe ka liu ahi atu.
11 Iloa Hau a Tau Foliaga: Fakamua, he mafanatia mo e kapitiga, ki a fakatotoka e tagata he kaina. Fakakite kua fiafia a koe ki a ia ka e nakai ko e fia iloa tala. Ua aki, fakamanatu ki a ia ha huhu ne talahau e koe he ahi atu fakamua. Fanogonogo fakamitaki ke he hana manatu, mo e fakakite e loto fakaaue moli ke he tau manatu hana. Ti, fakakite age ko e ha kua aoga lahi e manatu he Tohi Tapu. Ka lata, takitaki atu a ia ke he manatu he tohi Iloilo ne Takitaki Atu ke he Moui Tukulagi. Kia matauloto ko e matapatu foliaga hau he liu ahi atu ke kamata e fakaakoaga Tohi Tapu.
12 Ko e paotonu he tohi Iloilo kua omoomoi e tokologa ha tautolu ke “fakamalolo” ke he tau fakaakoaga Tohi Tapu ke ati hake e tau tagata fakaako ke o mai he tau feleveiaaga mo e feoaki mo e fakatokatokaaga a Iehova. I tuai, ne fa hagahaga a tautolu ke fakatali ato fai magaaho e tagata he fakaako to uiina a lautolu ke feoaki mo tautolu. Mogonei, tokologa e tau tagata fakaako kua o ke he tau feleveiaaga he kamata a lautolu ke fakaako, mo e kua holo ki mua e mafiti ha lautolu.
13 Ne fakamatala nakai mautali e hoa tokoua ke he tagata gahua. He fakakite e ia e fiafia ke he kupu moli, ne uiina e laua a ia ke fakaako Tohi Tapu he tohi Iloilo. He magaaho taha, ne tala age a laua ki a ia kua lata ni ke fina atu a ia ke he tau feleveiaaga, ke maeke he tau huhu loga hana ke tali. Ne nakai ni makai e tagata tane ke talia e uiina ha laua ke fakaako ka e aoga lagaua foki he fahitapu mo e kamata ke fina atu tumau ke he tau feleveiaaga he Fale he Kautu.
14 Fakaaoga e Porosua Ko e Heigoa e Manako he Atua ma Tautolu?: He Fono he “Tau Tagata Uta Fekau he Mafola Mahani Atua” ne moua e tautolu e porosua Ko e Heigoa e Manako he Atua ma Tautolu? Kua aoga lahi e porosua nei he kamata e tau fakaakoaga Tohi Tapu mo e tau tagata matakutaku Atua pete ni kua lahi fefe ha lautolu a fakaakoaga fakalalolagi. Kua toka ai e fakaakoaga maama, he iloa e tau fakaakoga aoga he Tohi Tapu. Ko e tohi to eke mo kanavaakau lauia mitaki he talahau e iloilo he Atua. Kua fakamaama fakamahino mo e fakamukamuka e kupu moli ti kua teitei a tautolu oti takitokotaha ke maeke ke fakaaoga ke fakaako falu ke he tau tutuaga he Atua. Tuga kua tokologa e tau tagata fakailoa ka moua e kotofaaga he taute e fakaakoaga Tohi Tapu ke he porosua nei.
15 Ko e falu he tau tagata kua logona kua nakai fai magaaho a lautolu ke fakaako e tohi Iloilo ka e liga makai ke he tau fakaakoaga kuku he fakaako e porosua Manako. To fiafia lahi a lautolu ke he mena kua ako e lautolu! Ke he ua po ke tolu e lau, to moua e lautolu e tau tali ke he tau huhu ne kua leva e manamanatu he tau tagata ki ai: Ko hai e Atua? Ko hai e Tiapolo? Ko e heigoa e finagalo he Atua ma e lalolagi? Ko e heigoa e Kautu he Atua? Moua fefe e koe e lotu moli? Pete ni kua talahau he porosua e kupu moli ke he puhala mukamuka, ko e fekau i ai kua malolo lahi. Kua lauia e tau matapatu manatu ka liu fakamanatu he tau motua mo e tau tagata ka papatiso ti eke mo kanavaakau fakamua ma e fakaakoaga katoatoa ke he tohi Iloilo.
16 Ke foaki e fakaakoaga he liu ahi atu, kua maeke ia koe ke talahau: “Iloa nakai e koe ko e fakaata falu minuti gahoa, to moua e koe e tali ke he huhu aoga he Tohi Tapu?” Ti fakatu e huhu kua fakakite mai he kamataaga he taha he tau fakaakoaga he porosua. Ma e fakatai, kaeke ke liu atu a koe ke he tagata motua, liga pehe a koe: “Iloa e tautolu ke he vaha fakamua ne fakamalolo e Iesu e tau tagata. Ka e he vaha i mua, ko e heigoa ka taute e Iesu ma lautolu ne gagao? lautolu ne momotua? mo lautolu ne mamate?” Kua moua e tau tali he fakaakoga 5. Ko e tagata manamanatu fakalotu kua liga lagalaga he huhu: “Fanogonogo nakai e Atua ke he tau liogi oti?” Ne tali mai he fakaakoga 7. Manako e tau tagata he magafaoa ke iloa: “Ko e heigoa e manako he Atua ma e tau matua mo e tau fanau?” To moua e lautolu he fakaakoaga 8. Ko e falu huhu: “Maeke nakai ia lautolu ne mamate ke fakamamahi a lautolu ne momoui?” ne fakamaama mai he fakaakoaga 11; “Ko e ha ne tokologa e tau lotu ne talahau ko e tau Kerisiano?” ne fakatutala he fakaakoaga 13; mo e “Ko e heigoa hau kua lata ke taute ke eke mo kapitiga he Atua?” moua he fakaakoaga 16.
17 Lagomatai a Lautolu kua Vagahau Kehe: Ka e kua a lautolu kua vagahau kehe? Ka maeke, kua lata ke fakaako a lautolu ke he vagahau kua iloa mitaki e lautolu. (1 Kori. 14:9) Ko e leveki he taone (po ke tau maga tua, ko e leveki takaiaga) kua liga maeke ke foaki e vala tala hagaao ke he tau fakapotopotoaga mo e tau matakau vagahau kehe he matakavi. To maeke he tohikupu ke ta atu e tau Foreign Language Follow-Up Slip (S-70a) kua moua e ia mai he tau tagata he fakapotopotoaga ke he fakapotopotoaga po ke matakau vagahau kehe kua latatonu. Ka nakai fai fakapotopotoaga po ke tau matakau he matakavi tata mai mo e nakai fai tagata fakailoa he matakavi ne kua maeke ke vagahau e vagahau motu he tagata he kaina, kua lata he tagata fakailoa ke lali ke fakaako mo e tagata he kaina, fakaaoga e porosua Manako ke he ua e vagahau.
18 Ko e tagata fakailoa vagahau Peritania ne kamata e fakaakoaga mo e tagata vagahau Vieteneme mo e hana hoana, kua vagahau Tai. Ko e tau tohi mo e tau Tohi Tapu faka-Peritania, faka-Vieteneme, mo e Tai ne fakaaoga ke he fakaakoaga. Pete ni kua uka ha ko e kehekehe e tau vagahau he magaaho fakamua, kua tohi he tagata fakailoa: “Kua mafiti e tupu fakaagaga he hoa mau. Kua kitia e laua e lata ke kamata o mai ke he tau feleveiaaga mo e fanau tokoua ha laua, ti totou e lautolu e Tohi Tapu he tau po oti fakamagafaoa. Kua taute ni he tama fifine ono tau ha laua e fakaakoaga Tohi Tapu hana.”
19 Ka fakaako mo e tau tagata vagahau kehe, vagahau fakatekiteki, fakaleo fakamaama, ti fakaaoga e tau kupu mo e tau talahauaga mukamuka. Tokaloto, ko e tau tagata vagahau kehe kua lata ke fakalilifu ai. Kia nakai taute a lautolu ke tuga e tau tama mukemuke a lautolu.
20 Fakaaoga fakamitaki e tau fakataitaiaga fulufuluola he porosua Manako. Ka “mahuiga e fakatino,” ko e loga he tau fakataitaiaga he porosua to lahi ai e mena ka fakakite ke he tagata he kaina. Uiina a ia ke totou e tau kupu tohi he Tohi Tapu ni hana. Ka taute e fakaakoaga he magaaho ka fai tagata he magafaoa kua vagahau faka-Peritania, to lahi mahaki ai e aoga.—Kikite Our Kingdom Ministry, Tesemo 1990, lau 7.
21 Fakamafiti ke Taute e Tau Liu Ahi Atu: Fiha e leva to taute e koe e liu ahi atu? Falu he tau tagata fakailoa kua liliu atu he mole e taha po ke ua e aho he ahi atu fakamua. Falu liu ahi atu he maaga he aho! Mafiti lahi kia a ia? Nakai fa totoko e tau tagata he kaina. Fa mahani ko e tagata fakailoa kua taute e ahi fakamua kua lata ke feaki fakalahi e aga fiafia mo e fai fakamaloloaga. Manamanatu la ke he tau mena tutupu nai.
22 Ko e tagata fakailoa 13 e tau kua gahua he taha fale ke he taha fale he taha aho ne kitia e ia tokoua e fifine hane o hui. He mailoga e fakamaloloaga ke fakamatala ke he tau tagata kua moua e tautolu, ne fina atu a ia ke he tau fifine he puhala tu. Kua fiafia a laua ke he fekau he Kautu, ti talia tokoua ke he tau tohi Iloilo. Kua moua he tama tane fuata e tau kaina ha laua, liu ahi atu ke he ua e aho he mole, ti kamata igatia ai mo e fakaakoga Tohi Tapu mo laua.
23 Taha matakainaga fifine ne taute e tau fakatokatokaaga ke liu ahi atu ke he fahitapu hake. Ka e ko e aho po ke ua he mole e ahi atu fakamua hana, ne liu atu a ia ke uta he vala tala he mekasini ne fakatutala a laua ki ai fakamua. Ne tala age a ia ke he tagata he kaina: “Ne kitia e au e vala tala nei mo e manatu au to fiafia a koe ke totou. Ai nofo leva au ke tutala mogonei, ka e to liu mai au he afiafi Lotu tuga he mavehe e taua. Mitaki agaia nakai e magaaho ia ki a koe?”
24 Ka fakakite he tagata e fiafia ke he kupu moli, to iloa e tautolu to moua e ia e totokoaga ke he ha puhala ni. Ko e liu ahi atu fakamafiti ha tautolu ke he tagata ka fakamalolo a ia ke kautu mai he ha pehiaaga kua fehagai mo ia mai he tau magafaoa, tau kapitiga tata, mo e falu.
25 Feaki e Fiafia ha Lautolu kua Moua he Tau Toloaga: Tokologa ia tautolu kua fiafia ke fakamatala ke he tau puhala tu, tau tuaga motoka, ke he tau motoka lau tagata, he tau fale koloa, he tau paaka, mo e falu foki. He lafi atu ke he foaki mekasini, kua lata ia tautolu ke feaki e fiafia. He foliaga ia, kua lata ke lali ke moua e higoa, kaina, ti ka maeke, kia moua foki e numera telefoni he tau tagata fiafia ne feleveia mo tautolu. Nakai uka tuga he manatu e tautolu ke moua e vala tala nei. He hoko atu e fakatutalaaga ke he fakaotiaga, ta mai e pepa hau mo e huhu: “Fai puhala nakai ke maeke ia taua ke matutaki e fakatutalaaga nei he falu magaaho foki?” Po ke talahau: “Manako au ke totou e koe e vala tala kua manatu au kua fiafia a koe ki ai. Maeke nakai ke ta mai e au ke he kaina po ke ofisa hau?” Taha e matakainaga tane ne huhu: “Ko e heigoa e numera telefoni hau?” Ne talahau e ia he tolu e mahina, tokotolu e tagata ne fiafia ke age ki a ia e tau numera telefoni ha lautolu.
26 Fakaaoga e Telefoni ke Kumi mo e Fakatupu e Fiafia: Kua fakaaoga he matakainaga fifine paionia e telefoni ke hoko ke he tau tagata he tau kaina ne malolo e puipuiaga. Kua taute foki e ia e tau ahi atu ke he puhala taha. He hea fakamua, ne pehe a ia: “Iloa e au nakai iloa e koe au. Maeke ia au ke taute laliaga pauaki ke hea ke he tau tagata he matakavi hau ke fakatutala ke he manatu mai he Tohi Tapu. Ka fai magaaho a koe, to fiafia au ke totou e maveheaga ne moua he . . . ” He oti e totou e kupu tohi, kua pehe a ia: “Ko e homo ue atu ha ia ka maeke ia tautolu ke kitia e magaaho ia? Kua fiafia lahi au he totou e mena nei ki a koe. Ka fiafia foki a koe, manako au ke liu ke hea atu mo e fakatutala foki taha kupu tohi.”
27 He liu hea telefoni atu, kua fakamanatu e ia ke he tagata he kaina e fakatutalaaga fakamua ha laua mo e talahau e ia to manako a ia ke totou mai he Tohi Tapu e tau tutuaga he magaaho ka uta kehe e mahani kelea. Ti fakatutala a ia ke he Tohi Tapu mo e tagata he kaina. Ke he loga e tau fakatutalaaga he telefoni, 35 e tagata ne uiina a ia ke he tau kaina ha lautolu mo e fitu e fakaakoaga Tohi Tapu he kaina ne kamata! Kua fa uka kia ia koe ke taute e tau liu ahi atu ke he tau tagata fiafia he tau mahina makalili ha ko e lavelave he tau puhala tu, aisa, po ke gagao? Ka pihia, he ha he matutaki tumau ki a lautolu he telefoni?
28 Ahi Atu ke he Fiafia ne Moua he Tau Matakavi Pisinisi: Lahi atu e mena kua putoia he gahua he tau fale koloa he foaki noa he tau mekasini. Tokologa e tau tagata fakatau koloa kua fiafia moli ke he kupu moli, ti kua lata e fiafia ia ke feaki. Falu liga lata ke taute e fakatutalaaga he Tohi Tapu po ke fakaakoga he matakavi gahua. Ko e falu, maeke ia koe mo e tagata fiafia ke feleveia he okioki la po ke falu magaaho kua lata.
29 Ko e leveki faifano ne fina atu ke he tagata ne pule ke he fale koloa mo e foaki e fakataitaiaga he fakaakoaga Tohi Tapu. He huhu ko e fiha e loa he fakataitaiaga, ne tala age e leveki faifano ko e 15 ni e minuti. Ati tuku hake ai he tagata fakatau koloa e fakailoaaga he gutuhala: “Liu Mai he 20 e Minuti,” ti ta mai ua e nofoa, ti fakatutala a laua ke he tau paratafa 5 fakamua he tohi Iloilo. Kua nava lahi e tagata fakamoli nei ke he mena kua ako e ia ti fina atu a ia ke he Feleveiaaga ma e Tau Tagata mo e Fakaakoaga Kolo Toko he Aho Tapu ia mo e talia ke matutaki e fakaakoaga he tapu hake.
30 Ke foaki e fakaakoaga he matakavi gahua, liga pehe a koe: “Ko e fakaholoaga he fakaakoaga Tohi Tapu ha mautolu kua 15 ni e minuti ke fakatata ai. Ka maeke ia koe, to fiafia lahi au ke fakakite ki a koe e puhala ke taute.” Ti, tokamau ke he magaaho fafati. Ka nakai maeke ke loa e fakatutala ke he matakavi gahua, kua liga mitaki lahi ke fina atu ke he kaina he tagata fakatau koloa.
31 Liu Ahi Atu Pete Ni e Nakai Fai Tohi ne Toka: Ko e ha fiafia kua kitia kua lata ni ke liu ahi atu, he fai tohi po ke nakai ne toka. Moli, ka kitia maali kua nakai fiafia moli e tagata he kaina ke he fekau he Kautu, kua tonu ni ke hagaaki e tau laliaga hau ke he falu matakavi foki.
32 He gahua he taha fale ke he taha fale, ne feleveia e matakainaga fifine mo e fifine ne lahi e kapitiga ka e mauokafua ke nakai talia e tau mekasini. Kua tohi he tagata fakailoa: “Ne fai aho ne manamanatu au ki a ia mo e fifili kua manako au ke liu tutala ki a ia.” Fakaoti ai, ne liogi e matakainaga fifine, fakamalolo, mo e tukituki e gutuhala he fifine. Ke he fiafia hana ne uiina he tagata he kaina a ia ki fale. Ne kamata ai e fakaakoaga Tohi Tapu, ti liu foki taute he aho hake. Nakai leva ti hau e tagata he kaina ke he kupu moli.
33 Tauteute Tuai ke Lahi e Mena ka Fakakatoatoa: Kua fakamafana ai ke fai magaaho he tau fahitapu takitaha ke taute e tau liu ahi atu. Lahi e mena kua moua he mitaki e pulega. Fakatokatoka ke taute e tau ahi atu he matakavi taha ka gahua a koe i ai he taha fale ke he taha fale. Ka gahua he motoka, kua lata ke fakatote e matakau ke fai magaaho oti e tau tagata ke taute e tau liu ahi atu. Kua lata e tagata fakaholo ke iloa tuai e nofoaga he tau liu ahi atu ke nakai fetafeliuaki.
34 Ko lautolu kua kautu he taute e tau liu ahi atu mo e kamata e tau fakaakoaga Tohi Tapu kua pehe kua lata ke fakakite e fiafia moli fakatagata ke he tau tagata mo e ke manamanatu hagaao ki a lautolu pihia ni ka oti e taute liu ahi atu. Kua lata foki ke kitia mitaki e mataulu tala he Tohi Tapu ka fakatutala ki ai mo e fakatoka e liu ahi atu ato fano kehe mai he ahi fakamua. Lafi atu, kua aoga lahi ke liu mafiti atu ke he tagata fiafia. Ko e foliaga he kamata e fakaakoaga Tohi Tapu kua lata ke taofi mau he loto.
35 Ko e aga aoga he kautu he gahua liu ahi atu ko e fakamalolo. Moua fefe? Kua tali he aposetolo ko Paulo he talahau kua lata ia tautolu ke “fakamalolo” ke fakapuloa e tala mitaki ke he falu “ha ko e Atua ha tautolu.” Ka manako a koe ke tupu he fahi nei, liogi ki a Iehova ma e lagomatai. Ti lagotatai mo e tau liogi hau, kia fina atu ke he tau tagata fiafia oti. To fakamonuina moli e Iehova e tau laliaga hau!
[Puha he lau 3]
Puhala ke Kautu he Taute e Tau Liu Ahi Atu
■ Fakakite e fiafia fakatagata moli ke he tau tagata.
■ Fifili e mataulu tala Tohi Tapu kua omoomoi ke fakatutala.
■ Fakatoka e fakaveaga ma e tau ahi atu takitaha kua kautu.
■ Manamanatu tumau hagaao ke he tagata ka toka e koe.
■ Liu ahi atu he mole e taha po ke ua e aho ke fakakia e tagata fiafia.
■ Tokaloto e foliaga hau ke kamata e fakaakoaga Tohi Tapu.
■ Liogi ma e lagomatai ke fakamalolo ke he gahua nei.